Tragedie in Ethiopië had
vermeden kunnen worden
Een nieuwe fiets met uitschuifbaar pedaal
Mitterrand
beëindigt
sussend bezoek
aan Engeland
Glemp waarschuwt voor wraakacties
Minder olie uit Mexico en Egypte
DE REVOLUTIONAIRE VINDING VAN FREDER STUCKENBROK:
;ina BUITENLAND
CeidócSouwnt
ZATERDAG 27 OKTOBER 1984 PAGINA 7
k ond
,llen
is op
Belgische tuinders
willen onderhandelen
SlWt Gasunie
d
I BRUSSEL De Belgische glastuinders,
die ongeveer vijftig miljoen kubieke me-
r aardgas per jaar verbruiken, willen
(chtstreeks met de Nederlandse Gasu-
.je onderhandelen om voor dat gas een
otpeciale lage prijs te verkrijgen. Zij zijn
:b] razend over het feit dat hun Nederland
en eiise collega's met ingang van 1 oktober
e vraieen jaar lang maar hooguit 42,5 cent per
kubieke meter voor het gas hoeven te
ude g aetalen. Na die prijsverlaging voor de
rtij èc Nederlandse tuinders betalen hun Belgi-
zal Vsche collega's nu 45 a 50 procent meer
ie haper kubieke meter, aldus de Boerenbond,
aantrede BTW op gas bedraagt in België ze
ventien procent.
Actie tegen Brits lid
Europese Commissie
STRAATSBURG De Nederlandse Europarlemen
tariër Florus Wijsenbeek (VVD) is binnen de juridi
sche commissie van het Europees Parlement op zoek
baar wegen om te voorkomen dat een Britse conser
vatief, Lord Cockfield, wordt benoemd tot lid van de
Europese Commissie, het dagelijks bestuur van de
EG. Cockfield, een Britse edelman, is als gevolg van
zijn adellijke titel erfelijk lid van het Britse Hoger
huis, een parlementaire vergadering met wetgeven
de bevoegdheden. Artikel 10, lid 3, van het toetre
dingsverdrag dat Groot-Brittannië heeft onderte
kend stelt, dat leden van de Europese Commissie
niet tegelijkertijd lid van een parlementaire vergade
ring mogen zijn. Wijsenbeek wil het Europese Hof in
Luxemburg een uitspraak laten doen over de aan
vaardbaarheid van Cockfield.
bezoek nam
premier Lub
bers op zeer
hartelijke wij
ze afscheid
van de Griek
se premier
Papandreou.
>ELIÏ
Nederland levert mogelijk militair
materieel aan Griekenland
ATHENE Niet alleen in Koeweit, maar ook in
Athene hebben premier Lubbers en minister Van
den Broek gesproken over de verkoop van Neder
lands militair materieel. Na afloop van de bespre
kingen met de Griekse premier Andreas Papan-
dreou en minister Ioannis Charalambopoulos ver
klaarde premier Lubbers dat niet is gesproken
over de levering van nog meer Nederlandse fre
gatten aan de Griekse marine, maar over de elek
tronische apparatuur voor deze vaartuigen. De
schepen die de Griekse marine wil aanschaffen
zullen op Griekse werven worden gebouwd, maar
de elektronische apparatuur mogelijk vuurgelei-
dingssystemen van de Philips-dochter Holland Sig
naal Apparaten wil Griekenland in het buiten
land aanschaffen. De Nederlandse bvewindslieden
zijn inmiddels huiswaarts gekeerd.
Mondale noemt
peilingen onbelangrijk
WASHINGTON De Democratische kan
didaat voor het Amerikaanse presidentschap.
Walter Mondale, besteedt in zijn verkie;-
zingstoespraken geen aandacht meer aan d^
resultaten van opiniepeilingen. Mondale zei
dit gisteren tijdens een bijeenkomst met ver
slaggevers in Ohio. Hij werd geconfronteerd
met cijfers waaruit zou blijken dat zijn ach
terstand op president Reagan opnieuw is ge;-
groeid. De Republikeinse campagneleiding is
inmiddels zó overtuigd van de comfortabele
voorsprong van Reagan op Mondale dat zij
vice-president George Bush opdracht heeft
gegeven plaatselijke en regionale Republi
keinse kandidaten voor de Senaat en het
Huis van Afgevaardigden te gaan ondersteu-
t dan
door
is ook
d de
ieuwe
oeder.
jaar,
In-
s ook
t kei ij
e jaar
beslis-
vanaf
geldt
adop-
onen-
chter-
de
of
kei i j-
als die
dan
Ie hier
even-
oepas-
:n zijn
itigste
;n een
fanta-
ruzies,
de
moet
stant
t.
ioront
;n var
welis
al:
altijc
n zijn
heb;
hié
i of d
lieuw
taand
len in
lerlijkt
latuur-
rede-
LONDEN Het is een
grotesk gegeven dat van
daag de dag honderddui
zenden mensen sterven
van de honger. Maar een
garantie dat de Ethiopi
sche tragedie zich niet in
andere Afrikaanse lan
den zal herhalen, kan
niet gegeven worden.
Evenmin is er een garan
tie dat de hongersnood in
Ethiopië zelf onder con
trole gehouden kan wor
den.
Hongersnood is een ramp die
zich niet opeens voordoet
er gaat een lange periode van
waarschuwingen aan vooraf.
In theorie en praktijk is hon
ger te voorkomen, maar toch
lijkt het alsof regeringen, in
ternationale hulporganisaties
en het publiek hongersnood
accepteren als een onvermij
delijke zaak.
Politiek eigenbelang, gebrek
aan communicatie tussen re
geringen of hulporganisaties,
guerrilla-activiteiten en me
dia-moeheid zijn factoren die
bijdragen tot het soort traag
heid in begrip, waarvan zo
veel mensen het slachtoffer
worden. De vraag is welke
belangrijke stappen er nu
nog genomen kunnen wor
den, die deze traagheid in ef
fectieve actie kunnen laten
omslaan. De gebeurtenissen
van afgelopen jaren in
Ethiopië geven maar heel
weinig reden tot optimisme.
De hulpcommissie (RRC), die
de Ethiopische regering na
de hongersnood van 1972 en
1973 in het leven riep om
mogelijke hongersnoodgebie-
den in de gaten te houden,
keurde ip 1979 samen met de
Wereldvoedselorganisatie
een plan goed, waarin werd
voorgesteld de kwetsbare ge
bieden te voorzien van buf
fervoorraden voedsel. Het
plan is echter nooit verwe
zenlijkt.
In 1982, na een bijzonder
slechte oogst, vroeg de Ethio
pische regering om nog eens
extra voedselhulp. Dit ver
zoek werd, in zoverre er al
aandacht aan werd besteed,
niet serieus genomen door
Westerse hulporganisaties,
die meenden dat er al vol
doende voedsel in het land
aanwezig was om aan de ex
tra vraag te voldoen. Er werd
geen enkele poging gedaan
om uit te vinden hoeveel
voedsel er precies was, en
waar, en wie het er de mees
te behoefte aan had.
Er ontstond een duidelijke
vertrouwenscrisis: aan de ene
kant was daar de regering in
Addis Ababa, die er niet in
slaagde de voedselhulporga
nisaties er van te overtuigen
dat de situatie echt zeer be
nard was, aan de andere kant
vertoonden de organisaties
een zelfingenomenheid die
aan het onwaarschijnlijke
grensde. Aan het einde van
1983, toen ook de oogst van
dat jaar mislukt bleek, werd
steeds duidelijker dat Ethio
pië op het randje van een
wijdverspreide en ernstige
hongersnood balanceerde.
Alarmerende rapporten
Niemand kan beweren dat de
hulporganisaties niet van de
naderende dreiging op de
hoogte waren. Vanaf eind
1983 werd in een onafgebro
ken stroom van regerings- en
vrijwilligersrapporten gewe
zen op de steeds dichterbij
komende tragedie. Ook het
in Londen gevestigde Inter
nationale Rampen Instituut
publiceerde eind 1983 een ar
tikel dat met sociale en eco
nomische bewijzen kwam die
in die richting wezen. De
Ethiopische regering en vrij
willigersorganisaties onder
namen gezamenlijk koorts
achtige pogingen de getrof
fen gebieden van voedsel te
voorzien. En toen, op het mo
ment dat de vraag naar voed
sel haar hoogtepunt had be
reikt, was het voedsel in
Ethiopië gewoonweg op.
Aan het begin van dit jaar
vroeg de RRC om 900.000 ton
voedsel uiteindelijk werd
99.000 ton toegezegd; maar
34.000 ton kwam daadwerke
lijk in Ethiopië aan. Aan het
einde van juli waren de
voedselvooraden in het land
geslonken tot een reserve
van ongeveer 16.000 ton.
Wanneer de internationale
organisaties de omvang van
de hongersnood eerder er
kend hadden, zouden duizen
den mensen nu nog in leven
zijn.
Alles bijelkaar genomen kan
Opnieuw
voedselhulp
naar Ethiopië
DEN HAAG Minister
Schoo van Ontwikkelingssa
menwerking heeft ongeveer
13 miljoen gulden uitgetrok
ken voor voerdselhulp aan
het door droogte getroffen
Ethiopië. Daarnaast wordt
een Hercules-transportvlieg
tuig beschikbaar gesteld voor
het overvliegen van voedsel
van de havenstad Asmara
naar het binnenland. Dit
heeft de voorlichtingsdienst
ontwikkelingssamenwerking
bekendgemaakt. Eerder dit
jaar verleende de minister
ook al hulp ter waarde van
ongeveer zes miljoen gulden.
Naar schatting sterven in dit
land nu per dag 250 mensen
door de honger. Zes tot zeven
miljoen mensen worden door
de honger bedreigd. Direct
levensgevaar is er volgens
hulpverleningsorganisaties
de komende twaalf maanden
voor 300.000 tot 900.000 men
sen. In Ethipië is niet alleen
voedselhulp nodig. De ha
vens hebben slechts een be
perkte verwerkingscapaciteit
waardoor de voedselhulp
moeizaam tot stand komt.
Ook is er een tekort aan
transportmiddelen.
de catastrofale omvang van
de hongersnood geweten
worden aan een gebrek aan
wil om harde bewijzen te
verzamelen en deze te ge
bruiken om de voedselorga-
nisaties te dwingen van te
voren hulp te verlenen. Het
bewijs was voorhanden, en er
was zeker geen buitengewo
ne intellectuele of organisato
rische inspanning voor nodig
om de gegevens in hun juiste
licht te zien en ze onder de
gezamenlijke aandacht van
de voedselorganisaties te
brengen. Dat dit niet is ge
beurd, wijst eens te meer op
het onvermogen van grote en
goed gefinanceerde ambtena
renapparaten om prompt te
handelen.
FRANCES D'SOUZA
Copyright The Guardian
word
Het ii
lelijke
wijzi
e amb
(Vervolg van de voorpagina)
WARSCHAU De leiding
van Solidariteit heeft de be
volking via pamfletten opge
roepen een „vastbesloten hou-
ling" aan te nemen. „Slechts
Jy pp deze wijze kunnen wij die-
-genen die de methoden van de
'Russische geheime dienst)
KGB en Latijnsamerikaanse
dictaturen in Polen willen in-
wie zy°eren, duidelijk maken dat
de lije kosten van politieke moor
zijn erfttmUet.
overMV het belang van de voort-
oifiang van het onderzoek wil
Dales het ministerie van binnen-
tarts. iJandse zaken niet vóór zondag,
;n dat nadat de drie aangehouden
/an DVerdachten met een getuige
fit, u joVan de ontvoering zijn gecon-
etje vcjEronteerd, verdere gegevens
st. hpenbaar maken.
T HOl^n veel Poolse steden protes-
teert de bevolking tegen de
ontvoering. In pamfletten
voorgesteld stakingen
hit te roepen en in de Stanis-
:^BÜ law-Kostkakerk in Warschau,
de parochiekerk van Popie-
I Nicaragua wil
jTsjechische
j vliegtuigen
aanschaffen
I MANAGUA Nicaragua wil
moderne Tsjechoslowaakse
lestoestellen aanschaffen, die
Dok kunnen worden omge
bouwd tot gevechtsvliegtuigen,
pit heeft de woordvoerdster
yan het ministerie van defen
sie bekend gemaakt. Dit on
danks waarschuwingen van de
JVerenigde Staten dat deze
lanschaf kan leiden tot de
tombardering van Nicara
guaanse luchthavens, aldus
jvoord voerster Passos. De toe
stellen lijken veel op de
Spaanse opleidingsvliegtuigen,
die in het buurland Honduras
|vorden gebruikt, zo voegde zij
eraan toe.
Het is de eerste keer dat Ma
nagua in het openbaar toegeeft
pat Nicaragua de vliegtuigen
wil kopen. In Washington
geeft dit bezorgheid gewekt.
|De woordvoerder van het mi
nisterie van buitenlandse za
ken, John Hughes, zei dat de
Uitbreiding van het Nicara
guaanse militair arsenaal een
Lernstige ontwikkeling zou
pijn die met grote bezorgheid
wordt gevolgd".
luszko, zijn onafhankelijke
journalisten een actie van
„vasten en gebed" begonnen.
Vrijdag protesteerden 1000 a
2000 studenten voor de kerk,
waarbij een verklaring en een
gebedsoproep van kardinaal
Jozef Glemp werden voorgele
zen.
Primaat Glemp bezocht de
van emotie omgeven parochie
kerk van de ontvoerde pries
ter vrijdag en hij vroeg de ge
lovigen geen gevoelens van
haat of wraak te koesteren.
Hij zei: "Wij wensen dat ons
lijden christelijk zij, zonder
enige reactie van wraak, enige
reactie van haat".
Kardinaal Franciszek Ma-
charski, de aartsbisschop van
Krakow, zei in een afzonder
lijke verklaring: „In deze situ
atie sluiten zich allen die van
goede wil zijn aaneen wanneer
zij vragen om een volledige
verklaring van schuld en ver
antwoordelijkheid".
JAMANI:
OSLO Mexico en Egypte
zullen hun olieproduktie ver
kleinen om zo een bijdrage te
leveren aan de pogingen de
prijzen van olie op de wereld
markt te stabiliseren. Dit heeft
minister Jamani van olie van
Soedi-Arabië gisteren ver
klaard in Oslo. Jamani is in de
Noorse hoofdstad om met zijn
Noorse collega Kaare Kristian-
sen te overleggen over de situ
atie op de wereldoliemarkt na
dat Noorwegen een verlaging
van zijn olieprijs had aange
kondigd, een verlaging die is
gevolgd door Groot-Brittannië
en Nigeria. Hoe ver Mexico en
Egypte willen gaan met de be
perking van hun produktie zei
Jamani niet. Hij acht het geen
goede zaak wanneer de OPEC
haar produktie sterk ver
kleint. Er is sprake van dat de
produktie wordt verminderd
met drie miljoen vaten per
dag, waarvan Saoedi-Arabië
de helft voor zijn rekening zou
Koningin Elizabeth van Groot-Britannië is in levendig gesprek
met de Franse president Mitterrand die voor zijn vertrek ter ha-
rer ere de Britse vorstin een diner aanbood.
LONDEN President Frangois Mitterrand van Frank
rijk heeft gisteren zijn officiële bezoek van vier dagen
aan Groot-Brittannië beëindigd door op een afsluiten
de persconferentie het incident te sussen over het mee
brengen van explosieven door een Franse veiligheids
beambte.
De president zei dat hij er zeker van was dat de beambte, die de
explosieven had geplaatst op het terrein van de ambtswoning
van de Franse ambassadeur in Londen om de Britse veiligheids
dienst op de proef te stellen, "in het geheel geen slechte bedoe
lingen" had. Hij betreurde echter wel het "misverstand" dat
door het incident was ontstaan en wees er met nadruk op dat de
betrokken beambte niet tot zijn persoonlijke lijfwacht behoorde.
Hij bood echter niet zijn excuses aan voor het incident dat in dè
woorden van premier Thatcher „ernstige bezorgdheid" had ge
wekt.
Mitterrand zei dat zijn bezoek aan Londen een succes was ge
weest en hoewel hij had gewenst dat het incident niet had
plaatsgevonden, vond hij dat men dit toch niet buiten alle pro
portie moest opblazen (in Parijs verwees men er luchthartig
naar als naar een "incident tussen Sherlock Holmes en Hercule
Poirot"). Mitterrand, die vrijdag 68 jaar werd, werd gevraagd of
hij gezien het explosieven-incident een snuffelhond als cadeau
wilde hebben. „Ik heb al drie labradors", antwoordde hij. „Trou
we dieren, maar ik zou er nog wel een bij willen hebben".
Op de vraag of hij dacht dat de eeuwenoude rivaliteit tussen
Frankrijk en Engeland ten grondslag ligt aan de stekeligheid die
de verhouding tussen de twee landen vandaag dikwijls ken
merkt antwoordde de president: „Het is te verwachten dat deze
lange maar mooie geschiedenis sporen heeft nagelaten. En'We
zijn verschillende volkeren".
(Van onze correspondent
Gerard Kessels)
SCHORTENS Zoals
Nederlanders grappen
maken over de „domme"
Belgen, zo nemen de
Duitsers hun landgeno
ten uit Oost-Friesland op
de korrel. Ontelbaar zijn
de moppen die over de
„Ost-Friesen" de ronde
doen. Dat er over zijn re
gio zo gelachen wordt
ligt in elk geval niet aan
Freder Stuckenbrok. De
Oostfries uit Schortens is
een van de begaafdste
uitvinders van het land.
Met zijn laatste vinding,
een revolutionaire ver
betering van de fiets,
laat hij Nederland, het
fietsland bij uitstek, een
poepie ruiken. Het credo
van Stuckenbrok: „Alles
kan verbeterd worden.
Alleen de natuur is per
fect".
Volgend jaar komt de Stuc-
kenbrok-fiets in productie en
als de vakwereld zich niet
danig vergist zal het niet lang
Met de ultschuifbare pedaal
arm kan de snelheid opge
voerd worden. Stuckenbrok:
,,We zaten al te denken over
een advertentie met een omaa
tje die in de bebouwde kom
geverbaliseerd wordt omdat ze
te hard rijdt".
duren of er rijden er miljoe
nen van rond. Het idee is
even eenvoudig als geniaal.
De 53-jarige Fries heeft een
uitschuifbare pedaalarm ont
wikkeld, die zich aanpast aan
de bewegingen van de fiet
ser. Bij druk op de pedalen
worden die langer, waardoor
de aandrijving vergroot
wordt. Bij de achterwaartse
beweging, als de fietser geen
kracht nodig heeft, schuift de
pedaal weer in de normale
stand. Het resultaat is een
energie-besparing van onge
veer twintig procent. Vooral
bergop en bij sterke wind zal
de fietser van Stuckenbroks
extraatje profiteren. Het was
ook de wind, die op het vlak
ke Oostfriese land flink te
keer kan gaan, die de stoot
gaf tot de vinding. „We zaten
met een paar bekenden in de
sauna en een van hen vroeg
of ik iets kon doen aan dat
getrap tegen de wind. Een in
genieur die er bij was zei dat
er aan de fiets geen wezenlij
ke verbeteringen meer moge
lijk waren. Maar dat stimu
leerde mij juist. Toen ik er
mij mee bezig ging houden
was m(jn uitgangspunt dat
het uiterlijk van de fiets niet
mocht veranderen. Het beeld
van de fiets ligt al tientallen
jaren vast. De koper wijst al
het exotische af. Het idee om
de pedaalarm te verlengen
had ik al snel. Na veertien
dagen had ik al een eenvou
dig demonstratie-model aan
gebracht op een oude fiets.
Dat werkte overtuigend ge
noeg om er mee door te
gaan".
Maar de problemen kwamen
bij de uitwerking van de vin
ding. Het kostte heel wat in
spanning en geëxperimenteer
voordat er een pedaalcon
structie was ontworpen, die
niet afbrak of scheef boog.
Drie jaar was Stuckenbrok
daar mee doende. „Het is niet
even een briljant ideetje en
hup daar is weer een uitvin
ding. Het is voor één procent
inspiratie en negentig pro
cent transpiratie", zegt de
uitvinder.
Proefritten
Op het winderige Friese land
testte Stuckenbrok, van huis
uit geen fietser, zijn vinding
zelf in talloze proefritten.
Broer Bernhard: „Ik reed
dan mee. Freder op zijn Stuc-
kenbrok-fiets en ik op mijn
gewone fiets. Al snel kon ik
hem niet meer bijhouden en
was ik uitgeput. We stopten
even en wisselden van fiets.
Toen was het omgekeerd".
Het uitvindercentrum in
Hannover zag op slag de mo
gelijkheden van de Stucken-
brok-fiets. De deelstaatrege
ring van Nedersaksen legde
twee ton bij in de ontwikke
lingskosten. En Kynast, een
van de grootste fietsenbou-
wers in de Bondsrepubliek,
was zo enthousiast dat het
bedrijf een licentie aanvroeg.
Kynast, goed voor zo'n 8.000
fietsen per dag, zal als eerste
fabrikant de Stuckenbrok-
-fiets op de markt brengen.
Met andere gegadigden in
binnen- en buitenland lopen
de onderhandelingen. „Ook
in Nederland hebben we
onze voelhorens al uitgesto
ken", zegt hij.
Freder Stuckenbrok behoort
niet tot de vele Willie Wor
tels die voortdurend uitvin
dingen doen, maar er geen
kaas van gegeten hebben om
hun vindingen verder te ont
wikkelen en tot een succes
op de markt te maken. Hij
heeft een paar broers die wat
dat betreft van wanten we
ten. August en Bernhard
Stuckenbrock nemen het
commerciële deel voor hun
rekening. Gezamenlijk heb
ben zij de firma STS Gerate
GmbH gesticht. Vennoot
Freder is verantwoordelijk
voor ontwikkeling en tech
niek. In een grote verbouwde
boerderij werkt hij met vier
helpers aan de uitwerking
van zijn ideeën. En ideeën
heeft hij volop. „Wij moeten
hem gewoon afremmen",
zegt broer Bernhard. „Als
mijn man zegt: luister eens,
ik heb een idee", zo vertelt
zijn vrouw, „dan stop ik de
vingers in mijn oren. Soms
kan hij er 's nachts niét van
slapen". „Dat valt wel mee",
zegt de uitvinder, „maar ik
krijg de beste ideeën als ik
goed uitgeslapen ben en om
vier uur 's morgens wakker
wordt".
De uitdrukking: schoenma
ker blijf bij je leest, is nooit
op Freder Stuckenbrok van
toepassing geweest. Hij be
weegt zich op een breed ter
rein. Zijn ingenieus gecon
strueerde trap is een succes
geworden. Hij heeft een klei
ne. uiterst zuinige, motor ont
wikkeld, die geschikt is voor
bromfietsen, motorzagen en
boten. Jagers heeft hij ver
blijd met een insteekloop, die
op elk type wapen past. Stuc
kenbrok wordt gedreven
door de drang de onvolmaak
te wereld om hem heen te
verbeteren. De ingewikkelde
cursus om noten te leren, die
zijn dochter bij haar orgel
kreeg, ergerde hem. In een
mum veranderde de uitvin
der de cursus zodanig dat zijn
dochter al meteen melodietr
jes kon spelen en de noten
spelenderwijs leerde.
Stuckenbrok: „Ik ben een au
todidact. Ik wil dingen doen
die eenvoudig en overzichten
lijk zijn. Ik heb iets tegen in
gewikkelde dingen. De vier-
taktmotor is eigenlijk te inge
wikkeld, te gecompliceerd.
Wankel heeft laten zien dat
het ook eenvoudiger kan.
Uitvindingen moeten ook
hun nut hebben. Hydrauli
sche taartscheppen of hon
dentoiletten zal ik nooit ont
wikkelen. Ik ondervind een./
grote bevrediging als ik iets
kan maken wat maatschap
pelijk en economisch van be
lang is". Stuckenbrok heeft
trouwens een hekel aan het
woord uitvinder. Hij ziet
zichzelf liever als een „Tuft-"
Ier", een knutselaar.
En ideaal heeft Stuckenbrok:
„Zonder geldzorgen met een
paar helpers in een goed uit
geruste werkplaats kunnen -
werken".
