Stemmen in Nicaragua: echte
verkiezingen of electorale farce
Allerzielen
Bronskreet uit Bentveld
Vliegende koffietafel
Van Kooten en De Bie op
het spoor der draaikonten
re
enorm
Terugkeer dochter Stalin
publiciteitsucces" voor Sovjets
WtÊÉÈÈÈfc1
YORK 135.-
fit^SIJTHOF^BERS
BINNENLAND/BUITENLAND
CeidoeCougg/rtt
ZATERDAG 3 NOVEMBER 1984 PAGINA 6 UNfc
Als je meer dan vijftig maal de
stille omgang over het monopoly-
bord van het leven hebt gemaakt,
even zovele malen een kanskaart
hebt getrokken, die opnieuw recht
gaf op een schlemielige „niet", dan
is het element verrassing inmiddels
verdampt in de tijd en speel je een
weinig enerverende thuiswedstrijd,
die je zowel wint als verliest
Het doet trouwens ook sterk
denken aan voetballen: je
schijnbewegingen hebben
gaandeweg niet meer de souplesse,
die ooit allerwegen door kenners
geroemd werd. En de gave
patronen, die je zo vaak tussen de
grassprieten breide en waarmee je
de tegenstanders keer op keer op
het verkeerde been zette, missen
allang het raffinement, dat in je
gloriejaren de uitslag zo
onvoorspelbaar maakte.
Nog hoor je het gejuich vanaf de
tribunes, de kreten uit Vak F aan
de Haagse zijde. Maar als je goed
luistert, merk je dat het echo's zijn
uit een voltooid verleden tijd. Het
stadion is ondertussen
leeggestroomd.
Wie meer dan vijftig maal de toss
heeft gewonnen en weer een jaar
respijt kreeg, verlangt gelukkig
niet meer naar supporters, die zijn
shirt aan flarden scheuren en hem
daarna op de schouders tillen voor
een rondgang over het veld. Hij
wast nu na elke wedstrijd het
zweet uit zijn buikplooien en sluipt
naar huis. waar vriend Weemoed
naast het haardvuur op hem wacht.
Vriend Weemoed is een der
weinigen, die je echt trouw is
gebleven. Op wie je blindelings
kunt bouwen en aan wie je geen
tekst en uitleg verschuldigd bent
Toch weet vriend Weemoed als
geen ander hoe hij de gevoelige
snaar bij jou kan laten trillen.
Daarvoor zingt hij uitsluitend
liedjes van je eigen verlangen. En
die ken je van buiten.
Bulderende lach
Hoe dacht het kind dat ik eens was,
toen mijn eigen vader de vijftig
gepasseerd was? Een grijze kuif
had hij. Een bulderende lach. Nog
hoor ik zijn stem, waarin het
nauwelijks gefilterde water van
Mokum krachtig meeklotste, als hij
luidruchtig het woord nam.
Elke zondag wandelde hij met zijn
kinderen vanuit Amsterdam-West
naar de jodenbuurt, want daar
hield de hoofdstad op de dag des
Heren zijn adem niet in en werd je
vakkundig verpakt in de warme
windselen van mazzel en broge.
Ik zie hem weer lopen in de
kijkdoos, die vriend Weemoed voor
me heeft meegenomen. Elke keer
heeft hij een andere bij zich, met
een slordig geknipt gat in de korte
zijde. En daarachter volgt het
crêpe-papier het spoor van mijn
leven.
Ik knijp in vaders hand. Dat
immense platform van vertrouwen.
En ik weet, dat de wereld me nu
niets kan maken. Want vader kent
immers de weg, de waarheid en het
leven.
In een van zijn kijkdozen heeft
vriend Weemoed de donkere hal
van ons ouderlijk buis nagebouwd.
Ik sta in het midden en zie vaders
zwarte alpinopet aan de kapstok
hangen. Het is allemaal heel
vertrouwd. Het lijkt daarom alsof
vader even is weggegaan voor een
boodschap. Een klusje bij een van
de buren, die zo dichtbij woont, dat
je er geen alpinopet voor op hoeft
te zetten.
Maar ik weet beter. Want op een
vrieskoude dag, alweer jaren
geleden, hebben wij voorgoed
afscheid van hem genomen op de
Amsterdamse dodenakker
Buitenveldert, waar de
stijfbevroren grond hem met
tegenzin accepteerde.
Het kruis van de priester schampte
af op het deksel van imitatie
notenhout. En in de lucht
daarboven krasten de kraaien t
haastig schietgebed.
Vriendenprijs
Elke keer kijk ik met meer
verlangen uit naar de kijkdoos, die
vriend Weemoed ditmaal voor me
mee zal brengen. En waarin ik dan
voor een vriendenprijs een blik
mag werpen.
Voorwaar een vriendenprijs. Want
ik hoef hem in ruil alleen maar
wat tranen te geven.
En daarvan heb ik er gelukkig
genoeg.
'EN Hi
liegvel
sferen
erlandi
intal
ichartt
lig ve
orden
>edsel<
i hon|
in Etl
in vlii
jpen v
camer
aal vc
jlp die
el van
rse wi
iden.
Angstaanjagend stijgt
sinds enkele dagen de
bronskreet van beeld
houwster Bep Sturm -
Van den Bergh uit de
duinenrij bij Bentveld op.
Met deze jammerklacht
hoopt ze de aandacht te
trekken van een welge
vulde mecenas, die de nog
ontbrekende drie mille
toeschuift, waarmee ze
haar zojuist met engelen
geduld gekneed kleireliëf
van de legendarische
sportjournalist Theo
Koomen in duurzaam
brons kan laten gieten.
Haar eigen spaarpot heeft
ze inmiddels geleegd om
de kilo's zwarte klei en
paraffine te kopen, die ze
nodig had om een mo
mentopname te kunnen
maken van het Tourspek
takel, waarin Koomen,
omringd door demarre
rende wielrenners, tussen
alpenreuzen zijn door nie
mand geëvenaarde oogge-
tuigeverslag aan het va
derland doorgeeft.
De plaquette, die 85 centi
meter lang is en 45 centi
meter hoog, zou ze een
ereplaats gunnen in het
zenuwcentrum van de
Nederlandse Omroep
Stichting in Hilversum,
waar Koomen tot aan zijn
plotselinge dood een der
coryfeeën was, die door
miljoenen ademloos luis
terende Nederlanders als
de enige onverbiddelijke
Tourwinnaar beschouwd
werd.
Als de Ronde van Frank
rijk weer losbarstte snelde
deze zoon van de Noord
hollandse groenteboer
Jaap en moeder Grietje in
zijn grootste verzet naar
het Zuiden en hees zich,
ondanks dreigende lies
breuken, juichend op de
duozit van de Vlaamse
motorreus Raymond, die
hem vervolgens over
dampende cols en langs
peilloze ravijnen van de
ene etappeplaats naar de
andere sleurde.
Geluidsbarrière
Deze verbale messenwer
per, die constant met het
grootste gemak door de
geluidsbarrière brak,
heeft de beeldhouwster
geïnspireerd tot het ma
ken van een herdenkings
reliëf, dat onder haar tas
tende vingers een boeiend
kunstwerk werd.
Al eerder demonstreerde
ze haar unieke talent met
trefzekere miniaturen
van circusartiesten, caba
retiers en politici, die in
haar atelier tot de kern
van hun bestaan terug
keerden en slaafs als was
haar modellerende han
den volgden.
Geen geld
De NOS heeft inmiddels
bij monde van ex-chef
Kees Buurman laten we
ten, dat er geen geld is om
het reliëf, dat in klei een
zéér beperkt leven is be
schoren, in brons te laten
gieten.
Vandaar die noodkreet
uit Bentveld:
Het kleireliëf van de legendarische sportjournalist Theo neemt deze eretaak op
Koomen wacht op brons
zich?
Een vererende opdracht uit den vreemde is altijd mooi
meegenomen, dacht Lex Abbink, directeur van het
Haagse toprestaurant Saur verrukt, toen hij op zijn bu
reau een telex vond, waarin de ver afgedreven vader
lander Albert Volkers hem dringend om assistentie
vroeg bij de voorbereidingen van een onvervalste Hol
landse koffietafel voor veertig internationale kopstuk
ken.
Volkers, die catering-manager is van het chique Camino
Real Hotel in het sompige centrum van de Mexicaanse
hoofdstad, wilde van deze broodmaaltijd met alle geweld
de happening van Orwells rampjaar 1984 maken (je kunt
immers nooit weten, zal hij gedacht hebben, met nog
twee maanden te gaan kan de grote vergelding alsnog
toeslaan en dan hebben wij er in elk geval vast de buik
vol van). Hij verzocht Abbink dan ook om toezending
van onder meer tien Nederlandse vlaggetjes, een casset
teband met orgelmuziek, speculaas, stroopwafels, De-
venterkoeken, rollen beschuit, gestampte muisjes, ka
neel- en zuurstokken, chocoladeletters, roomborstplaat,
paling, haring, rolmops, Goudse kaas en een poffertjes
pan.
Abbink was net doende dit Hollands allerlei in stevige
kartonnen dozen te verpakken, toen hem opnieuw een
telex van Volkers bereikte, waarin deze Abbink ver
zocht de onderscheiden lekkernijen aan het spiedend
oog van de Mexicaanse douane onttrokken door stapel
tjes onschuldig lijfgoed in normale koffers aan Ab-
binks speciale koerier Jos Ombelet mee te geven. Als
het vervoer niet op deze slinkse wijze geregeld werd,
vreesde Volkers namelijk moeilijkheden bij de invoer
van het voedsel. Hoe maak je een Mexicaanse douanier
immers duidelijk, dat gestampte muisjes niet behoren bij
de categorie der harddrugs? En welke verklaring leg je
af bij de inspectie der zuur- dan wel kaneelstokken?
Aldus geschiedde. Met twee loodzware koffers vloog de
ambulante marskramer deze week over de oceaan naar
het land der Azteken, waar Volkers onmiddellijk na
diens aankomst onvervaard tussen de interlocks en
overhemden begon te graaien.
Omwonenden van het Camino Real Hotel houden vol,
dat ze Volkers kort na middernacht hebben horen jam
meren: „Waar is de rolmops?".
Waarop Ombelet geruststellend zou hebben geantwoord:
„Die zit in de voorgevormde B-cup".
Want bereisde Nederlanders zijn altijd op het ergste
voorbereid.
Van Kooten en De Bie: meedogenloze scherprechters.
De Parlementaire Enquê
tecommissie, die maanden
lang de vaderlandse
beeldbuizen weldadig ge
vuld heeft met een hoog
waardig cabaretprogram
ma over de ondergang
van de RSV, heeft het
Haagse duo Kees van
Kooten en Wim de Bie
een op maat gesneden
trekbal voor open doel ge
geven. Het winnende
doelpunt, dat daarvan het
logische gevolg was, ligt
persvers vanaf maandag 5
november in de Neder
landse grammofoonpla
tenwinkels.
Op hun nieuwe elpee
waar zelfs een nep-sin-
terklaas straks nog eer
mee inlegt is de A-
kant gevuld met een
hoorzitting, waarop een
bonté stoet van grote en
kleine verlinkers en
knoeiers door de meedo
genloze scherprechters
Van Kooten en De Bie
aan de tand wordt ge
voeld over hun aandeel in
de malversaties bij het
Nationaal Rampenfonds.
De B-kant is gereserveerd
voor een verrukkelijk re
cital van het duo, dat sa
men en solo zeven liede
ren ten gehore brengt.
Daaronder de hitgevoeli
ge ode „Oh, dan krijg ik
de ballen in mijn buik",
die Van Kooten in zijn
vermomming als De Vie
ze Man van hartverscheu
rend geluid voorzag. De
Bie schittert op zijn beurt
in twee songs, die als ti
tels meekregen „Mooie
mensen in de nacht" en.
„Zo vals als wat". Als
vanouds heeft het Haagse
wonderkind Tonny Eyk
de composities en arran
gementen voor zijn reke
ning genomen.
agen e
.vraag
ld dat
»rken.
flandsc
jaties t<
i angst
ttp zal
rland
lelijk
t>oden.
Et. In I
rs in
bdsel
!g te r
insport
ter mc
fi med
t orgar
I is d<
get
ig of
irden j
tnen
lap zot
Iriodes
ren te
ngekoi
Igend
hiopië
n gew
iar zot
west
p zo
irmere
jh nee
er an
ICCC
i afspr
•men
int de
•affen
DEN HAAG Vrijwel
geheel uit de aandacht
verdrongen door de hon
gersnood in Ethiopië, de
moord op premier Gandhi
en de komende presi
dentsverkiezingen in de
VS, gaan ruim anderhalf
miljoen Nicaraguanen van
16 jaar en ouder morgen
naar de stembus. De ver
kiezingen betekenen de
inlossing van een van de
beloftes van de Sandinis
ten. Na de val van Somoza
hadden zij binnen een ter
mijn van vijf jaar verkie
zingen beloofd. De stem
busstrijd van morgen
vindt echter plaats in een
zeer gepolariseerd kli
maat.
De verklaring van de Sandi
nisten, dat het de „eerste vrije
verkiezingen in de geschiede
nis van Nicaragua" zijn, wordt
fel bestreden door de oppositie.
„Een electorale farcealdus
de oppositiepartijen, waarvan
de meeste de verkiezingen
boycotten. Het gaat morgen
om een president, vice-presi
dent en een 90 leden tellende
grondwetgevende vergade
ring.
Sinds de aankondiging van de
verkiezingen, in februari van
dit jaar, zijn ze ook onderwerp
geweest van intenationaal po
litiek steekspel. De Verenigde
Staten hebben bij herhaling la
ten weten, dat onder de gege
ven omstandigheden van eer
lijke verkiezingen in Nicara
gua geen sprak kan zijn. Was
hington vindt dat de door de
CIA gesteunde opstandelingen
deel moeten nemen aan de
verkiezingen.
De belangrijkste van de niet-
deelnemende oppositiepartijen
is de CDN (Nicaraguaanse De
mocratische Coördinatie). In
die partij werken drie politie
ke partijen van gematigde tot
rechtse signatuur, twee onaf
hankelijke vakbonden en een
werkgeversorganisatie samen.
De CDN staat onder leiding
van Arturo Cruz, een voorma
lig lid van de Sandinistische
junta en ooit ambassadeur
voor het Sandinistische regime
in Washington. De CDN heeft,
festeund door de Verenigde
taten, sinds begin dit jaar
steeds weer andere eisen ge
steld aan deelname aan de
verkiezingen en haakte uitein
delijk af. Na de CDN liet vori-
fe week ook de Onafhankelij-
e Liberale Partij (PLI), die
enige tijd met de Sandinisten
samenwerkte, weten de ver
kiezingen te zullen boycotten.
Volgens PLI-leider Virgilio
Godoy, die vier jaar minister
van arbeid was in de Sandinis
tische regering, waren er on
voldoende garanties voor een
eerlijke verkiezingen. Ze kre-
§en onvoldoende toegang tot
e officiële media en enkele
malen werden partijbijeen
komsten verstoord.
Het was voor de Sandinisten
uitermate belangrijk dat zo
veel mogelijk partijen aan de
verkiezingen zouden deelne
men. Het argument van Was
hington dat het om een schijn
vertoning gaat, kon dan wor
den ontzenuwd. De VS wen
sten juist dat de verkiezingen
massaal worden geboycot. Ni
caraguaanse oppositieleiders
hebben toegegeven dat zij on
der druk hebben gestaan van
de Amerikaanse ambassade de
verkiezingen te boycotten.
Veruit de belangrijkste partij
in de verkiezingen is het Na
tionaal Sandinistisch Bevrij
dingsfront (FSLN). De grootste
tegenstander is de Democra
tisch Conservatieve Partij
(PCD) met als presidentskan
didaat de 54-jarige arts Cle
mente Guido. Volgens hem „is
het mogelijk de Sandinistische
dictatuur langs electorale weg
te verjagen". Verder doet de
Christelijk Sociale Volkspartij
(PPSC) mee met de 34-jarige
intellectueel Mauricio Diaz als
presidentskandidaat. De PPSC
meent kiezers te kunnen trek
ken die eigenlijk op een van
de boycottende partijen had
den willen stemmen. De drie
overige partijen die meedoen
kunnen worden bestempeld
als uiterst links.
Politieke en diplomatieke
waarnemers in Nicaragua
gaan ervan uit dat de sandinis
ten aanstaande zondag de ab
solute meerderheid zullen be
halen. Vooral onder de jonge
ren en op het platteland genie
ten de Sandinisten nog altijd
grote steun. Zij hebben dat on
der meer te danken aan de on
miskenbare verbeteringen die
sinds de val van Somoza tot
stand zijn gebracht. Volgens
veel buitenlandse diplomaten
in Managua zijn de prestaties
van de sandinisten niet zo
slecht als door critici wel eens
wordt beweerd. Zo noemt de
Wereldgezondheidsorganisatie
het Nicaraguaanse gezond
heidsprogramma „voorbeel
dig".
Maar de Sandinisten zijn, ook
bij een verkiezingswinst, niet
uit de problemen. De economi
sche crisis blijft offers eisen.
De bevolking klaagt over
chronische tekorten aan im-
port-produkten. Het gebrek
aan toiletpapier werd de afge
lopen weken een heus verkie
zingsitem. De economische cri
sis zal ongetwijfeld bijdragen
tot ontevredenheid van kie
zers. Verder ziin er de guerril
la-acties van door de CIA ge
steunde opstandelingen. En is
er onenigeheid met de kerke
lijke hiërarchie en een groot
deel van de middenklasse, die
bang is voor een volledige so
cialisering van de economie.
Sommigen zijn van mening
dat de Sandinisten een grote
fout hebben gemaakt door de
samenwerking met de mid
denklasse, die leidde tot de val
van Somoza, niet te cultiveren.
Sandinistische jongeren vor
men een menselijke pyramide,
wuivend met de partijvlag. Het
speelde zich afgelopen don
derdag af tijdens een toe
spraak van commandant Da
niel Ortega in Managua, die
door meer dan 75.000 mensen
werd aangehoord.
De Sandinisten zelf wijten de
economische crisis voor het
grootste deel aan de „oorlogssi
tuatie" waarin het land door
de acties van de opstandelin
gen verkeert. Acties overigens,
die al aan ongeveer 7.000 Nica
raguanen het leven hebben ge
kost.
SUSKE EN WISKE AMORIS VAN AMORAS
Plannen ontdekt voor
nieuwe terreurdaden in BRD
WIESBADEN De links-extremistische Rote Armee Fraktion
koesterde plannen voor nieuwe terroristische aanslagen, die
wellicht hadden moeten plaatshebben op de sterfdag van de
RAF-leiders in de Stammheim-gevangenis. Dit heeft het Bun-
deskriminalamt (BKA) bekendgemaakt. Na de gevangenneming
van een aantal belangrijke RAF-leden in de afgelopen zomer,
stuitte het BKA op materiaal waaruit zou blijken dat tijdens het
proces tegen de RAF-leiders Christian Klar en Brigitte Mohn-
haupt, de president van de rechtbank, Klaus Knospe, van achte
ren moest worden neergeschoten. Ook werden er gedetailleerde
schetsen en foto's aangetroffen van Amerikaanse militaire in
stallaties, bedoeld om bomaanslagen te kunnen uitvoeren.
Amerikaanse scholieren kiezen Reagan
FORT WORTH/TEXAS President Reagan heeft zijn demo
cratische uitdager Walter Mondale met 60 tegen 40 procent ver
slagen bij schaduwverkiezingen onder scholieren en hun ouders.
Er zijn 1,5 miljoen stemmen uitgebracht.
Van de „kiezers" stemden er 957.411 op Reagan en 6-17.814 op
Mondale. Aan de verkiezingen, die in alle vijftig Amerikaanse
staten en het District of Columbia zijn gehouden, konden kinde
ren boven de zes en hun ouders deelnemen. De verkiezingen
zijn georganiseerd door een organisatie in Fort Worth (Texas).
Volgens de organisatie is de schaduwverkiezing georganiseerd
„om de burgerzin van jonge Amerikanen te bevorderen".
In onze zaterdagbijlagc een voorbeschouwing over de Ame
rikaanse verkiezingen.
gste
MOSKOU/LONDEN De te
rugkeer naar Moskou van Sta-
lins dochter, Svetlana Alliloe-
jeva, betekent een enorm suc
ces voor het prestige van de
Sovjetunie, zo viel gisteren
van westerse diplomaten in de
Russische hoofdstad te beluis
teren. Zij menen evenwel dat
de politieke leiding van de
Sovjetunie een „hoge prijs"
voor haar terugkeer heeft be
dongen. Waarschijnlijk verlan
gen ze dat Svetlana in het
openbaar spijt betuigt voor
haar verblijf in het Westen. In
een gisteren gepubliceerd de
creet van de Opperste Sovjet
(parlement), is bekendgemaakt
dat Svetlana, evenals haar nu
dertienjarige dochter, haar
Sovjet-staatsburgerschap te
rugkrijgt. Er is niet vermeld
wanneer Svetlana, die de laat
ste tijd in Engeland woonde, is
teruggekeerd.
Moskous toegeeflijke houding
tegenover Svetlana past vol
gens westerse diplomaten ge
heel in de sfeer van de afgelo
pen maanden, waarin een ze
kere opleving van ideeën uit
het Stalin-tijdperk te merken
is geweest. Dit houdt verband
met de voorbereidingen voor
de plechtigheden waarmee het
Kremlin in 1985 de 40-ste ver
jaardag van de overwinning
op de Nazi's wil vieren.
Instrument
Nadat de dochter van Stalin in
1967 naar de Verenigde Staten
was gevlucht en een boek had
geschreven met bijzonderhe
den over het particuliere leven
van haar vader, werd ze afge
schilderd als een verrader en
„een instrument van de CIA"
(de Amerikaanse geheime
dienst). In 1969 zei ze dat ze
haar Sovjetpaspoort verbrand
had en nooit naar Rusland zou
terugkeren. De Sovjetautori
teiten beroofden haar in 1970
van het staatsburgerschap om
dat „ze de eervolle titel: bur
ger van de Sovjetunie had be
smeurd".
Eerder dit jaar verklaarde de
58-jarige Svetlana in artikelen
in de Britse pers dat ze heim
wee had naar haar kinderen
en kleinkinderen in Moskou.
In één artikel zei ze, geen ech
te verschillen meer te zien tus-i
sen de politieke systemen van>nt
de Verenigde Staten en dpr
Sovjetunie.
In Moskou heeft AlliloejevaT
twee kinderen, Iosif (39)
Jekaterina (34) Morozov,
een eerste huwelijk en e
zoon, Joeri Zjdanov, uit haarf
tweede huwelijk. Haar twee
a.DUWb
lin. We
De officiële Britse reactie opBip V
de terugkeer van Svetlana A1-» zol
liloejeva naar de Sovjetunie^ y
was erg kort. Ze was een Ame-L
rikaanse burger „die zich vrij1*
kon bewegen", aldus het mi-p*°f.J
nisterie van buitenlandse za-l Wij!
ken in Londen. id vi
De 29-jarige Oostduitse arts| te t
Eva Reinhold, dochter vapiroen
professor Reinhold, lid van hét t
centrale comité van de com-'0,
munistische partij in de DDR'een
is naar het Westen gevlucht, iter J
Bij een tussenlanding in Nevv-hde
foundland met bestemming; z'n
Havana stapte zij uit. Zij hee.fti
Exclusief aanbod van uw krant in
samenwerking met North Sea Ferries
3-DAAGSE MINITRIP
I. De beroemde
i. de middeleeuwse
elijke stadswa
Onze bijzon*
hH 3 te delen'
zijn onderling op wandelafs
do unieke gelegenhei
een tweetal aantrekkelijke n
p woensdagmiddag 21 n
e indru
In de Europoort.
Het verblijf op de heen- en terugreis Is li
gangen diner naar keuze en 2x Engels o
alsmede het tourlngcarvervoor Hull-Yorl
ruime parkeergelegenheid beschikbaar,
enkele reis gebruik worden gemaakt var
Rotterdam C S.-Europoort v v.
Inlichtingen en boekingon telefo
nisch ondor nummer 070-190882
of persoonlijk in onze vestiging
aan de Spuistraat 71 /hoek Spui te
Don Haag.
(maandag t/m vrijdag van 9-16 uur
POSTBUS 16050
2500 AA DEN HAAG
TEL 070-190882
