TAFEL Japanese Roots zoekt naar de Japanse vader w t Verontruste gereformeerden krijgen brief van synode 0 Hervormde hulppredikers krijgen laatste kans £eidóc<3ouMi/n kerk wereld Opbrengst pausmunten voor huipaan Polen brieven weer 31 ACHTERGROND £atdóe<3outfml VRIJDAG 23 NOVEMBER 1984 PAGIN, 0E Poolse bisschoppen: stop intimidatie De katholieke bisschoppen van Polen hebben gisteren geëist dat de autoriteiten een einde maken aan het „klimaat van inti midatie" in het land. Zij drongen erop aan dat de verantwoordelijke personen achter de moord op de priester Jerzy Popieluszko worden ontmas kerd. Een kapitein en twee luitenants van de Poolse veilig heidsdienst hebben bekend Jerzy Popieluszko te hebben ont voerd en vermoord. Zij zijn inmiddels in staat van beschuldi ging gesteld. Waarnemers in Warschau zeiden dat de verkla ring van de bisschoppen de suggestie wekt dat de autoriteiten niet doortastend genoeg optreden in de zaak van de vermoorde priester. Predikant hekelt onveiligheid op straat „Wanneer ik 's zondags de kerk in kijk, zitten daar ook oudere mensen. De meesten van hen zijn al eens op klaarlichte dag op straat overvallen en beroofd. Ik kan daar razend om worden", schrijft dr. A. Spijkerboer, hervormd predikant te Amsterdam,, in „Evangelisch Commentaar" van deze week. Hij wijdt ironi sche woorden aan het spreken der Kerken over zaken die mis zijn in zeer verre landen. De vroeger zo gezagsgetrouwe Ker ken stellen zich nu zeer kritisch tegenover het gezag op, maar dr. Spijkerboer waarschuwt: „Je moet het gezag niet ondermij nen want daar krijg je burgerwachten van en de in Z.-Amerika opererende doodseskaders zullen ook wel als burgerwacht be gonnen zijn". De synode van de Gere formeerde Kerken in Ne derland heeft gisteren in Lunteren besloten brie ven van verontruste ker keraden en classes (regio nale vergaderingen) te beantwoorden met een schrijven waarin op de diepere achtergronden van de verontrusting wordt ingegaan. ven op wijzen dat synodale uitspraken niet onfeilbaar zijn en bedoeld om de leden van de Kerk te helpen bij hun po ging „hier en nu proeftuin van het heil" te zijn. In de brief van kerkeraden en clas ses werd onder meer kritiek geleverd op de visie van de synode op het gezag van de Heilige Schrift, op de synoda le houding ten aanzien van homofiele gemeenteleden en op de band van de Gerefor meerde Kerken met het In terkerkelijk Vredesberaad IKV. Prof. H.B. Weijland, adviseur van de synode, ziet geen heil in de brief. „Daarmee los je de problemen niet op" zei hij gis teren. „Er is een gebrek aan onderling .vertrouwen. Aller lei ontwikkelingen die de sy node heeft doorgemaakt, zijn te snel gegaan voor een deel van de kerkleden". Volgens hem is er een sterker worden de onderstroom in de gerelor- meerde gemeenschap die wil vasthouden aan wat is ver kregen. Hij waarschuwde er voor als synode niet te ver voor de gemeente uit te lopen. Het is de zorg van de synode „op de tocht door de woestijn ook de zwakke en kleine schaapjes van de kudde mee te laten komen", aldus prof. Weijland, die de synode dan ook opriep in dit stadium te rughoudend om te gaan met controversiële zaken. GOS Bij de informatieve bespre king van het rapport van de delegatie naar de Gerefor meerde Oecumenische Syno de (GOS) in Chicago werd an dermaal veel kritiek geuit op de besluiten van de GOS. Evenals „de onderstroom" van GKN-leden in Nederland is de Gereformeerde Oecume nische Synode het totaal on eens met de visie van de GKN op de aard van het schriftgezag en hekelt men de houding van deze kerken in zake homofielen. Ds B.J.W. Schelhaas (Den Helder) en ds W.M. de Bakker (Middelburg) zeiden dat de GOS zich, op de apartheid na, niet met belang rijke vraagstukken in de we reld heeft bezig gehouden. De volgende gereformeerde sy node, die in mei 1985 wordt geconstitueerd, zal moeten be slissen of de gereformeerde kerken lid van de GOS blij ven. x Wat baat het om lang te leven als wij ons maar zo weinig beteren. Een lang leven is niet altijd winst, maar vermeerdert dikwijls onze schuld. Thomas d Kempis Ter gelegenheid van het bezoek van paus Johannes Paulus II aan Nederland in 1985, brengt de Stichting „Een hart voor Polen" een gelegenheidspenning uit, die door de Rijksmunt te Utrecht zal worden geslagen. Met de opbrengst wil men de Polen steunen door bijvoor beeld Poolse kinderen in ons land vakantie te laten houden. De prijzen, met tussen haakjes de geschatte netto-op brengst, zijn voor een bronzen penning 19,- (f 3,-), voor een zilveren 95,- 7,50) en voor een gouden penning 575,- 25,- a 50,-). De Nederlandse Her vormde Kerk zal aan on geveer veertig hulppredi kers de kans bieden via een aangepaste studie als nog gewoon predikant te worden. De Hervormde Synode aanvaardde giste ren te Doorn een voorstel om deze mensen na ge bleken geschiktheid toe te laten tot een bijzonder kerkelijk examen. kantswerk met uitzondering van de bediening van de sa cramenten (doop en avond maal). Deze mensen hebben het examen voor hulppredi ker afgelegd na 31 december 1977, de datum waarop de Hervormde Kerk het hulp predikerschap afschafte. De genen die voor die datum het examen aflegden zijn inmid dels via hulppredikant ge woon predikant geworden. Doordat de betrokken perso nen slechts een tijdelijke aan stelling kunnen krijgen is er hier en daar grote nood. Som migen worden zelfs met ont slag bedreigd. Dit is ook het gevolg van het feit dat ze wei nig kansen hebben om van werkkring te veranderen. Aan de toelating van de hulp predikanten tot de studie voor gewoon predikant verbond de synode wel de eis dat men drie jaar fulltime of 3000 uur parttime in de bediening heeft gestaan. Ook degenen die in prediking, catechese of pastoraat vergelijkbare werk zaamheden in de Hervormde Kerk hebben verricht, komen in aanmerking. Archief De synode besprak gisteren ook de besluiten om het ou darchief van de kerk tot 1975 naar de rijksarchief dienst over te brengen en de bibliotheek van de Hervorm de Kerk in bruikleen te ge ven aan de universiteitsbiblio theek te Utrecht. Het laatste besluit was eind september voor de hervormde commissie voor de archieven aanleiding af te treden. Namens het ge- nesaal college van toezicht dat sindsdien de werkzaamheden van de archiefcommissie waarneemt, deelde W.J. Brombacher mee, dat voor de vacature van dr. J.P. van Dooren gezocht wordt naar iemand met een hogere ar chiefopleiding. Verder meld de hij dat het gehele oudar chief op microfiches wordt vastgelegd hetgeen de toegan kelijkheid ervan aanzienlijk verhoogt. Dr. W. Balke uit Den Ham (Overijssel) liet over de gang van zaken rond het archief grote zorg blijken. De Neder landse Hervormde Kerk dreigt de bestudering van haar eigen geschiedenis te verwaarlozen doordat er te weinig geld voor beschikbaar wordt gesteld, zo bracht hij naar voren. Dr. Balke zei het te betreuren dat voor de op volger van de overleden ar chivaris van de kerk niet een persoon met dezelfde kerkhis torische kennis wordt aange steld. Conservatieve aartsbisschop in Dublin Bisschop Kevin McNamara van Kerry is benoemd tot aartsbisschop van Dublin, de hoofdstad van de Ierse Repu bliek. Hij volgt mgr. Dermot Ryan op, die in april werd be noemd tot prefect van de Va ticaanse congregatie voor de evangelisatie der volkeren. Bisschop McNamara (58) geldt als de aanvoerder van de or thodoxe vleugel in de Rooms- -Katholieke Kerk van Ier land. Op zijn aandringen werd vorig jaar abortus ver boden. Momenteel voert hij actie tegen ondermeer legali sering van echtscheiding. Erwtensoep met gebakken brood hangop met tutti frutti vegetarisch Voor twee personen hebt u nodig: 250 g groene of spliterwten, 1 liter water, zout, 1 grote ui, 15 g boter, kerrie, 1 dikke prei, 100 g gesneden witte kool, 1 groen te-bouillon ta biet, 100 g taugé, selderij, ket jap; 2 of meer sneden brood, bo ter; 1 liter karnemelk; circa 150 g tutti-frutti, 3 dl water, circa 30 g suiker, aardappelmeel. Was vanavond de erwten een keer en zet ze weg met het water en iets zout. Groe ne erwten geven een soep met veel voedingsvezel, een stof die de stoelgang bevor dert en die te proeven is in de'vorm van schilletjes in de soep. Spliterwten zijn jan de schil ontdane groene erwten, ze geven een gladde soep. Kook de erwten morgen gaar in het weekwater, reken voor groene erwten 1 a 1,5 uur en voor spliterwten 30 a 40 minuten. Fruit fijngesne den ui met kerrie in de boter lichtbruin. Bak de kleinge sneden prei en kool mee, voeg de gare erwten met hun kooknat toe en ook het bouillontablet. Laat de soep nog tien minuten koken. Warm op het laatst de ge wassen en van groene dopjes ontdane taugé en fijngeknip te selderij mee. Maak de soep af met zout en ketjap. Ver deel de sneden brood in vier vierkèntjes of driehoekjes en bak die in hete boter bruin. Geef het brood apart bij de soep. Laat de karnemelk een nacht op een zeef, met daar in een natgemaakte doek, uitlekken. Scheg de hangop uit de doek en aoe het uitge lekte vocht weg. Week de tutti-frutti een nacht in het water, kook de vruchten er in zacht, doe er naar smaak suiker bij en bind desge wenst het vocht met weinig aardappelmeel. Leg de afge koelde vruchten op de han gop- JEANNE Vijf documentaires HILVERSUM De NOS brengt vanaf zondag een serie van vijf programma 's over de vorming van de re publiek Indonesië in de ja ren 1940 tot 1946. In de serie komen Japanse en Engelse autoriteiten uit die jaren aan het woord over hun be zigheden en ervaringen. Het eerste programma, ge titeld „Banzai" behandelt de periode tijdens de oor logsjaren. LELYSTAD Tijdens de bezetting van het voormalige Nederland- s-Indië zijn kinderen ge boren uit Japanse vaders en Indische moeders. Hun precieze aantal is onbekend. Een mede werker van de Indische afdeling van het Rijksin stituut voor Oorlogsdocu mentatie schat dat in Ne derland twee- a driedui zend mannen en vrou wen met zo'n afkomst le ven. Sinds een jaar be staat de contactgroep Ja panese Roots, waarbin nen deze mensen hun er varingen en gevoelens kwijt kunnen. Soms ook zoeken ze hun vader. Emiko (40) en Yoko (39) vor men de oprichtsters en kern van Japanese Roots. Ze wo nen beiden al ruim dertig jaar in Nederland en ontdek ten ruim een jaar geleden dat beider vader Japans was. Ze wisselden hun ervaringen uit, waarbij met name het ta boe op het onderwerp ter sprake kwam. Ook in de ei gen Indische kring wordt er niet veel over gesproken. Het is echter bekend, dat veel In dische meisjes en vrouwen een relatie hadden met „de vijand". „We plaatsten een adverten tie, waar zes reacties op kwa men, waarvan één van een moeder. Met de meesten van die mensen hebben we ge sproken. Veel anderen zijn bang, vanwege het taboe. Bo vendien zit er het typische Indische vergeten in. Moe ders en familie houden dik wijls hun mond, over zoiets kun je het maar beter niet hebben", aldus Yoko. Afgezien van de vaak afhou dende reactie van Indische mensen, bestaat er ook de soms boze houding van Ne derlanders, die het onver geeflijk vinden dat vrouwen Een foto gemaakt in het kamp Tjideng. De vrouwen dragen kleren, gemaakt van theedoeken. Ze moesten letterlijk alles doen om te overleven met Japanners een relatie hadden. Zoiets als Neder landse meisjes die met Duit sers omgingen: moffenmei den. „Die mensen begrijpen niets van de Indische samen leving; die was toleranter en het ging er tijdens de bezet ting heel anders aan toe dan in Nederland", aldus Yoko. Roosjes Yoko is een van de kinderen die erin is geslaagd haar va der op te sporen. Ze is zelfs in Japan geweest en schrijft sedert 1978 met hem. Emiko stuitte op problemen waar meer mensen met hetzelfde doel mee te maken krijgen. De onwillige houding van al lerlei instanties en, zo die al kon worden overwonnen, de weigering van de vader in contact met zijn kind te tre den. De traditionele, conser vatieve Japanse opvattingen laten zoiets niet toe. De va ders van toen zijn inmiddels zestigers met een gezin en een maatschappelijke positie die zij door contact met hun Indische kind in gevaar zou den brengen. Wat de moeders betreft, Emi ko en Yoko uiten een diep respect voor hen. Zij waren de Indische meisjes die ach terbleven na de internering van de mannen, vaders en broers. „Zij stonden alleen en moesten om de kost te win nen vaak in fabrieken wer ken. Daar kwamen ze uiter aard in contact met Japanse soldaten en civiele medewer kers. Uiteraard mondde dat dikwijls uit in (liefdesrela ties". Yoko geeft toe, dat een aan tal meisjes ook uit puur lijfs behoud met Japanners om ging. „Hoewel veel vrouwen in zo'n situatie zullen probe ren het' kind kwijt te raken, door middel van het opwek ken van een miskraam of het plegen van abortus". Ze wijst nogmaals op de tolerante houding van de Indische mensen ten opzichte van de Japanners in vergelijking met de Nederlandse houding tegenover de Duitsers. Emiko snijdt de problematiek van de zogenoemde Roosjes aan. Zo werden Nederlandse vrouwen genoemd die in de kampen een relatie aangin gen met een Japanner. „Ook dat ging dan om puur lijfsbe houd". Ze is ervan overtuigd dat ook uit die relaties kinde ren zijn geboren. Ze kent er geen en niemand heeft ook in die zin op de advertentie van Japanese Roots gerea geerd. Bescherming Bij hun komst na de oorlog in Nederland konden de Indi sche moeders en later hun kinderen niets zeggen over hun problematiek, die ook nooit als zodanig door de overheid is erkend. Vertellen over de bescherming die de Japanse vaders de moeders van hun kind boden, de goe deren en het eten waarvan velen leefden deed men niet. „Veel van ons hebben hun leven aan hun Japanse vader te danken. Aan het eind van de oorlog stopten de Japan ners hun protégés met fami lie in kampen ter bescher ming tegen de wraakzucht van de Indonesische nationa listen, die alles wat een drup pel Europees bloed had wil den ombrengen", aldus Yoko. Ze heeft geen getuigenis van de wrede bezetter, maar van de beschermende soldaat, de vader. Japanese Roots kwam eind oktober voor het eerst in de publiciteit. Toen verscheen het boek „Een draad van angst" van Theo Wilton van Reede en Arjan Onderden- wijngaard, dat onder andere deze problematiek tot onder werp heeft. Voor de KRO-ra- dio deden Yoko en Emiko hun verhaal. Ook dat leverde weer enkele voorzichtige re acties op. Mensen bleken blij hun verborgen emoties over hun afkomst te kunnen be praten. En ook hier kwam weer de behoefte zijn of haar vader te willen leren kennen naar boven. Ervaring heeft inmiddels ge leerd, dat bij voorbeeld van de Japanse ambassade weinig medewerking is te verwach ten. Hetzelfde geldt voor de Nederlandse overheid en het Rode Kruis. Een kleine mo gelijkheid biedt het zoge noemde Nationaal Archief van Japao. Daarachter wacht echter meestal de afhouden de vader. „Het is echter op schieten geblazen. De vaders worden oud", aldus Yoko. De contactgroep heeft geen idee hoeveel kinderen van Japanners er nog in Indone sië wonen. Er zullen er onge twijfeld ook zijn geëmigreerd in de jaren veertig, vijftig. Een hoogst enkele keer nam de Japanse soldaat zijn Indi sche meisje mee naar Japan en trouwde met haar. Dat waren de geluksvogels. „Tot die categorie behoort ook een door een Japanner verwekte tweeling. De man is inmid dels een geslaagd zakenman in Japan. Elke keer dat hij in Europa is, bezoekt hij zijn kinderen en de moeder. Ook dat was een liefdesrelatie, ze is nooit getrouwd", zo vertelt Yoko. De contactgroep, die officieel zetelt in Lelystad, heeft haar lotgenoten behalve eventuele opvang en begeleiding in het verwerken van de emoties nog meer te bieden. „De mensen kunnen ook heel ge woon gezellig komen praten. Voorzover daar behoefte aan is, kunnen wij ook iemand uitnodigen om over Japan, de Japanners en hun cultuur te vertellen. Films en dia's over Japan liggen klaar. Er bestaat een goed contact met bij voorbeeld het Japans Cul tureel Centrum in Amster dam", aldus Emiko. Japanese Roots wil in elk ge val voorkomen, dat er een nieuwe minderheid wordt gevormd. De contactgroep is op zoek naar de afkomst van Prof.dr. L. de Jong, oud di recteur van het RIOD en thans geschiedschrijver van het koninkrijk in de Tweede Wereldoorlog, verklaarde al eerder op deze problematiek te zijn gestuit. Hij zei zeker van plan te zijn deze in zijn boeken aan bod te zullen la ten komen. Hij heeft nog niet met betrokkenen over deze materie gepraat. [ETH< 5ijz< Handig maar niet helder "fclDEN ader wij derwijs n afspr raads ;thoud( :en o lerwij: om t< 1 van MINISTER de Ruiter van Defensie en zijn staatssecreta Van Houwelingen zijn nog niet klaar met de Walrus-affai d< Dat was kennelijk wel hun bedoeling toen zij deze week één en dezelfde dag twee mededelingen deden, die og« schijnlijk geen verband met elkaar hadden. ALLEREERST werd bekend gemaakt dat de chef van mmissi marinestaf en bevelhebber der zeestrijdkrachten midden v gend jaar wordt gepensioneerd, overigens samen met tv andere mensen uit de marinetop. Daarop volgde de publil tie van het rapport over de gang van zaken bij de sterk uit hand gelopen bouwkosten van twee Walrus-onderzeei voor onze marine. Die zouden aanvankelijk zo'n 460 miljo gulden per stuk kosten en dat is inmiddels ongeveer het di bele geworden. HOE heeft het kunnen gebeuren dat er voor ongeveer miljard extra uit de schatkist moest worden betaald zont dat de Tweede Kamer daarvan heeft geweten, laat si daaraan haar goedkeuring heeft gegeven? Voor die vraag de politieke defensietop zich gesteld en die vraag is ook quaat, open en eerlijk in een zeer gedetailleerd verslag antwoord. ig - V :ide at oi iwer •woi NORMAAL gesproken zou een volgende stap moeten dat op basis van die feitelijke gegevens wordt bezien we consequenties daaruit getrokken moeten worden. Het lijkt nu echter op alsof de heren De Ruiter en Van Hou weling zelf reeds die consequenties hebben getrokken, door op dag van de publikatie van het rapport ook het vervroegd i stappen van de marinetop bekend te maken. De Marinevoorlichtingsdienst ontkent nog steeds elk vL: band tussen beide publikaties. In het verslag over de Walner affaire aan de Tweede Kamer wordt echter wel degelijk rt-cor opstappen van de marinetop genoemd als een gunstige o lalbai standigheid voor een reorganisatie, die moet voorkomen ex soortgelijke excessen zich nog eens kunnen voordoen. ALLES overziend lijkt het er op alsof De Ruiter en Vaai Houwelingen hebben getracht al vóór de Kamer uit 'di zondebokken te straffen. Maar dan wel op een zo ondoiofde zichtige wijze, dat enerzijds de politiek verantwoordelijk anger kunnen stellen dat de geëigende maatregelen zijn genomi at eei terwijl anderzijds de kennelijke zondebokken met een stal ele v> gezicht kunnen blijven volhouden, dat hun opstappen in I an. geheel niets met die Walrus-affaire te maken heeft. >g di igonn ZO'N rookgordijn kan in de politieke sfeer handig en in persoonlijke sfeer voorzichtig worden genoemd, maar ieksc hoe] helder is de situatie nu niet. Integendeel, zo'n aanpak op grote groepen van de bevolking wel halfslachtig overk 1 men. Het gaat in de Walrus-affaire om honderden miljoen* guldens aan overheidsgeld, die aan de parlementaire contro zijn onttrokken. Een mistige, dubbele-bodemachtige uitkoi als het ministerie van defensie ons nu heeft voorgeschot kan eenvoudig de uiteindelijke afloop van deze kwestie zijn. Verwacht mag worden dat de Tweede Kamer daar wel voor zal zorgen. brieven graag Kort en duidelijk geschreven De redactie behoudt zich het recht voor ingezon den stukken te bekorten Advertentie Naar aanleiding van de adver tentie van het FNV, waarin de namen vermeld staan van ge achte afgevaardigden van het CDA en de VVD, alsof deze mensen er op uit zijn het Ne derlandse volk tot de bedelstaf te brengen, moet mij van het hart, dat als over twee jaar misschien hopelijk niet de linksen aan het bewind ko men, hetzelfde Nederlandse volk de namen zal onthouden van de geachte afgevaardigden van de PvdA en andere z.g. progressieve partijen plus Wim Kok, Bode, Van der Scheur en alle andere vak bondsbestuurders. Want door hun beleid zou de schatkist snel geledigd zijn en zullen we allen spoedig op 'n houtje moe ten bijten. Wanneer we straks weer luisteren naar het geknal van vuurwerk (meer aan 30 miljoen gulden) of lezen van de millioenen guldens aan al cohol besteed plus meer over bodige uitgaven (vul zelf maar in) dan blijkt daar weer eens uit, dat het met de armoede wel los loopt. Beter gezegd: dat we het in vergelijking met vele andere landen rijk heb ben W. Kok, DEN HAAG. Buien IIDEI ïft c id wa n on* Het weer is morgen wissel lig. Er kunnen verschille buien vallen, maar af en komt ook de zon even tevc 0Vf schijn. De middagtemperat komt te liggen op circa ne| ^dal graden. De wind is zuidwe lijk, in het binnenland kra tig en aan de kust af en stormachtig. De depressie 11 al dagenlang het weer in oi 1 omgeving bepaalt ligt nu t sen IJsland en Schotland veroorzaakt op de Britse landen veel buien, waart sommige met onweer, grens tussen deze lucht buien en zachte lucht van sf tropische oorsprong, die de Azoren naar Frankrijk Spanje stroomt, verplaatst a langzaam zuidwaarts. Weerrapporlen van vanmorgen 08.00 Weer Max I Eelde regenb. Eindhoven onweer Oen Helder h.bew. Lh. R'dam regenb. Aberdeen Bordeaux Dublin 1s "hEI1 11 25 noei Innsbruck i Klagenfurt i Kopenhagen Luxemburg zw.bew. 13 10 i3 ijn S ood 12 eho h I ghc Hasjsmokkelaars in Bondsrepubliek veroordeeld WURZBURG Na een pro ces van elf maanden heeft een rechtbank in Würzburg in de Bondsrepubliek gisteren vier Nederlanders wegens het smokkelen van 600 kg hasj tot gevangenisstraffen variërend van drie jaar en negen maan den tot twaalf jaar veroor deeld. H. den H.(43) uit Reeuwijk kreeg 12 jaar, H. K. (39) uit Leimuiden negen jaar, A. van B.(46) uit Gouda drie jaar en negen maanden en A. J.(43), eveneens uit Gouda, vijf jaar en zes maanden. De verdach ten waren twee zakenlieden, >en to rc de bewaker van het geldti sport en de chauffeur vann vrachtwagen met hasj. Hun pent nemer bleek een function en van de Westduitse federale o cherche, de BKA, die voordeed als een belangrfan dealer. ium Om geloofwaardigheid ove eeds komen had de BKA-man n een hotel in Frankfort 2,4 i pent joen mark in contanten ov ïark legd. Hij had ook nog de leen schikking over een dure ok van ruim 100.000 mark. at 1. verdediging vond dat de Bereid illegaal in Ne< Nederland had pereerd en in feite werk de Nederlandse politie ót eboi Ook vond ze dat de BKAfchui handel had uitgelokt. Maar de rechtbank had toélet j geen oor voor die argumeni ekot De Nederlandse autoritei i i waren ingelicht, aldus rechtbank, en hadden groene licht gegeven. •ehoe waar "ord reft die

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1984 | | pagina 2