TAFEL
v
DPR-leden pleiten bij
paus voor pluriformiteit
in de Kerk
üfïül
Opkomst en ondergang van RSV
Sieidóa Sommit'.'
kerk
wereld
Lutherse waarnemer
bij Samen op Weg
weer
ACHTERGROND
ZwdbaQounant
MAANDAG 10 DECEMBER 1984 PAGINA 3D.
Beyers Naudé aanvaardt functie bij SACC
Theoloog dr. Bayers Naudé heeft vrijdag formeel de functie
aanvaard van secretaris-generaal van de Zuidafrikaanse Raad
van Kerken SACC als opvolger van bisschop Desmond Tutu
die Anglicaans bisschop van Johannesburg is geworden. Aan
het slot van een vergadering van het presidium van de SACC
werd bekend gemaakt, dat dr Beyers Naudé de unaniem geda
ne uitnodiging heeft aanvaard en de eerstvolgende twee jaar
deze functie zal bekleden. Hij begint 1 februari 1985. Beyers
Naudé was tot begin dit jaar getroffen door een „banning or
der" die verbood een officiële functie te aanvaarden en in het
openbaar te spreken.
Nieuwe vicaris-generaal voor bisdom Haarlem
Vicaris G. Geukers is door bisschop H. Bomers benoemd tot vi
caris-generaal van het bisdom Haarlem. Geukers (59) is sinds
1978 vicaris voor het noordelijk deel van het bisdom. Hij blijft
deze functie vervullen. Mgr. Bomers zei dit vrijdag in Haarlem
op een bijeenkomst waarin kerkelijke medewerkers!-sters) af
scheid namen van vicaris-generaal mgr H. Kuipers, die per 1
januari vertrekt naar de parochie 't Zand in Amersfoort en het
KRO-Omroeppastoraat. Gisteren ging mgr. Kuipers voor in
een plechtige eucharistieviering in de Sint Bavo te Haarlem, 's
Middags volgde een massaal bezochte afscheidsreceptie in het
bisschopshuis.
Haat wordt niet door
haat overwonnen; haat
wordt door liefde
overwonnen, zo is van
eeuwigheid de orde
der dingen.
In een open brief aan paus
Johannes Paulus II pleiten
twaalf leden van Diocesane
Pastorale Raden (DPR) uit
alle Nederlandse bisdommen
(behalve Roermond) voor
meer ruimte voor katholie
ken die hun christelijke idea
len zelf gestalte trachten te
geven. Vaak missen deze ka
tholieken de „broodnodige
bemoediging" en stuiten zij
op een naar hun idee „be
klemmende en levensvreem
de" houding van de Kerk, al
dus de DPR-leden. Zij uiten
kritiek op de wijze waarop de
laatste jaren de bisschopsbe
noemingen tot stand zijn ge
komen. De strekking van de
brief is in de meeste DPR's
besproken.
De briefschrijvers verdedi
gen hun ongebruikelijke stap
met een verwijzing naar het
document „Lumen Gentium"
van het Tweede Vaticaanse
Concilie, waarin wordt ge
zegd, dat leken op grond van
hun deskundigheid gemach
tigd en zelfs verplicht zijn
hun mening te geven over
aangelegenheden waarbij het
welzijn van de Kerk in het
geding is. De informatie over
de Nederlandse kerkprovin
cie, die de paus met het oog
op het bezoek aan ons land
krijgt, is naar hun mening
niet compleet zonder de me
ning van de gelovigen die
zich medeverantwoordelijk
achten voor de ontplooiing
van het kerkelijk leven in
Nederland.
Sinds het Tweede Vaticaanse
Concilie zijn in Nederland
ontwikkelingen op gang ge
bracht, waarbij in goed over
leg met de bisschoppen aan
de eigen verantwoordelijk
heid van de gelovigen gestal
te werd gegeven, aldus de
open brief. In dit verband
wordt gewezen op de inspan
ningen van honderden vrij
willigers en van een toene
mend aantal vrouwen. Te
lang is de bijdrage van de
vrouw aan de opbouw van
een levende geloofsgemeen
schap de waardering onthou
den die haar toekomt, aldus
de briefschrijvers.
Volgens de open brief voelen
oprechte gelovigen zich voor
al wat seksualiteit, huwelijks
beleving, ongehuwd samen
wonen en afwijkende geaard
heid betreft door leerstellige
uitspraken vaak eerder ge
remd dan bemoedigd. Deze
situatie is niet bevorderlijk
voor de werfkracht van de
Kerk, aldus de leden van de
DPR's. Zij wiizen erop, dat
pastores, „goed op de hoogte
van de ernst, waarmee gelo
vigen worstelen met hun
verlangen in heel hun le
venspatroon hun christelijke
idealen tot uitdrukking te
brengen", zich vaak onthand
voelen om de gelovigen tot
steun te zijn. Verder veroor
zaken meningsverschillen
tussen bisschoppen onzeker
heid, verontrusting en twee
spalt binnen de geloofsge
meenschap en leiden ze bij
velen tot moedeloosheid en
onverschilligheid, aldus de
open brief. Met betrekking
tot de wijze waarop de jong
ste bisschopsbenoemingen tot
stand zijn gekomen, wordt
gezegd, dat het erop lijkt, dat
er in het Vaticaan onvol
doende vertrouwen is in hen
die de paus vanuit de Neder
landse geloofsgemeenschap
van advies hebben gediend.
Als gevolg daarvan zijn de
twijfels omtrent het kerkelijk
leiderschap toegenomen in
een samneleving, waar lei
ders niet of uiterst moeizaam
kunnen functioneren zonder
het van onderaf gegeven ver
trouwen, aldus de DPR-le
den.
De onophoudelijke pogingen
om bij jongeren religieuze be
langstelling te wekken, heeft
nog steeds niet het beoogde
resultaat, zo wordt gezegd.
De overgrote meerderheid
van onze jongeren mist in
onze Kerk het klimaat waar
in zij kunnen ademen. Zij
voelen zich niet thuis en op
hun plaats in een Kerk die zij
als autoritair ervaren, zo
schrijven de DPR-leden.
De open brief was oorspron
kelijk bedoeld voor publika-
tie in de tweede Pauskrant.
Omdat deze uitgave ter voor
bereiding van het bezoek van
de paus zich er niet voor
leent, is besloten de brief
rechtstreeks aan de paus te
zenden. Bisschop R. Bar van
Rotterdam sprak zijn twijfels
uit, toen dit idee eind oktober
ter sprake kwam tijdens de
vergadering van de DPR
Rotterdam. „Waar komt een
brief aan de paus in het Vati
caan terecht," zo vroeg hij
zich af.
Aartsbisschop dr. A.J. Simo-
nis bleek vrijdag tijdens de
vergadering van de DPR
Utrecht, weinig gelukkig met
de open brief, waarvan hij de
inhoud toen al kende. Hij
vroeg zich af, of de deelne
mers aan het informeel over
leg wel representatief zijn
voor de gelovigen.
De drie Joodse kerkgenootschap
pen in Nederland hebben zaterdag
een ontmoeting gehad met een r.-
k delegatie o.l.v. kardinaal Wille-
brands (midden rechts, met naast
zich bisschop Ernst) over het ko
mende pausbezoek. Overeenge
komen is dat de eventuele ont
moeting met de paus een open
karakter zal hebben. De Neder
landse Joden staat het geheel vrij
hun gevoelens en gedachten te
verwoorden. Daartoe zal ruim ge
legenheid worden gegeven. Dit ge
sprek zal plaats kunnen vinden op
een plaats die voor de Joodse ge
meenschap in Nederland een ei
gen betekenis heeft. Rabbijn Soe-
tendorp (links vooraan) noemde
het van belang dat een eventuele
ontmoeting met de paus zonder
voorwaarden kan worden gehou
den.
IKV stemt in met
volks
petitionnement
De Campagneraad van het
IKV stemt ermee in dat in
1985 een volkspetitionne
ment (raadpleging) wordt ge
houden om het verzet tegen
de plaatsing van kruisraket
ten in Nederland te peilen.
Dit petitionnement moet een
hoogtepunt krijgen rond 1
november, als definitief be
slist wordt over plaatsing. De
raad vindt voorts, dat het pe
titionnement niet het einde
van de acties mag betekenen,
maar een vervolg moet krij
gen. Dat bleek zaterdag op de
vergadering in Utrecht. Daar
werd ook bekend dat dr. J.
van Putten, hoogleraar politi
cologie aan de VU vrijwel ze
ker de nieuwe IKV-voorzit
ter wordt. Voorts werd mee
gedeeld dat het bestuur nog
strikter zal gaan bezuinigen.
Voor dit jaar wordt gerekend
op een tekort van 140.00.-
(v.j. 325.000.-). De reserves
zijn nu bijna geheel opgesou
peerd.
De combi-synode heeft zaterdag opdracht gegeven aan de
moderamina van beide kerken een brief te sturen naar de
Evangelisch-Lutherse kerk in Nederland om een waarne
mer te benoemen in de hervormd-gereformeerde raad van
deputaten Samen op Weg. Het is de bedoeling dat de Lu
therse afgevaardigde mee gaat functioneren in de nieuw sa
mengestelde raad.
De gecombineerde synode was voor het laatst in de huidige
samenstelling bijeen. De synode van de Gereformeerde ker
ken is zaterdag officieel gesloten en komt in mei 1985 in
nieuwe samenstelling bijeen (Gouda). Ook een deel van de
hervormde synode wordt „vernieuwd". De eerstvolgende
gecombineerde synode zal plaats vinden in het najaar van
1985.
De gecombineerde synode nam op de tweede en laatste ver
gadering nog diverse andere besluiten. Zo werd aan de raad
van deputaten voor Samen op Weg opgedragen binnenkort
te rapporteren over de bevindingen van de commissie voor
de wederzijdse erkenning van de opleidingen; er dient een
voorstel te komen voor de inhoud van het gemeenschappe
lijke dienst- en-of kerkbezoek; er dient samenwerking te
komen tussen de organen die zich bezig houden met de be
trokkenheid van de jeugd op de kerk. De synode was ver
der van mening dat nader bekeken moet worden hoe de
brede moderamina (uitgebreide besturen) van de beide sy
nodes kunnen functioneren als een gemeenschappelijke sy
node, de „synodes contracta" (kleine synode).
Verse worst, wortel
met prei en
aardappelen
flensjes
Als u met zijn tweëen bent,
heeft u het volgende nodig:
150 g verse worst, 30 g mar
garine, mespunt bloem,
zout, paprikapoeder, aro
ma;
250 g winterwortel, 400 g
prei, 10 g margarine, zout,
peterselie;
0J> tot 1 kg aardappelen;
50 g bloem, iets zout, 1 ei, 2
dl melk, circa 25 g marga
rine, basterdsuiker.
Breng de worst aan de kook
in een braadpan met een bo
dem water. Draai haar een
keer om en haal haar na een
minuut uit de pan. Bewaar
het kooknat. Laat de marga
rine smelten, leg er de worst
in en bak haar op een kleine
pit in twintig minuten gaar.
Keer de worst geregeld. Ge
bruik om de worst aan te
pakken geen vork maar een
platte schep; dit voorkomt
dat het vel toch nog stuk
gaat. ondanks het voorkoken
en langzaam bakken. Maak
de jus af als de worst uit de
pan is. Bak eerst de bloem
lichtbruin en voeg dan het
kooknat van de worst toe
met zout, paprikapoeder en
aroma.
Kook schijven wortel gaar in
weinig water met zout in cir
ca vijtien minuten. Snijd de
prei in de lengte een keer
door, vervolgens in stukken
van drie centimeter, was
haar en laat haar uitlekken.
Zet de prei op met gesmolten
margarine en zout en smoor
haar gaar in ongeveer tien
minuten. Schep de afgegoten
wortelschijven met fijnge
knipte peterselie door de
prei, verwarm de groenten
nog even en doe ze in de
schaal.
Maak van bloem, zout, ei en
melk een dun beslag en bak
er in een koekepan met wei
nig margarine dunne panne
koekjes van. Leg die flensjes
opgerold naast elkaar en pre
senteer ze warm met bas
terdsuiker.
JEANNE
(Van onze parlementaire
redactie)
DEN HAAG Het
RSV-concern ontstond
op 30 september 1971
door een fusie van de
scheepsbouwgiganten
Rijn-Schelde en Verol-
me. De fusie, moeizaam
tot stand gekomen op
aandringen van achter
eenvolgens het kabinet-
De Jong en het kabinet-
Biesheuvel, werd nood
zakelijk geacht om het
voortbestaan van de niet
meer zo florissante Ne
derlandse scheepsbou-
windustrie veilig te stel
len.
Na de samensmelting be
schikte het concern over ne
gen scheepswerven, dertien
lokaties voor scheepsrepara-
tie, acht machinefabrieken
en negen elektrotechnische
bedrijven Er werkten onge
veer 30.000 mensen. De over
heid, die zorgde voor finan
ciële steun, stelde een rege
ringswaarnemer aan die de
gang van zaken bij RSV
nauwlettend in de gaten
moest houden: de heer
J.A.M. Molkenboer van het
ministerie van economische
zaken.
In de eerste twee jaar van
zijn bestaan draaide het con
cern redelijk goed. In 1973
echter kreeg RSV de klap te
verwerken van de oliecrisis,
de daarmee samenhangende
malaise in de wereldecono
mie en de als gevolg daarvan
verminderde vraag naar
nieuwe schepen. Wellicht
had RSV deze tegenslag beter
kunnen opvangen als tijdig
was begonnen met de reeds
bij de fusie door een onder
zoekscommissie aanbevolen
herstructurering van het
concern: een grote schoon
maak waarbij verliesgevende
onderdelen zouden worden
afgestoten en een overzichte
lijk en meer efficiënt wer
kend bedrijfsapparaat zou
ontstaan. Die zo noodzakelij
ke sanering verliep echter,
vooral door interne tegenstel
lingen en ruzies, uiterst
moeizaam; nog steeds hingen
vele bedrijfsonderdelen als
los zand aan elkaar.
Calamiteiten
Vanaf 1973 werd RSV gecon
fronteerd met de ene calami
teit na de andere. In een
vlaag van optimisme over de
toekomstmogelijkheden van
het concern was men begon
nen schepen voor eigen reke
ning te bouwen, zonder dat
daarvoor voldoende orders in
het vooruitzicht lagen. Aan
vankelijk werden een paar
afnemers gevonden, maar die
annuleerden hun bestellin
gen toen zij in financiële
moeilijkheden geraakten. Het
eind van het liedje was dat
RSV de aangelegde voorraad
schepen slechts voor zeer
lage prijzen kon verkopen,
hetgeen uiteindelijk een ver
liespost van zo'n half miljard
gulden betekende.
De volgende ramp die RSV
trof had te maken met de
bouw van reactorvaten voor
kerncentrales. Omdat de con
cernleiding inzag dat de pro-
duktie van RSV niet alleen
op schepen gericht moest blij
ven, had men zich ook op het
vervaardigen van kernener-
gie-apparatuur gestort. Men
verwachtte dat daar toe
komst in zat, omdat uit een
nota van het kabinet-Bies
heuvel was gebleken, dat Ne
derland geleidelijk aan zou
moeten overschakelen op
energievoorziening door
atoomkracht.
Het kabinet-Den Uyl, dat in
1973 aantrad, bleek daar ech
ter nog niet zoveel haast mee
te willen maken. RSV zou
het dus vooral moeten heb
ben van afzet van reactorva
ten in het buitenland. Een
order van Zuid-Afrika ging
echter in 1976 na veel politie
ke discussies en de dreiging
van een kabinetscrisis aan
RSV voorbij. Ook dit leverde
weer een verliespost van vele
miljoenen op, die slechts voor
een klein deel werd gecom
penseerd door een financiële
injectie van de overheid om
de nucleaire afdeling van
RSV te behouden.
ROS
Toen eind 1977 het kabinet-
Van Agt-Wiegel aantrad trof
de nieuwe minister van Eco
nomische Zaken, Van Aar-
denne, een RSV-concern aan
dat zeer zware verliezen leed
(vooral in de scheepsbouw
sector) en dat door besluite
loosheid van de directie niet
toekwam aan de zo noodza
kelijke saneringsmaatrege
len. In maart 1978 bracht
Van Aardenne een steunope
ratie op gang die de staat 430
miljoen gulden kostte. Een
flink aantal RSV-werkne
mers werd ontslagen, maar
tot een echte sanering en
herstructurering van het
In de persoon van top
man Stikker is de on
macht van de RSV-leiding
tijdens de verhoren het
best zichtbaar geworden.
concern kwam het niet.
Mede daardoor bleef het
slecht gaan met RSV, zo
slecht dat in 1979 opnieuw
om overheidssteun werd ge
vraagd. In overleg met het
kabinet werd besloten, de
scheepsbouw-activiteiten van
RSV onder te brengen in een
aparte vennootschap, de
ROS: Rotterdamse Offshore-
en Scheepsbouwcombinatie.
Met medeweten van het ka
binet en de Tweede Kamer
stelde Van Aardenne daar
voor 280 miljoen gulden be
schikbaar. Buiten kabinet en
Kamer om zegde hij echter
de RSV-leiding toe, dat de
staat ook verdere verliezen
in de scheepsbouwsector voor
zijn rekening zou nemen.
Financiële en organisatori
sche moeilijkheden leidden
er uiteindelijk toe, dat de
ROS niet werd opgericht. Pas
veel later werd duidelijk dat
het rijk via Van Aardenne in
totaal 680 miljoen in de
„ROS-in-oprichting" had ge
stoken.
Intussen bleef RSV ook op
andere onderdelen dan de
scheepsbouw enorme verlie
zen boeken. De zwaarste klap
was het verlies op de produk-
tie van een „wandelend bag-
gerplatform", bestemd voor
Volker Stevin: een schade
post van 414 miljoen gulden
omdat het gevaarte niet goed
bleek te functioneren en na
joen gulden van de hand kon
worden gedaan.
Defensie
Vanaf 1980 was niet meer het
ministerie van Economische
Zaken maar dat van Defensie
de belangrijkste financier
van RSV. Defensie had op
dracht gegeven voor de bouw
van twee fregatten en daar
voor aanzienlijke vooruitbe
talingen gedaan (490 miljoen
gulden). Toen echter de
Griekse marine in 1980 ook
twee fregatten bestelde,
Defensie ermee
voor de Nederlandse marine
in aanbouw zijnde schepen
aan Griekenland te leveren.
De Nederlandse fregatten
zouden dan daarna wel ko
men. De aanbetalingen van
Defensie mocht RSV houden.
Dankbaar stopte de RSV-lei
ding dit geld in andere pro
jecten, zoals het ontwikkelen
van kolengraafmachines,
(waar men veel van ver
wachtte) en de bouw van
elektriciteitscentrales voor
Algerije. Ook werden finan
ciële gaten in het concern
dichtgestopt met geld dat
Taiwan had vooruitbetaald
voor de bouw van onder
zeeërs.
In 1982 liep het Algerije-pro-
ject uit op een fiasco. Het
RSV-bedrijf Thomassen kon
de bouw van de elektrici
teitscentrales niet aan en bo
vendien bleken de kosten
ver boven de ramingen uit te
komen. RSV trok zich terug
uit Algerije en ging opnieuw
met de regering aldaar on
derhandelen over een herzie
ning van het contract. Dit re
sulteerde echter toch in een
verliespost van meer dan 230
miljoen gulden.
In hetzelfde jaar bleek het
kolengraversproject op een
totale mislukking uit te lo
pen. De machines zouden
door een Amerikaanse za
kenman, Stacy, aan bedrij
ven in de Verenigde Staten
worden verkocht. Dat ge
beurde echter slechts ten
dele. Bovendien bleken de
gravers niet te voldoen. Re
sultaat: ruim 400 miljoen gul
den verlies.
Surséance
Begin 1982 diende RSV bij
het tweede kabinet-Van Agt
een nieuw verzoek om steun
in. Minister Terlouw van
Economische Zaken zegde
lang wikken en wegen een
bedrag toe van 96 miljoen
gulden en stelde daarbij de
voorwaarde dat president-di
recteur Stikker zou opstap
pen. Aldus geschiedde. Stik
ker kreeg ten afscheid een
gouden handdruk van 1,1
miljoen gulden.
De concernleiding en het mi
nisterie van Economische Za
ken werkten inmiddels aan
ingrijpende saneringsplan
nen, waarbij een paar dui
zend arbeidsplaatsen zouden
moeten verdwijnen. Toen het
kabinet-Lubbers eind 1982
aantrad, besloot Van Aarden
ne (teruggekeerd op Econo
mische Zaken) dat RSV nog
éénmaal 100 miljoen gulden
zou krijgen, in afwachting
van de resultaten van een
diepgaand bedrijfsonderzoek
onder leiding van het organi
satiebureau McKinsey.
Met de uitkomsten van dat
onderzoek in de hand kwam
het kabinet tot het besluit dat
RSV geen cent meer zou krij
gen. Het concern zou moeten
afkoersen op surséance van
betaling. Dit gebeurde op 9
februari 1983 bij beschikking
van de Rotterdamse recht
bank. Enkele nog levensvat
baar geachte onderdelen van
het voormalige concern gin
gen met overheidssteun als
zelfstandig bedrijf verder.
Van de oorspronkelijke
30.000 werknemers van het
voormalige RS V-imperium
zijn er nu nog 12.000 over.
4an
het i
Bezinning op rapport [rekent
Omm
In haar vandaag verschenen eindrapport velt de parleme jaterT
taire enquêtecommissie RSV een bijzonder hard oordeel ov js mei
minister Van Aardenne van Economische Zaken. Dat (fceterm
commissie allereerst moeite had met de blanco cheque, A huish-
hij in 1979 tekende door alle scheepsbouwverliezen voor r daaij
kening van de staat te nemen, en vervolgens met de misle °^G]
ding van de Kamer in 1980 over de nasleep daarvan, wiste Een
we al uit de openbare verhoren. Dat evenwel naar het oo Vree
deel van de commissie het volledige steunbeleid van de m Ihof
nister voor RSV sinds 1978 heeft gefaald, uit halve maatregiar ^el
len en gemiste kansen bestond en eindigde in chaos, dat c^'
een schokkend, nieuw gegeven.
Wie het uiterst gedegen en helder geformuleerde rap p«2ci
tot zich door laat dringen, moet tot de conclusie komen d
de commissie gelijk heeft. Met name in 1979 deed zich h
belangrijkste moment voor waarop Van Aardenne faald 10<
Toen had hij, als voorwaarde voor een nieuw steunbedra
het opstappen van de RSV-top kunnen eisen, het ontvlecli
ten van het concern kunnen regelen, eventueel zelfs via sui/Vf
séance van betaling. Dat alles werd echter nagelaten, voorl
op basis van aantoonbaar onjuiste en te rooskleurige verhs
len van de RSV-top. Daar ook ligt de kern van het dram*>r|(
dat zich in de jaren daarna ontwikkelde. Na die gemiste kaï
kon de overheid eenvoudig niet meer af van het wangi
drocht, dat RSV inmiddels was geworden. felDE
T *ger<
IN de conclusies wordt ook het woord „onaanvaardbaaihmar
over het optreden van Van Aardenne gebruikt. Aan dipor z>
woord wordt, zo blijkt nu al, door velen een politieke beteke illim
nis gehecht. Dat lijkt ons niet juist. Het woord „onaanvaardven j
baar" wordt in de Nederlandse politiek wel gebruikt doe eken
ministers naar de volksvertegenwoordiging toe, om daarmend v
aan te duiden dat een bepaalde kameruitspraak het aftrede rmai
van een minister of het kabinet zal betekenen. In omgekeeik Lc
de richting, van de Kamer naar de regering toe, heeft héjjk is
woord „onaanvaardbaar" echter niet die politieke lading. Da
is slechts het geval bij moties van wantrouwen of van afkets poli
ring. ^eb
n de
TT k tO(
XlET is dan ook zeer wel mogelijk, dat leden van de conpor h<
missie het optreden van Van Aardenne in 1978 en 1979 ai reel
onaanvaardbaar bestempelen, maar dat zij, tevens vastste erch
lend dat de Tweede Kamer die houding van de minister toe 8eiT1
over zijn kant heeft laten gaan, daar nu geen politieke conse,nde
quenties meer aan willen verbinden. Dat is een logische reet on(
denering en wie die niet erkent, is wellicht uit partijpolitiek^
overwegingen slechts op brokken uit.
DAAR komt bij dat de Tweede Kamer kilo's boter op zij
hoofd heeft, zo wordt eveneens duidelijk uit het rapport. Oo|eidE
daarover velt de commissie harde oordelen. Enige gepaste tuiden
rughoudendheid van de Tweede Kamer bij de beoordelinpde I
van de conclusies die het kabinet betreffen, zou dus wel olag v
zijn plaats zijn. nanne
ling ii
tt a oest
JTlET antwoord op de vraag wat er nu verder moet gebeifenhui
ren, is niet zonder meer te geven. De Tweede Kamer en mmofdv
name ook minister Van Aardenne zelf, zouden er goed aaïn.
doen de conclusies van het rapport behoorlijk tot zich door»
laten dringen. Het is duidelijk dat zich daarbij meteen 22
vraag opdringt, Cf minister Van Aardenne, die vijf tot zé j13
jaar geleden zulke enorme fouten maakte, nog wel in zijrP
functie gehandhaafd kan blijven. Wij achten het, na eerste^00d
lezing van het enquêterapport, volkomen gerechtvaardige^mm
die vraag op te werpen. Beantwoording ervan vereist echteden h
nog wel enige bezinning, met name in de Tweede Kamer. Leidei
"dat hi
Inspanning waard geweest
De rs v-enquête is, als we het onderzoek naar het handi
len van de regering van 1940 tot 1945 in Londen niet meete
len (en dat was slechts een inhaalmanoeuvre van een Twee
de Kamer, die vijf jaar niet bijeen was geweest) het een
parlementaire onderzoek sinds 1887. Is het alle geld, werkj
kracht en tijd waard geweest? Wie zich door het twaalf kik
wegende rapport van de commissie-Van Dijk heeft gework
teld, zal weinig moeite hebben met die vraag.
VOOR het eerst wordt duidelijk, hoe een concern, dat in a
jaar tijd ruim 2200 miljoen gulden kreeg uit de schatkis
financieel ineen kon storten. De Enquêtecommissie komt l
vendien de eer toe, dat zij haar onderzoek heeft uitgevo
zonder aanzien des persoons. Dat sommige van de spelers ii
het RSV-drama ook nu nog zeer vooraanstaande politici zij»
is voorzover waarneembaar niet van invloed geweest op het
oordeel van de negen commissieleden, zelf toch ook beroep]
spolitici. Lubbers, Van Aardenne en Den Uyl, zij krijgei
zelfde behandeling als de oud-ministers Nelissen, Scholtenl
De Geus en Terlouw, de ambtenaar Molkenboer en de za|
kenlieden Stikker en De Vries.
Een dergelijke handelwijze maakt het ook aanvaardb
dat drs. G.M.V. van Aardenne' als hoofdschuldigde won
aangewezen. Ook voor hem geldt de verzachtende omstanj
digheid, dat zo ongeveer de gehele samenleving aandrong c
instandhouding van RSV, omdat het bedrijf werk bood aal
dertigduizend mensen. Maar dat stond niet gelijk aan eeiT
verplichting, en bovendien: van een VVD'er, die als kamer
lid fel van leer placht te trekken tegen het steunen van indi-,
viduele bedrijven, had iets anders verwacht mogen worden) g
Bovendien was hij in het eerste kabinet-Van Agt de rechter
hand van Wiegel, die niet moe werd te benadrukken dat t
nu „puin" geruimd zou worden.
Maar van „puin" op Economische Zaken was eind 1971 j
geen sprake. De zojuist afgetreden christendemocraat Lubj m
bers had één keer 150 miljoen gulden aan RSV geleend, bui- ff
ten medeweten overigens van de Tweede Kamer, maar 1
was geen verplichtingen jegens RSV aangegaan. Het is Vai
Aardenne zelf geweest, die RSV tot een affaire heeft ge|
maakt. Niet zozeer doordat hij steeds weer grote sommeif
geld gaf dat was per slot overeenkomstig de wens van hef
parlement maar doordat hij niet tevens corrigerend
maatregelen afdwong. RSV werd daardoor inderdaad,
De Vries het uitdrukte, een „grote sociale werkplaats". Ooll
voor de president-commissaris zelf overigens, die zich voi
zijn „werk" 1,7 miljoen gulden aan onkostenvergoedingeif
toebedeelde.
Wolkenvelden
DE BILT (KNMI) Het weer
laat zich nog steeds van een
vriendelijke kant zien. Een
krachtig hogedrukgebied, dat
via Noord-Frankrijk naar het
Alpengebied trekt, beheerst
het weer in heel West-Europa.
Een front van een depressie
ten noorden van IJsland zai
zijn meest zuidelijke positie
daarom in de buurt van
Waddeneilanden bereiken en
zich daarna weer terugtrek]
ken. De kans op opklaringen
wordt daarom morgen in de
dag wat groter, vooral voor de
zuidelijke provincies, al zullen Qj
ook daar de wolkenvelden we!
overheersend blijven. De mi
nimumtemperatuur loopt uit]
een van circa 6 graden op de0|
Waddeneilanden tot 2 gradeflH
plaatselijk in het zuiden. De*
middagtemperatuur wordt om]
streeks 8 graden. De wind uw
west, later zuidwest, neemt ai,^_
tot matig.
