I
De rechtsstaat
BIJ DE FOTO'S:
Boven: De Mojave
woestijn: snikheet, kaal en
monotoon. De weinige
bewoners praten er met
liefde over.
Links: Zanger, dominee en
schrijver Lee Gritzner voor
zijn stacaravan: „Tecopa
is een echte zegen voor
me".
Midden: Glamourfoto van
Jerre Lee uit 1947.
Rechts: Marta Beckett
dansend in haar eigen
Opera House.
MAJOVE DESERT Wie op
zoek is naar een goede plaats
om een nieuwe toekomst op te
bouwen, denkt vermoedelijk
niet direct aan een woestijn.
Toch herbergt zelfs een ,,op
papier" volslagen kansloze
streek als de Mojave-woestijn
in het snikhete zuiden van de
Amerikaanse staat Californië
nog behoorlijk wat onderne-
i mingsgezinde bewoners. Som-
migen faalden. Anderen
slaagden in hun opzet, zoals
Leiand J. („Lee") Gritzner.
Nadat hij invalide was ver
klaard, trok deze Amerikaan
naar het onbeduidende woes
tijndorpje Tecopa waar hij zich
ontpopte als zanger, dominee
I en schrijver. De zusjes Jerre
Lee en Tally Nye openden in
diezelfde desolate streek een
restaurant van allure en de
excentrieke danseres Marta
Beckett verwierf pas nationa
le faam nadat zij bij Death
Valley Junction, ver van alle
beschaving, een verlaten mo-,
tel als operahuis inrichtte.
Markante ontmoetingen in de
Mojave-woestijn.
«Hoogst zelden wil het er nog wel
eens regenen en in de zomer wordt
het er met het grootste geTnak vijf
tig graden. Het landschap vertoont
zo weinig variatie dat het door die
uitgesproken saaiheid weer iets fas
cinerends krijgt. De snelweg Los
Angeles - Las Vegas is de kaars
rechte weg die deze natuurlijke
monotonie doorklieft. Het enige dat
in de rotsachtige bodem naast die
verkeersweg nog wortel wil schie
ten is de yucca, een wilde woestijn-
palm. Toch praten de weinige be
woners van Mojave Desert met
liefde over hun streek. Sommigen
willen er nooit meer weg.
Een van hen is Lee Gritzner (62).
Hij woont in Tecopa Hot Springs,
een nietig puntje op de kaart van
Californië. Eigenlijk mag dit ge
hucht geen naam hebben, ware het
niet dat juist hier warmwaterbron
nen te vinden zijn waaraan een bij
zonder geneeskrachtige werking
wordt toegedicht. In de loop van
deze eeuw groeide het tweehon
derd inwoners tellende Tecopa uit
tot een vermaard kuuroord. Zelfs
president Roosevelt bezocht deze
Hot Springs om zijn kwakkelende
botten eens goed te laten verwen
nen.
Lee Gritzner was 41 jaar toen hij
van zijn huisarts te horen kreeg dat
hij nooit meer zou kunnen lopen.
Zijn wereld stortte ineen. Na het
behalen van zijn „Masters Degree"
had hij zich moeizaam opgewerkt
tot schoolhoofd in Iowa. Alle plan
nen voor de verdere toekomst wer
den in de grond geboord. Lee volg
de het advies van zijn dokter om
naar een droge en warme streek te
verhuizen. Dat werd Tecopa. Anno
1984 kan het ex-schoolhoofd zich
met behulp van een stok weer aar
dig uit de voeten maken. Na de
eerste tekenen van herstel ontwik
kelde hij zich tot een ware dui
zendpoot die nu zelfs benen te kort
komt. „Tecopa is een echte zegen
voor me", klinkt het oprecht uit
zijn mond.
Vliegende start
Lee Gritzner woont zoals zovelen
in Tecopa in een eenvoudig cara
vanpark. Daar begon hij samen
met zijn vriendin en een buurman
een nieuwsbrief rond te sturen: de
Desert Breeze. Dat bleek een ecla
tant succes. Lee: „Steeds meer
mensen gingen dat krantje lezen.
We zijn toen begonnen de Breeze
ook in het dorp te verspreiden".
Maar na die vliegende start sloeg
het noodlot twee keer hard toe met
het overlijden van zowel Lee's
vriendin als zijn buurman. Toch
bleef het blad onder de bezielende
leiding van de enige overgebleven
redacteur bestaan. Een jaar later
werd Lee Gritzner in Tecopa met
algemene stemmen uitgeroepen tot
„Citizen Of The Year", de burger
van het jaar.
„Ik doe nu alles zelf. Elke veertien
dagen rij ik op vrijdag naar Las
Vegas om de pagina's te laten
drukken. Zaterdag om negen uur
's ochtends is m'n krant overal te
koop. Winstgevend is het niet,
maar dat is voor mij ook niet be
langrijk. Het werk houdt de ge
dachten van m'n eigen problemen
af. Eigenlijk zou ik niet weten wat
ik zonder die krant zou moeten
doen. Het is een stuk van mijn le
ven geworden".
Wat kunnen de lezers van de De
sert Breeze zoal aan nieuws ver
wachten? Bijvoorbeeld een oproep
tot het ondertekenen van een peti
tie waarin wordt aangedrongen op
een spoedig herstel van de schade
BONN Met enige jaloezie lees ik
de stukjes van mijn Belgische colle
ga. Een mooi land dat België. Con
stant gedonder met de telefoon, het
gas, de gemeente, maar een oplos
sing wordt toch altijd wel gevon
den. Strenge wetten, maar a wel,
plooibare autoriteiten. Hier ligt het
enigszins anders. Lankmoedige ge
zagsdragers hebben in Duitsland
nooit bestaan, want de lankmoedi-
?en kunnen hier van alles worden,
ehalve gezagsdrager. Richard von
Weiszacker is een lankmoedig man,
maar daarom is hij waarschijnlijk
ook president geworden. In het
Duitse staatsbestel mag de presi
dent de feesten in de hoofdstad met
een dansje openen en wijze, verhe
ven woorden spreken. Maar veel te
zeggen heeft hij niet.
De Duitse overheid waakt over zijn
burgers. Op verpletterende wijze.
De zucht tot regelen, waarvan ik
altijd meende dat het vooral een
Nederlandse kwaal was, tiert hier
ongebreideld. Ik geloof dat er al
leen al zo'n 90.000 bouwvoorschrif
ten zijn. Een kant-eq-klare woning
kon zeven jaar met verhuurd wor
den omdat de plafonds twee centi
meter lager waren dan voorge
schreven. Een huiseigenaar liet de
oprit naar zijn garage plaveien, na
dat de aanleg van zijn straat al
maandenlang was uitgesteld. De
autoriteiten gaven de man een
schouderklopje voor de voortreffe
lijke wijze waarop hij het karwei
geklaard had, maar ze lieten de op
rit meteen opbreken en de tegels in
de tuin gooien. Er was immers be
sloten eerst de straat aan te leggen
en daarna pas de opritten. „Men
vraagt zich af", zo schrijft het zeer
bedachtzame weekblad Die Zeit,
waarom de burgers niet met bijlen
en bommen tegen hun pijnigers op
rukken
Het blad heeft een aantal voorbeel
den uit het leven van alledag ver
zameld, die illustreren hoezeer de
regelzucht woekert. Twee onder
wijzeressen werden veroordeeld
door een rechtbank omdat een spe
lend kind onder een wip een kneu
zing had opgelopen. De onderwijze
ressen hadden de kinderen een si
garet lang de rug toegedraaid. Er
zijn zulke gedetailleerde voor
schriften voor schooluitstapjes op
gesteld dat de meeste leerkrachten
er niet meer aan beginnen. Zij wei
geren als veiligheidsbeambten te
fungeren. De oeroude wet dat kin
deren door schade en schande wijs
moeten worden, functioneert al
lang niet meer. „En daarmee ko
men ze pas echt in levensgevaar",
zo concludeert terecht Die Zeit.
Iedereen stapt hier om een futiliteit
naar de rechter. In een buitenwijk
van Bonn wonen in een aantal flats
jonge gezinnen en oudere mensen.
Op de binnenplaats spelen de kin
deren. Dat gaat natuurlijk met enig
rumoer gepaard, want zo zijn kin
deren, (fok in Duitsland. De oude
ren vinden echter dat ze „recht"
hebben op rust en stappen naar de
rechtbank. De zaak loopt nog, maar
het zou me niet verbazen als de
rechtbank zou verordonneren dat
de speeltoestellen op de binnen
plaats weg moeten.
Een vertegenwoordiger die bij zijn
dokter een uur moest wachten
voordat hij aan de beurt was, vroeg
en kreeg van de rechtbank schade
vergoeding toegewezen.
De voorbeelden liggen voor het op
rapen. Het prestige van de Duitsers
wordt afgemeten aan het aantal
processen dat ze hebben lopen. En
hoe.meer regels, hoe meer rechters
en advocaten. De rechtspra.
is een slaapverwekkend gi1
Een groot strafproces, zoals "er
rond de vervalste dagboek! 'na«
Adolf Hitler, duurt bijna ei 're'
Met drie zittingsdagen per"et
n°g
Of neem neo-nazi Kar ,'Ul
Hoffmann. Hij staat momen j*ai;
Neurenberg voor zijn rechu
het voorlezen van de aai Uch
maakte hij gebruik van zij 11
een persoonlijke verklaring *n
leggen. Hoffmann sprak maiU|
veertig uur, ofwel zo 'n zes i 11
dagen. n;c
GERARD
1
ZATERDAG 17 NOVEMB1
_|l
te herkennen dat staat afgel
de nostalgische foto's bij de
van het restaurant. Zowel Tj
Jerre Lee maakte in de jare«£
tig met variétégroepen als ^1—
Jon Girls en de Golden Wesp
furore tijdens grote tourner
Europa. Toch nam Tally al
vroeg stadium van haar c
een belangrijke beslissing. N|
met haar saxofoon over de a—
te hebben gereisd, besloot zeH
toch niet in de wieg was W—
voor de showbusiness. In 1
landde Tally in Inyokern vikJ—
samen met haar zus beslo^ L
restaurant te beginnen. T~
doel kochten de gezusters
schitterende Italiaanse villaj
grote dromen had ik toen".
Tally. „Dat ik de eigenaar
nager van m'n eigen restaur:
zijn en achter het orgel zou V
plaatsnemen om te spelen v|js»
gasten". Nu moet ze er om l|
„Maar daar kwam al na driet Aa
een eind aan toen de kok |ijn,
bordenwasser boos wegliepen
in de keuken kwam te staanljzen
Het leven van Jerre Lee is
adembenemend boek. Op
leeftijd was ze al leidster va'
eigen „big band" in New Y<
vormde tevens de spil van 1
ste Amerikaanse vrouwelijk»
orkest dat een tournee d
Verre Oosten maakte: Jerre
Madcaps. De groep trad op inf1
sche oorden als Shanghai, r fe
kong en Manilla. Na de oorltf a
popte Jerre Lee zich tot een es e
beste vrouwelijke diepzeedrlnr
„Mijn hele leven is erg enerv sv
geweest. Ik had niets andersiu,
doen. Nu stort ik me met
energie op dit restaurant om I
het beste in de hele Mojave'Pan
tijn te maken. We zullen nie
der gelukkig zijn dan wanne
dat hebben bereikt".
aan de Old Spanish Trail. Een deel
van het wegdek van deze historisch
belangrijke verbindingsroute is bij
een ernstige overstroming compleet
weggespoeld. Maar er is ook ruimte
voor een bericht als: Polly Salmond
is naar Las Vegas vertrokken, waar
ze helpt in het huis van haar broer
die herstelt van een operatie aan
zijn elleboog. Ze blijft daar zolang
als het nodig is. Kortom, de nieuw
tjes die normaliter bij de kassa van
de groenteboer worden uitgewis
seld.
De bevolking van Tecopa en om
streken kon in de afgelopen jaren
nog op andere manieren kennis
maken met de schrijverstalenten
van Lee Gritzner: via boeken. Bij
zonder populair zijn de gebundelde
pennevruchten onder de titel
Thoughts From The Backside Of
The Desert. Onlangs verscheen van
zijn hand Sights Sites Of The
Southern Amargosa Valley, dat
door Lee's aanhang wordt aange
merkt als zijn beste werk. De au
teur zelf doet daar nogal beschei
den over. „Ik heb het in twee
avonden geschreven"
Full-time dominee
Dat een man uit het dorp op een
dag bij Lee aanklopte met het ver
zoek of hij een begrafenis wilde
verzorgen, vindt de schrijver/jour
nalist nog niet eens zo vreemd. „De
mensen kennen me hier nu een
maal erg goed en komen dan voor
van alles naar je toe". Van het een
kwam het ander. In totaal heeft
Lee nu zo'n vijftig uitvaartdiensten
achter de rug en zo groeide hij uit
tot een full-time dominee van de
enige kerk in de wijde omtrek.
Daar verzorgt hij tegenwoordig
elke zondag tussen het vullen
van de krant door twee dien
sten.
Het meeste geld voor zijn gemeente
komt binnen via collectes en inci
dentele giften. Maar soms, wanneer
er in de kerk extra kosten moeten
worden gemaakt, verzint de domi
nee daar ook wel wat op. Het gla
zen kruis in de Faith Community
Church kon bijvoorbeeld worden
betaald met de opbrengst van de
grammofoonplaat The Tecopa
Song. De plaatselijke tophit werd
uitgevoerd door The Grandma's
The Grandpa's. Stralend middel
punt binnen deze regelmatig optre
dende muziekgroep is zanger
Lee Gritzner.
Maar dit is voor het manusje-van-
alles nog niet genoeg om zijn we
ken volledig te kunnen vullen. Ge
lukkig dat hij nog altijd in het bezit
is van een akte om les te geven. En
daar is de leiding van de Death
Valley High School in het naburige
Shoshone weer heel blij mee, want
zo makkelijk is het in een streek
als de Mojave Desert niet om even
een vervanger op te trommelen
wanneer een docent zich ziek
meldt. Vandaar dat de dorpsjourna
list, dominee en zanger vaak voor
het schoolbord is te vinden om
leerlingen het een en ander bij te
brengen. Soms geeft hij Spaans;
dan weer Frans. „Nou spreek ik die
talen helemaal niet", geeft hij rui
terlijk toe. „Maar dat is niet zo'n
punt. De jongens en meisjes hebben
allemaal hun boeken. Het belang
rijkste is dat ze iemand nodig heb
ben die les mag geven en ik ben de
enige in de buurt die die bevoegd
heid heeft. Zo simpel ligt dat".
Stad der zonden
Toch slaagt niet iedereen in Mojave
Desert erin een nieuw bestaan op
te bouwen. John Puncer is zo'n
verliezer, zo'n „loser", al lijkt hij
daar absoluut niet onder gebukt te
gaan. Gebruind door de zon is hij
zojuist teruggekeerd van een korte
vakantie in Sequoia's National
Park. In de koele schaduw van een
met veel water in stand gehouden
boom in Death Valley vertelt hij
over zijn oorlogsjaren in Vietnam,
waar hij als piloot van een bom
menwerper medeverantwoordelijk
was voor de dood van tientallen,
waarschijnlijk honderden mensen.
In het begin van de jaren zeventig
brak hij drastisch met het leger, dat
hij nu ziet als een instelling die lou
ter opleidt tot het doden van men
sen. John bekeerde zich tot het
christendom en predikt sindsdien
dagelijks Gods woord in zijn eigen
kerkje. Samen met zijn vrouw be
wandelde hij de moeilijkste weg
voor zijn religieuze activiteiten
door neer te strijken in Las Vegas,
ook wel bekend als de „City of
Sins", stad der zonden. Na enkele
jaren tegen de klippen op te heb
ben gepreekt, is John tot de conclu
sie gekomen dat zijn toekomst daar
niet ligt. „De mensen in Las Vegas
willen gewoon niet christelijk le
ven", meent hij. Nog deze maand
hoopt de ex-Vietnamstrijder de
verhuizing naar Oregon rond te
krijgen, waar hij samen met zijn
vrouw opnieuw een kerkje wil be
ginnen.
Burrito's
Randell Steele, de joviale kok van
de Balance Rock Saloon, die aan de
voet van het Sierra-Nevadageberg-
te ligt, lijkt ook niet helemaal in
zijn opzet te zijn geslaagd. Het be
reiden van Burrito's, Taco's en ge
peperde Chile hangt hem zo lang
zamerhand behoorlijk de keel uit.
Zijn afleiding vindt hij achter het
drumstel van de country western-
groep Kenny Walters The
Moosehead Band. Jarenlang tim
meren deze muzikanten al aan de
weg. Plakboeken getuigen van de
schaarse hoogtepunten in hun car
rière, zoals een optreden in Nash
ville bakermat van de country
westernmuziek en een concert
met grootheden als de Bellamy
Brothers. Maar tot op de dag van
vandaag is het geluid van Kenny
Walters en zijn jongens nog steeds
niet massaal doorgedrongen tot de
liefhebbers van kampvuurmuziek.
„De concurrentie is ook dodelijk",
erkent Randell met gevoel voor
realiteit. Toch is er hoop. Hun twee
jaar oude single Too Much Tequila
staat weer aardig in de belangstel
ling en kan volgens de voortreffe
lijke kok elk moment nieuw bin
nenkomen in de Country Top 100.
„Volgens Kenny heeft de platen
maatschappij tienduizend gulden
voor promotie uitgetrokken. Dat
moet toch genoeg zijn om die ver
rekte plaat in de hitparade te krij
gen!". Boven de potten en pannen
droomt Randell al van de lang ver
wachte doorbraak. „Dan kan ik
eindelijk weg uit deze tent. Ik haat
het om elke dag die smerige borden
te moeten afwassen", foetert hij
met gepaste mismoedigheid op weg
naar de keuken. Arme Randell. In
de weken die volgden zou blijken
dat radiodirecteuren Too Much Te
quila opnieuw te licht bevonden en
zodoende naar de uitverkoop-bak
ken delegeerden.
Vergeten melodieën
De drummende kok van Balance
Rock zal de komende tijd dus moe
ten blijven opboksen tegen de
kookkunsten van de Two Sisters,
die een zo langzamerhand legenda
risch restaurant hebben in Inyo
kern, aan snelweg 178, precies tus
sen de hoogste berg en het laagste
punt van de Verenigde Staten. Het
eethuis wordt geleid door de gezus
ters Nye. Jerre Lee tovert daar
elke avond vergeten melodieën uit
haar Hammond orgel. Haar zus
Tally heeft als vaste taak de gasten
naar hun tafels te begeleiden.
Deze avond is Tally gekleed in een
opzichtig gele, maar toch gedistin
geerde avondjurk. Ontegenzeglijk
een dame. In haar verschijning is
nauwelijks nog het glamourmeisje
Mysterie
Iemand die op een goede
afscheid van de showbusinei
grote stad nam is Marta Becli;
haar jeugdjaren verdiende z)
boterham als danseres irf.
York City. Kenners die haafi
dens uit die dagen hebberf
woond, omschrijven haar
vrij verdienstelijke, maar
opvallende artieste. National&un
viel haar pas ten deel nadat/e b(
1968 op doorreis strandde bij! S/
Valley Junction. Zij keerd^de
meer in de metropool Nevrer n
terug. fPen
Nabij Eagle Mountain, daarnaar
de enige weg door het onhgd v\
zame Death Valley snelwthee
kruist, is nu het Opera Houl, mi
Marta Beckett te vinden. Hepren
dergebracht in een wit geboütwe»
het eerste gezicht lijkt he. Zu
klooster, maar de afgeblaFog
letters boven de hoofdinganlgt d
raden dat het hofjesachtigePder
vroeger een motel moet zlzal
weest. Op een doordeweek
hoor je alleen maar het mo
geluid van de wind, dat mei1
tussenpozen wordt onderl
door een voorbijsnellende ail
benzinepomp aan de overkal
de weg doet al jaren geen
meer. Het zal altijd een mt Wl
blijven waarom Marta Beckel na'
dit verlaten oord als lokati#1 o
haar intrigerende Opera pm
heeft gekozen. Nadat zij in 19* N
deel van het oude motel haddai
kocht, stortte zij zich met hkek
ziel in het verwezenlijken valK ii
droom. Met name het interiePede
de grote zaal onderging een t zo<
sche verandering. Op de lvari
schilderde de nieuwe eigenapel'1
genhandig goed gevulde log^ va
midden van de ruim tweehfe'nl
geschilderde bezoekers kunip
echte muziekkenners tal vanger
nages uit bekende opera- e|un
rettewerken ontdekken. Het®111
House van Marta Beckett krP zi
ras landelijke bekendheid. ku
toen er artikelen in bladen jde
National Geographic Map c
Life, The Wallstreet Journal»13
van andere Amerikaanse I ee
verschenen. Een bezoek af Wl
culturele eilandje midden Be e
woestijn is een gedenkwaardMes
levenis. Marta Beckett treedP1 z'
op de dag van vandaag op. I
aparte programma's beeldt zp'd'
middel van klassiek ballet eKee
tomime in totaal 47 bekendeP'en
nen uit. En ze danst tijdenlet I
voorstellingen beslist niet
voor het publiek dat op de P
is geschilderd. Veel van haarpds
dens zijn zelfs uitverkocht. F
den vaak speciale bussen
om de enorme afstand tuss
Opera House en de bewoon!
reld te overbruggen. De paJ
hebben er graag een uren dl
en weinig comfortabele busfl
over om de excentrieke en b
leven al legendarische vroi/r
keer te zien dansen. Marta lfuc'
kwam, zag en kreeg gelijk:
succes echt zoekt, kan het
vinden.
NICO MOW1-1"
V'~ vi' -
