Relatie tussen CDA en VVD op
dieptepunt
Politiek
Partij
Parlement
1INNENLAND/BUITENLAND
C^idócSou-uint
riand
&elijk
'EN HAAG Vanaf het
liegveld van Frankfort is
steren een door de Ne-
?rlandse regering en een
intal hulporganisaties
fccharterd vrachtvlieg-
lig vertrokken, om te
orden ingezet bij de
>edseldistributie onder
hongerende bevolking
ui Ethiopië. Het huren
in vliegtuigen, het aan-
>pen van voedsel en me-
camenten, het zijn alle-
aal voorbeelden van de
alp die Ethiopië momen
el vanuit de gehele wes-
rse wereld krijgt aange
ven.
}t gaat daarbij om zulke be-
agen en hoeveelheden, dat
t vraag zich opdringt of het
(id dat allemaal wel kan ver-
irken. Wie zijn oor bij Ne-
klandse ontwikkelingsorga-
faties te luisteren legt, merkt
L angst dat Ethiopië in de
verdrinken. „In Ne-
is de hulpverlening
gecoördineerd. Maar
ziet wat er uit andere
tden wordt beloofd en aan
boden, dan houd je je hart
fct. In het verleden is het el-
rs in Afrika gebeurd dat
Bdsel in de havens stond
>g te rotten, omdat er geen
insport was. Dat zou niet
(er mogen gebeuren", aldus
p medewerker van een van
t organisaties.
is de afgelopen week al
el gediscussieerd over de
aag of de ramp in Ethiopië
it was te voorzien en of er
et eerder hulp had kunnen
irden geboden. Deskundigen
enen van wel. De weten-
ïap zou in staat zijn droogte-
riodes ongeveer een jaar te-
^en te voorspellen. Zo is al
ngekondigd dat Bangladesj
Igend jaar door droogte en
soogsten zal worden getrof-
Ook in het geval van
hiopié was al maanden gele-
H gewaarschuwd,
ear zowel de Ethiopische als
westerse regeringen had-
n zo hun redenen om de
trmerende berichten naast
;h neer te leggen. Tot onge-
er anderhalve week gele-
p. „Waarom die plotselinge
rendering? Dat is moeilijk te
ggen", aldus Henk Zomer
Sri de ontwikkelingsorganisa-
S.ICCO. „In elk geval zijn er
i afspraken te maken met de
ihiopiërs. En het Westen is
reia over de politieke pro-
tmen heen te stappen. Je
Int de mensen daar toch niet
•affen omdat je het niet eens
nt met hun regering. Ze
•bben het al moeilijk ge-
*g".
1 fat er nodig is
issale hulpverlening dus
pr de hongerende bevolking
p Ethiopië. Maar niemand
iet exact wat nodig is om de
gste nood te lenigen. Vol-
hs father Augustine
Keith, directeur van de
n tus-|rjstjan Relief and Develop-
1 v^nint Association (CRDA) in
de Ethiopische hoofdstad Ad
dis Abeba, is in september be
rekend „dat alleen al voor de
slachtoffers van de droogte en
de hongersnood tot september
1985 ruim 1.2 miljoen ton
graan nodig zou zijn. Daarvan
was volgens de regering onge
veer 200.000 ton toegezegd.
Aan de wereld werd nog eens
500.000 ton gevraagd, de helft
van wat nodig is. Meer zou het
land toch niet kunnen verwer
ken". Hoeveel daarvan al ter
plaatse is, onderweg of toege
zegd, is bij niemand bekend.
Andere berekeningen zijn ge
baseerd op de hoeveelheid
eten die een mens nodig heeft:
volgens internationale maat
staven tussen de 400 en 600
gram graan (tarwe, rijst, sorg
hum of mais) per persoon per
dag. Dat zijn echter minimale
hoeveelheden; net voldoende
om niet te sterven maar vol
strekt onvoldoende om een
menswaardig leven te lijden.
„De mensen die op zo'n dieet
leven, kunnen eigenlijk alleen
maar zitten en liggen. In denk
dat ze ongeveer 1500 calorieën
binnenkrijgen, het absolute
minimum. Wil je ze wat bij
spijkeren, dan hebben ze meer
dan het dubbele aantal calo
rieën nodig. De moeilijkheid
daarbij i6 dat deze mensen lan
ge tijd sterk ondervoed zijn. Je
kunt ze niet zomaar meer te
eten geven. Dat kunnen ze
niet verdragen", aldus een me
dewerkster van de Novib.
Ervan uitgaande dat zeven
miljoen Ethiopiërs honger lij
den, is voor die groep alleen
ruim 3.000 ton voedsel per dag
nodig, ruim 110.000 ton per
maand. De Ethiopische ver
zoeken om hulp komen neer
op een maandelijks gemiddel
de van 60.000 ton. De havens
kunnen niet meer dan 30.000
ton per maand verwerken. De
suggestie dat mogelijk enkele
miljoenen mensen ten dode
zijn opgeschreven, wordt door
hulporganisaties niet tegenge
sproken. Dan is er nog niets
gedaan voor de overige ruim
30 miljoen Ethiopiërs, van wie
maar wordt aangenomen dat
zij wèl in hun eigen voedselbe-
hoeften kunnen voorzien. Om
nog maar te zwijgen over de
f>ië middenin de belangstel-
ing. Maar ik houd mijn hart
vast voor volgend jaar wan
neer, vooral kort voor de re
gentijd, de nood nog groter zal
zijn. Of men ons dan nog niet
is vergeten".
Europese pakhuizen
Geconfronteerd met het pro
bleem van grote tekorten aan
voedsel en transportmiddelen,
vragen velen zien af waarom
de westerse wereld geen geza
menlijke actie kan onderne
men. „Aan het eind van de
oorloc hebben de Zweden bo
ven West-Nederland brood ge
dropt. Waarom kunnen wij,
met al ons technisch vernuft,
de mensen daar niet op dezelf
de manier van eten Voorzien.
De Europese en Amerikaanse
voorraadschuren zitten tóch
overvol?" Het wordt nog na
GEBREK
AAN
TRANSPORT
MIDDELEN
GROOTSTE
HINDERPAAL
vranter, wanneer men zich re
aliseert dat de graanvoorraad
van de Europese Gemeen
schap meer dan voldoende is,
om de gehele Ethiopische be
volking gedurende twaalf jaar
te i
den.
Aan een dergelijk groot
scheepse voedselhulp kleeft
echter een aantal bezwaren.
Het voedsel in de pakhuizen is
door de Europese Gemeen
schap opgekocht en vertegen
woordigt op de EG-balans een
bepaalde waarde. Het wegge
ven van dat voedsel kost de
Europese burgers, die al een
keer voor de aanschaf ervan
hebben betaald, dus extra-
geld. Daar moet de politiek
over beslissen. Verder moet er
geld op tafel komen vóór het
vervoer naar het noodlijdende
land. Maar de hulp heeft geen
zin, als er geen mogelijkheden
zijn om de voedselzendingen
op de juiste plaatsen te krijgen.
De EG moet zodoende ook
geld uittrekken voor vracht
wagens en vliegtuigen. Boven
dien moet voorkomen worden
dat de landen „verslaafd ra
ken" aan de goedkope of gratis
voedselhulp en hun eigen
landbouw laten verkommeren.
„Het is eigenlijk van de zotte,
dat je voedsel naar de boeren
moet brengen", verklaarde de
toenmalige directeur van de
Cebemo, mr. J. van Gennip,
enkele maanden geleden in
deze krant. Als de nood zo
groot is dat er voedselhulp ge
geven moet worden, „dan al-
haar
twee
'^EN HAAG Hoe be-
™5ta.ouwbaar is het CDA?
eze vraag is al onder-
ie operp van politieke discus-
ia Al zolang het CDA be-
''unieiat. Wisselende coalitie-
J"J^lrtners van de christen-
t m[:pnocraten plegen bij tijd
e za-l wijle de betrouwbaar-
tid van het CDA in twij-
arts| te trekken. Het was de
^"irgemeester van Lely-
'com_id, Hans Gruyters, die
DDR oen vorig leven als mi-
lucht, iter zelfs de geruchtma-
New-hde uitspraak deed dat
'"Vd? z'n vingers natelde als
een CDA'er een hand
tl gegeven.
i betrouwbaarheid van het
IA vormde ook deze week
centraal thema in het de-
over de Wet op de Twee-
jieners. Het feit dat op-
iw een coalitiepartij, dit
lal de VVD, het had ge-
agd hun betrouwbaarheid
twijfel te trekken was de
Istendemocraten flink in
verkeerde keelgat gescho-
In de ogen van veel
A'ers is het immers juist de
'D aan wie politiek gedraai
vreemd is. In reactie op
liberale verwijt koos het
er dan ook bewust voor
conflict met de VVD onge
ld hoog op te laten lopen,
uiteindelijk leidde tot
uw politiek Beraad over de
maal wel en niet over en wat
zijn de diepere achtergronden
van dat gevecht op leven en
dood tussen de coalitiepart
ners. Voor een goed begrip
eerst even terug naar de in
houd van het onderwerp, de
Wet op de Tweeverdieners.
Begin dit jaar werd deze wet.
die van tweeverdieners meer
belasting vraagt, al van
kracht, echter onder de voor
waarde dat bepaalde oneffen
heden dit jaar zouden worden
weggewerkt. Zo zouden twee
verdieners tegenover de hoge
re belasting die zij moeten be
talen recht krijgen op aftrek
voor kinderopvang. CDA en
VVD begonnen vol goede
moed aan voorstellen daartoe
te werken, maar toen bleek
dat het CDA de derde fase varf
de Tweeverdienerswet wilde
gebruiken om het traditionele
gezin fiscaal te bevoordelen
ontstonden de eerste moeilijk
heden.
Arbeidstoeslag
schilpunten vormde de zoge
naamde arbeidstoeslag. De
VVD heeft van meet af aan
veel moeite gehad met het
zwaarder belasten van twee
verdieners. omdat zij in tegen
stelling tot het CDA niet de
draagkracht van een leefeen
heid, maar van het individu
als uitgangspunt wil hanteren.
Om de zware offers die deson
danks met medewerking van
de liberalen van de tweever
dieners worden gevraagd wat
te verzachten wilde de VVD
hun een belastingvoordeel ge
ven in de vorm van een toe
slag
die
die buiten de deur werken. De
liberalen stelden een bedrag
van 1000 gulden voor.
Het CDA vond dat strijdig met
zijn opvattingen over het tra
ditionele gezin en eiste ook
zo'n toeslag op voor de alleen
verdieners. De liberalen gin
gen daar uiteindelijk mee ak
koord en na 50 verschillende
varianten rolde er een voorstel
uit de bus waarbij de toeslag
op 600 gulden werd vastge
steld. Nadere berekeningen
leerden dat dit toch te prijzig
voor de schatkist zou worden,
waardoor in het wetsvoorstel
dat bij de Kamer werd inge
diend de toeslag op 425 gulden
werd vastgesteld.
De VVD ging daar mokkend
mee akkoord, al liet woord
voerder De Grave weten dat
600 gulden de voorkeur van
zijn partij had gehad. Als com
promis leek dit voorstel echter
aanvaardbaar. Ook voor het
CDA, dat begin juni in een
persverklaring zijn tevreden
heid uitsprak over het bereik
te compromis. Vervolgens
zweeg die partij tot na Prins
jesdag. Het tumult over de
koopkracht van de echte mini
ma deed het CDA echter naar
middelen zoeken hier wat aan
te doen. De arbeidstoeslag leek
zo'n middel en werd bij de al-
?emene beschouwingen door
ractieleider De Vries tot
onvrede van de VVD als
wisselgeld gesuggereerd. Pre
mier Lubbers wekte de indruk
dat een verlaging op niet al te
veel problemen zou stuiten, als
die maar klein zou zijn. Daar
mee stond in de ogen van het
CDA het licht op groen voor
het wijzigingsvoorstel dat deze
week zo'n tumult veroorzaak
te.
Voor een goed begrip van wat
zich deze week afspeelde moet
men weten dat een verlaging
van de arbeidstoeslag finan
cieel gezien niet meer nodig is,
noch voor de echte minima,
noch ten behoeve van de kin
derbijslag. Desondanks deed
CDA-woordvoerder Van Iersel
toch nog een poging deze as
pecten bij zijn motivering te
betrekken.
Ook de opvatting dat de hele
discussie alleen maar gaat om
een dubbeltje per dag is een
miskenning van de politieke
realiteit, ook al mag dan een
verschil in de toeslag van 75
gulden inderdaad daarop uit
komen. Achter de strijd om de
arbeidstoeslag gaat namelijk
een politieke oorlog schuil tus
sen CDA en VvD die zijn
weerga in deze regeerperiode
niet heeft.
Ziedend
Voor de eerste slag in die strijd
moeten we terug naar de alge
mene beschouwingen van be
gin oktober. In de CDA-fractie
was men toen ziedend over de
ra»!
IAWI Sru/EMJAC&Ü
schade die de VVD het sociale
gezicht van de christendemo
craten had toegebracht bij het
einde van dat debat. De zorg
vuldige pogingen om de koop
kracht van alle echte minima
in 1985 veilig te stellen leken
wonderlijk succesrijk, tot de
koopkrachttoeslag de komen
de jaren geleidelijk zal worden
afgebouwd. Natuurlijk werd
die afspraak ontkend, maar
politiek was het kwaad ge
schied: de VVD was er in elk
geval in geslaagd het CDA een
overwinning af te nemen.
Bij de Wet op de Tweeverdie
ners bracht ae VVD zijn part
ner opnieuw tot grote woede
door een interne afspraak naar
buiten te brengen. CDA-leider
De Vries en de belastingspeci
alisten waren wel degelijk ak
koord met de arbeidstoeslag.
Dat verklaart ook het feit dat
het CDA sinds zijn positieve
reactie in juni nimmer een
woord op de voorstellen voor
die toeslag heeft afgedongen.
Alleen onder druk van de po
litieke averij rond de eente
minima moesten zij hier op te
rugkomen.
Uit de hand gelopen
De opzet de VVD af te schilde
ren als een partij die een zo
groot mogelijk verschil wil
scheppen tussen werkenden
(die de toeslag wel krijgen) en
uitkeringstrekkers (die hem
ontberen) liep echter volko
men uit de hand toen de libe
ralen het - CDA van woord
breuk en onbetrouwbaarheid
gingen beschuldigen Gezien
ae hier geschetste geschiedenis
van het overleg en het uitein
delijke compromis was daar
misschien ook wel enige aan
leiding toe. Zelfs het kabinet,
inclusief CDA-mmister Ru-
ding, gingen er blijkens de me
dedeling van staatssecretaris
Koning uitdrukkelijk van uit
dat het CDA zich door zijn
maandenlang stilzwijgen over
het in mei bereikte compromis
aan de hoofdlijnen daarvan
gebonden achtte
Het opnieuw in twijfel trek
ken van zijn betrouwbaarheid
kon het CDA natuurlijk on
ver zijn kant later
er normaal gespro
ken best nog wel een mooie
oplossing te vinden zijn ge
weest voor het verschil van 75
ZATERDAG 3 NOVEMBER 1984 PAGINA 7
op 425 gulden belandde was
voor de VVD de uiterste grens
bereikt Het morrelen hieraan
door het CDA zou al genoeg
geweest zijn voor een fikse rel.
maar in het licht van de hele
voorgeschiedenis kwam het
zelfs tot een complete oorlog,
eindigend in een crisissfeer
Daarmee is de relatie tussen
CDA en VVD in een tijd van
nog geen maand tot een abso
luut dieptepunt gedaald. Ook
politiek wordt het nog een
"""arSen broekhuizen
gulden, na dat verwijt van de CDA slikte de WD met veel
VVD was die kans natuurlijk pijn en moeite eind vorig jaar
verkeken. De Vries schortte de wet, in de Eerste Kamer
zelfs het politiek overleg met zelfs op het nippertje. Na in-
zijn collega Nijpels op. stemming met ae aerde fase
De VVD had op zijn beurt ook v*>n de wet zou de VVD ak-
alle reden het been stijf te koord zijn met een lastenver-
houden. Nog afgezien van het zwaring van de Tweeverdie-
feit dat de liberalen zich weer ners van in totaal 1.5 miljard
eens in hun mening gesterkt gulden tegenover een bevoor-
zagen dat CDA'ers eigenlijk deling van de alleenverdiener
nooit te vertrouwen zijn, speelt in het traditionele gezin van
voor hen een politiek princi- 800 miljoen gulden. Uit de
pieel punt een grote rol. Het achterban is daar al heel wat
zwaarder belasten van Twee- kritiek op gekomen, die de
verdieners is. zoals hierboven VVD noopte tot een hardere
al opgemerkt, volkomen in opstelling tegenover het CDA.
strijd met het liberale denken. Toen de arbeidstoeslag van het
Alleen ter wille van de rege- gewenste niveau van 1000 gul-
ringssamenwerking met het aen via 600 gulden uiteindelijk
menstellen van een enorme
lucht-hulpvloot? Nee, daar
hebben we eigenlijk niet eens
aan gedacht", aldus een amb
tenaar op het ministerie van
buitenlandse zaken. En ook
onder de hulporganisaties is
het niet allemaal koek en ei.
Sommige worden ervan be
schuldigd te veel op eigen
houtje te werken. „Met een
schuin oog naar de publiciteit,
exploiteren ze het menselijke
leed", luidt het verwijt
Dergelijke staaltjes van slechte
coördinatie en verdachtmakin
gen zijn een doorn in het oog
van Anton Kimmel (62). af
komstig uit de scheepvaart- en
vliegtuigwereld en in zijn vrije
VUT-tijd actief als adviseur
voor logistieke zaken bij Euro-
naid. Euronaid is een Europees
samenwerkingsverband van
talrijke particuliere hulporga
nisaties, dat probeert hun
hulpzendingen wèl in goede
banen te leiden. „De essentie
van logistiek is het beheersen
van de goederenstroom. In het
leger gaat'het erom je materi
aal op de meest efficiënte wij
ze op de slagvelden te krijgen.
In het bedrijfsleven moet het
produkt op het juiste moment
klaar zijn om tegen de laagste
kosten op tijd bij de klanten te
arriveren. In de hulpverlening
is van belang dat de hulpzen
dingen daar komen, waar ze
dringend nodig ziin. Met goede
logistieke verbindingen kun je
een oorlog winnen en mensen
levens sparen. In Ethiopië is
het ook oorlog: tegen de hon
ger". aldus Kimmel.
„Het belangrijkste is dat er
distributiecentra voor het
voedsel komen. Als dat gere
geld is. moet je bezien hoe je
het voedsel ter plekke krijgt
Met name in het noorden van
Ethiopië is vervoer over de
weg niet mogelijk. Daar moet
je dan vliegtuigen voor inzet
ten. Voorkomen moet worden
dat het voedsel zich ophoopt in
havens en op vliegvelden".
Zware eisen
Zelf is Kimmel de afgelopen
week nauw betrokken geweest
bij het charteren van het
vliegtuig, dat op kosten van de
Nederlandse regering en Euro
naid de komende twintig da
gen 1000 ton voedsel moet
transporteren vanuit Asmara
(daar ligt 5500 ton) naar Maka-
'le in ae zwaargetroffen pro
vincie Tigre. In kampen en
opvangcentra rond Maka'le
zouden zich ruim 50.000 vluch
telingen bevinden.
Het toestel is gecharterd van
Transamerican Airlines
(Transam), een Amerikaanse
maatschappij die twaalf Her
cules-vrachtvliegtuigen in de
lucht heeft en veelvuldig voor
internationale organsiaties
soortgelijke hulp-vluchten
heeft uitgevoerd. „Er wordt in
korte tijd onder vaak zeer pri
mitieve omstandigheden veel
van zo'n vliegtuig gevergd.
Drie tot vier vluchten per dag
over relatief korte afstanden
Met die wetenschap in ons
achterhoofd hebben we aan de
maatschappij bijzondere eisen
gesteld", aldus Kimmel.
Zo vertrok de Hercules van
morgen vanaf het vliegveld
van Frankfort, tot aan de nok
toe volgestouwd met reserve
onderdelen. waaronder een
achttiental banden en een
complete motor. Met een lijn
dienst vertrokken twee reser
ve-bemanningen. technici en
beladingsdeskundigen, in to
taal zon vijftien man, naar
Addis Abeba. „Technische
moeilijkheden moeten we di
rect ter plekke kunnen ver
helpen. Maar als het toestel
langer dan drie dagen aan de
grond blijft staan, vliegen we
een andere kist in", aldus Paul
Mulder, directeur van Trans
am voor Europa. Afrika en het
Midden-Oosten.
„Nog voor het contract goed
en wel was ondertekend, wa
ren onze mensen al onderweg
om de vliegvelden en andere
faciliteiten ter plekke te con
troleren", zegt Mulder. „We
moeten alles weten. Wat is de
conditie van de banen? Want
denk maar niet dat ze daar zo
mooi zijn als op Schiphol.
Zand en gras, op veel meer
hoeven we niet te rekenen. Is
er licht, zodat we ook 's a-
vonds kunnen vliegen? Hoe
staat het met de brandstof-
voorziening? Is er voldoende
laad- en los- apparatuur voor
handen? Wat voor eisen stelt
de Ethiopische regering? Waar
kunnen we ons personeel on
derbrengen, en ga zo maar
door".
Herhaling voorkomen
Het overvliegen van het voed
sel van Asmara naar Maka'le
is, als het aan Euronaid ligt,
het begin van een veel om
vangrijker programma. Beke
ken wordt of het toestel voor
een langere periode dan twin
tig dagen (kosten 400.000 dol
lar) kan worden gecharterd
Gedacht wordt ook aan het
overvliegen van vrachtwa
gens. Want behalve aan voed
sel heeft Ethiopië dringend be
hoefte aan vervoersmiddelen
Een grote DAF-truc kan voor
minder geld zeker zoveel ver
voeren als een Hercules-
vrachtvliegtuig. Toch blijven
hulporganisaties bang dat het
voorlopig niet mogelijk zal zijn
om al net voedsel dat Ethiopië
nodig heeft het land binnen te
krijgen, laat staan te verdelen
Tegelijkertijd zullen ook voor
bereidingen moeten worden
getroffen om een herhaling
van de ramp volgend jaar zo
veel mogelijk te voorkomen
Henk Zomer van de ICCO
„Van de 10,3 miljoen gulden
die minister Schoo ter be
schikking heeft gesteld, wor
den behalve voedsel en
vrachtwagens ook zaaigoed en
gereedschappen gekoent. De
meeste boeren in de rampge
bieden hebben de afgelopen
maanden hun gereedschappen
verkocht, om eten te kunnen
kopen. We geven ze simpele
werktuigen en zaden zodat ze.,
als het volgend jaar wel re-
Sent, hun land kunnen bewer
en. Als die mensen tenminste
nog in leven zijn en voldoende
krachten hebben om te wer
ken".
jos TIMMERS
Met vartrvk l« op zztardeg 22 december 1IM«nm«n
terug op sondeg 30 december 1904.
Er wordt weer gereisd met een luxe en comfortebe
touringcar ven Morren Retzen en bet retodoet la bot
Scbuster-Naxt. een gezellig bote! in bet WlenerwekJ. Ai
kamers hebben douche an tollet, er is aan groot rest*
een sauna*'*"0*'' S,ut>#' toun0# opwha^d en
Op bet programma staan onder meer een teestefli
kerstdiner, een uitgebreide stads toer door Wenen ea
rondrit door bet Wienerwaid en bifwoning van de stee
volle nachtmis in G ruber au Verder wordt een oazoe
gebracht aan bet 17-eeuwxe slot ScbOnbrunn. de vroe-
residentie van de Habsburgers. aan de Staatse
Habsburger dynastie, van wie h
Joeaph an zl)n gemalin Elisabeth SisalV
ho°* Ooneuturm bezocht
j te winkelen Een bezoek aan
Wanen, de „bootSatedvan de muziek" t* met c
zonder aan oparefteooneert. Het bifeonan hiervan op 2a
kerstdag ie bH het programma an da pn|a inbegrepen
850.-
Inlichtingen en boekingen telefcv
ruech onder nummer 070-190882
of peraoonlijk in onze vestiging
een de Spuistrut 71 /hoek Spui te
Den Haag
(maandag t /m vnjdag van 9-16 aar).
tijd samen met stimulerings
maatregelen voor de lokale
boeren'
Ongecoördineerd
Niemand zal kunnen ontken
nen dat in Ethiopië sprake is
van een echte noodsituatie.
Dat maakt het echter des te
schrijnend, dat de westerse
wereld niet in staat lijkt de
hulppogingen te coördineren.
„Samenwerking met andere
landen, bijvoorbeeld bij het sa
SIJTHOFEJgERS
POSTBUS 16050
2500 AA DEN HAAG
TEL 070-190682
