TAFEL
„Een extreme verstoring van het
leven vereist een extreme oplossing
kerk
wereld
Verzoek om hulpbisschoppen
geenszins verwonderlijk
Tutu prijst Amerikaans protest tegen apartheid
CeidaeSouwmt
weer
brieven
lezers
ACHTERGROND
CeidwOowuvnt
MAANDAG 3 DECEMBER 1984 PAGINA 2
DOOPSGEZINDEN NIET NAAR DE PAUS
De Doopsgezinde Broederschap heeft afgelopen weekend beslo
ten de uitnodiging volgend jaar aanwezig te zijn bij de gebeds
dienst en de ontmoeting met paus Johannes Paulus II af te wij
zen. Daarmee zijn de doopsgezinden het eerste en tot nu toe
enige kerkgenootschap, dat niet op de uitnoding van de
rooms-katholieke bisschoppen ingaat.
Een van de argumenten de uitnodiging af te wijzen is volgens
ds. S.A. Vis, voorzitter van de Algemene Doopsgezinde Sociëteit
het beleid van de paus, dat „inzake vrouwen en homoseksuelen
voor een aantal mensen bijzonder grievend is". Een ander argu
ment was dat tijdens de ontmoeting met de paus. die volgend
jaar 13 mei te Utrecht zal plaatsvinden, de mogelijkheid tot dia
loog volstrekt ontbreekt. De doopsgezinden zouden bereid zijn
tot een open gesprek, maar dat is voor de paus onmogelijk. „Hij
beschouwt zichzelf als de opvolger van Petrus en kan uit dien
hoofde ons nooit als gelijkwaardigen beschouwen", aldus ds. Vis.
De Broederschapraad was verder van mening dat de doopsge
zinden niet passen in het plechtige kader, waarin het pausbe
zoek plaatsvindt. Dat is strijdig met de doperse eenvoud.
De afwijzing houdt geenszins in dat de doopsgezinden de samen
werking met de rooms-katholieken op plaatselijk-, regionaal- en
landelijk niveau willen beëindigen. „We hopen dat de rooms-ka-
tholieken hier begrip voor zullen hebben", aldus de ADS-voor-
zitter.
De gereformeerde kerken in Nederland en de oud-katholieke
kerk hebben de uitnodiging zonder restricties aanvaard, de Ne
derlandse hervormde kerk en de Evangelisch-Lutherse kerk
hebben onder voorbehoud ja gezegd.
Een handvol hulp is
beter dan een
karrevracht zuchten
en preken.
Charles Haddon Spurgeon
PAUS IN BENOEMINGSBRIEF MGR TERSCHURE
3- 1 Van een bisschop wordt ver
wacht dat hij de zuiverheid
van de rooms-katholieke leer
ongeschonden bewaart. Een
bijzonder zware opgave,
vooral in deze tijd, omdat er
gevaar bestaat van de rechte
weg af te dwalen. Hierom is
het geenszins verwonderlijk
dat bisschoppen steeds meer
om helpers in het ambt vra
gen en dat de paus deze ver
zoeken graag honoreert.
Dit liet paus Johannes Paulus
II weten in de brief waarmee
hij vicaris-generaal mgr
Joannes Terschure van bis
schop Gijsen van Roermond
aanstelde tot hulpbisschop
van deze bisschop.
Met het voorlezen van deze
benoemingsbrief begon zater
dagmorgen in de Roermond-
se Sint Christoffelkathedraal
de bisschopswijding van mgr
Terschure. Als hoofdconse
crator fungeerde de bisschop
van Roermond, mgr dr. J.
Gijsen, die de paus om een
tweede hulpbisschop had ge
vraagd. Medeconsecra toren
waren mgr Rosalio Castillo
Lara, titulair aartsbisschop
en proprefect van de congre
gatie voor het kerkelijk recht
in Rome (net als Terschure
lid van de klooster congrega
tie van de Salisianen) en mgr
A. Castermans, hulpbisschop
van Roermond.
Buiten deze drie bisschoppen
kreeg de wijdeling de handen
opgelegd door nog twaalf an
dere bisschoppen. Uit Neder
land waren dit aartsbisschop
Simonis uit Utrecht alsmede
de bisschoppen Ernst van
Breda, Bomers van Haarlem
en Bar van Rotterdam.
Voorts de hulpbisschoppen
De Kok en Nienhaus, beiden
van Utrecht, en de oud-coad
jutor van kardinaal Alfrink,
mgr Hendriksen. De aan
grenzende Belgische en Duit
se bisdommen waren verte
genwoordigd. door bisschop
Van Zuylen van Luik en
hulpbisschop Peters van
Aken. Enkele missiebis
schoppen, onder meer van de
Salisianen, woonden ook de
wijdingsplechtigheid bij, plus
de vertegenwoordiger van de
pauselijke pronuntiatuur in
Den Haag, zaakgelastigde
mgr Travaglino.
Onder de honderden belang
stellenden bevonden zich
verder nog diverse abten, de
commissaris van de koningin
in Limburg, dr. J. Kremers,
leden van Gedeputeerde Sta
ten, een delegatie van het ge
meentebestuur van Roer
mond met aan het hoofd bur
gemeester Daniëls, alsmede
familieleden, van mgr Ter
schure en inwoners uit
Steenwijkerwold, de geboor
teplaats van de nieuwe hulp
bisschop.
Bisschop Gijsen prees zijn
naaste medewerker Terschu
re om diens verdienstelijk
werk in de geest van de
stichter van de Salisianen,
Don Bosco. Hij zei ervan
overtuigd te zijn dat mgr
Terschure als bisschop zal ar
beiden volgens de richtlijnen
van de paus. „Voor u zijn
pauselijke wensen bevelen".
Hulpbisschop Terschure
noemde in zijn dankwoord
bisschop Gijsen een trouwe
voorvechter van de vernieu
wingen binnen de rooms-ka
tholieke kerk volgens de
voorschriften van het Twee
de Vaticaans Concilie. De
r.k.-kerk heeft volgens hem
een grote opdracht te vervul
len mits zij zich houdt aan de
richtlijnen van de paus.
Na de ruim twee uur duren
de kerkelijke wijdingsplech
tigheden volgde een drukke
receptie in het Roermondse
bisschopshuis.
Griekse premier bij paus
Paus Johannes Paulus II heeft zaterdag premier Andreas Pa-
pandreou van Griekenland ontvangen.
Waarnemers namen aan dat Papandreou tijdens de audiëntie
van een half uur de uit Polen afkomstige paus heeft ingelicht
over zijn recente officiële bezoek aan Warschau en heeft ge
probeerd te winnen voor stappen naar internationale ontwa
pening. Op de foto bekijkt de Griekse premier een geschenk,
dat hij van de paus kreeg.
Paus in januari
weer naar
Zuid-Amerika
Het Vaticaan heeft zaterdag
officieel bevestigd dat paus
Johannes Paulus II in januari
1985 naar Zuid-Artierika
gaat. Tot 6 februari bezoekt
hij er Venezuela, Ecuador en
Peru en Trinidad/Tobago. De
twee eilanden Trinidad en
Tobago liggen voor de kust
van Venezuela en vormen
een staatje met 1.1 miljoen
inwoners. De reis van de
paus begint op 26 januari en
het wordt het zesde bezoek
van Johannes Paulus aan La-
tijns-Amerika en het achtste
aan het Amerikaanse conti
nent, twee korte tussenlan
dingen voor bijtanken op
Alaska op weg naar het Ver
re Oosten niet meegerekend.
De reis wordt de 25e die de
paus buiten Italië maakt
sinds zijn uitverkiezing op 16
oktober 1978.
De Poolse kardinaal Glemp
hoopt dat paus Johannes
Dan houdt de rooms-katho
lieke kerk een nationaal
eucharistisch congres.
Eerder bracht de paus in
De Zuidafrikaanse bisschop
Desmond Tutu heeft zondag
zijn waardering uitgesproken
over de groeiende anti-apart
heidsbeweging in de Verenig
de Staten. Hij noemde met
name de zestien Amerikanen,
onder wie zes Congres-leden,
die de afgelopen dagen zijn
gearresteerd tijdens betogin
gen voor de Zuidafrikaanse
ambassade in Washington.
de apartheid is
Nobelprijs vai
kreeg, prees de honderden de
monstranten die sinds 21
vember
de
dit jaar de tiek van „constructieve be
de vrede trokkenheid" van de rege-
ring-Reagan. Het is de bedoe
ling dat de acties zich deze
bij de week uitbreiden tot de Zuida-
ambassade deelnemen. „Wat
U ook doet tegen dit kwaad
aardige systeem, het zal niei
ongemerkt voorbijgaan aar
degenen die eronder lijden".
De dagelijkse demonstraties streed om de kandidatuur
bij de ambassade zijn een ini- de Democratische partij
frikaanse consulaten
gehele land.
Een van de sympathisanten is
de zwarte dominee Jesse sche
Jackson, die dit jaar vergeefs dy zal
van de zwarte Zuidafrikaanse
bevolking te helpen voortbe-
Kennedy
Tutu sprak tijdens een dienst tiatief van Transafrica,
de Anglicaanse kathedraal zwarte pressiegroep die ge-
- jcant js tegen de apartheid en
niet veel op heeft met de poli-
De Amerikaanse democrati-
Edward Kenne-
4 en 10 januari
aanstaande op uitnodiging
bisschop Tutu een bezoek
de presidentsverkiezingen. Hij brengen aan Zuid-Afrika.
beschuldigde de regering-Re- Kennedy zal mogelijk ook
agan zondag ervan het „brute dere Afrikaanse landen,
en onmenselijke uitbuting" waaronder Etiopië, bezoeken.
Macaroni met
gehakt en
gesmoorde
groenten
zachtzure
karnemelkvla
Voor twee personen zijn de
benodigdheden:
250 g macaroni, zout, 1 le-
pel olie, 1 grote ui, 25 g bo-
ter, (knoflook), 150 g ge
hakt, 150 g witte kool,
150 g knolselderij, 100 g
winterwortel, selderij, pe
per, aroma, ketjap;
2,5 dl melk, 25 g custard,
30 g suiker, 2,5 dl karne
melk.
Kook de macaroni gaar vol-
gens de gebruikswaanwijzing
op het pak. Of breng, als de
gebruiksaanwijzing ont
breekt, een ruime pan half
vol water met zout naar
smaak en de olie aan de
kook. Strooi er al roerende
de macaroni in, laat die in
circa tien minuten zacht gaar
worden, schenk vervolgens
de pan leeg in een vergiet
dat in de gootsteen staat en
V schud het water uit de maca
roni. Door het gebruik van
de lepel olie plakt de maca
roni niet. daarom hoeft hij
niet met koud water te wor
den afgespoeld).
Zet gelijk met het water voor
de macaroni een ruime
braadpan op met de kleinge
sneden ui. boter en desge
wenst geperste knoflook.
Fruit de ui lichtbruin en bak
dan nog even het gehakt
mee tot het bruin begint te
worden. Voeg vervolgens de
fijngesneden kool en grofge-
raspte knolsederij en wortel
met zout en twee lepels wa
ter en sluit de pan.
Smoor de groenten en het
gehakt ongeveer tien minu
ten, schep ze in die tijd een
paar keer om. Voeg de uitge
lekte macaroni toe aan het
gare groenten-gehaktmeng
sel, schep er fijngeknipt sel
derijblad door en maak het
gerecht op smaak af met
zout, peper, aroma en ketjap.
Meng in de pan custard, sui
ker en melk, breng het
mengsel al roerende aan de
kook en laat het een paar
s tellen koken. Laat de vla
lauw worden en roer er de
karnemelk door.
JEANNE
PLO via de achterdeur
Ondanks de kritiek die de Jordaanse koning Hoessein
zondag in het Egyptische parlement heeft geuit op het stand-
punt van Egypte voor een vredesregeling in het Midden Oos
ten, door opnieuw het onder Amerikaans toezicht tot stand
gekomen Camp David-akkoord tussen Egypte en Israel af te
wijzen, zijn er aanwijzingen dat in Cairo wordt gewerkt aan
een vredesinitiatief, waarbij ook Egypte zich zal kunnen aan
sluiten.
Dat zal geen eenvoudig karwei worden, want de Egypti
sche president Moebarak heeft zich, bij de beantwoording
van de toespraak van Hoessein in het parlement, juist op
nieuw geschaard achter het vredesinitiatief van president
Reagan, dat niet voorziet in een rol van de Palestijnse bevrij-
dingsorganiatie PLO. Hoessein daarentegen had deelname
van de PLO „onvervangbaar" genoemd.
Het vorige week door die PLO in Amman goedgekeurde
politieke programma biedt ondertussen weinig nieuwe pun
ten voor een vredesinitiatief, omdat officieel de deur naar
Syrië en de radicale Palestijnse groeperingen wordt open ge
houden. Evenmin wijzen de genomen besluiten op een er
kenning van Israël. Toch kan de vorige week gehouden bij
eenkomst als historisch worden omschreven, omdat gematig
de PLO-leden achter de schermen meer dan ooit naar een
vergelijk met Israël streven.
De vraag is nu of Egypte, Jordanië en de overige gematigde
Arabische landen toch samen met Arafats' PLO een nieuw
vredesinitiatief zullen gaan lanceren. Een nog veel belangrij
ker vraag is, of de Israëlische regering gevoelig zal blijken te
zijn voor zo'n Arabisch initiatief. Binnen de regering-Peres
bestaat hierover verdeeldheid. Het rechtse Likoedblok voelt
er niets voor om te gaan onderhandelen over de in 1967 be
zette westelijke Jordaanoever, terwijl de linkse Arbeiders
partij daar juist een voorstander van is, maar onder geen be
ding met de PLO rond de tafel wil gaan zitten.
EgYPTE tracht de tegenstellingen te omzeilen door de PLO
te laten vertegenwoordigen door koning Hoessein óf door
Palestijnen, die mogelijk wel acceptabel zijn voor Israël. In
dien van Arabische kant geen voorstel kan worden geformu
leerd, dat voor Israel meer aanvaardbaar is, dan zal het de
regering-Peres uiteraard niet ontgaan, dat getracht wordt de
PLO via een achterdeur toch bij eventuele onderhandelin
gen te betrekken. In dat geval staat de Israëlische regering
voor een bijzonder zware beslissing. Zij moet dan kiezen tus
sen handhaving van de bestaande oorlogstoestand of voor
een ontwikkeling, die althans enig uitzicht biedt op een
vreedzame oplossing van het Midden-Oostenconflict.
'Wolkenvelden
DE BILT De kans op regen
is ook morgen klein. Een
oceaanstoring, die vandaag in
Engeland regen bracht, lijkt
flink aan activiteit te gaan in
boeten. Wel zijn er wolkenvel
den, maar daar tussendoor ko
men flinke perioden met zon
voor. In de Zeeuwse en Hol
landse kustgebieden zou, zo
wel vanavond als morgen, wat
regen kunnen vallen.
De temperatuur daalt in de
nacht tot ongeveer twee gra
den, aan zee blijft zij enkele
graden hoger. 's Middags
wordt de hoogste temperatuur
ongeveer zeven graden.
De wind, die eerst nog zuid
oostelijk en matig is, ongeveer
draait in de loop
UITVINDSTER OMSTREDEN KOESTERTHERAPIE VOOR AUTISTISCHE KINDEREN:
UTRECHT Ze wordt wel
de Messias voor autistische
kinderen genoemd. Maar ook
de aanvoerster van een sekte
in de psychiatrie, die de hoof
den van radeloze ouders op
hol brengt. De Amerikaanse
kinderpsychiater Martha
Welch was even in Nederland
om op een symposium te spre
ken over haar omstreden hol
ding therapy; de therapie van
het intensief koesteren. Te
genstanders weigerden haar
te ontmoeten of vielen haar
tijdens de toespraak ruwweg
in de rede. Voorstanders
knuffelden haar dankbaar
toen ze weer vertrok. Waar
om al die opwinding9 En
waarom die niet aflatende
strijd van deze kinderpsychia
ter, die van Nobelprijswin
naar prof. Tinbergen een
hoofdstuk mocht schrijven in
diens boek over dit onder
werp? „Ik ben enthousiast en
trots over mijn eigen therapie,
vandaar dat ik misschien wat
Messiaans overkom".
Autistische kinderen zijn kin
deren die enorm in zichzelf
zijn gekeerd en zich afwen
den van de buitenwereld
waarmee ze geen enkel con
tact wensen. Ze weigeren dan
ook meestal te praten (mutis
me) of beperken zich tot en
kele, hoogstnoodzakelijke
woorden. In extreme gevallen
is er absoluut geen enkel con
tact mogelijk met deze kinde
ren, die ofwel opmerkelijk
lusteloos zoniet depressief
ogen of juist op het geweldda
dige af tekeer gaan. Volgens
de heersende opvatting in de
kinderpsychiatrie is autisme
een aangeboren afwijking,
doorgaans een hersenbescha
diging, waarbij onder meer
een intensieve spraaktherapie
enige uitkomst kan bieden.
Aanhangers van de holding
therapy menen dat elke con
tactstoornis, dus ook autisme,
het gevolg is van een ver
stoorde relatie tussen moeder
en kind. Deze stroming be
schouwt spraaktherapieën als
trucs, die weinig veranderen
aan de wezenlijke motivatie
van het kind om elk contact
te weigeren. De therapie
waarin het kind door de moe
der het liefst gesteund
door de vader stevig wordt
vastgehouden en gedwongen
zijn weerstand tegen (oogcon
tact op te geven, biedt volgens
hen een wezenlijker oplos
sing. Ook al is de behandeling
gebaseerd op een machtsstrijd,
die zeker de eerste keer uren
kan duren. Daarna moet de
behandeling meestal nog ja
ren worden voortgezet.
Stroming
In het Academisch Zieken
huis van Utrecht werken
twee mensen die ieder één
stroming vertegenwoordigen.
Prof. dr. Van Engeland, hoofd
van de afdeling kinderpsy
chiatrie distancieert zich van
het symposium. Hij zegt: „In
de psychotherapie staat er
eens in het half jaar iemand
op die beweert het ei van Co
lumbus gevonden te hebben.
Er zijn absoluut geen weten
schappelijk onderbouwde
aanwijzingen dat intensief
koesteren een gunstig effect
op autisme heeft. Het is een
aangeboren afwijking, die
niet ontstaat door een gestoor
de relatie van het kind met
zijn moeder, zoals deze club
stelt".
Zijn collega prof. Damsté,
hoofd van de afdeling fonia-
trie, begon daarentegen begin
dit jaar met de holding thera
py als behandeling voor tien
kinderen met ernstige spraak
stoornissen, zoals mutisme. De
resultaten waren opvallend
positief en mede naar aanlei
ding daarvan organiseerde hij
de studiedag van zaterdag. Hij
meent: „Van Engeland heeft
een belangrijke ontwikkeling
gemist en dat is heel jammer.
Contactgestoorde kinderen en
hun ouders zitten allemaal in
een wanhopige toestand. De
kinderen kunnen wel lezen
en schrijven, zoals later
meestal blijkt, maar niemand
merkt het. Ze lijken stom,
maar in wezen houden ze je
onbewust voor de gek. En
waarom? Omdat niemand de
sleutel van hun vertrouwen
heeft gevonden".
„Volgens mij ontstaat een
contactstoornis omdat er iets
in de levensgeschiedenis van
het kind moet zijn misgegaan.
Het autistische kind heeft
daartegen een erg primitieve
verdediging: de enige veilig
heid ligt in jezelf. De paradox
is dat ze ontzettend graag wil
len communiceren, m
niet durven, het is een waag
stuk voor ze. Daarmee is niet
de oorzaak van autisme ont
dekt, maar wel de gevolgen
ervan. En dat diepe emotione
le probleem blijk je met deze
therapie van het intensief
koesteren vaak te kunnen op
lossen".
Dapper man
„Damsté is een zeer dapper
man", zegt Martha Welch.
„Hij heeft het aangedurfd
dwars door alle kritiek heen
het voor mijn therapie op te
nemen". De ochtend na het
symposium in Utrecht is de
vrouw die alles aan het rollen
heeft gebracht, nog altijd wat
verbolgen over een therapeut
die haar tijdens de studiedag
vijandig bejegende. Ze wilde
vertellen hoe ze tot haar the
rapie was gekomen en maakte
daarvan, zoals ze zegt, soms
meer een emotioneel dan ra
tioneel betoog. Dat viel niet
bij iedereen even goed. Eén
vrouw, die twee dagen daar
voor met haar zoontje de the
rapie had beproefd in een zo
genaamde workshop, nam het
toen voor haar op. „Ik schijn
niet zo goed te zijn in het ver
kopen van mijn therapie",
zegt Welch, „Anderen kun
nen dat beter Schandelijk ei
genlijk hè, dat je iets moet
verkopen waarmee je aan
toonbaar mensen kunt hel
pen. Het is geen wonderthera-
pie, het enige wonder is dat je
kinderen ermee kunt berei
ken waarvan altijd is gedacht
dat ze onbereikbaar waren".
Niet alleen in haar eigen kli
niek, maar ook in Engeland,
West-Duitsland, Spanje, Italië
en schoorvoetend ook Neder
land worden er resultaten ge
boekt met de holding therapy.
Exacte cijfers ontbreken voor
lopig nog. al is in enkele ge
vallen een „genezingspercen
tage" van ruim dertig niet on
gewoon. Hoe ze er op is geko
men? Toeval. „Ik kreeg onge
veer zeven jaar geleden in
mijn praktijk een autistische
jongen van drie en een half
jaar, die alleen maar in cirkels
liep. Daarbij keek hij steeds
vanuit zijn ooghoeken naar
zijn moeder, waar hij ook
steevast vlak langs liep, zon
der haar aan te raken. Ik
meende dat hij dat wel wilde,
maar niet dorst. Wat bleek?
Vanaf dat hij acht maanden
was had zijn moeder hem
nooit meer vastgehouden. Ik
stelde voor dat ze dat weer
moest gaan doen, heel inten
sief. Ze moest niet meteen bij
het eerste verzet loslaten. Ze
heeft dat volgehouden, met de
nodige hulp, en zes weken la
ter begon de jongen voorzich
tig te praten. Toen wist ik, dat
ik gelijk had".
„Daarna ben ik het steeds
gaan toepassen. De ene keer
duurde het langer voordat er
resultaat was. de andere keer
korter. Maar iedereen werd er
beter van. Het enige dat ik
wil zeggen, is dat mensen die
een jong autistisch kind heb
ben niet zo pessimistisch hoe
ven te zijn. Ze moeten zich er
niet meteen bij neerleggen als
„deskundigen" zeggen dat
Martha Welch: „Het enige
dat ik wil zeggen is dat
mensen die een jong au
tistisch kind hebben, niet
zo pessimistisch hoeven
te zijn".
hun kind een hersenbeschadi
ging heeft. Natuurlijk, autisti
sche kinderen kunnen een
hersenbeschadiging hebben.
Maar de praktijk van de hol
ding therapy wijst uit, dat als
je het autisme wegneemt, er
toch iets uit die kinderen kan
groeien. Je kunt dan ergens
beginnen en je weet niet wat
er allemaal nog kan gebeuren.
Het worden niet allemaal
Einsteins, maar een laag ge
kwalificeerde baan is toch
nog altijd beter dan je hele le
ven geen contact hebben en
in een inrichting terecht ko-
Pleitbezorgster
De vrouw die het eerder voor
haar op nam, is ook deze och
tend pleitbezorgster tijdens
een bijeenkomst van een aan
tal ouders, waarvan sommi
gen al zijn begonnen met de
therapie en anderen overwe
gen het te gaan proberen.
„Mijn zoontje huilde dag en
nacht, vanaf zijn geboorte",
vertelt ze. „Van alle kanten
hoorde ik toen: hij moet nog
wennen aan het leven en: ty
pisch een jongetje. Na twee en
een half jaar tobben en ellen
de, waaraan het gezin vrijwel
ten gronde is gegaan, dachten
we er eindelijk uit te zijn.
Maar toen kwam zijn spraak
niet op gang. Weer wimpelde
de omgeving de problemen af.
Straks kletst-ie de oren van je
hoofd, zeiden ze dan. De huis
arts stuurde me echter door
naar de logopediste en die
confronteerde me met de hol
ding therapy".
„Ik begreep er in het begin
weinig van. Ik zat daar maar
met dat kind in mijn armen
en lag met hem over de grond
te rollen. De afgelopen twee
dagen in de workshop zijn
echter fantastisch geweest. Ik
heb heel lang moeten vech
ten, heb gehuild en ge
schreeuwd, maar ik móest
doorgaan, anders zou het niets
helpen. Hij móest naar me kij-
Achteraf realiseerde ik me,
dat ik zo'n drie uur bezig ben
geweest, maar toen gaf hij
zich dan ook over. „Mama is
blij" zei hij. Nou, dan smelt je,
echt. Het is heel moeilijk te
begrijpen voor iemand die zo
iets niet heeft gezien of mee
gemaakt, maar het is echt een
openbaring. Ik ben nu op een
punt dat ik zeg: misschien is
dit iets".
Een andere moeder, die zegt
dat in het begin „een steen fij
ner was dan dit kind", vertelt
dat haar zoon dubbelzwaar
zwakzinnig werd verklaard.
Na jaren volhouden, op haar
eentje, zegt ze nu heel ver te
zijn gekomen. Aan de rij
schokkende verhalen („Als
mijn kind ouder was geweest
zou het beslist zichzelf hebben
gedood, zo depressief was
het") komt nauwelijks een
eind. Concludeert Martha
Welch: „Ik ben er heilig van
overtuigd, dat autisme de
ziekte van onze beschaving is.
In primitieve culturen bestaat
het niet. Daar is er constant
contact tussen moedei en
kind en anders wel tussen an
dere gezins- en familieleden
en het kind. Wij zullen de
prijs betalen van onze civilisa
tie: er komen steeds meer au
tistische kinderen. De holding
therapy mag dan een harde
strijd zijn tussen moeder en
kind, maar een extreme ver
storing van het leven vereist
een extreme oplossing".
DICK HOFLAND
1 de nacht en ochtend 1
west, later terug naar zuid
west. In de volgende dagen
blijft de wind uit richtingen
tussen zuid en west waaien, de
temperatuur blijft daarbij on
geveer op hetzelfde niveau.
temp temp «Ug
Vf- lil
duidelijk geschreven De
redactie behoudt zich
het recht voor ingezon
den stukken te bekorten
Weekbladenrubriek
In uw weekbladenrubriek
werd vorige week een eenzij
dige weergave gegeven van
het interview met staatssecre
taris De Graaf in De Tijd. Het
is juist dat De Graaf heeft ge
zegd, dat in de PvdA de laatste
tijd heel realistische opmer
kingen worden gemaakt. In
het citaat dat volgde, wordt
geopperd evenals De Graaf
in hetzelfde interview sugge
reerdedat er tussen de par
tijen niet zo'n groot verschil is
als je zou denken op grond van
al het verbale geweld. In uw
rubriek wordt echter niet ge
meld dat volgens de staatsse
cretaris een kabinet van alleen
CDA op het gebied van de so
ciale zekerheid niet anders zou
handelen. Hij zegt ondermeer:
„Ik zie geen wezenlijke ver
schillen tussen de coalitiepart
ners Of men nu op de VVD
stemt of op het CDA maakt
wat betreft de sociale zeker
heid geen verschil".
J. Zwagerman,
