aar grotere klassen
n het basisonderwijs?
oe de ambtenarenbonden 180 graden draaiden
Achterban RPF oordeelt vandaag
over conflict in kamerfractie
11 W
Politiek
Partij
Parlement
'SIJTHOFE
^NENLAND
QeidóaQowuwt
ZATERDAG 17 NOVEMBER 1984 PAGINA 7
460.00
130.00
119.80
109.00
195.00e
279.20
107.00
95.00a
55.50
4;Jl HAAG Ofschoon
^gister Deetman (Onder-
over het algemeen
67.5»goede verhouding met
parlement nastreeft,
bij op één punt al ge-
«JjjJie tijd, willens en we-
in onmin met de
ede Kamer. Tot drie
toe heeft een kmer-
-derheid zich tegen
voorstel gekeerd en
is in de onderwijsbe-
ng voor '85 de school-
heffing voor leer-
ïtigen opnieuw als be-
igingsmaatregel opge-
en.
lewindsman lijkt vast be-
i de bezuinigingsafspra-
met mihister Ruaing (Fi-
iën) na te komen, door
nd jaar 140 miljoen via
schoolgeld maatregel bin-
e halen. Begin december,
week van Sinterklaas,
de Kamer deze weinig
kkelijke surprise op-
v voorgelegd als de on-
ijsbegroting voor '85
t behandeld.
jet voorstel van Deetman
even in herinnering te
m: het gaat om de invoe-
vajï een schoolgeldheffing
12- tot 16-jarigen in het
gezet onderwijs. Net als
bestaande schoolgeld voor
i25oo (leerplichtigen is de hoogte
]het tarief afhankelijk van
ouderlijk inkomen. De
te van het schoolgeld voor
lichtigen wil Deetman
n op de helft van het ta-
53iïo dat geldt voor niet-leer-
)l'8en- Bij een minimuin-
18400 ien hoeft geen schoolgeld
.77 m (orden betaald; bij een be-
- inkomen van 23.200
betaalt het minimum
van 75 gulden, oplopend
5 gulden bij een inkomen
[55.000 gulden.
prise
witregel zou volgend
NO miljoen opbrengen,
ttrL dat het parle-
larschijnlijk op
een forse bezuinigingstaak. De
bewindsman beroept zich er
daarbij op dat hij verder moet
kijken dan alleen deze kabi
netsperiode. Volgens hem
moet erop gerekend worden
dat er komende jaren nog veel
meer bezuinigd moet worden
op het totale onderwijsbudget.
Een onlangs uitgebracht rap
port van het Sociaal-Cultureel
Planbureau voorziet voor late
re jaren dat extra bezuinigin
gen nodig zullen zijn. „Er zul
len ook in het onderwijs nog
meer pijnlijke dingen moeten
gebeuren", zo liet deze minis
ter zich in reactie daarop ont
vallen.
Ombuieingsplaatje
Hijzelf nad het ombuigings
plaatje voor deze kabinetspe
riode eigenlijk al helemaal
rond. De schoolgeldmaatregel
zou op jaarbasis 160 miljoen
opleveren en de retributienota
nog eens 170 miljoen gulden.
Samen voldoende om de om
buigingen tot '86 naar behoren
in te vullen.
Deetman kan om meerdere re
denen maar weinig begrip op
brengen voor de weigering
van de Kamer de schoolgeld
maatregel te accepteren. Het
bezwaar dat de lagere inko
mens er de dupe van zouden
zijn, gaat volgens hem niet op,
omdat bij een laag inkomen
geen of slechts een geringe bij
drage wordt gevraagd. Ook de
toegankelijkheid van het on
derwijs wordt met die maatre
gel niet belemmerd, vindt hij.
Al eerder stelde hij zich op het
standpunt dat er ook geen
principieel bezwaar bestaat
schoolgeld te vragen voor leer
plichtige leerlingen. Leerplicht
is volgens hem nooit direct
verbonden geweest met gratis
onderwijs. „De overheid legt
wel in meer gevallen aan de
burgers een plicht op waaro
ver zij tegelijk vraagt de fi
nanciële lasten, die samenhan
gen met het nakomen van die
f>licht, te dragen". Wat is nu
ogischer dan dat men voor zo
iets waardevols betaalt als het
voortgezet onderwijs? Dat is
toch een goede investering in
de toekomst van je kinderen,
luidt zijn redenering.
Verder snoeien
Als geen ander realiseert mi
nister Deetman zich dat de
mogelijkheden om nog verder
te snoeien in het onderwijs
budget steeds beperkter zijn.
Hij heeft de afgelopen jaren
aan alle kanten impopulaire
maatregelen moeten nemen
om zich aan de bezuinigingsaf
spraken in het regeerakkoord
te houden. Een aantal sectoren
zal, als het aan hem ligt, in elk
geval niet in aanmerking ko
men voor verdere ombuigin-
fen. Op de onderwiissalarissen
an niet meer worden gekort,
nu hij met de bonden overeen
stemming heeft bereikt over
een herziening van de onder-
wijssalarissen. Het voortgezet
onderwijs heeft naar zijn me
ning al voldoende moeten in
leveren. In het wetenschappe
lijk en het hoger beroepson
derwijs zijn de saneringsopera
ties al in volle gang. Kortom:
de rek is er goeddeels uit.
Deetman voorziet verder dat
de Kamer grote bezwaren zal
hebben tegen een forse verho
ging van de cursus- en college
gelden, zodat de haalbaarheid
van deze bezuinigingsmoge
lijkheid twijfelachtig is.
Klassenvergroting
De oplettenae lezer zal ge
merkt hebben dat één belang
rijke onderwijssector in boven
staand rijtje ontbreekt: het ba
sisonderwijs. Eigenlijk vindt
Deetman dat het daar zonodig
nog wel wat minder kan. Toe
komstige bezuinigingsvoorstel
len van zijn kant zouden daar
om weieens in die richting
kunnen gaan. Aan de salaris
kant valt in het basisonderwijs
weinig meer te halen. Blijft
dus over: een vergroting van
de klassen in het basisonder
wijs en daarmee een vermin
dering van het aantal arbeids
plaatsen. „Er zullen nog méér
pijnlijke dingen moeten gebeu
ren", voorspelde Deetman on
langs nog. Het zal niet van
vandaag op morgen gebeuren,
maar als de Tweede Kamer
begin december zijn school
geldmaatregel van tafel veegt,
dan zal die klassenvergroting
in de visie van Deetman een
stap dichterbij komen.
FRANS WEERTS
9.50
Deetman heeft
meer op gere-
zijn schoolgeldsur-
54 30 voorzien van een re"
<»n: als jullie dit niet leuk
en dan mogen jullie ook
nders uitzoeken. Zijn al-
tief is een forse verho-
van de eigen bijdragen
is- en collegegelden) in
nderwijs. De voorstellen
wijsretributiebeleid" ge-
nteerd.
j visie van Deetman za-
de Kamer met haar on-
i houding ten aanzien
Lde schoolgeldmaatregel
jolgend kabinet op met
Een grotere klas in de basisschool is een dreigend alternatief voor de schoolgeldheffing voor leer
plichtige leerlingen.
A. Wagenaar
DEN HAAG Vandaag
valt in Putten een besluit
dat ongetwijfeld van groot
belang zal zijn voor de
toekomst van de Reforma
torische Politieke Federa
tie (RPF). In het Veluwse
plaatsje komt de federa-
tieraad van de RPF in een
besloten vergadering bij
een om zijn licht te laten
schijnen over het al lange
tijd woekerende conflict
tussen de beide RPF-Ka-
merleden Meindert Leer
ling en Aad Wagenaar.
Het tweetal kwam na de ver
kiezingen van mei 1981 in de
kamerbankjes terecht. Ander
half jaar later bleek al dat het
niet goed boterde tussen de
voormalige journalist Leerling,
laatstelijk werkzaam bij de
EO, en de politicoloog Wage
naar. De wrijvingen, ten diep
ste veroorzaakt door karakte
rologische verschillen, hebben
zichtbare sporen nagelaten in
de politieke opstelling en de
organisatorische aanpak van
de fractie. Wagenaar verwijt
Leerling een te solistisch op
treden en Leerling beweert
hetzelfde van Wagenaar. In de
praktijk hebben deze neigin
gen tot eigenmachtig handelen
er herhaaldelijk toe geleid dat
de beide heren bepaalde zaken
achter eikaars rug om regel
den. Voorts is Wagenaar niet
tevreden over de wijze waarop
zijn fractiegenoot politiek be
drijft. Volgens Wagenaar ver
werkt Leerling een teveel aan
bijbelse getuigenissen en op
wekkingen tot bekering in zijn
kamerspeeches, waardoor de
politieke boodschap wordt on
dergesneeuwd.
Wagenaar, een degelijke gere
formeerde „mannenbroeder",
is wat dat betreft veel ingeto
gener: naar zijn mening moe
ten in de wijze waarop de RPF
naar buiten treedt de politieke
standpunten van de partij de
belangrijkste plaats innemen.
De beleving van het geloof is
een persoonlijke zaak, vindt
hij, waar je niet voortdurend
mee te koop hoeft te lopen.
Het is al genoeg als de buiten
wacht weet dat het politieke
programma van de RPF op
(een fundamentalistische uit
leg van) de bijbel is gebaseerd,
aldus de redenering van Wa
genaar.
Vertrouwen opgezegd
Een vorig jaar door het federa
tiebestuur ingestelde „commis
sie van goede diensten", in de
wandeling „begeleidingscom
missie" genoemd, heeft maan
den lang geprobeerd het duo
weer in coöperatieve banen te
leiden. Tevergeefs. Het con
flict verergerde zelfs nog.
Leerling en Wagenaar over
legden steeds minder met el
kaar, hetgeen er uiteindelijk
toe leidde dat zij herhaaldelijk
afzonderlijk vergaderden met
gelijkgezinde fractiemedewer
kers. Hiermee was voor het fe
deratiebestuur de maat vol. De
partijtop wees Wagenaar aan
als zondebok en stuurde zes
weken geleden een brief aan
alle RPF-kiesverenigingen (de
regionale afdelingen) waarin
men meedeelde het vertrou
wen in Wagenaar te hebben
verloren. Het bestuur kondig
de aan, vandaag tijdens de
vergadering van de federatie-
raad (een partij-orgaan
alle kiesverenigingen zijn ver
tegenwoordigd) de inhoud van
de brief nader uiteen te zullen
zetten. De raad mag daarover
dan zijn oordeel vellen. Eerder
al had het bestuur laten weten
weinig te zien in een her
nieuwde kandidatuur van Wa
genaar bij de volgende kamer
verkiezingen. Ongetwijfeld zal
ook dit punt in de aanstaande
bijeenkomst aan de orde ko
men.
Overigens is het uitgesloten
dat Wagenaar door zijn partij
wordt geroyeerd. Een roye
ment is alleen mogelijk op
voordracht van Wagenaars ei
gen kiesvereniging (Den Haag
en omstreken) en aangezien
die afdeling vierkant achter
hem staat hoeft Wagenaar zich
geen zorgen te maken over
zijn partijlidmaatschap.
erzoening
Leerling en Wagenaar verkla
ren de laatste weken om strijd
dat zij hopen, „dat alles weer
goed komt en dat de gelederen
weer zullen worden gesloten".
In de fractie is daar voorals
nog niet veel van te merken.
„Er bestaan nog steeds span
ningen", geeft Wagenaar toe.
De kamerleden verdedigen
vandaag beiden hun opvattin
gen en handelwijzen tegen
over de federatieraad. Aan
vankelijk was het niet de be
doeling dat het tweetal tijdens
de vergadering het woord zou
voeren, maar daar is het be
stuur van teruggekomen. Hoe
wel Leerling de beste papieren
lijkt te hebben (het federatie
bestuur heeft immers zijn zijde
gekozen) voelt Wagenaar zich
gesterkt door de vele adhesie
betuigingen die hij de afgelo
pen tijd vanuit de partij heeft
ontvangen. Ook het weten
schappelijk bureau van de
RPF en de meerderheid van
de RPF-medewerkers in de
Tweede Kamer hebben de zij
de van Wagenaar gekozen.
Het zal daar in Putten zonder
twijfel pittig toegaan, want de
scheiding der geesten loopt
dwars door de partij heen. Om
in de stijl van de RPF te blij
ven: de situatie in de partij
doet denken aan de toestanden
in de eerste christengemeen
ten. zoals die beschreven staan
in het nieuwe testament. Af
hankelijk van de vraag door
wie men was bekeerd, plach
ten de gelovigen te zeggen: „Ik
ben van Paulus" of: „Ik ben
van Apollos". De apostel Pau
lus maakte zich daar zeer
kwaad om en hield de mensen
voor dat ze allemaal van één
en dezelfde God waren. Ver
zoenende geesten zullen deze
Het zal overigens uiteindelijk
wel op een verzoening uitlo
pen, want het federatiebe
stuur, de federatieraad en de
twee kamerleden waar het om
draait beseffen heel goed dat
ze zich geen scheuring in de
partij kunnen permitteren; de
RPF behoort immers al tot po
litieke splinters. En boven
dien: Leerling en Wagenaar
zullen toch op z'n minst tot
aan de verkiezingen in 1986
samen verder moeten. Een
door beide kamerleden open
lijk uitgesproken belofte om in
ieder geval nog anderhalf iaar
constructief samen te werken
lijkt dan ook de meest voor de
hand liggende uitkomst van de
discussie.
DICK VAN RIETSCHOTEN
,7.5o i HAAG De ambte-
Inorganisaties in ons
»7!4o (weten elke keer wel
f een manier te vin-
li®® !om het Nederlandse
versteld te doen
Vorig iaar om-
deze tijd werd er
zij aan zij ten strijde
>kken tegen de bezui-
Igswoede van het ka-
ien jaar later, terwijl er
teeds wordt bezuinigd, is
•ers van de ambtenaren-
fn, en vooral die van de
FNV aangesloten bon-
180 graden gewijzigd. Be-
ingen worden „ge-
Zachtjes morrend
een pact gesloten met
ter Rietkerk van Binnen-
e Zaken die, na weken
inderhandelen, met veel
ening zijn 1,9 miljard
n aan ombuigingen bin-
lj\ *Tt. j
114.50 vat anders dan vorig na-
De ambtenarenbonden
eolden er toen in om met
'en en acties (wie herin-
Ich niet meer de kreet
40.00 ik het niet meer" op tal-
nuren, bussen en treinen)
2j4»penbaar vervoer volledig
te ontregelen. Om nog maar
niet te spreken over de epide
mieën die bijna uitbraken toen
de vuilophaaldiensten in de
grote steden het bijltje er bij
neerlegden.
Jaap van de Scheur die zijn
ambtenarenvolk opzweepte tot
actie, actie, nadat het overleg
met minister Rietkerk over de
3,5 procents korting op de
ambtenarensalarissen en uit
keringen was mislukt, werd in
die tijd zelfs met de dood be
dreigd.
Ook de CNV-bonden lieten
van ziéh horen. De grootste
(christelijke) politiebond, de
ACP, riep op tot stiptheids
acties en demonstratieve bij
eenkomsten onder werktijd.
Het was uiteindelijk de rechter
die het hen verbood, evenals
andere acties die later door de
rechterlijke macht werden be
ëindigd.
Aantrekken
Het eind van het liedje was dat
het kabinet zich niets van dit
alles aantrok en alleen een
half procentje minder kortte.
Het resultaat was wel: ruzies
binnen het CNV waar op een
gegeven moment de „markt-
bonden" de acties van de amb
tenaren niet langer pikten en
glorietijden voor de particulie
re bezorgingsdiensten die door
het uitvallen van de PTT-
diensten plotseling een gat in
de markt zagen. Dit alles, je
zou bijna nostalgisch worden,
behoort al weer tot het verle
den. Opgeslagen in de annalen
van de vakbeweging en voor
lopig niet voor herhaling vat
baar.
Bovendien realiseert Van de
Scheur zich terdege, hoe mas
saal de acties vorige jaar ook
waren, dat hij zich geen twee
de nederlaag kan veroorloven.
Hoewel hij nog steeds catego
risch ontkent vorig jaar veno
ren te hebben.
Toch werd besloten een ande
re koers te gaan varen. Prak
tisch hebben de bonden van
overheidspersoneel het gelijk
volledig aan hun zijde. Zolang
er nog steeds sprake is van een
ongelijkwaardig overlegstelsel,
kan Rietkerk onder alle om
standigheden de arbeidsvoor
waarden eenzijdig aan het
overheidspersoneel opleggen.
Van de kant van de vakbewe
ging en de politiek wordt al ja
ren om een overlegstelsel ge
vraagd. conform het cao-over
leg in het bedrijfsleven: Werk
gevers aan de ene kant, de
bonden aan de andere zijde.
Wat betreft het arbeidsvoor
waardenbeleid voor het over
heidspersoneel zit de minister
van Binnenlandse Zaken altijd
met twee petten op: hij is
werkgever en wetgever. Lukt
het de werkgever niet een ak
koord met de bonden te slui
ten dan zet hij de pet van wet
gever op en legt de arbeids
voorwaarden, zoals die er in
zijn ogen uit moeten zien,
dwingend op. En van dat laat
ste zal er, zolang er moet wor
den omgebogen, steeds weer
sprake zijn.
Dat hebben de vakcentrales,
na jaren de verliezende partij
te zijn in het overleg, ook
door. Vandaar dat het onder-
handelingsbeleid van de bon
den in vergelijking met vorig
jaar 180 graden gedraaid is. Bij
voorbaat roepen dat iedere
stuiver aan bezuinigingen een
stuiver te veel is en er niet
over te praten valt, betekent
bij voorbaat al verliezen, om
dat de minister nu eenmaal
een taakstelling heeft en ge
bonden is aan het regeerak
koord.
De nieuwe taktiek van de
ambtenarencentrales die nu
wordt gevolgd, is te proberen
zoveel mogelijk van die bezui
nigingsvoorstellen af te snoe
pen. Koopkrachtverliezen weg
te masseren, de koek eerlijker
VW/W 5TEV&MHA&EW
;tK,-Au m ALU/WWL
Küvwr NieMANC
^op'.
J 1A7EW tllB Lf>BÖl—
m meK i
ftfb yeeuBps»"-
m \K&-
•Teofe TB- I
verdelen en tenslotte is het
kabinet ook een voorstander
van arbeidstijdverkorting
proberen een 38-urige werk
week met zo veel mogelijk
herbezetting binnen te slepen.
Nota bene
Daarin zijn de centrales van
overheidspersoneel in elk ge
val geslaagd. Vorige week luk
te dat al. Maar wat de besturen
c.q. leden boven alles dwars
zat, was het feit dat de onder
handelaars de kortingen pik
ten op de uitkeringen, inclu
sief het ziekengeld, teneinde
de 38-urige werkweek er door
te krijgen. Nota bene terwijl er
acties van FNV en CNV op
stapel staan om de kortingen
in de sociale uitkeringen onge
daan te maken en nota bene
nog voordat het parlement
zich erover heeft uitgespro
ken. Met name de FNV-onder-
wiisbond ABOP was des dui
vels en sprak het onaanvaard
baar uit over het principe-ak
koord.
De onderhandelaars werden
door hun achterbannen terug-
tefloten en zagen zich ge-
wongen opnieuw bij Rietkerk
aan de onderhandelingstafel
aan te schuiven. Van de week
kwam de aap uit de mouw.
Minister Rietkerk had „ge-
doogsteun" wat betreft de kor
tingen op de uitkeringen ge
ëist. Gebeurde dat niet, dan
konden de bonden een 38-uri-
ge werkweek wel vergeten.
Protest
Formeel deelden de centrales
Rietkerk afgelopen woensdag
mee dat er wat hen betreft
toch maar niet te praten valt
over de kortingen, althans niet
op dit moment. Rietkerk wei
gerde echter over uitstel te
praten, verwees naar de „ge-
doogsteun" (chantage?) en
maakte bekend dat de kor-
tingsvoorstellen in de vorm
van wetsontwerpen naar de
Kamer zullen worden ge
stuurd. Na afloop van het ge
sprek zei Van de Scheur de
woorden van Rietkerk te heb
ber^ aangehoord en protest te
hebben aangetekend. Een for
meel protest dat niet meer in
houdt dan een gebaar naar de
leden. Actie zal er niet tegen
worden gevoerd. Men legt zich
neer bij de kortingen op de
uitkeringen van zieke, werklo
ze en arbeidsongeschikte amb
tenaren.
Volgens een woordvoerder
van de ACOP (de overheids-
bonden van de FNV) was het
overleg van afgelopen woens
dag dan ook niet meer dan een
poging om de „zwarte Piet" bij
de minister te leggen en de
achterban tevreden te stellen.
En dat is op een nette manier
gelukt, nu de principe-over
eenkomst van vorige week,
weliswaar deels eenzijdig, de
ambtenaren wordt opgelegd.
Met als resultaat dat de FNV-
ambtenaren in elk geval vol
gende week met een gerust
hart mee kunnen doen met de
FN V-acties gericht op de kor
tingen op de uitkeringen. „En
als in het voorjaar in de mark
tsector verzet ontstaat tegen de
ziektewetplannen, dan zijn wij
als ambtenaren bereid en in
staat die acties te steunen", al
dus Van de Scheur.
De AbvaKabo-voorzitter die
begin deze week nog beweerde
de laatste tijd slecht te hebben
geslapen, kan met een gerust
hart de ogen weer sluiten
MARGA RIJERSE
(ADVERTENTIE)
SPECIALE
OUD- EN
NIEUWREIS
YORK
De viering van oud en nieuw In Engeland heeft een
geheel eigen en bijzondere charme En zeker in de
sfeervolle romantische slad York. een van de mooiste
van Engeland, met zijn middeleeuwse winkelstraatjes.
Imposante kathedraal en talrijke musea Voor wie dit
eens een keer mee wil maken organiseren wij een 6-
daagse oud- en meuwreis naar York van zaterdag 29
december 1984 t/m donderdag 3 Januari 1985
Het aantrekkelijke programma ziel in het kort als volgt
uit zaterdagavond vertrek uit Europoort.
Zondagmorgen per luxe touringcar van Huil naar York
Na kamerindeling in het sfeervolle Post House Hotel
stadswandeling o I v Nederlands sprekende gids<e) met
bezoek aan de middeleeuwse kathedraal de YORK
MINSTER Zondagmiddag naar het CASTLE FOLK
MUSEUM alwaar een reeks stijlkamers en
gerekonstrueerde straten een goed idee geven van het
dagelijks leven en beroepen in lang vervlogen tijden
Oudejaarsmorgen bezoek aan het JORVIK VIKING
CENTRE voor het meemaken van „the most exciting
journev in a thousand years". Oudejaarsmiddag
bijwoning van de sprookjosvoorsiciling „Smbad the
Sailor" In het gezellige THEATRE ROYAL Feestelijk
oudejaarsavonddiner alsmede oud
en nieuwviering In het hotel (avondkleding gewenst).
Nieuwjaarsdag bijwoning van de ..Evensong" in de
YORK MINSTER Woensdagmorgen ter vrije besteding
m de loop van de middag vertrek per luxe touringcar
door de prachtige Yorkshire Dale naar Hull
Donderdagmorgen terug in Europoon.
De prijs voor deze bi|zonder trip bedraagt f 893.*
per persoon op basis van een 2-persoons Knie hut
(special cabin) met vaste wastafel, douche en toilet
(toeslag voor een t-persoonskamer met speciale hu
255 - en met standard hut (zonder douche) 165 -
Inbegrepen overtocht heen en terug Incl. 2x diner en 2«
ontbl|t, tounngcarvervoer, 3 overnachtingen op basis
van logies en ontbijt 2x diner en hel oudejaarsdiner
alsmede 3x Afternoon Tea. alia entrees gids clty-
sightseeing York Niet Inbegrepen de lunches en de
dranken aan boord en In het hotel
Er is in de Europoort een ruime parkeergelegenheid
beschikbaar, maar er kan ook voor 10 - enkele rats
gebruikt worden gemaakt van de speciale busd«enst
Rotterdam C S -Europoort v.v De gecombineerde
reisverzekering kost 15 - per persoon f 5 -
poliskoaten Annuleringsverzekering 3 1/2% van da
ransom
Inlichtingen en boekingen lelefo-
msch onder nummer 070-190882
ol persoonlijk in onze vestiging
■san de Spuistraat 71/hoek Spui te
Den Haag
(maandag t/m vrijdag van 9-16 uur),
POSTBUS 16050
2500 AA DEN HAAG
TEL 070-190882
