Speelfilmencyclopedie overtreft zichzelf
Ik vraag me dingen af,
ik geef geen an twoorden
Restauratie
boerderij
Rhynenburch
Ceidae Qowumt
iMeer kansen voor illegale radiozenders
QeidbaQowuvnt
27.500FILMBESPREKINGEN IN ÉÉN BOEK
MARC DIDDEN OVER „BRUSSELS BY NIGHT
ALLE REGEN
KOMT VAN BOVEN
ILM
VRIJDAG 30 NOVEMBER 1984 PAGINA 17
AMSTERDAM De
tweede editie van de
Speelfilmencyclopedie is
uit. De Speelfilmencyclo
pedie - in 1982 al een ver
rassend en uniek opzoek
boek - overtreft daarmee
zichzelf: Tweehonderd pa
gina's dikker dan de eer
ste uitgave, met 7.500
meer filmtitels en film-
waarderingen, met com-
I pleet nieuw fotomateriaal
en aanduidingen of er van
die films ook video- of
beeldplaatversies bestaan.
(Maar ook een tientje
id uurder - uitgeverij Ro-
jstrum, 49,90).
eerste editie vertoonde
lOgal wat fouten, die door ie-
lereen unaniem door de vin
iers werden gezien omdat het
im een bijzondere eersteling
|in Nederland ging. En omdat
iemand van de redactie de il
lusie had dat de Speelfilmen
cyclopedie ook maar enigszins
volledig zou kunnen zijn. Dat
hij natuurlijk nog niet, al is
et aandeel niet-Amerikaanse
tfilms weer veel groter. Num-
imer twee verdient de term ,,'s
werelds meest uitgebreide
naslagwerk" dus nog meer dan
nummer een. De eerste editie
van '82 werd overigens een
groot succes met naar schat
ting 30.000 verkochte exem
plaren, een voor Nederland
zeer respectabel aantal. Met
deze tweede editie is de oude
editie zeker niet waardeloos
geworden, maar ik kan me
niet voorstellen dat echte film
gekken deel twee niet naast
hun eerste exemplaar willen
hebben staan.
Consequenter
De opzet voor de Speelfilmen
cyclopedie begon bij Robert
Hofman en filmer Thys Oc-
kersen. De naam van de laat
ste is merkwaardig genoeg al
leen bij de vermelding „Bij
dragen" in de encyclopedie te
vinden. Niettemin werkte hij
lang aan de redactie van ook
dit deel, al zag hij halverwege
door een financiële onenigheid
met de uitgever van verdere
medewerking af. (Ockersen
blijft echter bezig binnen het
filmenclopedische. Voor uitge
ver Loeb is hij doende aan een
door Ab van Ieperen te schrij
ven Sterrenencyclopedie). De
redactie voor de tweede Speel
filmencyclopedie werd ge
vormd door Ab van Ieperen
(Franse, Italiaanse en Scandi
navische films), Pieter van
Lierop (Nederlandse films),
Fred Bredschneider, die de la
cunes voor de Duitse film aan
vulde, Robert Eekhof (Oosteu-
ropese films) en Erique Rebel
en Jan Doense (genre-films,
d.w.z. horror, SF, Chinese
vecht-films). Zij waardeerden
ook de films met sterren, een
arbitraire en persoonlijke zaak
die bij de vorige editie nogal
eens tot kritiek leidde. Editie
twee lijkt in het Europese deel
veel consequenter en past
daarin beter bij de betrouwba
re waarderingen van de Ame
rikaanse films door Leonard
Maltin (van wiens boek „TV
Movies" - ook in Nederland
verkrijgbaar - Hofman de
rechten kocht).
Losse pols
Wil je de feilen van zo'n boek
doorgronden, dan moet je er
mee „gewerkt" hebben: Het
naast je tv-toestel hebben
staan en het steeds ter hand
nemen als er iets op de buis
verschijnt of als je het aanbod
van je videotheek doorneemt.
Niettemin een paar opmerkin
gen - aangezien de redactie
zich daarvoor aanbevolen
houdt - uit de losse pols: Bij
het herschreven aanbod van
Nederlandse films is „Dr
Vlimmen" opeens verdwenen;
„Gebroken Spiegels" en „De
schorpioen" staat er (nog) niet
in. Filmjournalist-in-ruste Jac
ques Frenkel maakte me at
tent op het ontbreken van het
oude „Malle gevallen", dat ook
nummer één al niet haalde.
Dat herschrijven van de afde
ling Nederlandse films was
overigens terecht. Peter van
Bueren zette vorig jaar in
filmblad Skoop de wat merk
waardige escapades van jour
nalist Tjitte de Vries - die al
lerlei eigen slapstick-compila
tie-werkjes stevig gewaar
deerd opvoerde - in de Neder
landse sector op een rijtje.
Verder: De term „raak-of-ik-
schiet komedie" is een wel
heel rare vertaling van „hit or
miss comedy" (Carl Reiners
„The jerk"); bij de verklaarde
filmtermen achterin staat
„Cape en degenfilmeen niet
ingeburgerde vertaling voor
„Cloak and dagger-films" (ro
mantische avonturen op de sa
bel), „Novy Wawylon" is een
vreemde transciptie van de
Russische titel van Traubergs
„Nieuw Babyion" en waarom
is de film „Happy Hooker" op
eens van een nul naar twee
sterren opgewaardeerd? Zulke
veranderingen zijn mogelijk. Omslag
zegt de redactie, maar bij die van de
film? Ik begrijp die herwaar- nieuwe
dering beter bij „De boezem- Speelfilm
vriend" (Frenkel Frank/An- encyclopedie,
dré van Duin) van tweeënhalf
naar een.
Leeslamp onmisbaar
Losse flodders waaraan je na
enig zoekwerk best wat toe te
voegen valt. Het doet niets af
aan het feit dat we (weer) blij
kunnen zijn met zo'n uniek
boek. Wezenlijk jammer is het
dat Rostrum een dunner en
donkerder papiersoort geko
zen heeft, waardoor de lees
lamp onmisbaar wordt bij het
naslaan en waardoor de vele
(1250) foto's veel minder goed
uitkomen dan in editie één.
Merkwaardig is het gebruik
van portretjes van acteurs op
een willekeurige plek op de
bladzij zonder vermelding in
welke film ze spelen. Bij zo'n
veertig films per blad is dat
zoeken geblazen. De Neder
landse titels van buitenlandse
films staan nu niet meer ach
terin, maar tussen de tekst.
Dat maakt het zoeken weer
gemakkelijker, dus wat dat be
treft spelen we quitte.
Achter de nieuwe omslag met
een via de airbrush gemaakte
combinatie van Sean Connery
(Bond), Charles Chaplin (The
dictator) en de uitdagende
pose van Brigitte Bardot in
een beroemde scène uit „En
cas de malheur" (Chaplin
neemt nu de plaats van Jean
Gabin in), schuilen 27.500
filmrecensies op mini-formaat.
Van „Abbott Costello in
Alaska" tot en met het Poolse
„Zywot Mateusza" (Het leven
van Mattheus). Een compleet
archief van uitersten. Voor
filmgekken om nog gekker
van te worden. En over gek
gesproken, de gekste foto in de
Speelfilmencyclopedie komt
uit de film „The girl Rush":
Marion Ross en Joan Corbett
ieder in een fles. De een in
Port uit Portugal, de ander in
Gin uit Holland. Ook filmma
kers kunnen zich vergissen.
BERT JANSMA
iMSTERDAM Met het
jynisme dat in zijn film
„Brussels by night" de
'hoofdpersoon niet vreemd
is, zegt regisseur Mare
Didden (34) dat diens de
buut „niet bepaald een
Ivolkse komedie heeft op
geleverd". Dat is het ze-
ter niet. Een man loopt te
letter omdat hij niet weet
oe hij moet leven en
leurt daarin ook nog een
Jaantal mensen mee.
Er is nogal wat moed nodig om
met zo'n thema de filmwereld
binnen te stappen. Zeker als
je, zoals Didden, uit België
komt. waar dergelijke films
noeilijk te financieren zijn en
iet publiek ervoor moeilijk te
vinden is. Nog het meest tot
zijn eigen verbazing draaide
zijn debuut in België 124 we
ken, wat daar ongeveer een
record is voor dit type film.
Een analyse voor het succes,
dat ook via prijzen in Spanje
en Engeland onmiskenbaar is,
heeft hij niet. „Het enige dat
ik kan bedenken is dat de film
zou kunnen aanspreken door
zijn waarachtigheid, terwijl de
meeste Belgische films wat
meer neigen^naar valsheid".
„Brussels by night" draaide al
eens in kleine Groningse film
huizen, maar wordt de komen
de maanden in de grotere Ne
derlandse filmhuizen ver
toond. Amsterdam, Utrecht en
Rotterdam zijn het eerst aan
de beurt en zodra het Haags
Filmhuis weer open gaat,
komt Diddens loodzware eer
steling daar zeker ook. De
voorzichtigheid waarmee
mini-distributeur Simplon
Films dit debuut aan het Ne
derlandse publiek wil tonen.
doet vermoeden dat de film
wordt gekoesterd. Mare Did
den heeft daar wel begrip
voor. „Noorderlingen hebben
moeite met de gulzigheid
waarmee zuiderlingen zich in
het leven smijten. Jullie zijn
veel rationeler ingesteld en
dan kan deze film wel eens
moeilijk vallen".
Racisme
Afgezien daarvan is „Brussels
by night" geen makkelijke
film. De kijker, mogelijk in
verwarring gebracht door de
suggestieve titel, wordt gecon
fronteerd met een verhaal dat
zich uitermate traag ontwik
kelt en waarin de hoofdper
soon. Max, ondanks zijn deer
niswekkende toestand para
doxaal genoeg toch niets an
ders opwekt dan irritatie en
zelfs afkeer. Daar tussendoor
heeft Didden dan ook nog een
portie racisme gevlochten, dat
volgens hem in iedereen
schuilt.
„Toen ik jong was", vertelt hij
tijdens een dagje Amsterdam,
„liep ik vaak door Brussel.
Daar zag ik dan vooral in de
zomer massa's toeristen in bus
sen met borden waarop „Brus
sels by night" stond. Dat heb
ik altijd een ontzettend trieste
aanblik gevonden. Die sfeer
zit voor mij dus in de titel van
de film. Maar ik ben later ook
gaan twijfelen of het wel een
goede titel is. In Canada heet
hij „Telephonecall" en in Lon
den „No Answer". Misschien
is dat beter. Hoe dan ook, het
is in elk geval de film gewor
den die in mijn hoofd zat van
af het moment dat ik het sce
nario af had. Het mag dan in
derdaad een moeilijke film
zijn, ik had geen genoegen ge
nomen met minder. Ik wilde
zien wat ik met een film kon
Onafhankelijker
Mare Didden, wiens tweede
film, „Istanbul" inmiddels af
is, heeft zich om zijn eersteling
van de grond te laten komen
in elk geval niet overduidelijk
naar de smaak van een massa
publiek hoeven richten. „Ik
heb het goed, ik hóef niet per
se te filmen" zegt hij. „Boven
dien ben ik niet zoals die men
sen zo geobsedeerd door het
medium dat ik niets anders
meer kan en wil. Ik loop net
zo graag een dag door de stad.
ga naar het museum, naar het
theater of lees een boek. Film
is voor mij geen levensnood
zaak. Daardoor sta ik ook on
afhankelijker tegenover de
films die ik wil maken. En
daarom heb ik voor „Brussels
by night" mijn tijd genomen
om te vertellen wat ik wil ver
tellen. al weet ik dat de traag
heid die de film zeker heeft,
niet iedereen zal charmeren.
Het is een stijlkeuze en daar
moet je achter blijven staan. Ik
heb ook de illusie dat ik iets te
vertellen heb. Ik wil niet dat
de mensen na mijn film naar
McDonalds gaan en na een
hamburger niet meer weten
waar de film over gaat. Ie
mand heeft gezegd: „it will
hurt you and you will love it",
hij doet je pijn en je zult ervan
houden. Dat is niet masochis
tisch bedoeld, maar het bete
kent dat de film een nawer
king heeft. Hij houdt je bezig,
weken nadat je hem hebt ge
zien".
Diddens film begint al direct
met een close-up van een mis
lukte zelfmoordpoging van de
hoofdfiguur. „Tijdens het
draaien van „Brussels by
Night" hebben mensen gere
geld tegen mij gezegd: pas op
dat je niet doorslaat" bekent
hij. „Maar met zo'n scène
maak je in één klap duidelijk
in wat voor sfeer je de volgen
de anderhalf uur zit. Je pakt
de toeschouwer bij zijn lurven
en voert hem vervolgens in
een rustig tempo naar de kern.
Ik vroeg me af: Waarom doet
zo iemand dat? Mensen zoals
mijn hoofdfiguur obsederen
me, temeer daar het nooit de
domste mensen zijn die over
zelfdoding denken. In de loop
van het verhaal wordt lang
zaam duidelijk waarom hij dat
heeft gedaan en ik vind ook
dat de film daardoor steeds
meer aan kracht wint. Voor
mijn hoofdfiguur bestaat de
norm van leven en dood niet
meer. Dat probeer ik te laten
zien. ik verdedig hem op geen
enkele manier. Ik wil niet ie
mand opvoeren als de grote
onbegrepene Ik vraag me din
gen af, ik geef geen antwoor
den".
DICK HOFLAND
HAZERSWOUDE Het
Hazerswoudse Aanne
mingsbedrijf Deltabouw
B.V. is de nieuwe eigenaar
van de oude boerderij
Rhynenburch en het op
het zelfde terrein staande
melkstation. De directeur
van het bedrijf, de heer A.
van Reeuwijk, wil de mo
numentale boerderij res
taureren, om er in de toe
komst te gaan wonen.
Hiermee komt een einde aan
het verval, van het uit het be-
£n van de zeventiende eeuw
ammende monument. De
rderij raakte in steeds
htere staat, nadat pand
kwam te staan. Zowel
ielende jeugd als anderen,
die het hadden voorzien op de
oude tegels in de woning, gin
gen zich aan vernielingen te
buiten. Dit was velen, ook de
Hazerswoudse gemeenteraad,
een doorn in het oog. De wo
ning werd dichtgetimmerd,
om vandalen, wind en water
minder kans te geven. Dit was
echter niet voldoende om ver
dere achteruitgang te voorko
men, van wat waarschijnlijk
Hazerswoudes oudste monu
ment is.
Afdoende maatregelen bleven
uit. Het probleem hierbij was
namelijk, dat eigenaar Nestlé
in onderhandeling was met su
permarkteigenaar Hoogvliet.
Deze had een optie op de pan
den, daar hij op dit terrein een
supermarkt met dagwinkels
wilde vestigen. Toen hij daar
bij op diverse problemen stuit
te. zag hij daar van af.
Direkteur A. van Reeuwijk
Boerderij Rhijnenburch.
van Deltabouw B.V. zag in de
panden een goede mogelijk
heid om er zijn bedrijf en wo
ning samen te kunnen onder
brengen: „Deltabouw is nu ge
spreid over drie plaatsen, mijn
woning is op een vierde plaats.
Ook was het me een doorn in
het oog, dat er een stuk histo
rie in 'puin dreigt te vallen. Ik
wil de woning restaureren,
maar dat wordt een meerja
renplan: het staat op instorten.
Ik heb al contacten gelegd met
monumentenzorg. De eerste
zorg is, om te voorkomen dat
het pand verder achteruitgaat.
De zaak moet goed water-, en
winddicht gemaakt worden. Ik
denk over één a twee jaar pas
zicht te hebben, op wat er bin
nen moet gebeuren. Het be
drijf gaat dit jaar al over. Pan
den die niet gebruikt worden,
ga ik tijdelijk verhuren. Ik
verwacht geen problemen met
het bestemmingsplan".
IDEN/DEN HAAG
ndestiene radiozenders
erin slagen om telkens
zij zijn opgespoord en
dapparatuur in beslag
genomen, toch weer uit
gaan zenden, lopen een
goede kans door de over
heid met rust te worden
gelaten.
Dit valt op te maken uit ant
woorden die minister Korthals
Altes (Justitie) heeft gegeven
op vragen van de kamerleden
Beinema (CDA), Kosto (PvdA)
en Keja (VVD) over de aanpak
van de illegale radiozender
Radio Eemland. De bewinds
man geeft de antwoorden
mede namens zijn collega Riet
kerk (Binnenlandse Zaken) en
staatssecretaris Scherpenhui-
zen (Verkeer en Waterstaat,
PTT-zaken).
In de antwoorden zegt Kort
hals Altes namens zijn collega
bewindslieden een besluit van
de radiocontroledienst der
PTT. de gemeentepolitie in
Amersfoort en het openbaar
ministerie in Utrecht om de
opsporing van Radio Eemland
geen al te hoge prioriteit meer
te geven, „verantwoord" te
vinden. Als reden voor dat
standpunt geeft Korthals Altes
aan dat Radio Eemland steeds
nadat zij was opgespoord en
zendapparatuur in beslag was
genomen, binnen kort tijd
weer in staat bleek uit te zen
den.
Gelet op het aanzienlijke be
slag dat het opsporen van de
zender op deze manier op het
apparaat van de gemeentepoli
tie in Amersfoort legde, en de
noodzaak tot het stellen van
prioriteiten, is het besluit inza
ke het beleid voor de zender
genomen. „Wij achten dit
standpunt verantwoord", aldus
de minister.
Korthals Altes stelt dat uit de
zaak niet kan worden afgeleid
dat wetsovertredingen ge
doogd worden in plaats van
bestreden. Er is bij clandestie
ne zenders geen sprake van
gedogen, zo geeft hij aan.
Daarom is deze prachtige
paraplu met krantedessin voor
u wanneer u een nieuwe
abonnee aanbrengt.
Die nieuwe abonnee krijgt de
krant de eerste twee weken
gratis.
j NOTEERALSNIEUWEABONNEEM1V.
I NAAM
J ADRES
POSTCODE PLAATS -
J TELEFOON
Deze ontvangt de eerste twee weken de krant gratis
Daarna wordt het abonnement betaald per
[UdJtomalis^h per maand
Giddr
I STUUR ALS DANK DE KRANTEPARAPLU AAN:
NAAM
I ADRES
POSTCODE/PLAATS
I Stuur de bon ingevuld aan de Leidse Courant. Antwoordnummer 998.
2500 VD Den Haag (postzegel niet nodig) ryt+
KATHARINA
Af en toe geloof je je ogen niet
Loop je even binnen bij ..Ka-
thenna. de naakte tsarina"
Cineac Buitenhof1 - want stel
je voor dat een of andere com
mercieel denkende verhuur
der een meesterwerk achter
dat misbaksel van een titel
verstopt heeft - zie je een film
waarvan je dacht dat ze niet
meer bestonden. Over sex en
door modderfiguren die (soms)
alleen nog door hun kostuum
overeind worden gehouden, de
Russische tsarina zelf heeft al
heel al lang geen tandarts aan
het hof gehad en de wulps be
doelde blikken die ze in de ca
mera werpt, zijn zichtbaar ver
wekt door een regisseur die
een briefje van honderd om
hoog hield. Cineac toch. Dat is
je eigen glazen ingooien.
HOLLAND
AMERIKA LIJN
Universal Studio's heeft een
proces aangespannen tegen de
Holland Amerika Lijn omdat
die het copyright op „ET.zou
hebben overtreden De aan
klacht stelt dat personeel van
de Nieuw Amsterdam een vi
deoband heeft gemaakt van de
film „ET." die aan boord werd
gedraaid. De filmprint is te
ruggestuurd. maar het perso
neel is vrolijk verder gegaan
met de videoband te draaien
Er wordt een schadevergoe
ding van 50 000 dollar geeist
en een verbod op zulke hande
lingen door de HAL. De Ame
rikaanse Mot ion Picture Asso
ciation heeft zich achter Uni-
versals klacht geschaard Dat
zou kunnen betekenen dat er
voorlopig geen film meer aan
boord van de HAL-schepen
komt.
DUTCH PICS
In het Amerikaanse Seattle,
waar eind '70er jaren de Ne
derlandse film tijdens het
plaatselijke festival aan een
kleine en onverwachte zege
tocht begon, zal in 1985 nog
eens uitgebreid aandacht ge
ven aan de Dutch Film. Festi
valdirecteur Dan Ireland heeft
tijdens de Utrechtse Filmda
gen al zes films gecontrac
teerd. Vooral door Irelands be
moeienissen kwamen een aan
tal films in Amerika in de
aandacht en in roulatie in de
bioscoop Het bericht van
nieuwe Nederlandse films in
Seat ties festival van films uit
veel meer landen werd door
het grote showbusi nessblad
Variety zo belangrijk gevon
den dat het een prominent
i zes: Se
ll Dutch
Pics Again In '85. Typische
Variety-taalFest is festival en
Dutch Pics heeft niets met het
boerenbedrijf te maken maar
betekent gewoon Dutch Pictu
res, Nederlandse films.
TINA
Nadat popster Grace Jones
haar spieren verder staalde
naast Arnold Schwarzenegger
in „Conan the destroyer",
krigjt een ander poopfeno-
meen een filmkans. Tina Tur
ner gaat een rol spelen naast
Australiër Mel Gibson in de
derde editie van „Mad Max".
CANNON
De bioscoopgigant Cannon (ei
genaar van City en Tuschms-
ki-theaters) heeft een strop
omdat MGM'UA naar aanlei
ding van „Bolero" het distri
butiecontract voor de Cannon-
films heeft opgezegd. Daarmee
komt de voor het Cannon-con
cern onontbeerlijke snelle
cashflow in het gedrang en
vandaar dat dc Nederlandse
bankier Frans Afman wat on
geduldig werd Cannon deed
als redmiddel een emissie op
Wall Street Belangstelling
overweldigend: 70 miljoen dol
lar Volgens Variety gaan er
vijftig daarvan rechtstreeks
naar Credit Lyonnais Rotter
dam
BERT JANSMA
