mmm
finale
weekpuzzel door dr. Pluizer
a
a
IW
a
n
S
a
a
a
a
a
a
saHEsasaaDi
B
El
a
a
H
a
a a a
SCHAKEN
WETENSCHAPPEN
postzegels
oplossing uorige puzzel
a|a|l
NolP
e
e
n
fe
e
a
a
m
u
K
k.
e
s
ulb.l
i
0
k
L
5
■k
ft
kïïT
b
p
a
m
n
m
m
lc
i
a
a
e
ancicirana
0 g3 a s
h a
nr. 43 kruiswoordraadsel
J
n
L
E
I
J
j
L
L
El
■ül
H
!L
r
n
J
i
0
L
H
■0
69 1
■73 I
w
H
1
r
n
F
CoidoeSouaant
tsl
W
ÜJ
'5
L
O
F
F
mlmlfliNl-blElLl
miof-r-bl
0
De prijswinnaars van puzzel 421 zijn:
A.J. v.d. Hulst. Rijndijk 264, 2331 AM Leiden.
R. Uhde-Hagedoorn, Warmonderweg 46, 2341 KW Oegstgeest.
De prijzen worden binnen drie weken per cheque toegestuurd.
HORIZONTAAL:
46.
Oogholte.
47.
Bedachtzaamheid.
1.
Zoutig vocht.
48.
Gebakken
6.
Graangewas.
eierpannekoek.
11.
Gezouten kuit van de
49.
50.
De onbekende (afk.
13.
Kamhagedls.
Latijn).
15.
Heilig symbool bi)
52.
Oude lengtemaat.
primitieve volken.
53.
Vogelsnavel.
16.
Diagonaal weefsel.
55.
Verhindering.
18.
Zaadpluis van
57.
Afgespleten plat stukje
gelijknamige boom.
20.
Voedsel.
60.
Belegering.
21.
Griekse godin van de
62.
Paardeslee.
landbouw.
63.
Elektrisch geladen
23.
Ritueel gebruik.
24.
Europeaan.
65.
Hectogram.
25.
Deel van de
66.
Punt bij cricket.
onderkaak.
67.
Nummer (afk.).
26.
Onbezonnen.
68.
Bergweide.
28.
Knaagdier.
70.
Haarkrul.
29.
Namelijk (afk.).
72.
Touw om Iets vast te
30.
Snet drogend
zetten.
mengsel.
73.
Bloeimaand.
31.
Naaldboom.
74.
Zonderling.
33.
Alvorens.
76.
Schadelijk.
35.
Muzieknoot.
79.
Plakband.
36.
Zangstem.
60.
Misdadig.
38.
Oude naam van
82.
Verfplankje.
kaliumcarbonaat.
83.
Vestingwerk.
40.
Vrouwelijk dier.
84.
Bezinksel.
42.
Insekt.
86.
Tak van sport.
43.
Bijwoord.
88.
Bijenhouder.
44.
Klaar.
89.
VERTICAAL:
1. Geestelijke.
2. Niet deelbaar door 2.
3. Horizon.
4. En andere (afk.).
5. Stol.
6. In veiligheid gebracht.
7. Landbouwwerktuig.
6. Windvlaag.
9. Zijrivier van de
Moezel.
10. Dier met een
slurfachtige snuit.
11. Gebraden ribstukje.
12. Belemmering (fig.).
13. Oosteuropeaan.
14. Beroep.
15. Gezichtskleur.
17. Vreemde munt.
19. Ketting.
21. Zwaarlijvig.
22. Metalen staaf.
25. Voertuig.
27. Stremsel.
30. Beroemde rots aan de
Rijn.
31. Muzieknoot.
32. Voorzetsel.
34. Schoolvak.
37. Edel.
38. Koningszoon.
39. Gezamenlijk.
41. Babbelaar.
43. Telwoord.
45. Vinnig.
49. Land in Europa.
51. Specerij.
54. Benauwd.
55. Vis.
56. Doortochtgeld.
58. Rivier In Italië.
59. Verbrandingsrest.
60. Kortstondige periode
van slecht weer.
61. Duinvogel.
64. Kloosterlinge.
66. Lichaamsdeel.
69. Taal uit de groep der
Polynesische talen.
71. Hoofddeksel.
72. Naam v.e. boek.
73. Lange nekharen v.e.
75. Boterachtlg deel der
melk.
77. Waterkering.
78. Water doorlatende.
79. Doorzichtig
garenweefsel.
81. Scheepsvloer.
83. Bulgaarse munt.
85. Symbool van
selenium.
87. Persoonlijk vnw.
Welke twee sleutelwoorden vormen de letters uit de vakjes 51 48 55 68 89 36 20
34 10 80 en 19 41 33 14 79 2 76 54 65 83?
Oplossingen onder vermelding van Puzzel 43 moeten uiterlijk
woensdagmiddag in bezit zijn van de:
Leidse Courant, Postbus 11, 2300 AA Leiden.
Naam, adres en postcode s.v.p. in blokletters vermelden.
1
2
3
5
6
7
8
10
11
12
13
14
15
16
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
31
32
33
35
36
37
38
39
40
41
42
43
Ti
45
46
47
49
52
53
55
56
58
59
60
61
6r
63
64
65
66
68
70
71
72
74
75
77
78
79
80
81
82~
83
84
85
86
87
88
89
2«
^one
—slijk
yoor
j bock
I «Win
c co
i 2
CU -O
Z
Kasparov-Karpov
In een artikel in de Times ge
bruikt de Engelse schaakjour-
S nalist Harry Golombek de we
reldkampioenschapsmatch om
weer eens van leer te trekken
tegen de Russen. Het misera
bele spel van de uitdager
wordt uitgelegd als zijnde
doorgestoken kaart. De Russi
sche partijbonzen zouden Kar-
pov liever als wereldkampioen
houden, omdat deze een trou
we aanhanger is van de partij.
Hoe is het, volgens Golombek,
anders te verklaren dat een
speler met een hogere Elo-ra-
ting in vijftien partijen nauwe
lijks gevaarlijk is geweest.
Eenzelfde soort geluid horen
we van Kortsjnoj in een inter
view met het Zwitserse
schaakweekblad „Schachwo-
che". Hij vergelijkt deze match
met zijn match tegen Karpov
in 1974, waarin hij, naar zijn
zeggen, op vele manieren
werd benadeeld. Als voorbeel
den geeft hij o.a. het sterke se
condantenteam van de wereld
kampioen en een incident tij
dens de match Rest van de
wereld-Rusland, waarin
Kortsjnoj met opzet niet tegen
Kasparov zou mogen spelen,
omdat deze dan veel van
Kortsjnoj zou kunnen leren.
Kortsjnoj voegt daaraan toe,
dat het zwakke spel van de
uitdager een signaal zou zijn
aan de schaakwereld, om dui
delijk te maken dat het geen
zuivere match is.
Beide heren bewijzen met deze
opmerkingen de schaakwereld
een slechte dienst. Het para
noïde gebabbel van de oude
Golombek is eenvoudig te ver
klaren uit het feit, dat sommi
ge mensen achter iedere boom
een Rus menen te zien. De uit
latingen van Kortsjnoj moeten
ernstiger genomen worden,
omdat van hem kennis van za
ken kan worden verwacht.
Om het mindere spel van Kas
parov af te doen als een soort
demonstratie is zeer vreemd.
Kortsjnoj moet toch als geen
ander weten, dat het spelen
van een match iets heel anders
is dan het toernooispel, waarin
Kasparov inderdaad de sterk
ste van de wereld is. In zijn
match met Kasparov moet het
Kortsjnoj toch zijn opgevallen
dat hij, als beduidend mindere
speler, in de eerste fase van de
match door goede voorberei
ding en meer ervaring, zeker
de gelijke was van Kasparov.
Pas toen laatstgenoemde op
dreef kwam, werd het klasse-
verschil duidelijk. Karpov is
momenteel een klasse beter
dan Kortsjnoj en zijn voorbe
reiding is optimaal geweest.
Voeg daarbij de schitterende
vorm waarin de wereldkam
pioen verkeert en de onerva
renheid van Kasparov in mat
ches op dit torenhoge niveau
en de vrij hopeloze 4-0 achter
stand is op normalere wijze te
verklaren. Het Rus-syndroom
van Kortsjnoj bereikt zijn
hoogtepunt bij de opmerking
over de wedstrijd Rusland-
Rest van de wereld, waarin
Kasparov niet tegen hem zou
hebben mogen spelen. Als zou
hij van Kortsjnoj meer opge
stoken hebben dan van de bes
te Westerse speler van dit mo
ment, Jan Timman!
Hoezeer ik Kortsjnoj als scha
ker ook waardeer, ziin uitla
tingen over deze match, waar
in prachtige partijen worden
gespeeld, vind ik hinderlijk en
beneden alle peil. Ter illustra
tie van het bovenstaande geef
ik de zestiende partij, waarin
Kasparov aantoont weer ge
vaarlijk te zijn; hij brengt Kar
pov op de rand van de af
grond.
I.d4 Pf6 2.c4 e6 3.Pf3 b6 4.g3
La6 5.b3 Lb4+ 6.Ld2 Le7
7.Lg2 C.6.
Momenteel een zeer actuele
variant. Eerder was 7... d5 nu
gebruikelijk, maar in de
10.Pxd5 exd5 ll.b4!de betere
stelling.
8.Lc3 d5 9.Pbd2.
Na 9.Pe5 0-0 10. 0-0 Pfd7!
wordt de stelling uit de zesde
partij bereikt, waarin zwart
met voordeel uit de opening
kwam.
9...Lb7 10.Pe5 0-0 U.e4 Pa6
12.04) c5 13.exd5 exd5 14.Tel
cxd4 15.Lxd4 Pc5 16.Pg4 dxc4
17.Pxc4 Lxg2 18.Kxg2.
Tot zover is alles bekend. In
Torre-Sokolov, Londen 1984,
speelde zwart nu 18...Pe6,
maar na 19.Lxf6 Lxf6 20.Dxd8
Lxd8 21.Tadl had wit duide
lijk voordeel. Wat Karpov doet
is echter geen verbetering.
18...Pxg4 19.Dxg4 Lf6 20.Tadl
Lxd4 21.Txd4 Dc7 22.Pd6!
Zwart is in grote moeilijkhe
den; er dreigt lastig 23.Pf5.
Karpov vindt geen bevredi
gende verdediging.
22...Pc6?! 23.Txe6! h5.
Verzwakt de koningsvleugel,
maar na 23...fxe6 24.Dxe6+
Kh8 25.Tc4 wint wit zijn kwa
liteit terug met een gezonde
pluspion.
24.De4 fxe6 25.Dxe6+ Kh7
26.Td5 g€ 27.Pe4 Tad8
28.Pg5+ Kg7 29.De4 Tfe8.
Zie diagram.
Zwart moet de kwaliteit terug
geven.
30.Dd4+?
Berust op een ernstig misver
stand. Kasparov zal toch ook
gezien hebben, dat het tore
neindspel, na 30.Pe6+ Txe6
31.Dd4+ (31.Dxe6?? Db7!) De5!
32.Txd8 Dxd4 33.Txd4 gewon
nen moet zijn.
30...Kg8 31.Txd8 Txd8 32.Df6
Td6 33.Df4 Dc6+ 34.Kh3
Dd7+ 35.Kg2 Dx6+ 36.Kh3
Dd7+ 37.Kg2.
Remise. Door de slechte stand
van zijn koning kan zwart
niets meer ondernemen.
Correspondentie: L.Hofland,
C.Fockstraat 113, 2613 DE
Delft.
WK in Senegal (3)
Het wereldkampioenschap is
verdiend gewonnen door Ana
toli Gantwarg. De Rus, die al
eerder wereldkampioen werd
in 1979 en 1980 bleef Rob
Clerc twee punten voor. Gant
warg scoorde 27 uit 19 (9-9-1),
Clerc 25 uit 19 (6-13-0). Dit
duo maakte in feite de dienst
uit in Senegal, de andere titel
kandidaten, zoals Van der Wal
en Wirny, konden niet impo
neren.
De wisselvalligheid vierde
trouwens hoogtij en daaronder
leed vooral de Nederlandse de
legatie. Ondanks enkele spran
kelende momenten moesten
de Nederlanders het op beslis
sende momenten afleggen te
gen Russen en soms Afrika
nen.
Hans Jansen, Jannes van der
Wal, Auke Scholma en Jos
Stokkel moesten met mindere
plaatsen genoegen nemen dan
was voorzien. Kennelijk wa
ren zij niet bestand tegen de
druk van het voortdurend
moeten presteren.
Daar hebben trouwens meer
spelers last van in een zo slo
pend toernooi als een WK nu
eenmaal is. Daarom moet veel
waardering worden opge
bracht voor de gedeelde zesde
plaats van oud-wereldkam
pioen Koeperman in dit selec
te gezelschap.
De 62-jarige ex-Rus mag op
een voortreffelijk toernooi te
rugzien. Hij toonde een uitzon
derlijke wedstrijd mentaliteit.
Dat geldt trouwens eveneens
voor de Afrikaanse afvaardi
ging, die het gemis aan theore
tische kennis meer dan vol-
GANTWARG
CLERC
doende weet te compenseren
door inzicht en slagvaardig-
Even rees twijfel over de we
reldtitel van Gantwarg toen
hij in de vijftiende ronde van
Mamina N'Diaye verloor. Zijn
voorsprong op Clerc slonk tot
een punt. Maar na de remise
in de voorlaatste ronde tegen
zijn naaste belager Clerc stond
de uitslag vast. In de laatste
ronde vergrootte Gantwarg
zijn voorsprong nog tot twee
punten. Zelf won hij van Ka-
plan, Clerc bleef tegen de
Fransman Guinard op remise
steken.
Clerc-Gantwarg: 1. 32-28 19-
23 2. 28x19 14x23 3. 37-32 10-14
4. 41-37 5-10 5. 35-30 20-25 6. 33-
29 14-19 7. 40-35 9-14 8. 46-41 3-
9 9. 45-40 23-28 10. 32x23
19x28.
Gantwarg is gebaat bij over
zichtelijke standen; hij heeft
uiteindelijk genoeg aan remi
se. Niettemin gaat hij de strijd
beslist niet uit de weg, waar-
GANTWARG
mee hij bewijst elke partij
scherp te willen spelen.
11. 30-24 18-22 12. 38-33 12-18
13. 42-38 7-12 14. 31-26 1-7 15.
50-45 16-21 16. 48-42 14-20 17.
37-31 10-14 18. 35-30. Op 41-37
21-27 38-32 27x38 43x23 22-27
31x22 17x30 35x24 18-23 met
schijfwinst voor zwart.
18. 21-27 19. 41-37 11-16. Zie
diagram. Clerc moet een be
langrijke beslissing nemen.
Omdat 38-32 27x38 43x23 niet
zo aanlokkelijk is wegens 7-11
en dan bijvoorbeeld 31-27
22x31 36x27 gevolgd door 17-
21 26x17 12x41 23x3 13-18
47x36 18-23 29x18 20-49 en de
witte dam gaat verloren, kiest
Clerc terecht voor de tekstzet.
20. 24-19 13x35 21. 29-24 20x29
22. 34x21 16x27 23. 37-32 14-19
24. 32x21 9-13 25. 21-16 19-23
26. 31-27 22x31 27. 26x37 17-22
28. 37-32 6-11 29. 42-37 11-17 30.
47-42 4-9 31. 37-31 25-30 40-34?
7-11 altijd gevolgd door 22-28
33x22 17x48 32. 32-28 23x32 33.
38x27 15-20 34. 42-38 20-25 35.
40-34 13-19 36. 38-32 19*23
31-26 en de spelers kwaï
remise overeen.
De stand van het tweede c 11
gram geeft een belangrijk i
ment aan in de partij Ga
warg-N'Diaye. Gantwarg h«
een fraaie aanvalspartij
speeld en kiest in de diagr;
stand voor de zet 25. 47-41
verhindert dat zwart de
sluiting verbreekt door 17-fLfes
26x17! 22x31 28-23 11x22 33fc r
22x42 32-27 31x22 43-38 42|
39x17 12x21 23x3 e
wegloopt naar 26 volgt er <L.
nog 24-19 13x33 34-30 25*s,m
3x5. ac
25.10-14 26. 45-40 4-10 27. i
36 14-19 28. 40-35 19x30
35x24 17-22 30. 28x17 11x31L
26x37 6-11 32. 33-28 11-17 kRC'
38-33 10-14 34. 28-23 21-26 trlJ8'
33-28 11-19 36. 23x14 20x9 ?ok
28-23 9-14 38. 32-28 18-22 39.IP0"
40?! 22x35 40. 28-23 14x23 Funs|
29x9. Een dure doorbra?ierl!
waarvan Gantwarg de get£PeP
gen kennelijk onvoldoer'^f
heeft kunnen berekenen. 4Ê,rotel
12-18 42. 43-39 16-21 43. 9-4?'e.t,er
20 44. 4x6 20x40 45. 39P L
40x29 46. 6-1 29-33 47. 4943 rfA
27 48. 1-45 33-39! 49. 43x34 d
40. De beslissing valt: wit he?e J®.
geen tempo om zwart te la#Jurl'
slaan (36-31 27x26 37-32 40tRnÉ
45x3 met winst door ovfort
macht). 50. 45-50 40x29 5L fel
11 29-34 52. 11-33 34-40 53. °etb
42 40-44 54. 42-48 4*49 55. l"Jar
31 26x37 56. 48x18 4943 57. Prom
31 43-38 58. 18-34 8-13 59. 34fsPe,c
38-49 60. 23-34 13-19 6L 3ien b
49-32 62. 29-40 19-24 63. 4f ru,3
32-28 64. 18-40 28-6 65. 40-Hent
30 66. 31-27 30-35 67. 27-21al, ei
68.1-7 8-13 69. 745 6-1 70. 4«chaI
13-19 71. 21-17 354 0 72. l^unr
404 5 73. 11-6 19-24. Gantw.word
geeft zich gewonnen. pienS
katie wordt gespeeld waar
geen gracht meer te bekennen
is heb ik u vorige week een
tegenspeelprobleem voorge
legd.
Als oost (O/NZ) opent u met
HB5
O AH 1093
O 1072
53
/afsignaal worden gevraagd
en met de heer om distributie.
In dit geval zou dat wonder
baarlijk goed gewerkt hebben!
1 harten en het biedverloop
ontwikkelt zich aldus:
O/NZ
1096
OB54
O H B8
10876
V83 N ♦HBS
9V76 W O AH 1093
09654 7 o 10 7 2
B42
53
A 7 42
*782
O A V 3
AHV9
Grachtentoernooi
Leuk wordt het spel pas bij
een hartenstart, want dan mag
oost geen klaverslag verliezen.
Trouwens, ook met een andere
start is het voor oost interes
sant om te proberen een over
slag te maken.
dbl.
3 Sch pas
pas
pas
U komt uit met hartenaas (of
de heer). Hoe gaat u door na
dat de volgende dummy is
verschenen? Partner speelt
harten 6.
A742
*?82
O A V 3
AHV9
1. Hartenheer west de 7.
2. Hartenaas west de 6.
3. Harten na zuid troeft.
Wanneer oost weer aan slag
komt en nogmaals harten
speelt in de dubbele renon
ce gaat het spel gewoon
down. In de praktijk speelden
OW dit distributiesignaal niet
en speelde oost niet driemaal
harten, waarop Piet Borst op
de noordplaats makkelijk aan
negen slagen kwam, voor een
zeer goede score.
O/allen
10763
O HV10 6 3
OB
H42
AB H 5
OB72 N OA4
oHVlO w O A 9 843 2
VB865 L ^97
•IV98 4 2
*79 8 5
07 6 5
♦110 3
Alvorens deze vraag op te
kunnen lossen, moet u zo on
geveer weten wat er aan de
hand is en de bieding helpt u
daarbij op streek. Tweemaal
heeft de bezitter van deze
dummy informatief gedou
bleerd. In tweede instantie
heeft zijn partner schoppen
geboden, waar uiteindelijk
door -deze zuidhand nog een
schepje bovenop is gedaan. De
kans is dus levensgroot dat
noord maar een driekaart
schoppen heeft en dan wordt
het interessant om de troef-
lengte van de dummy aan te
pakken. Nou heeft dat weinig
nut wanneer noord de lei
der ook maar twee harten
heeft, maar partner west kan
best op een goede driekaart
gesteund hebben.
Een aantal weken geleden
hebben we al eens verschil ge
maakt tussen de start met het
aas en de heer. Met het aas
kan bijvoorbeeld om een aan-
Overslag
Op de volgende OW-handen
werd maar weinig het uitste
kende contract van 6 ruiten
bereikt (eventueel 6 SA):
west
oost
AB
H5
*7 B 7 2
O A 4
O H V 10
O A98432
VB865
A97
Tegen Eddie Hoogenkamp
werd na bovenstaand bied
verloop met schoppen ge
start en dan is 6 ruiten „koud".
Na de troef gehaald te hebben,
speelde hij uit de dummy kla
vervrouw voor. Noord „mag"
die niet dekken, aangezien hij
de eventuele klaver 10 bij zijn
partner moet beschermen. Al
leen met iets als HlOx moet de
heer gelegd worden.
Klavervrouw hield dus en nu
is het cruciale moment. Heeft
noord gedoken met Hx of
Hxx? Eddie Hoogenkamp ver
volgde met klaverboer, waar
door plotseling alles viel en de
overslag werd binnengehaald.
Duplicerende handen
Je hebt wel eens van die han
den, waarmee de spelleider
niet uit de voeten kan:
Zuid eindigt in 4 harten en
west komt met troef uit. Kan
er van de vier vaste verliezers
eentje af?
Wanneer zuid een eindspel
kan creëren waarbij de tegen
partij de klaver inspeelt, kan
hij het goed doen. Na drie keer
troef ruiten naar het aas en
ruiten na. De tegenpartij moet
schoppen of klaver inspelen.
In geval van klaver moet de
honneurpositie goed geraden
worden, ingeval van schoppen
na, bijvoorbeeld één keer dui
ken, de volgende schoppen ne
men en weer ontsnappen met
schoppen, waarna de tegen
partij alsnog verplicht wordt
de klaver in te spelen. West
komt nu aan slag en moet pro
beren de leider op het ver
keerde been te zetten door
klavervrouw na te spelen.
Misschien doet de leider het
dan verkeerd; met een kleine
klaver na zal hij het zeker niet
verkeerd doen en als hij ABx
heeft, is het contract toch au
tomatisch gemaakt.
Correspondentie: p/a Lehér-
straat 10, 2162 AC Lisse.
op Sardinië een totaal onbe
kende prehistorische cultuur
ontdekt van tienduizenden ja
ren terug.
De vondst is van groot belang,
omdat tot nu toe werd aange
nomen dat de eilanden van de
Middellandse Zee pas 8.000
jaar geleden werden bevolkt.
Bovendien kan de ontdekking
aanwijzingen opleveren over
de eerste bewoners van Euro
pa. De paleontoloog Paul Son-
daar en zijn medewerkers wa
ren eerst op zoek naar aanwij
zingen waarom de dieren uit
het Pleistoceen (2.000.000-
10.000 iaar geleden) op Sardi
nië anders waren dan op ande
re eilanden in de Middellandse
Zee. Op Cyprus, Kreta, Malta
en Sicilië zijn eerder fossielen
gevonden van dwergolifanten»
kleine nijlpaarden en hertjes.
Zij hadden allemaal korte po
ten. Sardinië viel buiten dit
patroon, omdat hier herten
voorkwamen die niet erg klein
waren, noch korte poten had
den. In tegenstelling tot de an
dere eilanden vond men hier
een hondje en grote hoeveel
heden hazen.
Tijdens de opgravingswerk
zaamheden in een grot nabij
het plaatsje Nuoro stuitte de
Utrechtse paleontoloog met
zijn medewerkers bij toeval op
overblijfselen van bewoning
door een nog onbekende mens,
die 14.000 jaar oud bleken te
zijn.
Het betrof door mensenhan
den bewerkte botten van her
ten en een stukje menselijke
schedel, die de onderzoekers
in de lange tijd bewoonde
maar nu verlaten grot aantrof
fen. Uit het menselijk bot
blijkt dat de oeroude Sardijn
in bepaalde opzichten afweek
van de moderne mens. Son-
daar schat dat de het bot al
veel eerder, mogelijk ongeveer
Nederlandse vondst
onbekende cultuur
een miljoen jaar terug, op Sar
dinië terecht moet zijn geko
men.
Gezien de uitzonderlijke fauna
destijds op het eiland moet de
primitieve bewoner van Sardi
nië een heel andere cultuur
hebben gehad, zo meent de
Utrechtse deskundige op het
gebied van uitgestorven die
ren. De eilandbewoners leef
den namelijk in een heel be
perkt milieu, waarin alleen
herten en hazen voorkwamen.
De oorspronkelijke Sardijn
werd nog wel vergezeld van
een hondje.
Ruïnestad in oerwoud
Een Peruaanse expeditie heeft
in de buurt van de rivier de
Huallaga een ruïnestad ont
dekt, die misschien het groot
ste centrum van de indianen
cultuur in het oerwoud van
het Amazonegebied vormde.
Archeoloog Federico Kauf-
Aan één van de tafels ging het
(O/allen):
west oost
1 Ru
2 KI 3 Ru
3 Sch 3 Sa
4 Ru 1) 4 Ha 2)
4 SA 5 KI 3)
6 Ru
1). Slempoging in ruiten.
2). Controle.
3). 0 of 3 (van de 5).
Z/_ A1043
*>B843
ojAS
H105
HV6 N *B8
*?765 w o *710 2
OH862 - OV 97 43
♦V74 ^632
1*9752
*7 AHV9
'0,B 10
(♦IA 9 8
Op 17 en 18 november organi
seert de „Nederlandse Vereni
ging van Aero-Philatelisten
De Vliegende Hollander" weer
een luchtposttentoonstelling in
de tentoonstellingsruimte van
Schiphol. Daarbij wordt spe
ciale aandacht besteed aan het.
feit dat 50 jaar geleden de PH-
AIS „Snip* de vlucht Amster-
dam-Curagao maakte. Ter ge
legenheid daarvan wordt op 17
november in de tentoonstel
lingsruimte een brievenbus ge
plaatst die een speciaal post
stempel oplevert. Belangstel
lenden kunnen poststukken
ter stempeling toezenden aan
de directeur van het postkan
toor Amsterdam, N.Z. Voor
burgwal, postbus 99110, 1000
NA Amsterdam.
Men kan ook een envelop be
stellen door het storten van
4,- op postgiro 402628 t.n.v.
„De Vliegende Hollander",
Willebrordusstraat 139b, Rot
terdam. Voor dit bedrag wor
den twee verschillende enve
loppen, compleet verzorgd, on
der couvert toegezonden. Na
dere informatie kan men ver
krijgen bij „De Vliegende Hol
lander", Postbus 562, Apel
doorn.
In verband met het 250-jarig
bestaan van de Loge „Union
Royale" wordt op 8 november
in het Ordegebouw, Fluwelen
Burgwal 22, Den Haag, een
brievenbus geplaatst. De in
deze brievenbus geposte cor
respondentie krijgt in Den
Haag een bijzonder poststem
pel. Te stempelen stukken kan
men zenden aan het adres: dis
trictspostkantoor, Afdeling Lo
ketdiensten, postbus 99130,
2550 NA 's-Gravenhage.
Met als thema „De reizen van
paus Johannes Paulus II"
heeft de postdienst van Vati
caanstad een twaalfdelige serie
uitgebracht. De zegels tonen
de paus op bepaalde tijdstippen
in plaatsen die hij op al zijn
reizen bezocht heeft. Het gaat
hierbij om reizen die werden
ondernomen in de jaren 1981
en 1982.
Op een zegel van 50 lire ziet
Twaalf pausbezoeken
op Vaticaanse zegels
men de paus bij aankomst in
Karatsji, Pakistan, op 16 fe
bruari 1981. De zegel van 100
lire toont de paus, tijdens het
aanbidden van het genade
beeld van Onze Lieve Vrouw
gedurende het bezoek aan de
Filippijnen op 17 februari
1981. Op 22 februari 1981 ver
bleef de paus op het eiland
Guam (150 lire). De zegel van
250 lire geeft een beeld van
het bezoek aan Japan van 23
tot 26 februari. Op de achter
grond ziet men naast een scha
re van gelovigen, de kathe
draal van Tokio. Het bezoek
aan Anchorage in Alaska
wordt in beeld gebracht op de
zegel van 300 lire. De zegel
van 400 lire geeft een beeld
van het bezoek van de paus
aan het Afrikaanse continent.
Van 12 tot 15 mei 1982 bracht
de paus een bezoek aan Portu
gal. Dit bezoek wordt op de ze
gel van 450 lire in beeld ge
bracht door een afbeelding
van de paus in gebed te Fati-
ma. Vervolgens nu een zegel
van 550 lire, die een beeld
geeft van het bezoek van de
paus aan Engeland van 28 mei
tot 2 juni 1982. Het bezoek aan
Argentinië, van 10 tot 13 juni
1982, wordt in beeld gebracht
op de zegel van 1000 lire. Op
15 juni 1982 was de paus aan
wezig bij de Internationale
conferentie voor Arbeid welke
te Genève werd gehouden. Dit
gebeuren wordt in beeld ge
bracht op de zegel van 1500
lire. Op 29 augustus werd de
Republiek San Marino door de
paus bezocht. Men ziet op de
zegel van 2500 lire het portret
van de paus met op de achter
grond de Monte Titano in San
Marino. De serie wordt afge
sloten met een zegel van 4000
lire, die het bezoek van de
paus aan Spanje in november
1982 in beeld brengt. Op de
achtergrond ziet men de ka
thedraal van Santiago de Com-
postela.
vloed
mann Doig, die de expedfcrfel
leidde, wil de preciese plijk?
nog niet bekend maken, omtens
ruïnes zo lang mogelijk teftomb
schatrovers te beschermen. Breec
Hij zei van plan te zijn $alen
nieuwe expeditie te ondervoor
men naar het nog niet onttlim*
ten oerwoudgebied langs liet t
Huallaga in het noordoosiPrat
van het land, om de archeolijvoc
gische plaats nader te ondfermi
zoeken. (rote
De verlaten stad in de junbick
bestaat volgens Kaufmann fa kl
van torens voorziene vestüfasen
muren, paleizen, tempels
een kerkhof. Ze zou groter 4HH
dan de tot nu toe ontdekte n
nesteden Machu Picchu, G|
Pajaten en Cuelap.
Volgens Kaufmann is de s
vermoedelijk in de 9e of I
eeuw gesticht. De architt
sche stijl vertoont gelijkcl
met de Andesculturen
vóór de stichting van het i
van de Inka's.
Skelet voorouder
mens in Kenia
In het noorden van Kenia
het vrijwel complete skA
van een vroege voorouder
de mens gevonden. Het is
gens de directeur van
Rijksmuseum van Kenia, 1
chard Leakey, het gebeel
van een jongen van 12 jaart
1.600.000 jaar geleden leeft
Het levert het bewijs dat)
voorouders van de mens
langer en zwaarder waren
gedacht.
Het geraamte werd
maanden terug gevonden F
de oever van het Turk.
-meer. Het bestaat uit 70
stukken van het geraamte
een mens die samen een vfeen
wel volledig skelet vormeÊ L j
„Het is makkelijker te zeg
welke delen er niet zijn
welke zijn gevonden", al 'Uid
Leakey. Vermist worden naai
linkerarm- en hand. de red Insti
rarm onder de elleboog en jng
grootste deel van beide voe ..L
Het gevonden skelet is dat
Homo Erectus, de soort e*P
wordt beschouwd als de v« huif
ste voorouder van de mens noei
Wat het geraamte volgens tien!
akey zo interessant maak
dat voorheen alleen de sck
dels van Homo Erectus r£,
lijk goed bekend waren. Ven
de rest van het skelet had (Saan
tot dusver nog maar weÉie.
fragmenten gevonden. j
