TAFEL r Paus mo spoedig gelijk al naar Cuba BTTïïTl Ook Josef Mengele vertrok langs ratten-route nahr Zuid- Amerika ue. Ie kerk wereld Nonnen V.S. eisen recht op eigen mening Teleurstellende aflocS n "ACHTERGROND CcidócSouoant WOENSDAG 30 JANUARI 1985 P, 3Eb Mekka akkoord met transplantaties De in Mekka gevestigde islamitische fikh (juridische) Acade mie heeft toestemming gegeven voor transplantaties van men selijke organen, voor kunstmatige inseminatie en voor het be graven in houten kisten. Dit heeft de Saudische krant „Arab News" gisteren gemeld. Het dagblad berichtte dat de Acade mie. die maandag vergaderde, besluiten over andere kwesties die ter tafel lagen, heeft uitgesteld. Het gaat daarbij onder an dere over het programmeren van de Koran in computers; een uitspraak over tekenfilms; het verrichten van lijkschouwing op lijken van vrouwen; en over de „wonderbaarlijke aard van de Koran en de Profeet" Nieuwe Testament in zigeunertaal Voor het eerst i%een vertaling van hét gehele Nieuwe Testa ment in een zigeunertaal verschenen. Het betreft de Kalde- rash-taal, die door ongeveer een miljoen zigeuners wordt ge sproken. Dit blijkt uit een mededeling van het Duitse Bijbelge nootschap in Stuttgart. Het Oude Testament is nog nooit in zijn geheel in een der zigeunertalen vertaald. Wel heeft het Franse bijbelgenootschap onlangs een vertaling van psalmen in de Kalderash-taal gepubliceerd. Het Noorse bijbelgenootschap pu bliceerde eind 1984 een „verkennende vertaling" van de Eerste brief van de apostel Johannes uit het Nieuwe Testament in de Lovari-taal, die wordt gesproken door ongeveer 60.000 zigeu ners. Wie in een twist het eerst zwijgt, is van goede familie. JOHANNES PAULUS PRIJST BASISGEMEENSCHAPPEN IN ECUADOR De mogelijkheid bestaat dat paus Johannes Paulus II op korte termijn Cuba zal bezoe ken. Dit leiden waarnemers in Venezuela af uit een ge sprek dat heeft plaats gehad tussen de Venezolaanse mi nister van buitenlandse za ken Isidores Morales Paul en kardinaal-staatssecretaris Ca- saroli. Het overleg vond plaats in de marge van het pausbezoek aan Venezuela, kort nadat Morales Paul uit Nicaragua was teruggekeerd waar hij Fidel Castro had ge sproken. Ook mgr. James Malone, voorzitter van de bisschop penconferentie in de Vere nigde Staten, heeft uit de er varingen die hij opdeed tij dens zijn recente bezoek aan Cuba geconcludeerd dat pre sident Fidel Castro de paus graag wil uitnodigen. Castro heeft al eerder laten door schemeren dat Johannes Paulus welkom is in zijn land, maar tot nu toe is het Vaticaan hier niet op inge gaan. De afgelopen dagen echter hebben zegslieden uit de omgeving van de paus in voorzichtige bewoordingen laten weten dat een spoedig bezoek aan Cuba thans wel degelijk tot de mogelijkheden behoort. Gisteren is de paus vanuit Venezuela doorgereisd naar Ecuador, waar hij in de hoofdstad Quitto werd ver welkomd door president Leon Febres Cordero. Tij dens een ontmoeting met bis schoppen en andere rooms- katholieke geestelijken riep de paus de Indiaanse erfenis van Ecuador in herinnering en merkte op dat Quitto bijn vier eeuwen geleden de hoofdstad was van het Inca- rijk. Ongeveer 35 van de 8,6 miljoen Ecuadoranen is van Indiaanse origine. Bevrijdingstheologie Johannes Paulus liet zich po sitief uit over de bijdrage die aan de Kerk wordt geleverd door de zogenaamde „basis gemeenschappen", gebeds- en bijbelstudiegroepen die in het kader van de omstreden bevrijdingstheologie zijn op gericht. Met deze lof nam de paus weer iets van de onge rustheid weg die hij met zijn toespraak in Caracas had ge zaaid bij de voorstanders van deze theologie. Daar waar schuwde hij voor mensen die ,,de evangelische boodschap misvormen door het evange lie te gebruiken als instru ment in dienst van ideolo gieën en politieke strate gieën". De conservatieve bisschop pen in Brazilië, waar zich de grootste rooms-katholieke kerk ter wereld bevindt, hebben met groot enthousias me gereageerd op deze toe spraak die zij als „goed nieuws" omschreven. Som mige bevrijdingstheologen zeiden de persberichten over de toespraak nauwelijks te kunnen geloven. Volgens de bevrijdingstheo loog Leonardo Boff is het on zin om te menen dat de paus „de legitieme bevrijdingsthe ologie" veroordeelt. Dan zou de paus immers ingaan tegen de goedkeuring die hij daar aan heeft gegeven in het do cument van september jongstleden, aldus Boff. Boff zei het eens te zijn met de waarschuwing van Johan nes Paulus tegen theologische stromingen, die ten dienste staan van ideologieën en po litieke richtingen die een schijnbevrijding op aarde zoeken. Dit is zijns inziens niet het geval met „de bevrij dingstheologie zoals die leeft en wordt onderwezen in de basisgemeenschappen en in de theologische groepen in Latijns-Amerika". Een vermoeid kijkende paus luisterde gisteren in de Ecuadoraanse hoofdstad Quitto naar de welkoms twoorden van de bisschoppen in het land. Spanje sluit concordaten met joden en protestanten Voor het eind van 1986 zullen de 12.000 joden in Spanje een concordaat hebben met de staat, op grond waarvan hun geloof na 500 jaar op gelijke basis zal worden gesteld met het katholicisme. De socialistische regering van Spanje zal volgend jaar twee afzonderlijke wetsontwerpen indienen over concordaten met de joden en met de 400.000 protestanten in het land. De Spaanse grondwet van 1978 garandeert welis waar de vrijheid van gods dienst. maar aparte concorda ten zijn toch nodig om joodse en protestantse organisaties en synagogen belastingvrij dom te kunnen geven en ge boortes en huwelijken auto matisch te erkennen. In 1979 werd een concordaat gesloten tussen de Spaanse staat en het Vaticaan over de rechten en plichten van de katholieken. De meeste van de 24 lijke religieuzen die om hun standpunt over abortus be dreigd worden met uitzetting uit hun orde, hebben zich aangesloten bij een campagne voor het recht van rooms-ka- tholieken op een mening die afwijkt van de officiële r.-k. leer. De religieuzen onderteken den in het najaar van 1984 een advertentie in „The New York Times", waarin stond, dat rooms-katholieken uit eenlopende opvattingen over abortus hebben. De adverten tie was een antwoord op de uitlatingen van aartsbisschop John O'Connor van New York, die met een beroep op de leer van de R.-K. Kerk de democratische kandidate voor het vice-presidentschap. mevr. Geraldine Ferraro. scherp had aangevallen. Het Vaticaan heeft de religieuzen gedreigd met uitzetting uit hun orde, als zij hun steun aan de advertentie niet pu bliekelijk zouden herroepen. Tot de campagne voor een pluriforme K.-K. Kerk werd besloten tijdens een besloten bijeenkomst van twee dagen in Chicago. Deze was georga niseerd door „Katholieken voor een vrije keuze", een organisatie die ervoor pleit dat ook r.-k. vrouwen het recht hebben voor een abor tus te kiezen. Volgens Fran ces Kissling, voorzitster van de organisatie, wordt gepro beerd zoveel mogelijk hand tekeningen te krijgen onder een petitie waarin ervoor wordt gepleit, dat katholie ken mogen afwijken van de officiële leer van de R.-K. Kerk. De petitie zal worden gestuurd naar de Vaticaanse Congregatie voor de Reli gieuzen en de Seculiere Insti tuten die de religieuzen met uitzetting uit hun orde heeft gedreigd. Mevr Kissling legde er de nadruk op. dat de steun aan de campagne niet betekent, dat de religieuzen geen ge hoor zullen geven aan het bevel van het Vaticaan. Zij zullen elk voor zich een be sluit daarover nemen. Erwtensoep vanille-rijsterla Wie met zijn tweeën is, heeft het volgende nodig: 250 g groene erwten of spliterwten, 1 liter water, zout, 250 g krabbetjes, lau rierblad, 2 aardappelen, 150 g wortel, 150 g knolsel derij, 1 dikke prei, 150 g rookworst, bouillonblokjes naar smaak, peterselie; 0,5 liter melk, 25 g rijst, 12 g custard, 30 g suiker, jam. Groene erwten geven een soep met schilletjes en die zijn prima voor een vlotte stoelgang. Spliterwten zijn vlugger gaar dan groene erwten en geven een gladde soep. IVas vanavond de erwten een keer en zet ze met het water en weinig zout weg. Kook de groene erwten mor gen gaar in anderhalf uur of de spliterwten in drie kwar tier. Laat de krabbetjes en het laurierblad meekoken. Haal na die anderhalf uur of drie kwartier de krabbetjes uit de pan en doe er de in vieren gesneden aardappelen in met reepjes wortel, blokjes selderijknol, stukjes prei en het afgespoelde rookworstjé. Laat de soep nog een kwar tier koken. Zoek de botjes uit de krabbe tjes en snijd het vlees klein. Verdeel de rookworst na het kwartier koken in plakjes. Prak of stamp de aardappe len fijn. Proef de soep, doe er naar smaak bouillonblokjes bij en laat die er in een paar minuten in oplossen. Maak de soep af met het vlees, de worst en met kleingeknipte peterselie en eventueel selde rijblad (van de knol). Was de rijst in een zeef on der de koude kraan tot er helder water afkomt en laat hem uitlekken. Breng de helft van de melk aan de kook, strooi er al roerende de rijst in en laat die in een half uur zacht koken gaar wor den. Bind de pap bij met cus tard, die met suiker en wei nig koude melk is gemengd. Voeg van het vuur de overi ge koude melk toe en laat de vla afkoelen. Garneer haar met jam. JEANNE tl rerooi 0 gul Wvc -minister Brinkman, onder wie onder meer>ehan< roepzaken ressorteren, heeft zich heel wat op de hals Peijr toen hij in november de omroepen de pin op de ne?4 bij Na jaren van oeverloos gepraat over de kwestie van reclame maakte hij de omroepen tenslotte duidelijk, ^erd hem echt ernst was. Ze kregen voor de door hen offi overtredingen boetes opgelegd en dat was voor verrgenbos grootste deel terecht. De omroepen wisten immers b(n boe ze zich aan te houden hadden, maar ze probeerdeij1 Ye weer uit hoeveel ruimte ze hadden om de afsprakei gels te overtreden. TOT zover dus geen kwaad woord over minister Br> afspraken zijn afspraken en regels moeten er zijn. Z het er om gaat ons omroepbestel te beschermen teg vallen van de commercie. De ontwikkelingen van dk dagen tonen echter aan, dat de minister vreest de str regelen nauwelijks waar te kunnen maken, hoe d, veelal terecht hij ze ook heeft aangekondigd. A.FGELOPEN week liet Brinkman allereerst weten de opgelegde boetes aan de omroepen, in totaal 2,3 gulden, met "Vijfentwintig procent zou verlagen tot A- joen. Op zichzelf was een wijziging niet verrassend, v boetebedrag was slechts vastgesteld in een voorlop schikking, waar de omroepen nog op konden reage: had de verlaging van het bedrag in de definitieve 1 king echter nooit moeten rechtvaardigen met de med- <Va dat de omroepen inmiddels hun goede wil hadden Daar was immers geen sprake van. De omroepen slechts voorzichtiger om met de sluikreclame en voerian dertussen een ware hetze tegen de minister. Jeels aan DAARMEE is de glijpartij van Brinkman begonnen te ren gleed hij verder naar de erkenning, dat hij zich ebn toch maar niet met de beoordeling van de omroeppi^ m€ ma's zou moeten bemoeien. Verdere boetes komen er^ers basis van een ministeriële conclusie, maar er wordt e^an hankelijke commissie ingesteld, die verder maar moe; me^ len. Brinkman wekt sterk de indruk achteraf toe t^en zichzelf niet competent te achten. gsje \\T iitbre W E zijn dat niet met hem eens. Het toezicht op de eerde van regels en afspraken is iets dat wel degelijk bij ee» reclc ter thuis kan horen. Omroeporganisaties zijn verrenroepi makkelijke gesprekspartners om goede afspraken mearde ken, maar niettemin had Brinkman zichzelf nooit eei van onvermogen moeten geven. Daarmee is de zaai bestrijding van de sluikreclame, die in november zo'*® vend begon, teleurstellend geëindigd. Dr6n- Af en toe regen DE BILT (KNMI) Er komt nog niet veel verandering in het heersende weertype. Hét VERMOEDEN VERSTERKT NA PUBLICATIE AMERIKAANSE DOCUMENTEN DEN HAAG Op 26 april 1947 schreef ge heim agent Ben Gorby van de Amerikaanse contra-spionagedienst CIC een brief aan de commandant van het 430e CIC-detachement in Wenen. In die brief in formeerde Gorby naar berichten die zijn afde ling had ontvangen, als zou „Dr. Mengele in We nen zijn gearresteerd". Als dat zo was, aldus Gorby, diende Mengele te worden ondeiVraagd over de verdwijning van 20 joodse kinderen in Auschwitz. De verdwij ning zou hebben plaats gehad in november 1944. De brief van agent Gorby is vorige week openbaar ge maakt door het Wiesenthal- -centrum in de Verenigde Staten, dat zich bezighoudt met het opsporen van oor logsmisdadigers die hun toe vlucht hebben gezocht in de VS. Pogingen van medewer kers van het centrum bij de Amerikaanse strijdkrachten om achter de verblijfplaats van Gorby te komen, zijn op niets uitgelopen. Een delega tie van het Wiesenthal-cen- trum zal op 5 februari een bezoek aan Bonn brengen teneinde de Westduitse justi tie te bewegen haar archie ven over Mengele te openen. Aanknopingspunt is het 430e CIC in' Wenen, centrum van de Amerikaanse contraspio nagedienst in Oostenrijk. Het bureau werd in 1946 opge richt als opvangcentrum voor agenten die voor de VS werkzaam waren (geweest) in door de Sovjet-Unie ge controleerde gebieden en moesten onderduiken. Aan het hoofd stond de briljante veiligheidsofficier Jim Mila- vrijwel iedereen snel de be nodigde papieren om onder een andere naam verder te leven. Maar omdat de betrek kingen tussen Amerikanen en Sovjets al snel koeler wer den en de treinen die Wenen verlieten streng werden ge controleerd, moest er een an dere manier worden bedacht om uit de Russische zone te ontkomen. In het kantoor van Milano viel eind '46 de beslissing: de „ratten-route" naar Zuid-Amerika werd in het leven geroepen. Milano en zijn medewerkers waren er inmiddels van overtuigd, dat zich onder de kandidaten voor een reis naar -Zuid-Amerika tal van oorlogsmisdadigers hadden gemengd. Milano: „Ik haatte SS'ers en verraders. Als we wisten dat iemand bij de SS was gèweest. lieten we hem niet gaan. We ondervroegen iedereen om te controleren of er geen Russische agenten bij waren. De uiteindelijke be slissing werd genomen op twee gronden: leverden ze een bijdrage aan de geallieer de zaak en liep hun leven ge vaar?" De geschiedenis zou later uit wijzen dat de „bijdrage aan de geallieerde zaak" door de superieuren van Milano ruim werd geïnterpreteerd. De ge heime diensten van de Vere nigde Staten, de Sovjet-Unie, Frankrijk en Groot Brittan- nië maakten koortsachtig jacht op Duitse geleerden en technici. Latijnsamerikaanse landen als Argentinië, Chili en Colombia waren meer ge ïnteresseerd in geschoolde ar beiders. En de Koude Oorlog was in volle gang. Bovendien waren veel van de nieuwe Amerikaanse functionarissen nauwelijks op de hoogte van het militaire en politieke kli maat in het na-oorlogse Duitsland. En na juni 1948 moesten de Amerikanen hun aandacht verleggen van voormalige nazi's naar de communisten. In die sfeer wisten talrijke vooraanstaan de nazi's te vluchten naar Zuid-Amerika: Walter Rauff, Martin Bormann, Klaus Bar bie. Adolf Eichmann en mo gelijk ook Josef Mengele. Andere naani /aar de Ameri- begon, kreeg Geheugenverlies Het Amerikaanse ministerie van defensie heeft tegenge sproken dat Mengele in 1947 is gearresteerd en vervolgens door de Amerikanen op vrije voeten werd gesteld. Mede werkers van het Wiesenthal- -centrum hebben op hun beurt laten weten, dat in de documenten van geheim agent Gorby vier pagina's ontbreken. Ze zijn verwij derd omdat ze „naar ver wachting schade aan de na tionale veiligheid kunnen toebrengen", aldus de toe lichting van de inlichtingen dienst van het leger. Volgens Tom Bower, adjunc t-hoofdredacteur van het BBC-programma „Panora ma". lijden veel functionaris sen die destijds betrokken waren bij de „ratten-route" aan opmerkelijk geheugen verlies. Hij heeft naar aanlei ding van de affaire-Barbie een boek geschreven, waarin tot in detail de diverse stadia van de route zijn uiteengezet. Nadat de „te vluchten" per sonen in Salzburg waren aangekomen, werden ze voorzien van nieuwe identi teitsbewijzen. De leiders van het CIC-centrum hadden daartoe de beschikking over een eigen laboratorium. Maar ook, zo herinnert Jim Milano zich. werden persoonsbewij zen gekocht. „Een heel goede bron was het Italiaanse mi nisterie van buitenlandse za- De betrokkenen werden door de Amerikanen geen mo ment uit het oog verloren. Men begeleidde hen tot aan de Italiaanse grens waar „be vriende" douaniers geen pro blemen maakten. In Genua of Napels werd vervolgens ingescheept. Tussenpersoon in deze trans actie was de Kroatische pater Krunosla Draganovic, bij het CIC overigens bekend stond als een notoire fascist en oor logsmisdadiger. Het CIC be hoefde de overlopers slechts naar Italië te brengen; pater Draganovic zorgde dan voor de rest. Per persoon vroeg hij 1.000 dollar. Voor nazi-VIP's moest 400 dollar extra wor den betaald. Kinderen zette hij voor half geld op de boot. Naast de „ratten-route" be stond er nog een „Operatie Safehaven". Tussen de Ame rikaanse luchtmachtbasis in het Westduitse Wiesbaden en de Verenigde Staten vonden kort na de oorlog opvallend veel goederentransporten plaats. Later is duidelijk ge worden, dat het hier het overbrengen van ex-nazi's betrof. Alleen al in 1946 wer den enkele duizenden oor logsmisdadigers overgevlo gen. Voor de meesten werd een baan gevonden bij een van de geheime diensten die aan het eind van de jaren veertig, begin jaren vijftig, ruim in het geld zaten. Dat was een gevolg van de inzamelings campagne van het comité „Kruistocht voor de Vrij heid", dat onder leiding stond van de voormalige hoge commissaris in bezet Duitsland, generaal Clay. Nazi-generaals boek „The Belarus Secret" van de advocaat John Loftus, werden na de arrestatie van Klaus Barbie in Bolivia ge volgd door publikaties in Amerikaanse kranten. Ver slaggever Thomas O'Toole van de Washington Post trof in de archieven documenten aan over de komst van vijf nazi-generaals. Na de oorlog werd hardnekkig ontkend dat ze zich in geallieerde handen bevonden. De docu menten van de Nationale Ar chieven in Washington wij zen uit, dat het tegendeel waar was. Het ging om de generaals Heinz Guderian (Hitiers chef-staf aan het eind van de oorlog en bevelhebber van de tankdivisies die Polen en de Sovjet-Unie binnenrukten), Heinz Rheinefarth (comman dant van een SS-divisie in Oost-Europa). Ernst Rode (die dienst deed op de Bal kan), Heinrich von Lauttwitz en Nicholas von Vormann, beiden betrokken bij de inval in Polen. Geen van de vijf generaals heeft terechtgestaan op het Tribunaal van Neurenberg, hoewel zowel de Sovjet-Unie als Polen de westelijke geal lieerden om uitlevering had den gevraagd. Die verzoeken werden evenwel afgewezen, omdat de generaals de VS van zeer nuttige informatie voorzagen. Zwijgen Of ooit alle feiten over de „ratten-route" of „Operatie Safehaven" bekend zullen worden, is ten zeerste de vraag. Een functionaris van het Simon Wiesenthal-cen- trum verklaarde desge vraagd: „Zij die spreken we ten niét en zij die weten spre ken niet". De enige persoon die nog licht had kunnen werpen op de zaak was Kru nosla Draganovic. Kort na het vertrek van Klaus Barbie in 1951 vestigde hij zich in Rome. Op 11 no vember 1967 was Draganovic plotseling verdwenen. Korte tijd later werd bekend dat hij naar Joegoslavië was terug gekeerd en zich bij de autori teiten had gemeld. Na lang durige verhoren door de Joe goslavische geheime dienst UDBA kreeg hij toestemming te gaan werken aan een nieuw standaardwerk ten be hoeve van de rooms-katho- lieke kerk. Al die tijd werd Draganovic in de gaten ge houden door UDBA-agenten. In de zomer van 1983 werd hij ernstig ziek. Op 6 juli van dat jaar omsingelde de politie zijn huis. Alles werd over hoop gehaald. Zelfs de ma tras werd doorzocht. Nooit is bekend geworden waar de politie naar zocht, noch of er iets gevonden is. Draganovic heeft de nacht na de overval alle geheimen met zich meegenomen. Hij stierf aan de gevolgen van de emo ties, die de actie bij hem te weeg hadden gebracht. Hij kan dus niet meer ant woorden op de vraag, of ook Josef Mengele via de ratten- route naar Zuid-Amerika is ontsnapt. Volgens vertegen woordigers van het Simon Wiesenthal-centrum is de enige plaats waar nu nog een antwoord kan worden gevon den, de archieven in Was hington. blijft wisselvallig e voor de tijd van het j langgerekt hogedii strekt zich van Spanje de Alpen tot boven Z land. Aan de noordf van trekken depress grote snelheid naar 1 ropa. Ze voeren za vochtige lucht aan temperatuur van 7 to.erza|( den. In de komende ijenjs bij ons de minimurr\|SCje tuur rond 4 graden, rr genoverdag komt het»nwacf gemiddelde te ligge^en. h graad of 7. Er is in haaar m( de etmaal veel bewt^ omcj af en toe valt er regefcQren|j regen. Er waait een vi tige, aan de kust niUtisee harde wind uit zuicomtujj west. |acht vi *n- s, die z Weerrapporlen van vanmorgeneden t< W"#r ï!mple®n°{ Amsterdam onbew. 6° S. Op 1 Dieten ^"bew 7° 198 Eelde" onbew' 5 toren Eindhoven zw.bew. 8 [baken Den Helder onbew 5 Rotterdam zw.bew. 7° leK- ad' Twente zwbew. 6° meer Vlissingen onbew 5° I Zd Limburg motregen 7° Aberdeen l.bew. 9 inanöei Athene töew. 14° worde Berlijn regen 3° I- 3° -I 16° i)r 16° 'CHT 6" Ét Sint -»• h, .in i3° het ch cl l (58) i ingar :ontra de ch goed en goedkohad g ekenh n timi DEN HAAG Mflen d winkelmerken koffifogeva consument volgensan(j w kracht goed en goedr Het blad van Kons»- Kontakt constateert (MEI aanleiding van een or naar de smaak van koUlpj de 21 onderzochte aa werden er vijftien proefpersonen als r< varen, zes smaaktei en drie ronduit slecl voldoende. De winki zijn negentig ct goed! roodmerk van DE, het marktaandeel de ren flink is teruggelo| kere koffie hoeft vier gulden per pak aldus Koopkracht.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1985 | | pagina 2