's
9
e aow
moet in
revisie
Wegsturen Van Aardenne is te riskant voor CDA
Politiek
Partij
Parlement
MOET OUDE MENSEN
ST BANG MAKEN"
WENEN
SIJTHOFEJSERS
?n heb-
en ge
in sud-
te veel
vorden
den en
buiten
•ren ze
uis een
•or zijn
schien
vorden
komen
JJ-i Zwarts
Wie draait op
voor dc gater»
die in de
penstoen-
voorziening
vallen?
*5^,
Van Aardenne diende nog
vóór het Kerstreces in de Ka
mer te verschijnen om uitleg
te geven over zijn leugenach
tigheid. Daarbij moest hij dan
het boetekleed aantrekken, zo
dat het CDA hem vergiffenis
zou kunnen schenken. De
PvdA kwam daarvan pas op
de hoogte, toen Van Aardenne
aan kamervoorzitter Dolman
liet weten dat hij dinsdag „een
verklaring" wilde komen af
leggen. Woedend was Den Uyl
en briesend beklom hij de ka
theder om CDA en VVD er
van te beschuldigen dat zij op
deze manier het rapport van
de Enquêtecommissie zouden
„ontkrachten". Dat laatste
woord sprak hij uit op een ma
nier, die duidelijk maakte, dat
hij eigenlijk „verkrachten" be
doelde.
Partijbelangen
Wie de neiging voelt het met
Den Uyl eens te zijn, doet er
goed aan te bedenken dat het
oordeel van een politicus sterk
afhankelijk is van de omstan
digheden Ook dat werd deze
week duidelijk. Aanvankelijk
was het Den Uyl zelf, die zeer
aandrong op een snelle en
aparte behandeling van de
„misleiding", omdat deze zaak
„van een geheel andere orde"
was dan de rest van het RSV-
rappport. Maar toen de PvdA-
nestor op zijn wenken bediend
werd, bleek hij van mening
veranderd. Nu was ineens een
allesomvattende behandeling
van de Enquête het beste
Geen wonder dat De Vries en
Nijpels deze bal voor open doel
juichend inkopten.
Wie tegenwerpt dat het desal
niettemin heel erg blijft wat
Van Aardenne heeft gedaan
(en nagelaten), heeft uiteraard
gelijk. Maar voor een beoorde
ling van het gedrag van de po
litici die zich ermee bezig hou
den, zou hij ook even in het
archief moeten duiken. In een
andere decembermaand, die
van 1981, raakte ook een mi
nister hevig in opspraak Dat
was Kees van Dijk (dezelfde
ja!), die in het tweede kabinet-
Van Agt belast was met de
portefeuille van Ontwikke
lingssamenwerking. Het
weekblad Vrij Nederland had
ontdekt dat de bewindsman in
de jaren vijftig, toen hij als
bankemployé in Zuid-Afrika
werkte, een aantal racistische
artikelen had geschreven.
Enorme consternatie bij de
PvdA, die haar eigen mensen
in één kabinet zag zitten met
een pleitbezorger van de
apartheid en een man, die „de
naturellen" in Zuid-Afrika al
leen dankzij de inspanningen
van de blanken tot enigerlei
vorm van beschaving zag ko
men. Wat gebeurde er toen?
Van Dijk trok het boetekleed
aan. „Ik heb in die artikelen
standpunten ingenomen, die ik
nu absoluut verwerp. Ik wijs
apartheid af; ik verafschuw
racisme en discriminatie; ik
verwerp dat allemaal zonder
clausule, ongekwalificieerd".
En de PvdA schonk hem ver
giffenis. Dat standpunt veran-
ADVERTENTIE
derde niet, toen Van Dijk ook
in latere jaren, in 1960 en 1966,
dingen geschreven bleek te
hebben, die niet bepaald in
overeenstemming waren met
wat verwacht wordt van een
minister van Ontwikkelingssa
menwerking. Want het voort
bestaan van het kabinet was
voor Den Uyl en de zijnen op
dat moment toch net iets be
langrijker.
RIK IN T HOUT
Met uw krant
naar
als een sfeervol
begin van 1985
Het glorieuze muzikale verleden van Wenen, de „hoofd
stad van de muziek" herleeft op het Silvester-concert van
walsen en operettemuziek door het Wiener Hofburg Or-
chester in de grote zaai van het Wiener Konzerthaus Het
bijwonen van dit concert op oudejaarsmiddag mag wel
een uniek gebeuren voor iedere muziekliefhebber worden
genoemd en Is het hoogtepunt van onze e*tra reis naar
Wenen Mede gezien hel grote succes van vorige laren,
hebben wt| voor het derde taar deze bijzondere 9-daagse
oud/nieuwiaarsreis georganiseerd Het vertrek is op vrij
dag 28 december 1984 en men is terug op zaterdag 5 |a-
nuari 1985
Er wordt weer gereisd mei een luie en comfortabele tou
ringcar van Morren Reizen en het reisdoel la hotel Schus-
ter-Nazl. een gezellig hotel In het WienerwakJ Alle kamera
hebben douche en toilet, er is een groot restaurant, een
cafe-bar. Stube. lounge met open haard en een sauna
Op het programma staan onder meer een feestelijk
nieuwjaarsdiner, een uitgebreide stadstoer door Wenen
en een rondrit door het Wtenerwald
Verder wordt een bezoek gebracht aan hef 17e eeuwse
slot Schonbrunn. de vroegere residentie van de Habsbur
gers. aan de Staatsopera (waarvan de vorstelijke entree
via het wereldberoemde trappenhuis een bezienswaardig
heid is) en aan de KapuzinerQrubbe. met de veie schitte
rende sarcophagen de rustplaats van ongeveer 140 telgen
uit de Habsburger dynastie, van wie twaalf keizers zoete
Frans Joseph en z>in gemam Elisabeth (Stsa». Voorts
wordt de 252 meter hoge Donauturm bezocht met het op
170 meter hoogte roterende café. dat een adembene
mend uitzicht biedt Uiteraard ia er ook ruime gelegenheid
om gezellig te winkelen
Nederlands sprekende gids.
Alleen uitgaven ven persoonlijke aard rijn met inbegre
pen. alsmede de koeten ven de gecombineerde reieverze-
kenng ad ƒ.22 50 per persoon ƒ5.- pokskoeten en de
annuleringsverzekering van 3 1/2% ven de reaeom *15-
pokskost en
Gezien de belangstelling, welke deze reis e» jaar gentel.
la. om teleurstelling te voorkomen, tijdig boeken dringend
7 Inlichtingen en boekingen teleio-
s mach onder nummer 070-190882
ol persoonlijk in onze vestiging
s aan de Spuistraat 71 /hoek Spui te
Den Haag
i (maandag t/m vujdag van 9-16 uur),
POSTBUS 16050
2500 AA DEN HAAG
TEL 070-190882
AGINi NNENLAND
CcidócSou/tam
ZATERDAG 15 DECEMBER 1984 PAGINA 7
xFqrua'^ HAAG Vriend en
n velelnd is het erover eens.
delica- huidige aow is een
mthijjde wet en eigenlijk zou
rijke,ir njet aan moeten ko-
wind- r Bejaarde gehuwden
v van gangen maandelijks
regeld i bedrag dat gelijk is
:erme-1 het minimumloon, al-
i van- hstaanden zeventig
e. j*" leent daarvan. Of je nu
oorten Êmt in het §eld of Seen
i, vers P'e stuiver bezit, dat be-
s. soe- |g is voor iedereen ge-
e sala-
Joofd- js echter sprake van discri-
P zeSjtie. De gehuwde vrouw
ir met |geen zelfstandig recht op
g ver- 'Bovendien, is de vrouw
n- Pa* Ier is dan haar man, dan
veau l ze wachten tot het mo-
it haar man 65 wordt. Hij
gt dan, ook voor haar, 100
pent aow.
Heze ongelijke situatie moet
ingang van 1 januari aan-
inde verandering inkomen,
de fjc^hetekent dat 21.700 vrou-
van 65 jaar en ouder, die
dezelfJH ziJn met een j°n8ere
olotseliiïeen aow-uifkering moe-
krijgen. Gelijke behande-
is een nobel streven en
ook bij het kabinet hoog
hreven, althans, zolang
ien extra kosten aan ver
ten zijn. Dus de 325 mil-
die gelijke behandeling a
'ttre kost is te duur, vindt
kabinet,
de kosten te beperken
stelt het kabinet een inkomen
stoets in de aow voor. In plaats
vande man de volle honderd
procent te geven wanneer hij
65 wordt, wordt de aow ge
splitst. Man en vrouw krijgen,
wanneer zij 65 worden, ieder
50 procent het gehuwden pen
sioen. Is de partner jonger dan
65 en heeft hij/zij geen verde
re inkomsten, dan krijgt de
oudste zijn 50 procent. Die
wordt verhoogd met een toe
slag van maximaal 50 procent.
Al nagelang de hoogte van het
inkomen van de jongere part
ner, wordt de toeslag afge
bouwd, zo is het kabinetsvoor
stel. Deze inkomensafhanke
lijkheid levert de schatkist per
saldo 300 miljoen op.
Tegenover de uitkeringskant
staat de premiekant. De indi
vidualisering daarvan is in
middels geregeld. Momenteel
betaalt iedere aow-verzekerde
premie, afhankelijk van de
hoogte van het inkomen, tot
een maximum inkomensgrens.
Stijgen de inkomens van ge
huwde tweeverdieners uit bo
ven de maximum inkomens
grens, dan werd tot nu toe de
over het loon van man en
vrouw te veel ingehouden pre
mie aan de man terugbetaald.
In de nieuwe regeling wordt
het te veel aan'premie betaal
de echter niet meer terugge
ven, een ingreep die de schat
kist 500 miljoen oplevert.
Overigens kan het wetsont
werp waarin de inkomenstoets
in de uitkeringskjant van de
aow is vastgelegd, waarschijn
lijk niet meer vóór het kerst
reces door het parlement wor
den behandeld. CDA-woord-
voerder Jan Buikema ver
wacht dan ook niet dat de hele
nieuwe aow op 1 januari in zal
kunnen gaan. Dat hoeft echter
geen problemen met de Derde
EG-richtlijn inzake gelijke be
handeling op te leveren, om
dat de regeling met terugwer
kende kracht kan worden in
gevoerd.
Niet ongeschonden
Niet iedereen is even gelukkig
met de inkomenstoets die het
kabinet nu voorstelt. KNOV-
secretaris Zwarts vindt dat er
niet moet worden gekeken
naar een eventueel inkomen
van de partner. „Geef ieder
een 50 procent. De alleen
staande een toeslag van 20
procent en voor gehuwden en
samenwonenden een toeslag
van 50 procent als de partner
nog geen 65 is".
Het wetsontwerp zal ook niet
ongeschonden door de Kamer
komen. De VVD wijst een in
komensafhankelijk systeem
mordicus af. Een dergelijke
systematiek lijkt volgens
VVD-woordvoerder Robin
Linschoten meer op een bij
standsregeling dan op een pen
sioenregeling. De CDA'er Jan
Buikema voelt, evenals de
fractie van de PvdA, meer
voor een tijdelijke overgangs
regeling. De beide fracties wij
zen inkomenstoetsen niet prin
cipieel af. Buikema; „Wij aan
vaarden het beginsel van in
komenstoeslagen. Daarmee
breng je namelijk de verant
woordelijkheid van partners
voor elkaar tot uitdrukking. Je
moet echter niet in de aow
met toeslagen gaan werken.
Die toeslagen moeten in een
aparte wet worden onderge
bracht. De overgangsperiode
moet duren totdat de toesla
genwet klaar is".
De CDA-fractie heeft een inte
rimmaatregel voorgesteld, uit
gaande van een recht op 50
procent aow (zonder inkomen
stoets) voor iedere gepensio
neerde. „Dat zul je waarschijn
lijk voor de gehuwde man wel
moeten aanvullen tot honderd
procent, en de vrouw die eer
der 65 wordt dan haar man
geef je dan zelfstandig recht
op vijftig procent. Dan heb je
een regeling, die tijdelijk moet
zijn, omdat deze waarschijnlijk
niet voor honderd procent vol
doet aan de Europese richtlijn.
De man ontvangt wel een aan
vulling tot honderd procent als
zijn vrouw jonger is, terwijl in
het omgekeerde geval alleen
haar individuele 50 procent
krijgt. In elk geval zou de
vrouw zelfstandig recht op
wwv krijgen. Daarna zou je als
overgangsregeling een paar
jaar met een globalere inko
menstoets kunnen gaan wer
ken".
Fraudegevoelig
KNOV-secretaris Zwarts ziet
helemaal niets in toetsen. Hij
vreest dat dit vooral bij de de
middenstand hard zou kunnen
aankomen. „Veel middenstan
ders blijven doorwerken als de
man 65 wordt. Vooral als het
inkomen niet al te hoog is
kunnen ze die 18.000 gulden
aan aow goed gebruiken. Is de
vrouw echter jonger dan zal ze
volgens het wetsontwerp, haar
deel van de aow niet ontvan
gen omdat ze in de zaak
werkt. Ze zou dan ook kunnen
zeggen, ik werk niet meer in
die zaak. mijn man doet het al
leen. Dat is de fraudegevoelig
heid van het voorstel'
Ook in de Kamer is op dit pro
bleem gezwezen. Buikema:
„Als de man eerder 65 wordt
en de vrouw heeft een baan,
dan kan de man inderdaad ge
confronteerd worden met een
halvering van de pensioenaan
spraak. De vrouw zal dan re
deneren: ik stop maar met
werken, want financieel schiet
ik er toch niets mee op. De
vrouw wordt dan op die ma
nier gedwongen het arbeids
proces voortijdig te verlaten.
En dat mag natuurlijk nooit de
bedoeling zijn van de aow".
Pensioenen
Het wetsonwerp heeft boven
dien ingrijpende gevolgen
voor de aanvullende pensioen
regelingen. De aow is voor de
meeste aanvullende pensioe
nen een bodemvoorziening. In
de pensioenregelingen wordt
de hoogte van het pensioen af
hankelijk gesteld van met
name salaris, duur van het
dienstverband, de hoogte van
de aow-uitkering en de bur
gerlijke staat.
Zwarts: „De pensioenfondsen
komen vreselijk in de narig
heid bij een inkomensafhanke
lijke uitkering, omdat er dan
een gat in de pensioenvoorzie
ning ontstaat. De meeste pen
sioenen gaan uit van 70 pro
cent eindloon. Deze zijn prak
tisch altijd opgezet met een
franchise (een deel van het in
komen waarover geen premie
wordt betaald). Over 10/7
maal de aow betaal je geen
premie. Je hebt dus 70 procent
eindloon. Stel je verdient
50.000 gulden, dan krijg je dus
35.000 gulden pensioen. Dat is
inclusief de aow. Als ik nou 65
word en ik moet 35.000 gulden
krijgen inclusief aow van 18
mille, en die aow is maar 9
mille omdat mijn vrouw
werkt, dan zit er een gat van
9.000 gulden. En omdat mijn
pensioentoezegging is 70
eindloon is, moet die negen
mille uit het fonds komen".
„Wie moet opdraaien voor de
gaten die in de aow vallen? De
regering vindt dit een zaak
voor werkgevers en vakbewe
ging. Dat is een hele ingewik
kelde exercitie, omdat het een
heel direct gevolg is van een
overheidsmaatregel die de wet
wijzigt, waardoor je eigenlijk
een heel pensioensysteem on
dersteboven dondert. Ook al
bepaalt het kabinet via een pa
raplu-wetje dat de pensioen
fondsen daar niet voor op hoe
ven draaien, dat neemt de ga
ten niet weg. En dat betekent
weer moeizaam onderhande
len met de vakbeweging", ver
zucht Zwarts.
Gemakkelijker
Ook het CDA erkent deze pro
blemen. Volgens Buikema is
dit weer een extra argument
om met een overgangsregeling
te komen. „De pensioenfond
sen hebben meer tijd nodig om
zich hierop voor te bereiden.
Hetzelfde geldt voor de uitvoe
ringsorganen, de Raden van
Arbeid. Vandaar dus: als er
een inkomenstoets moet ko
men, dan moet hij in elk geval
wat makkelijker uitvoerbaar
zijn, wat globaler en met een
grotere vrijstelling, om met
name die partners die al jaren
lang aan het arbeidsproces
deelnemen, niet te dwingen
om daar voortijdig mee te
stoppen".
De individualisering aan de
premiekant heeft het kabinet
een half miljard gulden opge
leverd. Waarom niet een vol
ledig inkomensonafhankelijk
systeem, te financieren uit de
premieopbrengsten, stelt
Zwarts voor. De werkgevers
hebben zelfs voorgesteld de
Kremie met 0,3 procent te ver
ogen om de kosten te dek
ken.
Buikema heeft er wel een ant
woord op: „Wat het CDA be
treft mag de nieuwe aow best
iets meer kosten. We voelen er
echter niets voor om het een
tegen het andere uit te wisse
len De maatregelen worden
ook genomen in het kader van
de ombuigingen in de sociale
zekerheid. Het moet wel uit
eindelijk een netto-resultaat
opleveren".
Buikema acht de kans vrij
groot dat VVD en PvdA lijn
tussenvoorstel zullen steunen.
Hij sluit zelfs niet uit dat het
kabinet zelf met een aanpas
sing komt op het wetsontwerp.
„Ik denk niet dat het kabinet
zich op het standpunt zal stel
len dat dit niets mag kosten, ze
hebben die 500 miljoen im
mers al binnen".
Het is voor KNOV'er Zwarts
een principiële zaak. Hij geeft
toe dat de mensen die nu ou
der dan 65 zijn geen last van
het wetsontwerp zullen heb
ben. Het gros van deze genera
tie is getrouwd, de man is ou-
der dan de vrouw en de vrouw
heeft geen inkomen en dus
loopt de aow van honderd pro
cent gewoon door. „Er is na
tuurlijk ook wat voor te zeg-
gen dat een vrouw van 63 jaar
die 50.000 gulden verdient, ge
trouwd is en wier man aow
krijgt, niet ook nog eens 9.000
gulden aow hoeft te ontvan
gen. Maar als je dat per wet
vastlegt, is ze wel haar rechten
kwijt en om dat principe gaat
het ons".
MARGA RIJERSE
In 1956 trad de Algeme
ne Ouderdomswet (aow)
in werking. De Neder
landse bevolking kon.
dankzij vadertje Drees.
een ombekommerde
oude dag tegemoet zien.
Een unieke wet, want of
je nu miljonair bent of
een arme sloeber, als je
65 wordt krijg je aow.
De huidige oudedags
voorziening draagt ech
ter het stempel van de ja
ren vijftig. Het gaat uit
van het gezinsmodel,
waarbij de man de kost
verdient en de vrouw
thuis de kinderen ver
zorgt. De tijden veran
derden. Mede onder in
vloed van de derde Euro
pese richtlijn, die uitgaat
van gelijke behandeling
van mannen en vrou
wen, zal de aow in de re
visie moeten.
Wat gaat er met onze na
tionale trots gebeuren?
Het principe van de aow
blijft gelijk, ondanks al
lerlei geruchten. „Je
moet oude mensen niet
bang maken", zegt secre
taris J.H Zwarts van het
Koninklijk Onderne-
mersverbond (KNOV) en
aow-deskundige bij uit
stek. Het CDA-kamerlid
Jan Buikema sluit zich
daar graag bij aan.
-
commniqué. „Positief voor
Van Aardenne. De MP wil na
tuurlijk zijn kabinet redden".
De uiteindelijke tekst, zoals
die 's middags door fractie
voorzitter De Vries werd uit
gebracht, zou overigens op
nogal wat punten anders ge
weest zijn dan Lubbers had
gewild.
Maar de kern van de bood
schap, die uit het Catshuis was
gekomen, bleef overeind. Het
CDA zou Van Aardenne niet
naar huis sturen De kans op
een kabinetscrisis werd te
groot geacht. Maar in het
openbaar zei De Vries iets an
ders. „Wij willen deze minister
niet tot zondebok maken in
een zaak, die de schuld van is
van een groot aantal mensen,
niet van één man". De CDA-
voorman uitte daarbij wel eni
ge kritiek op Van Aardenne.
Dat deze het parlement mis
leid had. kon „echt niet door
de beugel". Maar de gehele
fractie moest eerst (dinsdag
ochtend) bijeen geweest zijn,
alvorens haar voorzitter voor
waarden begon te stellen aan
Van Aardenne. Deze diende
„tenminste" schuld te beken
nen, spijt te betuigen en beter
schap te beloven.
Bij de oppositie, die het hoofd
van Van Aardenne gaarne zou
zien rollen, gloeide de hoop
even op. Zou het CDA dan
toch...? De PvdA had al pre
cies bedacht, hoe het moest
gaan. Het RSV-rapport zou in
een mammoetdebat van twee
weken behandeld moeten
worden, met de commissie en
de betrokken ministers achter
de regeringstafel. Aan het eind
daarvan zou Den Uyl conclu
deren dat Van Aardenne zo
wel op grond van zijn leuge
nachtigheid als op grond van
zijn ontstellend slechte RSV-
beleid naar huis gezonden
diende te worden. Het CDA
zou daarmee in een lastig par
ket gebracht worden, omdat
de eigen Kees van Dijk deze
dubbele aanklacht tegen Van
Aardenne geformuleerd heeft,
in de conclusies van het RSV-
rapport.
Maar CDA en VVD kunnen
ook rekenen en zo ontstond
het plan de zaken te scheiden.
mers het dualisme beleden,
wat wil zeggen dat ministers
en kamerfractie geacht wor
den zich niet met eikaars za
ken te bemoeien. Daarom
kijkt men altijd eerst even
over de schouder, alvorens te
praten over een samenspraak
van fractie en bewindslieden,
die bij VVD en PvdA de ge
woonste zaak van de wereld is.
„Ik heb gehoord dat de MP
(Binnenhoftaai voor „minister
president") zich er ook mee
bemoeid heeft", zegt een frac
tielid op fluistertoon. Hij ver
haalt over een bijeenkomst
van vier van zijn collega's met
fractievoorzitter De Vries op
maandagochtend. Dit clubje
moest de eerste reactie opstel
len op het 's middags te publi
ceren rapport van de RSV-en-
quêtecommissie. Maar enig
voorwerk bleek al verricht.
„Er lag een tekstje van de
MP", aldus onze bron. Na enig
aandringen wil hij ook wel
onthullen wat de aard was van
het Lubberiaanse concept-
waskracht in dienst zou
willen stellen van Van
Aardenne, die hèm ooit
had besmeurd (in 1976,
door te suggereren dat
Lubbers als minister van
Economische Zaken zijn
familiebedrijf Hollandia-
Kloos .had bevoordeeld)
moest nog worden afge
wacht.
Wie afgelopen dinsdag vrijwel
alle dagbladen hun voorpagina'
zag openen met de kop „Van
Aardenne Mag Blijven", met
daaronder de mededeling dat
het CDA over deze zaak geen
grote politieke problemen ver
wachtte, kon echter niet lan
ger in twijfel blijven leven.
Lubbers móést in actie geko
men zijn.
De christen-democraten, die
wij daarover benaderen, zijn
niet scheutig met mededelin
gen. In hun partij wordt im-
HAAG Wie zal
schandvlek wegwas-
Die vraag stelden wij
paar weken geleden
?ze plaats, na voor-
te hebben dat minis-
Aardenne wel erg
uit de RSV-en-
tevoorschijn zou ko-
Ons antwoord luidde
dat maar één man
witte torna-
had: premier
Maar of deze zijn
EN WISKE AMORIS VAN AMORAS
tl bmtiir-
unt
il-
