begint tweede
llermiin onder zeer
ifunstig gesternte
Concurrentiestrijd tussen BBC en
commerciële tv laait steeds hoger op
Robotarm
helpt
chirurg
"weekend
WINTERBERG 395.-
midweek
«8-sijthoff^pers
rrm
ISPAGt.
■JITENLAND
ZtiditaQowiant
ZATERDAG 19 JANUARI 1985 PAGINA 7
a-
.00 74.00 #F
.10 57.10
.50 55.20
.20 72.30
.90 136.90 M
Washington viert
vier dagen feest
voorde beëdiging
van president
Reagan, waarvan
de eigenlijke
procedure slechts
een paar minuten
vereist.
J, ^SHINGTON Ame-
.om -.-i maakt zich op voor
!S dubbele inauguratie,
5? !»SSrgen en maandag, van
dan officieel aan zijn
ju 'usSiede en laatste ambts-
SfgWjn van vier jaar be-
S«»nende president
:oo i»;«jgan. De formele (her-)
JS" JJJJlallatie van het 73-jari-
'oo. w *°itaatshoofd in het ambt
'm Jraooteurt morgen tijdens
?S "t'roi sobere plechtigheid in
go woo Witte Huis.
1080.00
oob kiat diverse godsdiensten
loaiso veel 6el°v'ge Amerikanen
120^30 logelijk maken om op zon-
oo 26000 aan were^se festiviteiten
oo 4700 te nemen, wordt de eeds-
80 st^oo 6g'nS maandag voor de
oo 13480 m nog eens overgedaan,
oo 36100 ivoontegetrouw gebeurt dat
oo 188oo °Pen 'ucht °P de traPPen
oo 392001 het Capitool, waarna de
ooa 159oo(er e hoofdstad nog
oo 9400 g zal bruisen van feestelijke
so 6580 ades en massale „presiden-
50 i69.'oo halls". De inaugurele vie-
oo 246.'oo gen zijn gisteren begonnen
60 25iso 1 °nder meer een reusachtig
irwerk op het gazon achter
Witte Huis.
dubbele „inzwering" die
idsen iald Reagan zal ondergaan
symbolisch voor de ste-
50 25600heid waarmee hij thans ii
173.00 politieke zadel zit. Na zijn
^(5'k'ezinêsoverwinning op
»o 33,'so liter Mondale is de persoon-
50 150.20 ;e populariteit van de presi-
«o «Jolt nog altijd even groot.
10 3100
8 ,2aooo ilitiek geluk
44.60 (er dan ooit lijkt het politie-
®Soo geluk hem aan h?.1 begin
i4s!oon „de tweede helft" toe te
«S'S'hen: de Amerikaanse eco
nomie, en daarmee de optimis
tische Stemming op allerlei ge
bied in het land, blijft verras
send zonnige vooruitzichten
bieden en op het wereldtoneel
doet zich een relatieve ont
spanning voor.
De recessie die zich twee
maanden geleden leek aan te
kondigen, na een indrukwek
kend economisch herstel van
af begin 1983, gaat blijkbaar
voorlopig niet door. De officië
le „economische indicatoren"
die de overheid maandelijks
uitgeeft en de bedrijvigheid
over het komende half jaar
voorspellen, wijzen weer dui
delijk omhoog.
De in het laatste kwartaal van
'84 naar een jaarritme van 1,5
procent afgezakte economische
groei, zit opnieuw in de lift.
De meeste economen voorzien
nu dat voor eind 1985 geen
economische teruggang zal op
treden, maar dat zich een
groei van rond vier procent op
jaarbasis zal voordoen. Meer
dan gemiddeld zullen de typi
sche toekomstsectoren expan
deren: computers, telecommu
nicatie, bio-techniek.
De rentestand vertoont nog
steeds dalende neigingen, hoe
wel bij een duidelijk onder
controle zijnde inflatie (ook
voor 1985 niet meer dan vier
procent voorzien) de prijs van
kapitaal nog altijd hoog blijft:
grote banken lenen nu voor
10,5 procent aan grote klanten
en een gemiddelde hypotheek
op een huis doet 13 procent
rente.
De werkloosheid in de VS is
in twee jaar tijd gezakt van 11
naar nu 7 procent en lijkt zich
rond dat percentage te stabili
seren. De gemiddelde werkne
mer zal zijn koopkracht in
1985 met liefst drie procent
kunnen zien stijgen.
Zo goed gaat het allemaal dat
sommigen in de huidige poli
tieke stabiliteit de bekende
stilte voor een verschrikkelij
ke storm menen te beluisteren.
Doemdenkers wijzen op drie
potentiële explosieven onder
het solide gebouw van Ameri
ka's economie.
1. De hoogte van de dollar te
genover buitenlandse munten.
De verwachting dat de dollar
samen met de rentestand in de
VS zou zakken, is nog niet uit
gekomen. De rente in andere
geïndustrialiseerde landen is
eveneens gedaald, zodat het
per saldo niet veel onaantrek
kelijker is geworden om kapi
taal in de VS te beleggen of
anderszins te investeren. Hoe
wel de dure dollar onder meer
teken is van het goede investe
ringsklimaat in de VS, doet ze
op zichzelf het land meer
kwaad dan goed. Goedkope
importen en terugvallende uit
voer dreigen definitief de
structuur van de Amerikaanse
produktie aan te tasten. Het
tekort op de handelsbalans is
gegroeid van 11 miljard dollar
begin 1983 via 65 miljard een
jaar geleden en naar 130 mil
jard dollar nu. Als de dollar zo
duur blijft zal dat de roep om
protectie van de eigen Ameri
kaanse industrie nog sterker
maken, hetgeen verlammende
gevolgen voor de wereldhan
del kan krijgen.
2. Het financieringstekort van
de overheid. Dat is nog altijd
niet onder controle. President
Reagan zal op 6 februari aan
staande in zijn „State of the
Union" (de Amerikaanse ver
sie van de Troonrede) een be
groting voor het komend fis-
caal jaar (1 oktober 1985 tot 30
september 1986) presenteren
met een uitgaven tot bijna dui
zend miljard dollar en inkom
sten van nauwelijks achthon
derd miljard. Die mankerende
tweehonderd miljard dollar
moeten worden geleend in
binnen- en buitenland. Die
reusachtige vraag van de over
heid naar kapitaal houdt mede
de rentestand en de dollar
koers schadelijk hoog. Presi
dent Reagan heeft voor vol
gend jaar een bevriezing van
alle uitgaven behalve de de
fensie aangekondigd, in een-
zoveelste poging het begro
tingstekort klein te krijgen.
3. Mogelijke maatschappelijke
onrust. Al zolang is het stil op
het sociaal-maatschappelijk
front, dat sommigen menen
dat ontlading van opgebouwde
spanningen niet veel langer
kan uitblijven. Zo is onder het
economisch herstelregime van
president Reagan het verschil
tussen arm en rijk zeer sterk
toegenomen. In de praktijk
komt dat grotendeels neer op
een verschil tussen zwart en
blank. In vier jaar tijd is zowel
het aantal miljonairs als het
aantal officiëel onder de ar
moedegrens levende Amerika
nen zowat verdubbeld. Offi
ciële „armen" die niet in hun
essentiële levensbehoeften
kunnen voorzien, zijn er nu 35
miljoen, oftewel 15 procent
van de bevolking. Reagan's
verkiezingsbelofte om geen
belastingen te verhogen,
maakt het hem haast onmoge
lijk om de armen met over
heidshulp tegemoet te komen.
Relatief kleine ontwikkelin
gen of incidenten in een van
deze drie gebieden (dollar
koers, financieringstekort,
maatschappelijk front) kan
een economische kettingreac
tie teweeg brengen. Politiek
verzet bijvoorbeeld tegen ver
dere besnoeiing van sociale
voorzieningen kan het voor
uitzicht op een kleiner finan
cieringstekort wegnemen, en
plotseling het internationaal
vertrouwen verstoren in een
Amerikaanse economie die op
zoveel „geleende welvaart"
drijft.
Tijdbommen
Martin Feldstein, voormalig
voorzitter van Reagan's Raad
van Economische Adviseurs,
was een van de topeconomen
die het begrotingstekort als
een tijdbom zagen, welke plot
seling een vertrouwenscrisis
kan veroorzaken waarbij in
flatie en rentestand de hoogte
inschieten en de dollarkoers
een vrije val maakt. Maar
Feldstein moest vorig jaar ont
slag nemen en president
Reagan overwoog tot voor
kort zelfs op de Raad van Eco
nomische Adviseurs, met hun
chronisch sombere en waar
schuwende geluiden, maar he
lemaal af te schaffen.
Daar is de president op terug
gekomen, maar voorlopig
geldt dat Reagan's op weinig
studie gebaseerde optimisme
veel gerechtvaardigder is ge
bleken dan het gedocumen
BEËDIGING OP TV
De NOS zendt morgen (Ned 2, 18:00 uur) een rechtstreeks ver
slag uit van de beëdiging van president Reagan, die zich vanwe
ge de in Amerika gerespecteerde zondagsrust binnenskamers
voltrekt. De inauguratie op de trappen van het Congres en Rea-
gans rede worden maandag eveneens rechtstreeks uitgezonden
(Ned 2, 17:30 uur). Dit publieke verslag wordt 's avonds (Ned 2,
23:20 uur) herhaald, waarbij de rede van Reagan is ondertiteld.
teerde pessimisme van des
kundigen.
Op buitenlands politiek terrein
begint Reagan's tweede ter
mijn eveneens onder een gun
stig gesternte. Washington
voorziet dat ook in Europa
steun zal groeien voor het
„Star Wars-plan" waarmee de
president op langere termijn
kernraketten vanuit de ruimte
wil kunnen uitschakelen. De
NAVO-partners in West-Euro
pa lijken intussen gewend aan
het idee dat hernieuwde ont
wapeningsonderhandelingen
met de Russen voorlopig nog
niets concreets zullen opleve
ren. En met belangstelling
worden in Washington berich
ten ontvangen dat het anti-A
merikanisme in sommige
Westeuropese landen plaats
begint te maken voor bewon
dering voor de Yankees.
Maar ook in het buitenland
liggen natuurlijk, net als in de
binnenlandse economie, tijd
bommen te tikken. Het Mid
den-Oosten kan elk moment
weer het Amerikaanse leider
schap beproeven, cq. vernede
ren, in Centraal- Amerika is
het huidige overwicht van
pro-Amerikaanse krachten
geenszins definitief en velen
zien in de loop van 1985 ge
vaarlijke ontwikkelingen in
Zuidoost-Azie (Philipijnen,
Vietnam. Cambodja).
145.20
LOS ANGELES
Een computer-gestuur
de robotarm die tot op
13 duizendste millime
ter nauwkeurig werkt,
kan mogelijk de chi
rurg assisteren bij de
verwijdering van her
sentumoren.
De robotarm werd in Long
Beach (Californië) voor
het eerst getoond. Volgens
dr. Yik San Kwoh van het
Memorial Medical Center
in Long Beach, die de ro
botarm ontwikkelde, zal
het apparaat het verblijf in
een ziekenhuis van patiën
ten met hersentumoren
bekorten van gemiddeld
vijf of meer dagen tot één
dag. De robotarm wees bij
een demonstratie nauw
keurig een 1 millimeter
groot kogeltje aan in een
meloen. „De robotarm is
veiliger, sneller en veel
minder ingrijpend dan de
huidige chirurgische pro
cedures, en heeft een
graad van accuratesse,
waarmee geen menselijk
wezen zich aan zal kunnen
meten", aldus Kwoh. Vol
gens Kwoh kan de robo
tarm in het geval van een
grote tumor de chirurg
precies aangeven op welke
plaats radioactief materi
aal moeten worden aange
bracht voor behandeling.
Een therapie met radioac
tief materiaal voor de hele
schedel is dan niet nodig.
Ook kan op de door de ro
botarm aangegeven plaats
een veel hogere dosis ra
dioactiviteit worden toege
diend dan bij de huidige
procedures. De robotarm
wordt geprogrammeerd
met informatie over de
plaats van de tumor. Het
apparaat is nog niet op
mensen gebruikt. Functio
narissen van het zieken
huis in Long Beach zullen
op 20 februari bijeenko
men en dan zal worden
beslist wanneer de robo
tarm voor het eerst wordt
toegepast.
(ADVERTENTIE)
100,70 i
10 101,10
>0 100.50
10 101.20
>0 101.50
'0 100.90
I IfEen extra
l g« wintersportaanbieding
voor de crocusvakantie:
iKw ver,rek vr'ida9 15 'ebr. 8.3.
WINTERBERG 485."
JjS vertrek maandag 18 lebr. a.s.
]®®.20 net hoogst gelegen stadje van Duitsland. WINTER-
97 80 BERG. in het bosrijke Rothaargebergte. vormt een win-
9830 'erb€s'emmin9 me' de meest uiteenlopende mogelijk-
9810 he4en. Van Kurfaciliteiten tot Alpine-afdalingen, wandel-
98,10 Paden tot ski-schansen. Binnen een straal van 10 km.
99^20 bevinden zich 56 skiliften, 31 pistes en 32 Loipes met
0 9700 'een bereik van meer dan 200 Langlaufkilometers. In de
O 97,30 onmiddellijke omgeving heeft de skiër via 23 skiliften de
0 97,00 beschikking over 12 pistes, waarvan 1 verlicht, alsmede
0 97,10 skischolen (ook voor kinderen) De verlichte Loipe in h9t
5 tl'ln J Kurpark en het „Langlaufstadion Bremsberg" met een
n oJ'ift drietal onderling te combineren Loipes van respectieve-
07 nn ljjk 2. 7 en 11 km. lengte zijn direct vanuit het centrum
0 10000 bereikbaar.
0 94.70 'WEEKEND vertrek VRIJDAG 15 FEBRUARI A.S. per
0 9600 'u*e goedverwarmde touringcar uit Rotterdam (7 uur
0 9600 v m en Den Haag (7.30 uur v.m.). Aankomst Winter-
0 95,10 berg (14.00 uur).
'mm V«mg-MAANDAG 18 februari a.s. uit Winterberg om
0 9490 15.00 uur. Aankomst Den Haag 21.30 uur.
0 93 10 7 Rotterdam 22.00 uur. Verblijf op basis
0 9600 van hallpension (vanaf diner op 15/2
O 98^50 'Mm ontbijt op 18/2) 2-pers.kamer met t aap
'0 9270 v douche en toilet l)9waa
93 50 Toes,a9 1-Pers kamer 30,-(4 beschikbaar).
MIDWEEK Vertrek MAANDAG 18 FEBRUARI A.S. per
luxe goed verwarmde touringcar uit Rotterdam (7 uur
v.m.) en Den Haag (7 30 uur v m.). aankomst Winterberg
<14.00 uur). Terug VRIJDAG 22 FEBRUARI A.S. uit Win
terberg om 15.00 uur. Aankomst Den Haag 21.30 uur.
Rotterdam 22.00 uur.
Verblijf op basis van halfpension (vanaf
diner op 18/2 t/m ontbijt op 22/2) 2- AQK
pers.kamer met douche en toilet löOi"
Toeslag 1-pers.kamer 30.-(4 beschikbaar).
Gecombineerde reisverzekering: WEEKEND 10 - (Incl.
wintersportrisico: 18.-) 5 - poliskosten. MIDWEEK
12.50 (incl. wintersportrisico 22.50) 5.- poliskos
ten. Annuleringsverzekering 3 1/2*/» van de reissom
6.- poliskosten.
Het verblijf is in het schitterende Hotel Ambassador van
de eerste katgorie dat uiterst smaakvol is ingericht. Het
is rustig gelegen, op wandelafstand van het centrum van
Winterberg. De ruime, fraai gemeubileerde kamers zijn
alle vporzien van douche, toilet, telefoon, radio, kleuren-
tv en mini-bar. Voorts is het hotel voorzien van lift naar
alle etages, kegelbanen, overdekt en verwarmd zwem
bad. sauna en solarium. Ook de maaitijden laten niet te
wensen over. Er wordt een uitgebreid ontbijt-buffet ge
serveerd en 's avonds een drie-gangen menu.
)eld
Inlichtingen en boekingen: telefo-
nisch onder no. 070-190882 (van
maandag t/m vrijdag van 9 tot 16
uur) of persoonlijk in onze vestiging
Spuistraat 71. Den Haag (op de hoek
het Spui).
POSTBUS 16050
2500 AA DEN HAAG
TEL 070-190882
nSh'idfiOc morltilA
4(W/7 nur hun Bmom hm^
if voorlieten onder hel bevind
ulin htnmf Blilikop en lie
"eihtenken m bef.dn sner
'.-toj"
fhm.Suihe de mortel-
[muien ion «elukkif en
[yijooh Ut' Ir tun J
j weti meer febeurm!
-Tl
LONDEN De befaam
de Britse omroep BBC en
Thames Television, één
van de commerciële tele
visiemaatschappijen die
samen ITV (de onafhan
kelijke of commerciële
tv van Groot-Brittannië)
vormen, staan op het
punt elkaar naar de keel
te grijpen. Thames heeft
de populaire Amerikaan
se serie „Dallas", die al
sinds 1978 door de BBC
uitgezonden wordt, voor
de neus van deze omroep
weggesnoept. Thames is
van plan in oktober met
de uitzending van Dallas
te beginnen.
Volgens de BBC kosten de
verdere avonturen van de
Ewings en Cliff Barnes, Tha
mes Television 54.545 Pond
per aflevering. Thames daar
entegen zegt dat het iets
meer dan 45.000 Pond per af
levering is. Voor de reeks
van 26 afleveringen, die mo
menteel door de BBC uitge
zonden wordt, betaalde deze
omroep 29.000 Pond per stuk.
De totale uitgave van Tha
mes zou 1.421.000 Pond be
dragen, dus bijna het dubbele
van wat door de BBC betaald
werd.
De prijs van Dallas, die we
reldwijd te koop aangeboden
wordt door de Amerikaanse
distributiefirma Worldvision
Enterprises, gaat ieder jaar
fors omhoog. Omdat lang
niet alle afleveringen even
boeiend zijn, met het gevolg
dat de kijkdichtheid van Dal
las nogal wisselt, gingen een
paar jaar geleden al bij de
BBC stemmen op om deze se
rie niet meer te kopen. De
omroep is namelijk verdeeld
in harde tegenstanders van
alles wat uit Amerika komt
en door deze fractie gewoon
„snert" genoemd wordt, en
stille bewonderaars van het
Amerikaanse genre, dat toch
veel kijkers aantrekt en bo
vendien tijd vult, die anders
met Britse produkties gestof
feerd zou moeten worden.
De prijs die de BBC voor
Dallas placht te betalen,
kwam telkens gevoelig lager
dan de kosten van een goed
eigen programma met grote
aantrekkingskracht. Een ei
gen produktie, gemaakt in
studio's, komt op zo'n 200.000
Pond per uur. Bekende
speelfilms zijn nog duurder.
Zo betaalde de BBC afgelo
pen jaar 4 miljoen dollar voor
exclusieve rechten om de
Walt Disney-film „Mary
Poppins", die op Kerstdag
voor het eerst uitgezonden
werd.
Zolang de BBC Dallas voor
een zacht prijsje kon kopen,
waren er geen problemen.
Dit jaar werd de BBC even
wel door de Amerikanen
sterk onder druk gezet. Ze
vroegen praktisch tweemaal
zoveel als in 1984 en gaven de
BBC maar 4 dagen om ja of
nee te zeggen.
Geen uitstel
De omroep vroeg om korte
verlenging van deze termijn.
Van Amerikaanse zijde werd
echter niet toegestemd omdat
Thames Television, die intus
sen was komen opdagen, zich
bereid verklaarde de ge
vraagde prijs te betalen, niet
alleen in 1985, maar ook tij
dens de komende jaren. Op
de BBC noemt men dit aan
bod „een gemene streek", die
het „gentlemen's agreement"
verbrak, waarbij zowel de
BBC als de commerciële om
roepen tijdens onderhande
lingen over de aankoop van
Amerikaanse series niet in
eikaars vaarwater plachten
te komen.
Voor Thames die in Londen
en Zuid-Engeland op week
dagen uitzendt, (een groot
deel van de Thames-pro-
gramma's komt op het natio
nale ITV-net) is de verove
ring van Dallas echter een
kwestie van vitaal belang.
Alles wat zij op de buis
brengt, terwijl de BBC Dallas
uitzendt, oefent op de kijkers
zo weinig aantrekkings
kracht uit, dat de adverteer
ders die zendtijd als een ver
loren zaak zijn gaan beschou
wen. Een dergelijke situatie
is bijzonder nadelig voor het
welzijn van de commerciële
tv, die leeft van de opbrengst
van reclame. Deze omroep
moet dus wel proberen de
Amerikaanse programma's,
die in Groot Brittannië het
meeste succes oogsten, voor
zichzelf aan te kopen.
De concurrentiestrijd tussen
de BBC en de Britse Com
merciële tv wordt steeds har
der, omdat eerstgenoemde
omroep in financiële moei
lijkheden verkeert. Hij dringt
momenteel bij de regering
Thatcher aan om de omroep
bijdrage (de Britten betalen
alleen kijkgeld), die momen
teel 46 Pond per jaar be
draagt, op 65 Pond te bren
gen. Premier Thatcher is
echter niet genegen een der
gelijke verhoging toe te
Volgens de BBC kost het uitzenden van een aflevering met de
avonturen van o.a. J.R. Ewing (Larry Hagman) ruim twee ton.
staan. Maar hoe kleiner de
opslag, hoe groter het tekort
op de begroting van de BBC,
die nu al moeite heeft om
rond te komen en niet vol
doende geld opzij kan zetten
voor de aankoop van buiten
landse produkties.
In Britse omroepkringen
wordt echter gevreesd dat de
„affaire Dallas" zal leiden tot
een ware oorlog op het Ame
rikaanse aankoopfront. De
BBC zal daar nu ook gaan
bieden voor populaire series.
zoals „The A-Team" en „Hill
Street Blues", die ze vroeger
zonder protesteren overliet
aan de eerste bieders van de
Britse commerciële tv. Het
Britse reclamekanaal had in
het verleden nooit veel geluk
met zijn buitenlandse series.
Het was praktisch altijd de
BBC. die de beste Ameri
kaanse produkties op de kop
tikte, wat telkens tot gevolg
had. dat ITV zich met de
overblijvende „snert" tevre
den moest stellen Voor Tha
mes is het wegkapen van
Dallas dan ook een dubbele
overwinning.
Maar de BBC lijkt niet van
plan bij de pakken neer te
f;aan zitten. Van de 26 Dal-
as-afleveringen. die zij afge
lopen jaar aangekocht had.
blijven momenteel nog 17
over. De negende werd
woensdagavond uitgezonden.
Gelukkig voor de BBC zat er
weer wat meer actie in dan
in de vorige, want sommige
grote Engelse kranten schre
ven al, dat het niet meer de
moeite waard was om nog ge
regeld naar Dallas te kijken.
Op de BBC wordt er nu sterk
aan gedacht, de concurrenten
van ITV uitvoerig te pesten
met de 17 afleveringen van
Dallas, die nog overblijven.
Door hun uitzending zolang
mogelijk te spreiden, zou de
BBC immers de continuïteit
van het Dallas-verhaal com
pleet kunnen bederven. Als
Thames hierover in onzeker
heid gelaten wordt, zullen
haar programmadirecteuren
het niet gemakkelijk hebben
om plannen te maken voor
het najaar. Adverteerders be
stellen geen dure reclame
spots zonder precies van te
voren te weten, welke pro
gramma's op een bepaalde
dag en tijdstip uitgezonden
zullen worden.
De BBC heeft trouwens nog
meer pijlen op haar boog.
Eén hiervan is „Dynasty", de
andere grote Amerikaanse
serie waarmee deze omroep
telkens miljoenen kijkers
naar zich toetrekt De BBC
denkt er nu sterk aan, Dy
nasty aanstaande winter uit
te zenden precies op het mo
ment. dat Thames Television
Dallas op de buis brengt. Een
dergelijke tactiek wordt door
de Britse media als verplette
rend concurrentiemiddel ge
bruikt.
Thames Television heeft in
middels ook ruzie met som
mige andere maatschappijen
van het ITV-net. Deze zijn
boos omdat Thames de dure
aankoop van Dallas op eigen
houtje bedisseld heeft, in
plaats van de gebruikelijke
methode toe te passen Bij de
Britse commerciële TV is na
melijk een speciaal comité
werkzaam, waarin alle maat
schappijen vertegenwoordigd
zijn en dat zich bezighoudt
met de aankoop van Ameri
kaanse programma's. Dit co
mité houdt rekening met de
noden en problemen van ie
dere omroeporganisatie. Tha
mes heeft deze afspraak ech
ter gewoon genegeerd.
ROGER SIMONS
