Binnenstad vaak onnodig
opgeofferd aan verkeersplan
Reclamecodecommissie
buigt zich over naakte
vrouw op de streekbus
EiidacSotruwi
IR. R. SMOOK IN PROEFSCHRIFT:
Dolman wijst kritiek
op Tweede Kamer af
Zwartrijder
straks eerdei
het haasje hen
CDA-resolutie is
discriminerend
BINNENLAND/BUITENLAND
DINSDAG 11 DECEMBER 1984 PAGINA
UIT
IRC
Eters gifkruid
nog in coma
DEN HAAG De
toestand van de
drie Nederlanders
die vorige week in
Portugal in coma
raakten door het
eten van een giftig
kruid is iets verbe
terd. Zij zijn echter
nog steeds in coma.
Twee andere Ne
derlanders overle
den na het eten
van het kruid, dat
door één van de
vijf zelf was ge
plukt en in het
eten gedaan.
FNV gaat politiek
programma schrijven
UTRECHT Een project-
groep met mensen van de vak
centrale FNV en de aangeslo
ten bonden gaat een program
schrijven waarin het sociaal-e
conomisch beleid voor de jaren
1986-1990, de volgende kabi
netsperiode, wordt vastgelegd.
De FNV zal dit program ge
bruiken om de kiezers bij de
volgende Tweede Kamerver
kiezingen „heel nadrukkelijk
te activeren een gemotiveerde
stem uit te brengen zonder
daarbij bindingen met politie
ke partijen aan te gaan". Dit
heeft de Federatieraad van de
FNV gisteren besloten.
Akkoord 38-urige
werkweek gemeenten
DEN HAAG Minister Rietkerk
(Binnenlandse Zaken) heeft gisteren
met de gemeenten een akkoord bereikt
over de invoering van de 38-urige werk
week voor gemeente-ambtenaren. Afge
sproken is de datum van invoering bij
de gemeenten zoveel mogelijk op el
kaar af te stemmen. De arbeidstijdver
korting waarover Rietkerk en de amb-
tenarencentrales in november een prin
cipe-overeenkomst bereikten, gaat in
op 1 augustus 1985. Wat de gemeenten
betreft is nu overeengekomen dat om
praktische of organisatorische redenen
van die datum mag worden afgeweken.
Het wordt verder aan de gemeenten
overgelaten in welke vorm de kortere
werkweek wordt gegoten.
Kamerlid Faber wordt
burgemeester Hoogeveen
DEN HAAG Het CDA-kamerlid dr.
Sytze Faber wordt zo goed als zeker be
noemd tot burgemeester van Hooge
veen. Minister Rietkerk (Binnenlandse
Zaken) zal hem als eerste kandidaat
voor die post voordragen aan het kabi
net. De benoeming van Faber, die ook
hoofdredacteur is van het Friesch Dag
blad, is nog afhankelijk van een medi
sche goedkeuring. Faber studeerde po
liticologie aan de Vrije Universiteit in
Amsterdam en promoveerde in 1974 tot
doctor in de sociale wetenschappen.
Voor Faber in '77 lid van de Tweede
Kamer werd, was hij enkele jaren assis
tent bestuurskunde aan de Vrije Uni
versiteiten wetenschappelijk hoofdme
dewerker bestuurskunde aan de Fryske
Akademy in Leeuwarden.
Fiscaal nummer
kost banen
DEN HAAG Door de invoe
ring van een fiscaal nummer
voor iedere burger zal de werk
gelegenheid bij de belasting
dienst afnemen met minstens
750 manjaren. Dat stelt staatsse
cretaris Koning (Financiën) in
een toelichting op het wetsont
werp dat het fiscaal nummer
mogelijk maakt. Het is de bedoe
ling dat het fiscaal nummer 1 ja
nuari 1986 wordt ingevoerd. De
fiscus kan dan de loonbelasting-
gegevens geautomatiseerd ver
werken, en dat levert belangrij
ke voordelen op: niet alleen tijd
winst, maar er zullen ook min
der fouten worden gemaakt.
T erugkeer- regeling
in trek bij Turken
DEVENTER De Turkse werkne
mers van Thomassen en Drijver/Ver-
blifa (T en D) hebben veel belangstel
ling voor de remigratieregeling van dit
blikconcern. Verspreid over dit jaar,
1985 en 1986 vertrekken ruim 200 van
de 780 Turkse medewerkers. Meer
Turkse personeelsleden kan het bedrijf
niet missen. De grote belangstelling
wordt vooral toegeschreven aan de
eenvoudige regeling die het bedrijf
voor de remigratie heeft getroffen, zon
der ingewikkelde formulieren. Zij krij
gen daardoor minder het gevoel bena
deeld te worden. Het bedrijf geeft alle
Turken, die graag terug willen, onge
acht hun privésituatie, een netto pre
mie van 25.000 gulden.
MHP-voorzitter waarschuw
voor te hoge looneisen
;to rul
ROTTERDAM Voorzitter La'
van de vakcentrale voor hoger en
delbaar personeel (MHP) heeft
waarschuwd tegen de gevolgen van
hoge looneisen. Laurier stelde gisf
dat te hoge looneisen de inflatie
wakkeren waardoor de koopki
vermindert. „Bovendien zal het fum
gevolgen hebben voor de werkgeli
heid, omdat de positie van menig
drijf nog zodanig is dat een O]
schroefde loonontwikkeling averecf
gevolgen zal hebben". Laurier zei
het niet van belang is dat de bruf
nen stijgen, maar wel dat de
kracht tenminste wordt gehand)
Dat kan volgens hem worden
seerd door lastenverlichting en
verlaging.
UJTE
EN Hi
ba fi
itige
kraAg van
ine !T van
leg Bes. gi
lakt dt
iplire del
:®dfvi
itfllggen.
ItoHiioriteil
haafor de
gere; n 1
i premj"
interes
ale onr
gisch b
DELFT Eeuwenoude
stadswijken moesten
soms wijken voor een
nauwelijks onderbouwd
verkeersplan .van een
wethouder. Zo'n plan,
dat vaak werd „ver
kocht" als een kleine in
greep, loste echter zelden
de verkeersproblemen
op.
Dat dit gebeurde in de tijd dat
het woord stadsvernieuwing
nog niet bestond kan stede-
bouwkundige R. Smook nog
wel begrijpen, maar hij wordt
pas echt boos over de heden
daagse kortzichtigheid. „De
voorbeelden hoe het niet
moet. vind je om de hoek".
Smook: „Op grond van haas
tig uitgesproken verwachtin
gen worden nog steeds nieu
we wegen aangelegd en par
keergarages gebouwd. Met
dikke rapporten wordt aange
toond dat het nodig is voor de
economische ontwikkeling
van de stad. Pas achteraf,
wanneer het besluit is uitge
voerd en de rapporten in een
la zijn verdwenen, blijkt vaak
dat de aanleg overbodig is ge
weest. Woonwijken, waarvan
het voortbestaan was gega
randeerd, blijken dan al ver
dwenen. De bewoners van de
binnenstad betalen de tol voor
de vernieuwingsdrang van
gemeentebesturen".
Ir. Smook zette zijn boosheid
om in een dik boekwerk
waarop hij vandaag promo
veerde aan de Technische Ho
geschool in Delft. Ruim zeven
jaar zocht hij in archieven
naar de historische ontwikke
ling van 36 Nederlandse bin
nensteden verdeeld over het
hele land. Hij wandelde onder
meer door de straten van Den
Haag, Leiden, Delft, Amers
foort, Deventer en Zwolle.
Van de onderzochte steden
vergeleek hij de plattegrond
van 1830 met de huidige plat
tegrond. In zijn onderzoek
toont hij aan dat aan de ver
anderingen bepaalde mecha
nismen ten grondslag liggen.
Met voorbeelden uit het ver
leden geeft hij een historische
achtergrond aan beslissingen,
die nu nog in de pen zitten.
Het eerste exemplaar van zijn
boek „Binnensteden verande
ren" overhandigde Smook
vandaag aan minister P. Win-
semius van volkshuisvesting,
ruimtelijke ordening en mi
lieubeheer.
Veranderingen
Nadat er eeuwenlang in de
steden betrekkelijk weinig
veranderde, veroorzaakten de
groei van de bevolking en de
trek van het platteland naar
de steden eind vorige eeuw de
eerste grote uitbreidingen.
Stadspoorten en vestingwer
ken verdwenen, de stad kon
buiten zijn grenzen treden.
Door de bouw van een sta
tion, van woningen en bedrij
ven veranderden vooral de
randzones van de binnenste
den. Ook de periode tot 1930
kenmerkt zien door activitei-
Ir. Smook: „Over het dempen van eeuwenoude singels en
grachten werd niet lang nagedacht, het was gewoon een snelle
manier om een weg aan te leggen". Op de achtergrond het
stadhuis van Delft.
ten buiten de binnenstad. Hel
historische beeld van de Ne
derlandse binnensteden ver
anderde pas echt in de jarer.
na de Tweede Wereldoorlog.
Smook: „De economische op
leving schiep ruimte voor in
vesteringen. Met de blik op de
toekomst, werd er lustig op
los gesloopt. De winkels con
centreerden zich in het cen
trum, terwijl de stad steeds
groeide. De middenstand had
belang bij een goede bereik
baarheid en drong aan op
nieuwe ontsluitingswegen en
parkeergarages".
Verkeersplan
Het was ae tijd dat binnen
stadsplannen het karakter
hadden van een verkeersplan.
Enorme investeringen wer
den gedaan om de groeiende
verkeersstroom op te vangen.
Ambitieuze wethouders zagen
de kans schoon om funda
mentele wijzigingen in hun
stad aan te brengen.
„Hele wijken werden gesloopt
om plaats te maken voor we
gen en moderne woningbouw.
Men kwam gewoon niet op
het idee om oude huizen op te
knappen. Ook over het dem
pen van eeuwenoude grach
ten en singels werd niet lang
nagedacht, het was gewoon
een snelle manier om een weg
aan te leggen. Dat daarmee
het historische beeld van de
stad om zeep werd geholpen
speelde nauwelijks een rol",
aldus Smook.
„Zo hebben bijvoorbeeld in
Leiden de verkeerskundigen
het tot '76 voor het zeggen ge
had. Sinds die tijd is men in
gaan zien dat de ingeslagen
weg funeste gevolgen had
voor de binnenstad. Bestaan
de plannen werden daarna
zoveel mogelijk aangepast.
Dat de middenstand daarbij
niet stond te juichen ligt voor
de hand, maar op de lange
duur gaat de stad er als geheel
op vooruit".
Versneld
Het vernieuwingsproces in de
binnensteden werd aanzien
lijk versneld doordat gemeen
tebesturen zich wat al te mak
kelijk lieten leiden door wen
sen van belangengroeperin
gen. Een onverantwoord kor-
te-termijnbeleid, meerit
Smook.
„Het is van belang dat een ge
meentebestuur niet meewaait
met elke windvlaag. De grote
lijnen moeten vastgelegd wor
den. Daarbinnen moet ruimte
zijn voor weloverwogen ver
anderingen. Het tempo waar
in de binnensteden de laatste
iaren zijn veranderd is zo
hoog en de schaal waarop een
en ander z'n beslag krijgt is zo
groot, dat vaak onherstelbare
schade wordt toegebracht.
Een goed voorbeeld hiervan is
het prins Bernhardviaduct in
Den Haag. De bouw hiervan
illustreert hoe een volksbuurt
wordt opgeofferd aan het ver
keer. Je kunt zien dat aan het
Spui al veel woningen en
winkels dichtgespijkerd zijn.
De bewoners voelen aan dat
zij op den duur toch moeten
verdwijnen. Ook het plan een
parkeergarage onder de Hof
vijver te bouwen, zal gevol
gen hebben voor de hele bin
nenstad".
Terwijl men in Den Haag
heeft nagelaten met een ge
richt investeringsbeleid de
oude stadswijken te bescher
men, is Smook meer tevreden
over de aanpak van het Zwol
se gemeentebestuur.
„Hoewel ook in Zwolle een
stadsgedeelte werd opgegeven
(het gebied ten noorden van
de Diezerstraat), vergat men
niet tegelijkertijd in de rand
van de oude bebouwing te in
vesteren. Op die manier werd
verdere uitgroei van het nieu
we stadsgedeelte tegenge
gaan".
Identificeren
De stedebouwkundige ont
wikkelingen van de laatste
dertig jaar zijn er volgens
Smook de oorzaak van dat
steden die van oorsprong ver
schillend waren, steeds meer
op elkaar gaan lijken.
„Vrijwel elk pand in een oude
stad heeft een eigen karakter.
Oude binnensteden bezitten
daardoor een sfeer, die moei
lijk in geld is uit te drukken.
Wordt er gesaneerd, dan ver
schijnen er dezelfde waren
huizen en kantoren, omdat de
f;rond voor de kleine winke-
ier meestal onbetaalbaar is
geworden. Het gevolg is dat
stadscentra tegenwoordig zo
veel op elkaar lijken".
„Door echter respect te heb
ben voor het oude en oor
spronkelijke, kan een stad een
identiteit behouden, die de
bewoners in staat stelt zich
met hun omgeving te identifi
ceren: een Leidenaar kan zich
dan met recht een Leidenaar
noemen. Woon je in een
nieuwbouwwijk, die overal
„hetzelfde" is, dan wordt dat
wat moeilijker".
De Dordtse ingenieur die zijn
liefde voor de binnenstad niet
onder stoelen of banken
steekt, wil wel graag bena
drukt zien dat hij geen voor
stander is van stadjes als
Bourtange en Heusden, waar
de tijd stil staat.
„Het gaat er mij niet om de
binnenstad ten koste van alles
te behouden. Ik ben realist
genoeg om te zien dat aanpas
singen nodig en wenselijk
zijn. Maar het moet wel ver
antwoord gebeuren. Wanneer
een plan als de parkeergarage
onder de Hofvijver wordt ge
presenteerd. dan moet men
net complete verhaal vertel
len. Kiest men er dan nog
voor, dan vind ik dat alleen
maar jammer".
FONS VAN RIJN
Binnensteden veranderen;
het ruimtelijk verande
ringsproces van Nederland
se binnensteden in de laat
ste anderhalve eeuw. Ir.
Rudger A. F. Smook. Uitge
verij De Walberg Pers Zut-
phen. Prijs 39,50.
HOOGLERAAR: HAP-SNAP BELEID
Dolman
DEN HAAG Kamer
voorzitter dr. D. Dolman
'wijst de kritiek van de
Rotterdamse hoogleraar
Van Schendelen op de
Tweede Kamer van de
hand. Hij staat ook afwij
zend tegenover Van
Schendelen's voorstellen
om de werkwijze van de
Kamer te verbeteren. Van
Schendelen ontvouwde
zijn voorstellen vandaag
in een rede over „De
kwaliteit van de Tweede
Kamer", waarmee hij offi
cieel zijn ambt van hoog
leraar politicologie aan de
Erasmus-universiteit aan
vaardde.
Dolman noemt de voorstellen
„wel erg simpel en soms zelfs
ondoordacht". „Er is er niet
een die tot verder uitwerken
uitnodigt". Dolman meent juist
dat het parlement veel zelfs
tandiger, veelzijdiger is gewor
den en levendiger ook.
Het Binnenhof, zo stelt Van
Schendelen, is omhaagd met
politieke organisaties, waar
langs het voor burgers moei
lijk is om binnen te komen.
„Gewone mensen komen daar
niet". Van Schendelen noemt
de parlementaire besluitvor
ming „in hoge mate hap-snap
en zig-zag". Nu eens dit, dan
weer dat onderwerp drijft in
de parlementaire Hofvijver
boven en nu eens in deze, dan
weer in gene richting", zo stelt
hij.
Hij ontwikkelt voorstellen om
te komen tot verbetering van
de werkwijze van de Kamer:
uitbreiding van het aantal le
den, invoering van een kies
drempel en meer samenwer
king met de Eerste Kamer.
Kamervoorzitter Dolman
meent, dat ons land „absoluut
geen groter parlement nodig
heeft". Hij herinnert eraan,
dat een voorstel tot invoering
van een kiesdrempel al in 1976
werd verworpen. „Van Schen
delen heeft acht jaren lang ge
slapen".
Ontvangst
Koningin Beatrix
vraagt even de
aandacht, voor
dat ze het woord
richt tot de schei
dende voorzitter
van de EEG-
raad, de heer
Gaston Thorn.
Hij werd gisteren
ontvangen op
Huis ten Bosch.
blitiem
VEENDAM Door het infjet-n
bruiknemen van een centr^ aan
register van autoverzekeri^stee(^
gen krijgt de politie meer nÜn maï
gelijkheden om snel na te gajnsieye
of een bepaalde auto verie gis'
kerd is. Daardoor zal het rfleefdt
verzekerd rijden afnemen. tPê va
doorrijden na een aanrijdiF
zal dan ook verminderen. IPS en
heeft staatssecretaris Schr?&eT\,
penhuizen (Verkeer) gezêr]en
bij het in gebruik nemen va] ,n
het Centrale Register WetteljP
ke AansprakelijkheidsveiM^en
kering voor Motorvoertuigei
(CRWAM) nieuwe stijl N;
verwachting zullen alle vei
kerde auto's vijf miljoen
medio 1986 in het systeem
ingevoerd. Een druk op
knop is dan voldoende om
verzekeringsgegevens en
keuringsgegevens te
schijn te halen van een
Er kan dan snel worden
gaan of een auto verzekei
en bij welke maatschappij.
itld be
pgen
in m
is-Ar
Ame
iders
xden
en c
hu
iden
de S
itiste
SUSKE EN WISKE AMORIS VAN AMORAS
(lij, mif ih nof meespelen oj met 1
Roeit1 Hele-
mul terfe-
len' htnof
jnel dihlerpoot
AMSTERDAM De Re
clamecodecommissie in
Amsterdam zal zich deze
maand bezig houden met
de vraag of de afbeelding
van een naakte vrouw op
streekbussen bij reclame
voor cosmetische artike
len, in strijd is met de re
clameregels over fatsoen
en goede smaak.
Mevrouw A. Pulles-Nagel
heeft zich in elk geval flink
gestoord aan deze vorm van
reclame, waarbij een naakte
vrouw over de volle lengte
van de bus „lonkt en lacht
naar het publiek om de aan
dacht te vestigen op cosmeti
sche produkten". Bij haar
klacht voor de commissie
werd mevrouw Pulles ge
steund door onder meer de
Vrouwenbond en Vervoers-
bond FNV.
Volgens de advocate van me
vrouw Pulles, mr. Willy Appe-
lo, is zo'n vrouw „die klaarligt
voor consumptie" uiterst be
lastend voor vrouwen, die toch
al te maken hebben met op
dringerige mannen in en om
de bus. Enkele vrouwelijke
buschauffeurs hebben inmid
dels met succes geweigerd der
gelijke reclamebussen te rij
den. Volgens mevrouw Appelo
maakt de reclame (van de fir
ma Henkei Nederland BV)
vrouwen tot doelwit van aller
lei beledigende opmerkingen.
Nadat mr. Appelo de klacht
van mevrouw Pulles had toe
gelicht en het woord aan de
vertegenwoordigers van Hen
kei werd gegeven, werd de
vergadering van de commissie
besloten verklaard. De verte
genwoordigers van de aange
klaagde firma wilden na af
loop geen commentaar geven.
De reclamecodecommissie zal
binnen een maand uitspraak
doen in deze zaak.
Verdachten van
Heinekenontvoerini
naar Europese Hof
bes
AMSTERDAM De
verdachten van de ontvoeriL
van A. Heineken en z
chauffeur A. Doderer, Cor w
H. en Willem H., die nog r
Frankrijk vastzitten, zullen I
uiterste redmiddel ook bij n
Europese Hof in Straatsburgp
beroep gaan tegen hun uitl
vering aan Nederland. Jr"
heeft de raadsman van d
van H., mr M. Moszkowij^
gisteren meegedeeld. Op
moment beraadt de Fran
Raad van State zich nog o*
de uitlevering. Is ook deze
stantie, als laatste beroeps!
stantie in Frankrijk zelf, v^,
mening dat beide mannen
grond van ontvoering kunn (Vai
worden uitgeleverd, dan sU
pen de verdachten naar ARI.
Commissie voor de recht
van de Mens van het Hof. p
lad
'rank
e Al
ieuw
onte
ijnlij
KATHOLIEKE ONDERWIJSBOND:
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG De Katholieke Onderwijsvakorganis
tie (KOV), de grootste onderwijsbond, verwerpt de or
werp-CDA-resolutie (die zaterdag op het CDA-congr
aan de orde komt) als discriminerend. „De resolut
haalt ten onrechte sexuele geaardheid en de daarl
behorende leefwijze uit elkaar", aldus de KOV.
Wie zegt homofiele geaardheid te accepteren, maar de daan
voortvloeiende leefwijze veroordeelt, die discrimineert. E
geldt volgens de KOV ook als men die leefwijze een grond ac
om iemand niet in aanmerking te laten komen voor een b
bijvoorbeeld in het onderwijs. „Het kan nooit een argument
om iemands geschiktheid voor het werken in welke particulie j
organisatie dan ook. in twijfel te trekken. Wordt dit ongerecl
vaardigd onderscheid tussen homofielen en heterofielen toch g
maakt, dan vereist de rechtszekerheid dat de wetgever dit o
derscheid rechtstreeks verbiedt", aldus het commentaar van
KOV.
es.
