erikaanse boer „met
itsterven bedreigd"
Honger maakt Soedanezen
tot vluchtelingen in eigen land
Overleg Britse
mijnstaking
weer vastgelopen
ANDBOUWCRISIS RAAKT VS IN DE ZIEL
TDrie RAF-terroristen
jeëindigen hongerstaking
In Ungaro zit muziek
RAMP TREFT GRAANSCHUUR VAN NOORD-AFRIKA
™BUITENLAND
QeidócQowuvnt
WOENSDAG 30 JANUARI 1985 PAGINA 5
PfWfcs-REÜNIE OP
Jrevrijdingsdag
^^J^^JfUNCHEN De bond van vetera-
Tien uit de SS-divisie Adolf Hitler
houdt op 8 mei een reünie in Nassel-
gnc. een dorp in de bergen van de
deelstaat Beieren. Op die dag is het
precies veertig jaar geleden dat nazi-
vb .Duitsland de oorlog verloor. De au
28i so toriteiten en kerken in de Bondsre-
165^00 publiek zijn van plan deze nederlaag
;9 2?9'9° hp dezelfde dag sober te herdenken.
28.80 Jien woordvoerder van de Westduit-
298,70
§9,00 se vereniging van slachtoffers van
ou Jt nazisme sprak van een „provoca-
73.40 lie" en eiste dat de reünie verboden
trdt. Maar de burgemeester van
43,70 pJasselwang zegt dat hij er niets te-
333.80 gen kan doen omdat het café waar
228jo de reünie gehouden wordt „particu-
oe io5.'ooe lier eigendom" is.
Oostenrijkse minister
mag aanblijven
WENEN Ondanks felle kritiek uit
binnen- en buitenland zal de Oosten
rijkse ipinister van defensie Fried-
helm Frischenslager, die vorige
week de door Italië vrijgelaten oor
logsmisdadiger Walter Reder afhaal
de van het vliegveld, niet aftreden.
Na urenlang koortsachtig overleg
maakten de de liberale vrijheidspar
tij en het kabinet onder leiding van
de socialistische kanselier Sinowatz
bekend dat de minister mag aanblij
ven. De coalitie van liberalen en so
cialisten lijkt daarmee voorlopig ge
red, maar het besluit moet nog goed
gekeurd worden door het parlement
waar Frischenslager een motie van
wantrouwen wacht.
Dochtertje voor
Christina Onassis
PARIJS Christina
Onassis, de 33-jarige
dochter en erfgename
van wijlen de Griekse
scheepsmagnaat Aristo-
teles Onassis, is giste
ren in een ziekenhuis
in de buurt van Parijs
bevallen van een doch
ter. Volgens het zie
kenhuis maken moeder
en dochter het goed.
Christina Onassis is
sinds maart 1984 ge
trouwd met de nu 31-
jarige Fransman Thier
ry Roussel, haar vierde
echtgenoot.
THATCHER KRIJGT
GEEN EREDOCTORAAT
(Van onze correspondent Roger Simons)
LONDEN De befaamde universiteit van Oxford heeft
de Britse premier Thatcher gisteren de hardste kaakslag
van haar politieke carrière toegediend, door te weigeren
haar een eredoctoraat in burgerlijk recht toe te kennen.
Sedert 1946 kregen alle Britse premiers die in Oxford ge
studeerd hadden, een dergelijk eredoctoraat. Maar de aca
demische wereld van Groot-Brittannië is zeer boos op
Thatcher, want alle universiteiten en andere onderwijsin
stellingen zijn het slachtoffer van haar drastische bezuini-
gingspolitiek. Bij meerderheid van stemmen beslisten de
„dons" van Oxford premier Thatcher het beloofde eredoc
toraat niet te schenken. Thatchers aanhangers verwijten
de tegenstemmers nu, dat zij een gevestigde traditie de
grond in hebben geboord. Vroeger stond de toekenning
van dit eredoctoraat boven de partijpolitiek.
WASHINGTON Ter
wijl de rest van de Ameri
kaanse bedrijvigheid
groeit en bloeit, zakken
1 ware groeiers, de boe
len, snel weg in een diep
ïconomische dal. De agra
rische crisis in de VS is de
tvaarste sedert de grote
lepressie van de dertiger
iaren. Elke maand gaan
letterlijk duizenden land-
ouwers en veetelers fail
liet. Alleen al in de deel
staat Texas geven per
iveek gemiddeld hon
derd middelgrote boeren
hun bedrijf op.
l'Zo gaat het al sedert 1982. Het
Kzijn de peperdure dollar en het
2 uit de hand gelopen stelsel van
2 landbouwsubsidies te ver
gelijken met dat in de EG
die de boeren „out of business"
c drijven. Het is een crisis die in
Amerika in de ziel raakt. Boe
ren zijn bij uitstek de schep
pers van de Verenigde Staten
geweest.
De dure dollar heeft de Ame
rikaanse boer uit de wereld
markt geprijsd en diens finan
ciële nood acuut gemaakt. Al
leen al in 1984 is de export van
landbouwprodukten uit de VS
met 16 procent gekelderd. Im
porten stijgen overeenkomstig.
Tarwe uit Argentinië bijvoor
beeld is inclusief vervoer en
invoerheffing goedkoper ge
worden dan de eigen Ameri
kaanse korrel.
Het structurele probleem is
echter het systeem van over
heidssteun voor de boeren, dat
al sedert de jaren dertig be
staat en nooit wezenlijk is aan
gepast. Het was aanvankelijk
bedoeld om de prijzen te stabi
liseren. Maar in de loop der
decennia is het stelsel uitge
groeid tot een reusachtige in
komenssubsidie voor de boe
ren, hetgeen leidde tot over
produce en kunstmatig hoge
prijzen.
In het thuisland van het vrije
ondernemerschap en het
marktmechanisme kon het
boerenbedrijf uitgroeien tot
een risicoloze onderneming.
De Amerikaanse farmers
graan, maïs, katoen, tabak,
fruit en zuivel genieten
van gerarandeerde prijzen,
van verzekerde aankoop door
de overheid. Ze krijgen goed
kope leningen voor aanplant
en zaaien van nieuwe oogsten
en ze krijgen premies voor het
minder produceren van pro-
dukten waarin overschotten
bestaan.
Volgens de National Farmers
Union en de National Farmers
Organization staat het vast dat
in 1985 minstens 150.000 zelf
standige, agrariërs hun bedrijf
zullen moeten stopzetten, om
dat ze niet meer kredietwaar
dig zijn voor een nieuwe voor
jaarslening. De crisis slaat
vooral toe in de middelgrote
bedrijven (in de VS 120 tot 200
hectaren), die te klein zijn om
met optimale technologische
efficiency te functioneren en
te groot voor de boer om el
ders een bijbaan te hebben.
Zo ongezond zit de landbouw
sector in de VS intussen in el
kaar, dat 85 procent van de to
tale schuld van de boeren aan
banken, door maar 30 procent
van hen wordt gedragen. En
liefst 60 procent van alle land
bouwinkomen wordt verdiend
door zegge en schrijven één
procent van de ondernemers,
de giganten. In totaal bedraagt
de boerenschuld nu 200 mil
jard gulden. Het gezamenlijke
bedrijfsresultaat van de Ame
rikaanse boeren beliep in 1984
nog maar 25 miljard dollar.
Liefst 60 procent daarvan
kwam uit de subsidiepot van
de overheid.
De malaise heeft uiteraard ook
de prijzen van de landbouw
grond doen kelderen (-37 pro
cent sedert 1982). Met name
die ontwikkeling bedreigt nu
ook de Amerikaanse bankwe
reld. Van de 70 banken die vo
rig jaar in de VS failliet zijn
gegaan, was de helft boeren
leenbank.
De regering-Reagan besloot
eind vorig jaar dat er geen an
dere oplossing is dan een rigo-
reuze sanering, in de vorm
van een terugkeer naar de we
reldmarkt als richtlijn voor
produktie en prijs. Minister
van landbouw John Block
heeft een „wijziging van de
landbouw- in voedselwet" in
gediend bij het Congres (parle
ment), die vrijwel neerkomt
op een complete afschaffing
van het subsidiestelsel. Zijn
voorstel voorziet in de afschaf
fing van praktisch alle garan
ties, premies en subsidies over
een periode van de komende
vijf jaar.
De boeren op hun beurt willen
een kwijtschelding van hun
schulden, omdat die „zijn uit
gelokt door de subsidiepoli
tiek". Voor zo'n massaal finan
cieel pardon ontbeert de rege
ring-Reagan echter het geld.
Niemand, ook niet in het Con
gres, ziet nog een duidelijke
oplossing.
Intussen hebben de eerste
massademonstraties van ver
beten boeren plaatsgehad. Een
spreker op een betoging bij
Chicago: „De overheid be
schermt bijzondere vogel- en
plantensoorten in ons land.
Maar een bijzondere mensen
soort. de boer, wordt nu met
uitsterven bedreigd en alles
wat de overheid weet te doen
is het einde te bespoedigen".
3.10 20l
(Van onze correspondent Ge
rard Kessels)
- Drie terroristen van
de Duitse Rote Armee Frak-
tion (RAF) hebben hun hon-
gerstaking beëindigd. Na meer
lan vijftig dagen hongeren
lebben Knut Folkerts, Gunter
"Sonnenberg en Roland Eller-
ioumann besloten niet langer
ik voedsel te weigeren. Dit bete-
]|Jfkent dat nu nog bijna dertig
terroristen iri hongerstaking
Ï.2Ó ioi zijn, om gedaan te krijgen dat
]flUzij in grote groepen bij elkaar
i>o ioi geïnterneerd worden.
jjj Het besluit van de tot levens-
si lang veroordeelde Folkerts
komt op het laatste moment.
Hij bevond zich volgens de jus
titie van de deelstaat Neder-
saksen in „acuut levensge
vaar". Niettemin is het aantal
uitvallers bij {leze RAF-hon-
gerstaking veel geringer dan
bij de acht voorgaande honge
racties. Dit duidt op de vastbe
slotenheid van het merendeel
van de terroristen die met hun
actie vooral de sympathise
rende buitenwacht willen aan
zetten tot nieuwe aanslagen.
Minister-president Albrecht
van Neder-Saksen is met de
dood bedreigd in geval Knut
Folkerts sterft.
Poolse top
iyiiet betrokken
Ijlbij moord"
(Vervolg van de voorpagina)
TORUN Tegen kolonel
95 Adam Pietruszka, die tot de
actie zou hebben aangezet,
maar niet bij de moordpartij
9* lanwezig was, werd eveneens
jaa geëist. De procureur
9s achtte hem schuldig aan het
jjj aanzetten tot de misdaad,
se De openbare aanklager die
met donderende stem een
92 vlammend betoog hield en bij
92- tijd en wijle met de vuist op
91 tafel sloeg, verklaarde nadruk
kelijk dat er buiten kolonel
Pietruszka niemand op het mi-
Wnisterie bij de zaak betrokken
was. Enkele verdachten had-
den gesuggereerd dat van ho
gerhand opdracht was gegeven
tot de moord. De openbare
aanklager uitte ook felle kri
tiek op de vermoorde kape
laan Popieluszko doe zich
schuldig had gemaakt aan „ex
tremistische en „tegen de
staat gerichte" activiteit, wat
volgens haast even erg was als
het „extremisme" van zijn ont
voerders. Ook de preisater was
tegen de politiek van verzoe
ning die de autoritreiten na
streven, aldus de procureur.
Nu de openbare aanklager zijn
requisitoir heeft afgerond krij
gen de advocaten van de be
klaagden en de hulpofficieren
van justitie die de familieleden
van de priester en diens
chauffeur vertegenwoordigen,
ieder de gelegenheid hun laat
ste betogen af te steken. Dan
trekken de rechters zich terug
voor drie dagen beraad om
vervolgens het vonnis te vel
len.
De Finse majoor Veikko Matti-
la toont op een persconferen
tie een plastic restant van de
eind vorig jaar neergestorte
kruisraket.
Finse
rendierfokker
vindt delen
Sovjetraket
HELSINKI Een rendier-
fokker in het hoorden van
Finland heeft delen van de op
28 december 1984 neergestorte
Russische kruisraket gevon
den. Naar gisteren officieel
werd meegedeeld heeft hij op
het dichtgevroren Inarimeer
stukjes plastic gesignaleerd. De
kruisraket, volgens Westerse
deskundigen van een verou
derd type, was vanaf een in de
Barentszee oefenend schip ge
lanceerd en door een technisch
mankement via het Noorse
luchtruim in Noord-Finland
terechtgekomen, waar hij in
Fins Lapland vlak bij de grens
met de Sovjetunie uiteenspat
te.
SMIDJE VERHOLEN HETGEHEIM VAN DE UYLENBORGH
i io 25) Gozewijn van Uylen wist van geen ophou-
i 3J den. Hij doorkruiste het Rijkhuyzer Bos nu al
75 veertien dagen en snelde van de ene oude
i 9< boomgroep naar de andere. En telkens ver-
beeldde hij zich, dat hij bovenin de stam een fa-
i 4j miliewapen zag, dat was uitgesneden in de
i 3} schors. Met een nietsontziende energie zette hij
i x er dan de bijl in en zo zakte de ene oude boom
i na de andere krakend in elkaar. En als hij op
een open plek kwam, dan dacht hij: „Sakker-
34 loot! hier kon de oude Uylenborgh wel eens
)5 hebben gestaan..." Dan begon hij koortsach-
i2 tig te graven in de hoopo oude fundamenten te
zullen ontdekken Maar hoe hij ook hakte en
30 hoe hij ook groef, hij vond geen spoor van de
4' Uylenborgh..., geen spoor van de schat...
Tenslotte gaf hij zijn uitzichtloze arbeid op en
«rzeeg moedeloos ineen op een zwerfkei, vlak
naast het laètste gat, dat hij gegraven had...
En toen sloeg het noodlot toe, want zie. daar
trad Eelco Eelkema naderbij. Eelco had geruch
ten vernomen, dat er weer een stroper bezig
was in het Rijkhuyzer Bos, die vreselijk huishield
onder de herten en reeën, hazen en konijnen.
Daarom stelde Eelco een grondig onderzoek in.
Argwanend bekeek de geoefende politieman de
moedeloze figuur, die daar in volslagen wan
hoop bij zijn kuil zat. Dat kwam de veldwachter
héél verdacht voor en plotseling drong de af
schuwelijke waarheid tot hem door: hij had de
stroper gevonden! „Je bent er gloeiend bij.
man!" riep Eelco streng. „Aha! Op heterdaad
betrapt bij het stroop'n, subsilidaar het graav'n
van berekuil!' Daar gaan we preciesfambaal
over opmaak'n! Hoe is je naam!?"
LONDEN De hoop op spoedige beëindiging van de.
Britse mijnstaking die thans tien maanden oud is, lijkt
te zijn vervlogen nadat de nationale bond van mijn
werkers en de nationale kolenraad er gisteravond niet
in zijn geslaagd overeenstemming te bereiken over
hervatting van de onderhandelingen.
Het bestuur van de bond komt vandaag bijeen om de eis van
de Kolenraad te bespreken dat de bond zich bereid zal ver
klaren bij de onderhandelingen die sinds drie maanden in
een impassse verkeren, de sluiting van verlies lijdende mij
nen te bespreken. De Kolenraad eiste verleden week met
steun van de Conservatieve premier Margaret Thatcher
schriftelijke garanties dat de bond bereid moet zijn over ver
lies gevende mijnen te praten. Stakingsleider Scargill vindt
dat een mijn pas mag worden gesloten als er geen kolen
meer te delven zijn.
Een met munten bezette leren mantel van Chanel
PARIJS Je wordt een
beetje verblind van al die
schitterende kleuren en dra
peringen bij Ungaro, een van
de meest toonaangevende Pa-
rijse modeontwerpers voor de
nu gelanceerde zomermode.
Een prachtig spektakel, van
publiek tot muzikale omlijs
ting. Verder weinig wereld
schokkends. Het voordeel
van deze couture collecties is
niet dat ze nieuws brengt.
maar dat ze een bepaald mo
debeeld duidelijk toespitst.
Voor de volgende zomer is
het kledingstuk een over
hemd. heel lang en wijd. Als
minijurk. of als jasje op een:
jurk, korte rok. wijde klok-
rok. rechte pantalon met
bandplooi, of short... Het on
der bloesje wijkt voor een
heel beknopt mouwloos
hemdje van piqué.
De feestelijke kleuren bij Ungaro
Card in blijft maar kunstig
gaten knippen in alle moge
lijke en ook wel eens onmo
gelijke kledingstukken. Het
grote nieuws is hier een stof
(afkomstig uit Japan nog
wel), die ..touchmere" heet
en lijkt op kasjmier, maar die
in de wasmachine kan. En
Cardin knipt er niet alleen
dag- en avondjurken van.
maar ook lakens en lingerie
Ziet er goed uit, maar we
hebben het niet mogen betas
ten. Kijken, maar niet aanko
men is hier de leuze. En de
bloemenstoet gaat verder
Dahlia 's. vlammend rode
poinsetta's, tulpen met een
pastelkleurig kopje en lange
brede groene stengels die
doorlopen tot aan de zoom
(Dior), witte rozen op zwarte
zijde (Ungaro), junglebloe-
men. platte en felgekleurde
motieven.
Bij Ungaro kunnen we bo
vendien npg echte kunst be
wonderen. Als achtergrond
een heus orkest, dat als pre
mière een compostitie van
ene Francois Kallos weg-
feeft. Als je ogen moe zgn
an ie ze rustig sluiten en
dan ben je naar een concert
geweest Maar men sluit ze
hier zeker niet. want er is het
een en ander te bewonderen.
Ontzettend schelle kleuren
combinaties, smaragd-groen
met geel en paars, paars en
zalmroze en geel. vleeskleu
rig roze met kardinaal-paars
en groen, appelgroen op don
kerblauw en zwart enz. Je
kan het zo schel niet beden
ken of het loopt hier rond.
Ungaro neemt de fakkel van
Mevrouw Gres over als dra
peer koning: hij vlecht letter
lijk lange repen stof door el
kaar tot een jurk. In twee.
drie verschillende kleuren en
bedrukkingen zoals donkerh-
la en baksteenrood of twee
verschillende motieven in
zwart-wit. Je moet het zien
Zulke spelletjes zijn natuur
lijk onmogelijk na te bootsen
in kant en klare modellen
die in de fabriek gemaakt
worden.
AGNES A DRIA A NSSEH
KHARTOEM Niet al
leen de eindeloze stroom
vluchtelingen uit Ethiopië
en Tsjaad, maar ook de ei
gen bevolking die op zoek
naar eten het platteland
ontvlucht en naar de ste
den trekt, vormt een
steeds grotere bedreiging
voor de toekomst van Soe
dan.
Dagelijks komen massa's
vluchtelingen uit de westelijke
provincies bij de buitenwijken
van de hoofdstad Khartoem
aan. Maar de Soedanese rege
ring beschikt niet over vol
doende middelen om de crisis
het hoofd te kunnen bieden.
Volgens de laatste cijfers van
de VN zijn 4,5 miljoen inwo
ners van Soedan door de hon
gersnood getroffen.
Tienduizenden van deze hon
gerende vluchtelingen verblij
ven op dit moment in „Soek
Lybia" (Libanese markt), een
vluchtelingenkamp op korte
afstand van de hoofdstad.
Wegversperringen moeten
verhinderen dat deze „vluch
telingen in eigen land" verder
de hoofdstad intrekken, die
zich immers ook al in de greep
van de armoede bevindt. De
regering heeft al duizenden
vluchtelingen naar hun pro
vincies teruggestuurd. Voor
deze mensen komen echter
weer net zoveel anderen in de
plaats, aangetrokken door de
Nijl. de steden en de hoop dat
hier werk en hulp te krijgen
is.
Een van die mensen is Mo
hammed al-Maula, die met 500
leden van zijn stam naar
Khartoem getrokken is en nu
al drie maanden in Soek Lybia
verblijft. Hij zegt niet terug te
zullen keren, ook niet als de
regering hem dit beveelt. Hier
kan je tenminste nog sorghum
kopen, zij het in geringe hoe
veelheden en tegen een prijs,
die sinds vorig jaar vervijfvou
digd is.
Soedan, ooit uitgeroepen als de
toekomstige graanschuur van
Afrika, lijdt nu zelf honger. In
1981 haalde het land, dank zij
een zeer vruchtbare regenval,
een recordoogst binnen van 3,4
miljoen ton graan. Genoeg om
de negentien miljoen inwoners
te voeden. De oogsten van
1982 en 1983 vielen echter te
gen; in 1984 was de oogst zelfs
rampzalig klein: er is een te
kort van bijna twee miljoen
ton.
Het zwaarst getroffen ziin de
driehonderdduizend half-no-
maden. de Bejar, die in de
heuvels rond Port Soedan ver
blijven. Zelfs hun kostbare bo
men, die voedsel leveren voor
het vee, voor schaduw zorgen
en de stammen van vloermat
ten én zelfs medicijnen voor
zien. zijn door de droogte ver
nietigd.
Ook de tweeëneenhalf miljoen
inwoners van de provincies
Kordofan en Darfur zijn er
slecht aan toe. Hele gebieden
zijn totaal verlaten door mens
en dier. die in hun speurtocht
naar weidegrond naar het zui
den zijn getrokken Velen
overleven de trek naar het
zuiden niet. Soms sterven er
wel tweehonderd mensen per
dag. aldus een ooggetuige In
het zuiden zelf is ongeveer een
half miljoen mensen zwaar ge
troffen door de droogte Net
als in Ethiopië wordt de situa
tie daar nog eens verergerd
door de activiteiten van het
verzet tegen de centrale rege
ring.
En alsof het allemaal niet ge
noeg is, telt Soedan ook nog
meer dan één miljoen vluchte
lingen uit de buurlanden.
Sommigen van hen. zoals de
250 000 Oegandezen. zitten er
al geruime tijd; anderen, zoals
de 116.000 vluchtelingen uit
Tsjaad, zijn pas aangekomen.
In de laatste maanden zijn er
bovendien 150.000 uitgeputte
en uitgehongerde Ethiopische
vluchtelingen de grens over
gekomen De komst van deze
vluchtelingen drukt steeds
zwaarder op de plaatselijke be
volking en schattingen over
het aantal nog te verwachten
vluchtelingen worden met de
dag hoger
De Soedanese autoriteiten
worden beschuldigd van traag
heid en onbekwaamheid. Bui
tenlandse hulpverleners zijn
echter vol lof over dc spontane
grootmoedigheid van het Soe
danese volk. „Ze verdienen
aldus een Amerikaanse hulp
verlener „Ze hebben al die
mensen toch maar binnengela
ten. Vergelijk dat eens met de
drukte die er gemaakt werd
over de komst van 30 000 Cu
banen naar Florida".
Alleen de gezamclijke inspan
ningen van regeringen en VN-
ïnstanties kunnen er voor zor
gen dat de crisissituatie niet
verder uit de hand loopt Een
nationale schuld van negen
miljard dollar, een aftandse cn
steeds verder inzakkende in
frastructuur en een drastisch
tekort aan olie zijn enkele van
de problemen op lange ter
mijn. waar Soedan al mee
worstelde. De komst van de
vluchtelingen heeft de crisis
verergerd. VN-instanücs en
lal van hulporganisaties zijn in
alle haast begonnen met het
nemen van noodmaatregelen
het opkopen van de voor
raden op de plaatselijke markt
en het opzetten van voedsel-
luchtbruggen om een totale
catastrofe te voorkomen
