De startende ondernemer en
de papieren-regeltjesberg
De touwtrekkerij om
een meubelboulevard
„Het
ideale
kantoor
bestaat
Cen meubelboulevard. Nederland kent er
?nkele grote en kleine waarvan die
n Beverwijk tot de bekendste mag wor
den gerekend. De meubelbranche heeft er
de krachten gebundeld om op één plaats
»en totaalaanbod te kunnen doen. Niet
anger hoeft de consument stad en land af
e reizen op zoek naar nieuwe meubels. Te
cust en te keur wordt hem binnen loopaf-
itand een overstelpend aanbod gedaan.
Bergens in Nederland heeft zich daarbij
iet probleem voorgedaan, dat sinds het
jegin van dit jaar in Zuid-Holland speelt,
^eiderdorp en Den Haag willen allebei
;en eigen meubelstraat. Die twee plaatsen
iggen echter op nauwelijks twintig kilo-
neter van elkaar verwijderd. De vrees be-
itaat dat de overlappende actieradius de
spoeling voor twee meubelconcentraties
vel heel erg dun maakt.
Dndanks die wetenschap gaf de provincie Zuid-
bolland de weg vrij voor de bouw van twee
c neubelboulevards, de protesten van tal van in-
tellingen als de Haagse Kamer van Koophandel,
iet KNOV, Den Haag. Leiden (een inmiddels af-
jevallen kandidaat voor de meubelstraat) en Zoe-
erwoude ten spijt. Zelfs een advies van de pro-
rinciale geschillencommissie (Arob) om de toe
wijzing van een meubelboulevard in Leiderdorp
ingedaan te maken, legden Gedeputeerde Staten
ran Zuid-Holland naast zich neer. „Het was het
1 >este geweest, wanneer de hele meubelhandel in
)en Haag was geconcentreerd, maar Den Haag
leeft kansen voorbij laten gaan", onderbouwde
;en woordvoerder het provinciale standpunt.
Voornaamste reden om vast te houden aan het
lorspronkelijke besluit was het bestaan van een
irergevorderd plan in Leiderdorp om een meubel
straat op te zetten. In een laatste wanhoopspoging
heeft Den Haag nu bij staatssecretaris Van Zeil
van Economische Zaken aangeklopt om alsnog
maatregelen te nemen tegen het plan-Leiderdorp.
Hoewel op ministerieel niveau momenteel over
leg wordt gevoerd over dit hete hangijzer, lijkt
ingrijpen van die kant niet waarschijnlijk. Dit uit
vrees voor een kapitale schadeclaim als Leider
dorp zijn meubelboulevard niet zou mogen bou
wen.
Projectontwikkelaar Du Prie en zijn compagnon
Stoutenbeeks Woninginrichting hebben steeds ge
ZATERDAG 3 NOVEMBER 1984
de Vereniging Grootwinkelbedrijf Woninginrich
ting.
„Ik heb de indruk dat voor de meubelboulevard
in Leiderdorp rijp en groen bij elkaar Zijn ge
sleept. In Den Haag zijn daareategen nu al meer
kandidaten dan beschikbare ruimte. Er zijn zo'n
dertig gegadigden, die twee categorieën vertegen
woordigen: bedrijven die binnen Den Haag wil
len verkassen en landelijke filiaalbedrijven.
Daardoor is een evenwichtige opbouw mogelijk.
Bij het doorgaan van het project denk ik dat Den
Haag niet zo benauwd hoeft te zijn voor concur
rentie. Leiderdorp heeft niet die zuigkracht die
men heeft beoogd. Men is ervan uitgegaan dat het
project voor Den Haag hachelijk was. Het omge
keerde is echter gebeurd. De bekende namen
hebben zich voor Den Haag aangemeld. Nu is het
voor Leiderdorp een hachelijke zaak geworden.
De meubelboulevard is niet makkelijk te berei
ken, de afslag aan de rijksweg Den Haag-Amster
dam is niet dichtbij en voordat je het weet ben je
er voorbij, je moet nogal wat reclame maken om
volk te trekken en Leiderdorp is nogal eenzijdig
opgezet. Je hebt er alleen meubelen, dus geen
textiel, lampen, badkamers, keukens, linnengoed
en ga zo maar door. Den Haag mag een totaalpak
ket bieden, de complete woninginrichting. Bo
vendien heeft de binnenstad een andere functie
dan een meubelboulevard in een weiland. Het is
er kleinschaliger en aantrekkelijker voor de con
sument. Bovendien: als blijkt dat Leiderdorp zich
vergist heeft, dan is er sprake van pure kapitaal
vernietiging. Door het bestemmingsplan is daar
geen mogelijkheid voor alternatieve aanwending
van de gebouwen. In Den Haag bestaat die moge
lijkheid wel. Zo is het mogelijk om er bijvoor
beeld gedeeltelijk kantoorruimte van te maken,
als dat nodig mocht blijken. Maar ik geloof beslist
dat bij een krachtmeting Den Haag het gaat win
nen".
Slecht geïnformeerd
Over de rol van Gedeputeerde Staten bij de be
sluitvorming wil de heer Hulshoff ook nog wat
kwijt. ..Wat hier gebeurd is, is een grof schandaal.
G.S. hebben met de hele gang van zaken duide
lijk aangegeven hoe slecht men geïnformeerd
was over het project. Ze wisten dat er geen ruim
te was voor veertigduizend vierkante meter. Ei
genlijk zouden er heel veel vierkante meters
moeten afvloeien, omdat er meer aanbod dan
vraag is. Alle brancheprognoses spreken van een
behoorlijke daling in de meubelafzet. In tegen
spraak hiermee wordt toch toestemming gegeven
voor twee projecten zo dicht bij elkaar. Met een
investering van dertig miljoen in Leiderdorp be
staat nu het risico dat veertig kleine bedrijven in
de Leidse regio moeten afvloeien, waardoor er
een verlies van honderd vijftig arbeidsplaatsen
ontstaat. Daarvoor komen maximaal vijfendertig
arbeidsplaatsen terug, zodat er per saldo een ver
lies is van honderd vijftien banen. En dat in een
tijd dat elke arbeidsplaats er één is. Als je dan ook
nog een uitspraak doet, terwijl een werkgroep
nog nauwelijks het rapport heeft uitgebracht, dan
ontstaat er bij mij twijfel aan de bestuurlijke ca
paciteiten".
TOM VAN RIJSWIJK
Inrichting
werkpleknog
onontgonnen
gebied
Het is een veel gehoorde wens: een eigen
bedrijfje. Vooral de vele langdurige werk
lozen zien in het starten van een eigen
zaak vaak een oplossing. Na soms al veel
plannen gemaakt te hebben, nemen enke
len inderdaad de eerste stap op weg naar
een eigen bedrijf. Die eerste stap is infor
matie inwinnen over de mogelijkheden
van je toekomstige bedrijf en alle regels,
wetten, vergunningen, diploma's, finan
ciën en de eventuele subsidiemogelijkhe
den die daaraan vastkleven.
Studies hebben uitgewezen dat bij meer aandacht voor een goede werkhou
ding, licht, klimaat, geluid en uitzicht mensen maar liefst tien procent effectiever
kunnen werken.
In de gemiddelde Nederlandse onderneming is
net begrip „office engineering" (grofweg: het oog
voor de inrichting van de werkplek) nog lang
teen gemeengoed. Het besef dringt maar lang-
taam door dat mensen die moeten werken in gro
te bedrijfsruimten in het algemeen en kantoren
in het bijzonder, meer presteren als ze zich er
thuis voelen. Amerikaanse studies hebben uitge
wezen dat bij meer aandacht voor een goede
Werkhouding, licht, klimaat, geluid en uitzicht
mensen maar liefst tien procent effectiever kun
nen werken. In Nederland is het belang hiervan
nog onvoldoende doorgedrongen, zegt de Stich
ting Werkplekverbetering in Den Haag. De stich
ting wijst bedrijven en instanties de weg naar een
betere arbeidsplaats.
j.Het ideale kantoor bestaat eigenlijk niet", zegt
örs. M. A. H. van den Akker, voorzitter van de
itichting. „Drie kwart van de kantoren is geves-
igd in een gebouw dat oorspronkelijk niet daar
voor was bestemd. De mogelijkheden voor een
Ideale inrichting zijn dan al beperkt. Zo goed en
o kwaad als het gaat worden dan de verschillen
de elementen van de inrichting in elkaar gepast.
IEen harmonieus geheel zal het echter nooit wor-
len. Wie een nieuw pand neerzet, gaat al uit van
*n heel wat gunstiger positie. Gelukkig wordt in
oenemende mate bij de inrichting van een zo
I irettig mogelijke werksfeer een team gevormd
I 'an klimaatbeheersers, lichtinstallateurs, ontwer-
>ers en architecten. Bij de zo belangrijke onder-
I inge afstemming kunnen diverse adviesbureaus
I :en belangrijke rol spelen", zegt Van den Akker.
)e stichting waarvan hij voorzitter is, rekent het
I >nder meer tot haar taak kennis te vergaren over
I pe arbeidsplek en die via brochures te versprei-
icn. Zelf adviezen geven doet de stichting in feite
Iiiet, zij wijst wel op de mogelijkheden deskundi-
!en van allerlei pluimage in de arm te nemen.
)at kan wat kosten, maar zegt Van den Akker:
I.Deze investering betaalt zichzelf terug. Het mes
nijdt aan twee kanten. Verbetering van de ar-
Iieidsomstandigheden levert de werknemer een
>lezieriger werkdag op, en de werkgever meer
>roduktie". Het is kort samengevat de theorie
|[an de Amerikaanse onderzoeker dr. William
)ims. Voelt iemand zich wel of niet lekker op zijn
vj?rk, dat is volgens Sims voor een niet onbelang-
ijk deel bepalend voor de kwaliteit en kwantiteit
'an de produktie. Dr. Sims is op de Cornell-uni-
'ersiteit in de Amerikaanse staat New York een
lutoriteit op het gebied van de anlyse van de
werkplek. Meer tevredenheid, of in Sims' woor-
'en meer .job satisfaction", kan dus gewoon
neer opleveren.
n de Stichting Werkplekverbetering, die in ze-
c<?re zin op Sims' denkbeelden voortborduurt,
I
werken nagenoeg alle instellingen en organisaties
samen die raakvlakken hebben met dit onder
werp. Daaronder bevinden zich onder meer ar
chitecten, TNO, de Rijksgeneeskundige Dienst, de
Kring van Industriële Ontwerpers, de Beroeps
vereniging van Binnenhuisarchitecten en de ver
enigde leveranciers van kantoorinrichtingen.
Subsidies
Het „zich welbevinden" is dus een belangrijke
factor in een geslaagd produktieproces. Niet zo
vreemd, want slechte arbeidsomstandigheden
werken ongelukken, fouten en ziekteverzuim in
de hand. Ook het ministerie van sociale zaken en
werkgelegenheid beseft dit al jaren. Het heeft
sinds 1975 al tientallen kortlopende subsidierege
lingen in het leven geroepen, waarbij in veel ge
vallen per bedrijfstak geld werd gegeven voor
voorzieningen die het werk aangenamer beloof
den te maken. Het leeuwedeel 'van het geld ging
naar geluidsbeperkende voorzieningen, zoals la-
waaidempende kappen op machines. Het zijn
maar kleine voorzieningen die voor het prettige
werken vaak heel verstrekkende gevolgen kun
nen hebben. De looptijd van de meeste regelingen
is in de meeste gevallen al achter de rug, maar
naar het zich laat aanzien lopen er op niet al te
lange termijn weer nieuwe van stapel.
In het kader van deze subsidieregelingen werden
tot nu toe miljoenen guldens stimuleringsgelden
besteed aan voorzieningen in onder meer de
vleesverwerkende industrie, metaalbedrijven,
scheepsbouw, landbouw en binnenscheepvaart.
„De regelingen waren bedoeld als prikkel om bij
bedrijfsleidingen een soort bewustwording te sti
muleren", licht J. P. A. Bakkum, hoofd afdeling
Arbeidsplaatsverbetering op het ministerie van
sociale zaken en werkgelegenheid-toe. Ook hij is
ervan overtuigd dat werkgevers er baat bij kun
nen hebben als ze wat meer aandacht zouden be
steden aan de omstandigheden waaronder het
personeel moet werken.
Voorzitter Van den Akker van de Stichting
Werkplekverbetering bestrijdt dat het bij het ver
beteren van de arbeidsomstandigheden meestal
alleen om grote, dure projecten gaat. „Een klein
beetje aandacht voor beter licht of frissere lucht
kan bij de inrichting van een kantoorgebouw al
een belangrijke stimulans voor de werknemer be
tekenen. Zo kan ook de ondernemer met een be
scheiden budget zijn steentje bijdragen", zegt Va.i
don Akker. ARJEN VAN DER SAR
Het secretariaat van de Stichting Werkplek-
verbetering is tijdens kantooruren te bereiken
in Den Haag, telefoon 070.- 54.51.03
Een van de instanties die zich met de voorlich
ting op dit gebied bezig houdt is de Kamer van
Koophandel. De veelheid aan gegevens, die bij
het starten van een bedrijf over het hoofd van de
ondernemer in spe wordt gestort, wordt daar eens
rustig op een rijtje gezet. Het blijkt dan dat er
voor vele bedrijven diploma's vereist zijn, maar
ook is het mogelijk iets te beginnen zonder diplo
ma. De zaakjes die men vooral de laatste tijd de
grond uit ziet schieten, zoals bijvoorbeeld koffie
shops, winkels in tweedehands goederen of boe-
kenwinkeltjes zijn zonder diploma's te realiseren.
Maar dan zijn er nog wel andere regels waaraan
men zich moet houden, zoals hinderwet, bestem
mingsplannen, enzovoort.
Bedrijfsconsulent R. H. Kreuse, die bij de Kamer
van Koophandel startende ondernemers bege
leidt, stelt dat de veelheid aan wetten, regels en
verplichtingen door de starters zeer verschillend
wordt ervaren. „Mensen die iets willen en niet
aan de eisen voldoen, zien die voorwaarden als
zeer belemmerend. Mensen die wel aan die voor
waarden voldoen hebben er weer helemaal geen
probleem mee. De regels die bijvoorbeeld in de
vestigingswet voorkomen, zijn in de jaren dertig
ontstaan. Het was toen niet economisch verant
woord dat iedereen voor zichzelf begon. De regels
zijn er ter bescherming van de ondernemer maar
daarnaast ook ter bescherming van de consu
ment. Ondanks het feit dat de laatste jaren het
niveau van de diploma-eisen alleen maar is ver
hoogd, strandt toch nog zeker zestig procent van
de startende ondernemers binnen de vijf jaar", al
dus de heer Kreuse.
„Van belang", zo stelt stafmedewerker van de
Kamer van Koophandel mr. F. A. de Jongh, „is
dat mensen van tevoren goed nagaan of er wel
een markt is voor hetgeen zij willen. De Kamer
van Koophandel zorgt dat de startende onderne
mer wegwijs raakt in alle regeltjes. Daarnaast
verwijst ze door naar andere instellingen die des
kundig zijn op speciale gebieden. Voor bijvoor
beeld zo'n marktonderzoek, investeringsprogno
ses en financieringsopzet kan men goed terecht
bij de consulentendiensten van KNO, NCOV en
VNO en voor vestigingsplaatsonderzoek en pro
jectbeoordeling kan men bij het CIMK terecht".
Wat zijn er zo voor regeltjes waarmee de starten
de ondernemer rekening moet houden? Bij de
Kamer van Koophandel ligt een brochure met
daarin een duidelijk overzicht van allerlei zaken
waar de ondernemer in spe rekening mee dient
te houden. Nadat men zich laat inschrijven in het
Handelsregister heeft men om te beginnen voor
de meeste branches een vestigingsvergunning no
dig. Het gaat daarbij om diploma's en soms om
kredietwaardigheid. Er moet toestemming zijn
voer de vestigingsplaats in verband met bestem
mingsplannen en dikwijls zijn vergunningen no
dig in verband met de Hinderwet, Warenwet en
verschillende milieuwetten. Maar voor verschil
lende sectoren gelden ook nog verschillende ves
tigingswetten.
zegd dat in Leiderdorp in oktober de eerste paal
de grond in zou gaan. De heer Van Wieren van
Du Prie zegt nu echter dat het de derde week
van november wordt. „De bestelling voor de
twaalfhonderd benodigde palen loopt nog. Maar
we gaan door, dat is zeker". Feit is dat in Leider
dorp op een tiende deel na de ruimte van 20.000
vierkante meter al is bezet door gegadigden. Het
zijn: Stoutenbeek, Korenman, Manou Specialiteit,
Leids Slaapkamercentrum, Baalbergen, Leder-
land en Mijnders. Namen met een overwegend
regionale uitstraling. Volgens de heer Van Wie
ren hoeven Leiderdorp en Den Haag niet in el-
kaars vaarwater te zitten. „Het is natuurlijk ge
zond dat de mensen bij ons andere namen zien
dan die ze al kennen. Je biedt vrij dicht in de
buurt meer mogelijkheden. Als je hier hetzelfde
spulletje als in Den Haag zou bieden, zou het geen
enkele zin hebben".
Projectontwikkelaar Wilma die eind juni met het
ontwerp van een ambitieus „spiegelpaleis" aan
het Haagse Spui kwam, hult zich voorlopig in
stilzwijgen. De heer P. van Elten: „Half novem
ber nemen we een definitief besluit of we al dan
niet doorgaan in Den Haag. Meer kan ik er voor
lopig niet over zeggen".
Beginnende ondernemers lopen vaak vast op alle
Echter niet in alle gevallen is een vestigingsver
gunning vereist. Bijvoorbeeld in de detailhandel
in boeken en tijdschriften, grammafoonplatcn,
koffieshop, broodjeswinkel, cafetaria, enzovoort,
kan men zonder diploma's en zonder vestigings
vergunning van start. Maar ook hierbij zijn er
nog tal van andere regels waaraan men zich moet
houden, zoals hinderwet, milieuwetten en brand
veiligheidsvoorschriften. In de horeca is bijvoor
beeld ook nog de Algemene Politie Verordening
van belang en de Wet Autovervoer Goederen
komt om de hoek kijken, als voor het eigen ver
voer bedrijfswagens (laadvermogen meer dan 500
kg) worden ingezet. Daarnaast zijn er voorschrif
ten ten aanzien van de handelsnaam die men wil
gaan gebruiken, heeft iedere ondernemer de
plicht een administratie en boekhouding te voe
ren en een btw-plicht.
Tegenover alle plichten staan echter ook bepaal
de rechten. Zo heeft de ondernemer en ook de
startende ondernemer in sommige gevallen
recht op bepaalde subsidies, zoals bijvoorbeeld de
WIR (Wet Investeringsrekening), de IPR (Inves-
terings Premieregeling).
Soms is het ook mogelijk om met een zogenaamde
ontheffing een bedrijfje te beginnen, waarbij men
zonder diploma's iets kan beginnen, terwijf daar
eigenlijk wel diploma's voor vereist zijn. Zo'n
ontheffing wordt wel eens verleend als ergens
dringend de vestiging van een bepaalde branche
gewenst is. Verder komen mensen van boven de
veertig jaar, die door hun grote ervaring veel
kennis hebben opgedaan, wel eens voor een „ver
klaring van vakbekwaamheid" in aanmerking,
waardoor diploma's ook niet meer nodig zijn.
Echter zo'n ontheffingsprocedure wordt zeer in
dividueel bekeken en slechts zeer incidenteel
wordt zo'n ontheffing verstrekt.
Rijp en groen
Wat vindt de heer H. Ch. I. Hulshoff van de hele
gang van zaken? Hij is tenslotte directeur van het
gelijknamig meubelconcern ook met vestigin
gen in Leiden en in Den Haag en voorzitter
van de Federatie van Meubileringsbonden en van
regeltjes en wetjes.
De heer Kreuse: „Al die regeltjes en wetjes wor
den door veel startende ondernemers als belem
merend ervaren. Natuurlijk zijn er veel regels,
maar als je er een beetje wegwijs in gemaakt
wordt, valt het wel mee. Zoals gezegd kunnen de
Kamer van Koophandel en nog vele andere in
stellingen als bijvoorbeeld CIMK, KNOV en
VNO «laar veel in betekenen. Als de stapel van
papieren regeltjes eenmaal wat overzichtelijker is
geworden valt het allemaal nog wel mee. Het is
nu eenmaal zo dat er in een pand met een woon
bestemming geen bedrijfje gevestigd mag worden
en dat men als je een restaurant begint aan de ei
sen in de Warenwet moet voldoen. Dat is mis
schien lastig, maar voor de consument geeft het
toch een zekere bescherming. Veelal worden de
diploma-eisen als belemmering gezien, maar een
gedegen kennis van zaken blijkt toch vooral op
ae langere termijn zeer nuttig te zijn".
SYLVIA VAN LEEUWEN
Boven: Als alle
plannen
doorgaan wordt
de Haagse
meubelstraat
ondergebracht
ineen „spiegel
paleis" van
20.000
vierkante meter.
Rechts: De heer
H. Hulshoff:
twijfel aan
bestuurlijke
capaciteiten.
