Dansgroep Krisztina de Chatel
staat bevochten plaats niet af
IN EN OM DE KAS
Wel boterbergen, geen bloemenbergen
Wassenaar wijst
bezwaren tegen
golfbaan af
MORGEN IN THEATER AAN DE HAVEN
Drie weken celstraf geëist tegen bezetters Surinaamse ambassade
KUNST
CfiidócSowant
VRIJDAG 1 FEBRUARI 1985 PAGINA 10
Kunst uit nalatenschap Sandberg op veiling
AMSTERDAM Het Amsterdamse
veilinghuis Sotheby Mak van Waay
gsat kunst uit de nalatenschap van
Willem Sandberg. oud-directeur
van het Stedelijk Museum, te koop
aanbieden.
Op 18 maart wordt geveild „De
Stier" van de beeldhouwer Alexan
der Calder, die dit beeld vermoede
lijk aan het eind van de jaren vijftig
gemaakt heeft. Voorts is er een ont
werp, dat Karei Appel in 1950
maakte voor de koffiebar van het
Stedelijk Museum. Daar hangt nu
overigens een ander werk van Ap
pel. Op 25 maart worden geveild
duizenden boeken uit de bibliotheek
van Sandberg, veelal voorzien van
tekeningen en opdrachten van
kunstenaars, onder wie Appel, Cal
der, Miro en Tinguely. In de loop
der jaren zijn veel dingen die Sand
berg ten geschenke kreeg van kuns
tenaars naar het Stedelijk Museum
gegaan. In overleg met de erfgena
men wordt nu bekeken welke din
gen van zeer persoonlijke aard zijn
en niet verkocht zullen worden,
maar eventueel wel over zullen
gaan naar het Stedelijk Museum, al
dus een woordvoerder van het vei
linghuis. Vervolgens komt er nog op
een nader te bepalen datum een
veiling uit de nalatenschap van
Sandberg met vermoedelijk nog een
enkel schilderij, tekeningen en mo
gelijk ook nieuwjaarskaarten en
dergelijke die kunstenaars voor
Sandberg maakten.
Finale van
„Toneeliade 84-85'
UTRECHT Van 22 tot en
met 26 april vindt in de
Utrechtse Stadsschouwburg de
finale plaats van „Toneeliade
84-85", een landelijk opgezet
festival voor amateurtoneel
verenigingen. Het is een initia
tief van de Utrechtse Reder ii-
kerskamer „Nicolaas Beets',
in samenwerking met de
AVRO en de Utrechtse Stads
schouwburg. In de voorronden
hebben zich vijf finalisten ge
plaatst. De winnaar krijgt een
trofee en een geldprijs, terwijl
de AVRO van de winnende
voorstelling een tv-opname zal
maken.
RPhO in de problemen na uitspraak rechter
AMSTERDAM Het Rotterdams Phil-
harmonisch Orkest krijgt geen mede
werking van het Groot Omroepkoor
van de NOS voor drie concerten die dit
najaar in Lyon en Rotterdam gehouden
worden. Dit heeft de president van de
Amsterdamse rechtbank, mr. B.J. As-
scher gisteren besloten in het kort ge
ding dat door het orkest was aangespan
nen tegen de NOS.
Volgens het orkest had de NOS de me
dewerking van het koor toegezegd aan
het oratorium Christus van Liszt. Er
werden door het orkest dure solisten ge
contracteerd en het Bratislava-koor, dat
aanvankelijk zou meedoen aan het op
treden, werd afgezegd. Nu is het ook
voor dit koor te laat om met het orkest
mee te doen.
De NOS bestreed de toezegging dat het
koor zou meedoen. Men had in juni vo
rig jaar slechts een schema doorgegeven
aan het orkest' op basis waarvan het
koor het oratorium kon uitvoeren.
Mochten die data voor het orkest niet
bruikbaar zijn, dan was medewerking
van het koor bij voorbaat uigesloten.
Het orkest echter zag in de brief een de
finitieve toezegging.
Deze brief was, volgens Asscher, echter
geen onvoorwaardelijke toezegging van
de NOS. Bovendien had het orkest dit
kunnen weten, aldus de rechter, want
in het verleden had het orkest al eerder
met het koor gewerkt.
Kleine dansgroepen spelen vlot in op de jongste ontwik- „Midare" op muziek van Keiko Nosaka, met Marijke
kelingen binnen de internationale danswereld en hebben Huybregts, „Tracé 77" op muziek van Warner van Es en
in ons land hun_ vaste plaats veroverd. Een gesprek met gedanst door Jerry Boeye en „Suite" uit Op. 14 van Béla
dansleidster Krisztina de Chatel, die zaterdag met haar Bartók, gedanst door Lilian Vos.
dansgroep in het Theater aan de Haven drie solo's danst:
„Ritornel" in de choreografie van Yoka van Brummelen. Met v.l.n.r
Robert Salden, Gerry Boeye en Juliette van Ingen.
AMSTERDAM Het gezicht
van de moderne danskunst in
Nederland wordt binnen en
buiten onze landsgrenzen
goeddeels bepaald door het
Nationale Ballet en het Neder
lands Dans Theater. De naoor
logse danskunst werd door
deze gezelschappen ontwik
keld en gevestigd, daarin ge
steund door de voortreffelijke
educatieve activiteiten van het
Scapino Ballet. Hun huischore
ografen: Hans van Manen,
Rudi van Dantzig, Toer van
Schayk en Jiri Kylian, staan al
sinds jaar en dag garant voor
een grote verscheidenheid aan
boeiende balletten. Zo lang al,
dat echte dansverrassingen
hunnerzijds langzamerhand
moeten worden uitgesloten.
Jonge choreografen komen bij
het Nationale Ballet en het
Nederlands Dans Theater
maar moeilijk of in het geheel
niet aan bod. De grootte van,
en de strenge hiërarchie bin
nen deze gezelschappen, ma
ken een snelle reactie en in
speling op belangrijke dan
sontwikkelingen in het buiten
land bovendien vrijwel onmo
gelijk. Die ontwikkelingen
worden wel opgepakt door de
kleine dansgroepen in ons
land, waaronder de Dansgroep
Krisztina de ChStel, een naam
die in het vaderlandse dansle-
ven niet meer is weg te den
ken.
Minimal dans
De Hongaarse Krisztina de
Marijke Hubrechts, Lilian Vos,
Chatel leidt sinds 1978 een
naar haar genoemde dans
groep in Amsterdam. Na haar
dansopleiding in Duitsland
vervolgde zij haar dansstudie
bij onder andere Kurt Stuyf in
Nederland, van wie zij de Gra-
ham-techniek leerde. Vervol
gens maakte zij een aantal ja
ren deel uit van het Bewegin
gstheater BEWTH. In 1978 be
sloot zij voor zichzelf te begin
nen, nadat ze gefascineerd was
geraakt door de minimal mu
sic van de Amerikaanse com
ponist Philip Glass. Met haar
dansgroep is zij zich gaan toe
leggen op de minimalistische
danskunst: het creëren van
een maximale spanning met
een minimum aan dans- en
bewegingsmiddelen. Tevens
was het van meet af aan haar
streven om tot een integratie
van dans, muziek en beelden
de kunst te komen.
In de minimal music gaat het
doorgaans om de ritmische
herhaling van een akkoord of
melodisch motief, waarvan sa
menstelling, ligging en volgor
de bijna onmerkbaar verschui
ven. Het zijn eindeloze muzi
kale herhalingsrituelen, die
hun variaties, toevoegingen en
reducties slechts prijsgeven
door er uiterst geconcentreerd
naar te luisteren. Niet zelden
brengt de minimal music, die
hier en daar herinneringen
oproept aan de riten van na
tuurvolken, de toehoorder in
trance. Op dit muzikale uit
gangspunt heeft Krisztina de
Chatel overeenkomstige dans
en bewegingspatronen ontwik
keld, die al tot opmerkelijke
choreografieën hebben geleid.
Expressief
De minimalistische dans, die al
evenmin losgezien kan wor
den van de minimal music als
van de minimal art, staat de
laatste jaren onder druk van
krachtige expressionistische
tendenzen in de moderne dans
zowel als in de beeldende
kunst. Voor het nieuwe sei
zoen schreef Krisztina de Cha
tel een nieuwe, korte choreo
grafie op muziek van haar
landgenoot Béla Bartók, die in
vergelijking met haar minima
listische balletten opmerkelijk
expressief mag worden ge
noemd.
Betekent dat een definitieve
doorbraak naar een meer ex
pressieve kant van de moder
ne dans? Zijn haar mogelijkhe
den in de minimale dans uit
geput? Krisztina: „Nee, uitge
put zeker niet, je gaat het inte
gendeel steeds verder ontwik
kelen. We hadden gewoon zin
om eens iets anders te doen,
zin in een tussendoortje, zeg
WASSENAAR De gemeen
te Wassenaar ziet geen aanlei
ding terug te komen op haar
besluit aan de Dr. Mansveltka-
de een openbare golfbaan aan
maar. De minimale dans
vraagt enorm veel van je dan
sers, het is een van de meest
intensieve vormen van dans.
Je kunt daar niet in een reeks
van jaren uitsluitend mee be
zig zijn. We wilden dus eens
iets uitgesproken expressiefs
doen, waarbij wat meer ge
bruikelijke danstechnieken
kunnen worden aangesproken.
Oorspronkelijk ging mijn wens
uit naar een muziekstuk van
Strawinsky, maar ik kon geen
geschikt werk van hem vin
den. Maar Bartók trok me toch
ook wel erg aan. De folkloris
tische elementen in zijn mu
ziek kon ik in een abstracte
zin heel goed gebruiken. En
hij komt natuurlijk uit mijn
geboorteland en dat heeft ook
duidelijk meegesproken in
mijn uiteindelijke keuze. Het
is heel energieke en dynami
sche muziek waar ik jaren
mee ben opgetrokken. Dat ga
je niet begraven in jezelf".
GODERT VAN COLMJON
te leggen. Het gemeentebe
stuur stelt dit in een schrijven
aan de commissie ruimtelijke
ordening en openbare werken.
Tegen de aanleg van de golf
baan waren bezwaren inge
diend door de agrarische com
missie van Wassenaar en de
gewestelijke raad voor Zuid-
Holland van het landbouw
schap.
De beide landbouwersorgani
saties vinden dat de aanleg
van een golfbaan van 30 ha te
veel ten koste gaat van het be
schikbare landbouwareaal. Ze
wijzen erop dat ze eerder ak
koord gingen met een bestem
ming sportterrein voor dit ge
bied van 10 ha., omdat het
daarbij ging om een uitbrei
ding van de aangrenzende
sportvoorzieningen. Tegen de
bestemming van 30 ha. als
golfterrein maken ze wel be
zwaar, omdat een dergelijke
lap grond bij uitstek geschikt
is voor bollenteeltbedrijven
die in waterwingebieden lig
gen en daaruit moeten ver
dwijnen. Het Landbouwschap
wijst er daarnaast nog op dat
het naast gelegen sportcom
plex nu elders naar uitbrei
ding moet zoeken, wat ver
moedelijk eveneens leidt tot
verlies van landbouwgronden.
De bezwaren richten zich ver
der op de late inschakeling
van de landbouwersorganisa
ties, die het nieuws over de
golfbvaan uit de krant mosten
vernemen. Ook zou de golf
baan niet passen in de provin
ciale richtlijnen die bij beoor
deling van lokaties voor golf
banen worden gehanteerd.
De gemeente Wassenaar stelt
daar tegenover dat er, zuiver
op planologische gronden,
geen bezwaren bestaan tegen
de aanleg van een golfterrein.
Uit ambtelijk vooroverleg met
de provincie is niet gebleken
dat daar bezwaren bestaan te
gen de gekozen lokatie. Overi
gens wijst Wassemaar erop,
dat bij de provincie nog in be
roep kan worden gegaan. Dat
de landbouwersorganisaties zo
laat op de hoogte zijn gesteld
heeft verder geen gevolgen ge
had voor de inspraak, zo stelt
Wassenaar, omdat de gemeen
teraad indertijd bij haar besluit
akkoord te gaan met de aanleg
volledig op de hoogte was van
de bezwaren.
Selderij en komkommers
verdringen Guernseytomaat
Selderij en komkommers zijn de belangrijkste alternatieven
voor de steeds maar afnemende teelt van tomaten op het be
kende Engelse tomateneiland Guernsey. In de Markt- en
Prijsberichten van het Produktschap voor Groenten en Fruit
wordt melding gemaakt van een toeneming van de export
van selderij van dit kanaaleiland van 10.800 in 1983 naar
maar liefst 33.600 dozen vorig jaar. De export van komkom
mers er wordt op Guernsey vooral gemikt op teelt in de
herfst zag men er groeien van 125.600 tot 180.300 dozen.
Deze op zich grote groei viel toch in het niet bij de achteruit
gang van de tomatenexport van 4,1 miljoen in 1983 naar 3,1
miljoen vorig jaar. De tuinders op Guernsey gaan zich dit jaar
nog meer toeleggen op selderij en komkommers, maar wel
wordt verwacht, dat het tomatenaanbod, in tegenstelling tot
eerdere berichten, toch maar weinig verandert.
Weer vorstschade aan
citrusfruit Florida
Voor de vierde keer in vijf jaar hebben de citrustelers in Flo
rida te kampen met vorstschade. Men spreekt zelfs van de
strengste vorst van deze eeuw. Er werden temperaturen ge
meten van -13 graden Celsius. En dat terwijl een temperatuur
van twee graden onder nul (die acht tot tien uur voortduurt)
al tot schade leidt. Naar schatting hing op het moment van de
vorstinval nog ruim tachtig procent van de citrusproduktie
aan de bomen. Aan het begin van dit seizoen hield men in
Florida al rekening met een kleine produktie (4,9 miljoen ton
sinaasappelen). De bevroren vruchten, die al rijp zijn, kunnen
nog worden gebruikt voor de sap-industrie. Maar dan moeten
ze voor het verdwijnen van de kou worden geplukt. Zo gauw
het warmer wordt gaan de vruchten rotten. Geconcentreerd
sap wordt zodoende duur betaald, hetgeen ook voor de Neder
landse consument tot gevolg heeft dat het sinaasappelsap de
komende tijd duur blijft.
Andijvie goed ingeburgerde
groente in Nederland
Andijvie is een goed ingeburgerde groente in Nederland.
Over het hele jaar gerekend werd door zeven van de tien
huisvrouwen andijvie gekocht. In de laatste week van de
voorbije vorstperiode was de consumentenprijs van een kilo
andijvie (niet voorbewerkt en niet voorverpakt) gemiddeld
2,98 gulden. Vorig jaar, om dezelfde tijd, was dat 2,85 gulden.
Verse andijvie wordt in de zomer meer gekocht dan in de
winter. Dat komt vooral omdat de prijs in de zomer een stuk
lager ligt dan in de winter. Hieruit volgt al dat de andijvie het
hele jaar door verkrijgbaar is. 's Winters uit de kas, in het
zomerseizoen van de vollegrond. Ook wordt in de winter an
dijvie geïmporteerd, veelal uit de zuidelijke landen. Gebleken
is, dat de Nederlander toch de voorkeur geeft aan het kaspro-
dukt van eigen boden, omdat dat kwalitatief beter is. Men is
bereid daar meer voor te betalen.
LANDEN TUINBOUW
DEN HAAG De 46 bezet
ters van de Surinaamse am
bassade, die verklaren dat zij
het volste recht hadden actie
tegen het regime Bouterse te
ondernemen, hebben gisteren
gevangenisstraffen van acht
weken, waarvan vijf weken
voorwaardelijk tegen zich ho
ren eisen.
De Surinaamse ambassade aan
de Alexander Gogelweg werd
in de nacht van 12 op 13 janu
ari 1984 door 49 mensen bezet.
De demonstranten wilden
daarmee hun onvrede met
„het schrikbewind Bouterse"
kenbaar maken. Ook had het
wegvallen van de telefoonver
binding met Suriname de de
monstranten vrees ingeboe
zemd. Zij dachten dat Bouterse
wederom terreur aan het toe
passen was. De demonstranten
wilden bij de ambassade om
inlichtingen vragen. Zij for
ceerden het toegangshek van
het ambassadecomplex. Even
later ondergingen deuren en
ramen hetzelfde lot. Binnen
werden archiefkasten omge
gooid, waarin de actievoerders
een zogenaamde dodenlijst ge
vonden zouden hebben. Enke
len verklaarden dat zij hun ei
gen naam op de lijst zagen
staan. Muren werden beschil
derd met leuzen. Een deel van
de betogers had zich tegoed
gedaan aan de drankvoorraad
van de ambassade.
Op 4 april werden 36 verdach
ten door de Haagse politie
rechter veroordeeld tot boetes
van 500 gulden en voorwaar
delijke gevangenisstraffen van
twee weken. Drie verdachten
werden vrijgesproken. De 36
anderen, evenals de officier
van justitie, gingen tegen het
vonnis in hoger beroep. De
zaak diende gisteren voor het
Haagse gerechtshof.
„Een boete van 500 gulden is
jammer, maar dat de namen
van de verdachten zijn door
gegeven aan de Surinaamse
autoriteiten is veel erger. Dat
kan fataal zijn voor mijn fami
lieleden die nog in Suriname
zitten", aldus de kritiek van
één van de verdachten. Tij
dens de ondervraging door het
hof liet een andere verdachte
weten, dat hij aan nagenoeg
alle „ideëele demonstraties"
deelnam. Met de opmerking
Ja, u hebt geen werk, dan
kun je dat soort dingen doen"
wekte mr. P. Vreede, vice-pre
sident bij het gerechtshof in
Den Haag, onnodig irritatie.
Procureur-generaal mr. P.G.
Feber achtte het plegen van
huisvredebreuk bewezen. „Het
waardige karakter van de de
monstratie is aangetast door de
vele vernielingen. De schade
bedroeg ruim een ton. De ver
dachten hebben een deel van
de drankvoorraad opgedron
ken. Ik zou geen slok door
mijn keel kunnen krijgen van
een regime dat mij niet welge
vallig is. Een van de garanties
van de Nederlandse rechts
staat is tiat alle ambassades de
zelfde bescherming moeten ge
nieten. Ongeacht het regime
in dat land. Maar als ik straks
gevangenisstraffen vraag, doe
ik dat bepaald niet uit respect
voor het regime Bouterse", al
dus de procureur-generaal. Te
gen een van de verdachten,
een uit Den Haag afkomstige
vrouw, vorderde mr. Feber
bevestiging van het vonnis
van de politierechter. Dit ge
zien „de zuiverheid van haar
motieven" en omdat zij zich
niet zou hebben schuldig ge
maakt aan vernielingen.
De advocaten van de bezetters
zijn van mening, dat het open
baar ministerie hun cliënten
niet had mogen vervolgen. Dit
omdat de noodsituatie op 12 ja
nuari de actie zou rechtvaardi
gen. De kritieke situatie zou
bestaan uit het wegvallen van
de telefoonverbinding met Su
riname. Daarnaast zijn de
raadsmannen van mening, dat
hun cliënten zich niet weder
rechtelijk in de ambassade be
vonden. Diplomatieke verte
genwoordigers van de Suri
naamse machthebbers zouden
geen bevoegdheden hebben,
omdat zij niet door het volk
gekozen zijn.
Het gerechtshof wijst arrest op
14 februari.
In de zuivelsector wordt
boos met melkemmers
gesmeten en dat is te be
grijpen. De boerenbedrij
ven werden door allerlei
voordeeltjes aangelokt
om grootschalig te produ
ceren en nu worden daar
voor straffen uitgedeeld.
Boterbergen en melk
plassen zijn het gevolg
van te grote produktie.
Maar er zijn natuurlijk
meer oorzaken voor deze
oneconomische over
schotten. Die moeten on
getwijfeld te zoeken zijn
in het achterlopen van de
afzet. Frau Antje heeft bij
onze buren een achtens
waardige naam maar of
de Nederlandse Zuivel
wel concurrerend genoeg
in de Europese markt ligt
dat is de vraag.
Iri elk geval moeten de boe
ren de oorzaken ook in die
richting zoeken. Als er van
produkten in West-Europa
een overschot is kan alleen de
prijsconcurrentie nog voor af-
zetvergroting zorgen. En een
dergelijke expansie zal de
veehouders geld kosten. Daar
kunnen ze op rekenen, even
als de gedwongen sanering nu
geld kost. In een andere zij
straat van ons landbouw-eco-
nomisch vaderland zitten de
bloemenkwekers. Zij hebben
nooit vaste prijzen gekend
voor hun produkten. De vei-
lingklokken Zijn zeer gevoelig
voor vraag en aanbod en voor
het huishoudbudget, en ook
voor klimatologische omstan
digheden. Wat zien we? Een
groeiende export van bloe
men door een reclame die als
een pneumatische boor in
verre landen de markt open
breekt door een kwaliteit
saanbod voor wisselende prij
zen. Wanneer het goedkoop is
op de bloemenveilingen dan
stroopt de straathandel de
mouwen op en kan ook elke
smalle beurs bloemen kopen.
Er is dus een markt met een
veelsoortig aanbod en soms
zeer redelijke prijzen.
Wanneer de gewone man of
vrouw een boeket bloemen
kan kopen dan verdient de
bloemenkweker niet veel.
Maar hij weet dat zijn pro
dukten in die periode meer
potentiële klanten krijgen.
Zelfs de supermarkten smij
ten dan met boeketten in de
aanbieding. Er zijn dus vrij
wel nooit overschotten op de
bloemen of plantenmarkt.
Ondanks het door alle kwe
kers opgebouwde vlotte afzet-
systeem, krijgen ook zij van
de overheid weinig kans om
even lucht te happen. Het is
allemaal een beetje vreemd.
Aan de ene kant melkplassen
en boterbergen en toch altijd
Bouvardia, kassnijbloem
hoge prijzen voor de produk
ten. Daar ga je als producent
wel aan wennen. Aan de an-
.dere kant zeer wisselende
bloemen- en plantenprijzen,
maar geen overschotten en
toch een snel uitbreidende ex
portmarkt. Wie het weet mag
het zeggen. Wanneer wij de
klanten gretig naar de zoge
naamde kerstboter zien grij
pen, zijn er nog veel mogelijk
heden. Maar dan moet er
eerst een hek van de dam op
de wereldmarkt. Net als bij de
bloemen.
