Spelen en
speelgoed
erg belangrijk
voor kind
Speelgoed van het jaar: van prijzij
waterspel
tot
goedkope
knikkerpcf
Cabbage Patch Kid heeft alles m<
voor een ware rage, behalve de pril
Spelcomputer op terugtocht
GRONINGEN In Neder
land wordt per jaar voor ruim
een miljard gulden aan kin
derspeelgoed uitgegeven, ofte
wel 380 gulden per kind. Veel
geld, maar dr. R. de Groot
zegt: Spelen en speelgoed zijn
erg belangrijk; het spel is iets
heel wezenlijks voor kinde
ren. Door het spel leren ze
hoe ze zich moeten aanpassen
in de maatschappij. En het
speelgoed is daarbij het ge
reedschap".
Dr. De Groot, als orthopedagoog
verbonden aan de rijksuniversiteit
van Groningen, waar hij kinderen
met lichamelijke en geestelijke pro
blemen helpt, is o.a. bestuurslid
van de stichting Goed Speelgoed.
„Het spel is een hele belangrijke
factor bij het voorkomen van pro
blemen later. Kinderen die sommi
ge spelletjes niet mogen doen, kun
nen daar later in hun persoonlijk
heidsontwikkeling hinder van on
dervinden. Helaas wordt het spel
door ouders vaak gezien als een
nutteloze bezigheid. Als ouders
boos zijn zeggen ze: „Hoepel jij
maar op. Ga jij maar spelen".
Dr. De Groot vertelt niets nieuws
als hij zegt dat kinderen met alle
mogelijke dingen spelen. Niettemin
gaan veel ouders aaar bii de keuze
van speelgoed aan voorbij. Het is
een groot misverstand dat je alleen
maar met duur speelgoed uit een
goede speelgoedwinkel kunt spe
len. Een asbak, een pollepel of een
laken waarvan je een tent kunt
maken zijn ook uitstekend. In het
huishouden en in de natuur zijn
ontzettend veel geschikte speeldin
gen te vinden. Het is wel zo, dat
een kind in bepaalde fasen van zijn
ontwikkeling bepaald speelgoed ge
bruikt. Schoolkinderen zijn bij
voorbeeld veel meer in voor sociaal
spel, groepsspel. Een peuter is daar
nog helemaal niet aan toe en een
kleuter begint er nog maar net
mee.
Bestaat er slecht speelgoed?
„Als u bedoelt „gevaarlijk speel
goed", dan zeg ik nee. De Keu
ringsdienst van Waren is erg
streng. En dat is maar goed ook,
want hele kleine kinderen hebben
de neiging alles in hun mond te
stoppen. Dan mag de verf dus niet
giftig zijn", aldus dr De Groot.
De uitspraak van deze deskundige
staat overigens in schril contrast
met de bevindingen van de Consu
mentenbond, die onlangs na een
onderzoek van bouwdozen consta
teerde dat kinderspeelgoed nog
steeds behandeld wordt met verf
die giftige metalen bevatten. De
grootste concentratie giftige verf
vond de Consumentenbond op het
bouwsysteem Temsi, de opvolger
van Meccano. Andere bouwsyste
men met meer giftige metalen in
de verf dan is toegestaan zijn vol
gens de Consumentenbond Matador
137 en Mecano. Bovendien bevat
ten de dozen Bambino, Mino 215 en
Sio Montage 165 onderdelen met
afmetingen tussen 17 en 32 milli
meter. Dat is een maat die de
luchtpijp van een kind tot 4 jaar
precies kan afsluiten. Op de ver
pakking staat niet dat deze bouw
dozen ongeschikt zijn voor kinde
ren onder 4 jaar, zo stelt de Consu
mentenbond.
De uitspraak van dr. De Groot
staat ook op gespannen voet met de
mening van de Keuringsdienst van
Waren. Deze instantie heeft er
mede toe bijgedragen dat er een
nieuw wettelijk speelgoedbesluit
komt, omdat er wel degelijk speel
goed op de markt komt dat onveilig
is en waartegen met het huidige
besluit onvoldoende kan worden
opgetreden.
En slechts weinigen zullen de me
ning van de Groningse deskundige
delen, dat er feitelijk geen gevaar
lijk speelgoed bestaat, „omdat kin
deren moeten leren ook daarmee
om te gaan".
Wie moet het speelgoed kopen?
Dr. De Groot: „Je ziet heel vaak
dat een stuk speelgoed gekocht
wordt zoals een doos bonbons of
een bosje bloemen. In de speelgoed
winkel hoor je dan: „Meneer, ik wil
een cadeautje voor een kind van
vier jaar. Het mag een tientje kos
ten". Zo'n verkoper pakt iets van
de plank en dat krijgt het kind dan.
Maar hoe kan een. wildvreemde
winkelier nu beoordelen of dit ene
stuk speelgoed beter is dan al die
andere duizenden produkten in zijn
winkel? Hij kent dat kind toch he
lemaal niet? Een winkelier bepaalt
voor volwassenen toch ook niet in
welke auto ze moeten rijden of wat
voor stukje vlees ze op tafel krij
gen? Hoe is het mogelijk dat we bij
de aankoop van vergankelijke za
ken als sokken en broeken zo kri
tisch zijn en dat we ons de keuze
van speelgoed maar aan laten leu
nen? Het spel en het speelgoed
heeft bij de opvoeders een hele lage
prioriteit. Alleen de directe opvoe
ders, de vader of de moeder, kun
nen zien wat een kind nodig heeft.
Anderen niet. Zelfs opa en oma
niet".
Vocht opnemend
Dr. de Groot bepleit houten speel
goed voor peuters en kleuters om
dat dat het vocht van de handjes
opneemt. Daardoor wordt de tast
zin bevorderd. Het contact tussen
het kind en het materiaal is beter
dan bij bijvoorbeeld plastic. Voor
peuters en kleuters is speelgoed dat
vocht opneemt belangrijk. Dus ma
terialen als hout, steen en karton.
Na de kleuterfase gebruikt het
kind de tastzin veel minder. Dan
nemen de ogen die rol over. Plastic
heeft met name voor oudere kinde
ren het geweldige voordeel dat er
uiterst verfijnd en uitgekiend
speelgoed van gemaakt kan wor
den, waarmee ze heerlijk kunnen
bouwen. Denk maar aan Lego.
Daar kun je veel mooiere bouw
werken mee maken dan met hou
ten blokken".
Hebben jongetjes ander speelgoed
nodig dan meisjes?
„Geenszins. De flauwekul'dat jon
getjes anders moeten spelen dan
meisjes is een cultureel gegeven.
Maar ouders moeten al die onzinni
ge bijgedachten over rolgericht spel
maar uit hun hoofd zetten. Er is
bijvoorbeeld geen enkel oorzakelijk
verband aangetoond tussen meisjes
achtig gedrag van jongetjes of jon
gensachtig gedrag van meisjes en
homosexualiteit. Dat zijn vooroor
delen. Maar uit angst dat een jonge
tje of meisje „abnormaal" of „bij
zonder" zal worden legt de maat
schappij sterk de nadruk op het
rollenspel. Als ik met ouders praat,
merk ik vaak dat ze het vervelend
vinden als hun dochter in bomen
klimt of hun zoontje met poppen
speelt. En het is jammer dat men
dat vooroordeel heeft. Want als een
kind wel alle spelervaringen op
mag doen, treedt er vanzelf een
verzadiging op en verdwijnt die be
hoefte. Het is natuurlijk idioot dat
we niet willen dat een 8-jarig jon
getje met poppen of een fornuisje
speelt. Als hij later dokter, verple
ger of kok wil worden, vinden we
dat wel goed. Dat is onlogisch. Het
zijn puur vooroordelen en het is
ongelooflijk moeilijk die weg te ne
men", aldus dr. de Groot. „Ik pleit
ervoor jongens en meisjes een kans
te geven via het spel alles van het
leven te onderzoeken, te ontdek
ken en te „verinnerlijken". Dan
kunnen ze later gemakkelijker ver
der".
Dr. R. de Groot: „Spelen is geen nutteloze bezigheid".
ZATERDAG 17 NOVEMBER I
Cabbage Patch Kids, wat moet je
daar nu voor opschrijven? Cabbage
staat voor kool maar ook voor slo
me of saaie piet, patch onder meer
voor lap of lapjespop en kid voor
ionge geit of knaap. Enig dichter
lijk gestoei met deze termen levert
dan hooguit zoiets op als: uit de
kool gekropen geit van een lapjes-
Cop. En dat is dan een etiket dat
eslist misstaat op de poppen, die
als Cabbage Patch Kids door het
poppenlevdfi gaan.
Goed beschouwd hebben ze iets
smurferigs, ook en vooral in het
verhaal dat er omheen geweven is.
Dat verhaal zal wel ontstaan ziin in
het brein van ene Xavier Roberts
in Amerika, toen deze zijn „won
derlijke wezentjes" in een zeer be
scheiden oplaag ter wereld bracht.
Het gaat zo: een jongetje liep op een
zonnige voorjaarsdag fluitend langs
een koolveld. Wat hij daar toen
zag allemaal kleine knuffel
kindjes, die zich Cabbage Patch
Kids noemden. En ze hadden alle
maal maar één wens: een lief
vriendje of vriendinnetje vinden,
dat heel goed voor hen zou zorgen.
Daar wilde het jongetje natuurlijk
wel aan meehelpen. Hij nam alle
Cabbage Patch Kids mee naar huis
en daar wachtten ze tot ze door ie
mand geadopteerd zouden worden.
In Amerika duurde dat wachten
echt niet lang. De schattige, zeg
maar gerust vertederende poppen,
vlogen de deur uit. Het zijn stuk
voor stuk persoonlijkheidjes met ei
gen gezichtjes, haardrachten, gar
derobes enz. Met elkaar zijn ze
goed voor een oneindig aantal va
rianten. En het adopterende kind
komt als poppemoeder of -vader
voor heel leuke verrassingen te
staan. Bij een Cabbage Patch Kid
wordt namelijk een aanvraagfor
mulier voor een officieel adoptiebe-
wijs verpakt. Op dat formulier kan
het kind de door haar of hem zelf
te kiezen naam van de pop invul
len. Opsturen die handel en na pre
cies een jaar bezorgt de post een
leuke felicitatiekaart voor de jarige
Cabbage Patch Kid.
„Poppenvader" Xavier Roberts
heeft inmiddels ontelbare poppe-
kinderen. Die hebben hem schat
rijk gemaakt, zodat hij niet alleen
in een paleis van een huis met alles
er op, er aan en er omheen kan wo
nen, maar ook ongelimiteerd kan
voortbouwen aan zijn gestadig
groeiende collectie peperdure oldti
mers.
In ons land moet de grote klap nog
komen, als die ooit komt. Want hoe
leuk de Cabbage Patch Kids ook
zijn, de prijs liegt er niet om: f 119,-
kere zin ook met de helden uil
tv-serie A-team. De Smurfen I
mooie voorbeelden van langleT
de characters. Die zijn zeer i
vuldig en met doseringen gebn
Characters
De Cabbage Patch Kids behoren tot
de groep „characters", waar de
laatste tijd de belangstelling van de
jeugd naar uit gaat. Daartoe beho
ren figuurtjes als de Pink Panther,
Snoopy, de Smurfen, en de Flower
Kids (een variant op de Cabbage
Treinen
Hoe zit het met die oude, vertr<
de speelgoederen van jaren hei
als de spoortrein en de bouwdi.
De heer C. v.d. Lelij vertegenui
diger van een van Nederli
grootste speelgoedimporteurs: f
de modeltreinen zit de klad.-]
zijn verschillende oorzaken
aan te wijzen. Ten eerste zijn
woon minder kinderen in
„speelleeftijd". Dat is structure*
het betekent zo'n 25 procent j
der kinderen. Bovendien ziiri
„korter kind" dan vroeger; ikl
doel dat ze niet meer zo lang
speelgoed geboeid worden
kinderen van vijftien jaar gelei
En dan de romantiek van de spf
weg: de trein appelleert aan die
mantiek, maar dat zegt een f
van vandaag niet veel meer. 1
van die kinderen hebben nog n
in een trein gezeten. In de ge^
delde speelgoedzaak zie je
minder treinen, de markt krii
maar het is wel allemaal topku
teit".
Ook de oude ge
staan onder druk. Ze worden
minder goed verkocht. Maar
speelgoedindustrie zit niet stil.
is ook een enorme concurrentiflnar;
moet dus wel doorlopend
staan voor nieuwe trends",
iar «k
1. >plo<
Cabbage Patch Kids.
poppen). Bij „characters" gaat het
om een zorgvuldige marktverken
ning en veel investeringen. En dan
moet je nog maar afwachten of zo
iets aanslaat. Neem bijvorbeeld ET,
dat buitenaardse wezentje uit die
science-fictionfilm. Dat liep als een
trein, maar toen de film uit de cir
culatie ging, was de figuur van ET
ook meteen weg. Dat heb je in ze-
het pluche knuffelbeest "Glowo^
ideaal voor kinderen die bang s.
in het donker. Je hoeft de glowt uit
maar in zijn buikje te knijpen zijn
i vriendelijk lamp
i de kop van het j
De onverwoestbare
hamerbank-
speelplank voor
baby en peuter.
De Stichting Goed Speelgoed heeft
als „speelgoed van het jaar" geko
zen (van duur naar goedkoop): een
waterspel van Otto Simon uit Al
melo (f 79,95), een reuzepuzzel van
Jumbo International te Amsterdam
(f 59,90), een hamerbank-speel-
plank van Match box (f 36,95), een
glas-graveerset van Kars uit Och-
ten (f 28,95) en een verplaatsbaar
knikkerpotje met knikkers van
Engelhart-Hoes uit Tilburg (f 6,95).
Het, in de categorie kleuterspeel
goed, bekroonde waterspel heet of
ficieel „Aqua play", een waterweg
systeem waarin bootjes kunnen va
ren op golfbewegingen, veroor
zaakt door een simpel met de hand
te bedienen schoepenrad. Het kreeg
van de jury een heleboel pluspun
ten. Omdat het zoveel gebruiksmo
gelijkheden heeft, omdat het fanta
sie-activerend zou werken, omdat
het zo leerzaam mag heten enz. In
feite is het niet anders dan een slim
bedacht speelgoedje van kunststof,
geheel en al gebaseerd op het oer-
speelgoed, dat zand-en-water heet.
Helemaal knoeivrij spelen is er niet
bij met zo'n waterspel, maar het
kan toch wel binnen worden ge
bruikt. „De wereld lacht u toe",
heet de reuzepuzzel van Jumbo In
ternational, die niet minder dan
5.000 stukjes telt. Het goed samen
voegen van die stukjes levert een
puzzelplaat van ruim anderhalve
bij een meter op met niet minder
dan 45 (vijf rijen van negen) la
chende gezichten: mensen van alle
rangen, standen en rassen. Be
kroond in de categorie spellen en
puzzels.
En dan de hamerbank-speelplank
van Match Box, die door de Britse
ontwerpers „Peg-a-picture" werd
gedoopt. Dit speelgoed van kunst
stof werd door de jury bekroond in
de categorie baby- en peuterspeel
goed, omdat het een even leuke als
leerzame variatie vormt op het on
volprezen hamerbankje.
In de categorie hobby en techniek
gooide de glasgraveerset van Kars
uit Ochten de hoogste ogen. Niet
dat zo'n set iets nieuws is, maar
deze sprong er volgens de jury
kwalitatief en voor zo'n relatief
lage prijs dubbel en dwars uit. En
er bleken geen grote vaardigheden
nodig om er optimale graveerresul-
taten mee te kunnen behalen.
Tenslotte dan nog de goede oude
knikkerpot (met knikkers) maar
dan wel, die pot althans, in een
nieuwe vorm. Gewoon een plastic
bakje met oplopende kanten, een
grote en vier kleine potjes, met el
kaar goed voor velerlei spelvarian-
ten. De absolute top in de categorie
speelgoed voor het schoolkind vond
de jury, die verwacht dat deze „su-
perpot" het aloude knikkerspel
toch op zijn minst behoorlijk zal
opvijzelen.
Opmerkelijk bij de keus van
speelgoed van het jaar was, d
geen elektronica werden bekrt
Wat trouwens al vaker is vert
in deze tot een goede traditi*
worden „speelgoedslag". Kenn
worden de positieve element®
de video- en aanverwante spel'
toch nog te licht bevonden.
lc Pre
ril efS
en
In de speelgoedwinkels is nog vol
op elektronisch geweld te vinden.
Aan het tijdperk van de computer
spelletjes is nog geen eind geko
men. Maar de vraag naar spelcom-
Euters die alleen maar spelletjes
ieden, daalt.
Dat was bijvoorbeeld goed te mer
ken op de Speelgoedbeurs, onlangs
in Amsterdam. Daar was eigenlijk
alleen nog Atari met echte spel
computers aanwezig. Wel waren er
volop spelletjes die met kleurige
beelden en science fiction-achtige
geluiden heel wat kinderen en vol
wassenen boeiden.
Steeds meer mensen besluiten om,
in plaats van een paar honderd gul
den neer te tellen voor een spel
computer, de beurs wat wijder
open te trekken om een huiscom
puter te kopen. Voor tussen de 400
en 500 gulden zijn die al verkrijg
baar. Zij bieden niet alleen de mo
gelijkheid spelletjes op het tv-
scherm te toveren, maar kunnen
ook gebruikt worden als „echte"
computer. Met voor de liefhebbers
het extra plezier die spelletjes zelf
in te tikken en op cassette te bewa
ren.
Dat is bij de spelcomputers niet mo
gelijk. Die hebben overigens wel
een beter beeld dan de meeste spel
letjes die voor huiscomputers op
een cassette kunnen worden ge
kocht. Door hun ruimer gebruik
winnen de huiscomputers echter
vaak de strijd. Bovendien hebben
zij nog een voordeel. De spelcom
puter mag dan wat goedkoper zijn,
de spelprogramma's die erbij moe-
niet verder komt dan een of twee
spelletjes te kopen, komt de spel
computer maar al te vaak terecht
op zolder of achter in de kast.
