„In jaren
zeventig
heb ik
bittere
Zweepslag
en Restless
Legs
fff
Blijft over pappen, poederen enzo
voort. In grote trekken komt dat op
het volgende neer. Het been wordt
in zwachtels ingepakt om de bloed
uitstorting in te dammen. Dan
moet er een paar dagen met kruk
ken worden gelopen en om de
spanning op de spier te verlagen
wordt de hak met een paar centi
meter verhoogd. Sommige artsen
spuiten een plaatselijke verdover in
(procaine) om de pijn te verzach
ten. Fysiotherapeuten wenden
vaak cura-puls aan, een behande
ling met ultra-kortegolfgeluid.
En wanneer lopen? Tja, ook daar
zijn de meningen over verdeeld.
Sommige artsen schrijven een paar
weken absolute rust voor, anderen
proberen de patiënt zo snel moge
lijk weer op de been te krijgen. On
derzoek met ratten zou aantonen
dat je met lopen niet al te lang
moet wachten.
Duidelijk? Nee? Geeft niet. De
huisarts professor Mulder kon uit
de verwarrend verschillende ad
viezen ook geen wijs worden.
Dan een man van de praktijk, ver
zorger J. Joosten van NEC.
„Zweepslag komt bij ons om de ha
verklap voor. We beginnen dan
met rust. De spanning op de ge
scheurde spier verminderen, daar
gaat het om. Daarom zwachtelen
we het been in en verhogen de
hak. De fysiotherapeut behandelt
dan verder. Hoe lang het duurt?
Geen peil op te trekken. Als de
spier niet te erg gescheurd is dan is
het in twee weken over".
Het enige wat dokters zeker weten
over Restless Legs is dat ze er niets
Let op het gestrekte been rechtsonder van een van de hardlopers. In die
positie kun je een zweepslag oplopen (gestrekt been en op de tenen). Het
etsje is van Picasso.
van weten. Restless Legs, dansbe-
nen, jambes sans repos, jeugdbenen,
Unruhe in den Beinen, jengelbe
nen, is, de namen zeggen het al,
een onaangenaam gevoel diep in de
onderbenen gepaard aan een onbe
dwingbare idrang om de benen te
bewegen. Dat gevoel is bij iedereen
anders. Genoemd worden ondraag
lijke, kruipende, borende, tintelen
de of jeukende sensaties in meestal
beide onderbenen. Dat kan een mi
nuut duren, soms meer dan een
uur. Worden benen geregeld
's nachts onrustig dan houden ze je
tot gekmakend toe uit de slaap. Bij
kabinet-De Jong werkzaam e,roel
ter als onderwijsminister ten) tv"
van het kabinet-Biesheuvel. CFcaP
vraag of hij in deze tijd nog it|- W
ter zou willen zijn zegt Van Ven
„Minister worden en dat geldt;
voor het voorzitterschap van,neli
VNO, dat is niet iets wat je wil** h<
overkomt je. Achteraf kun jë*0 a
zeggen: er is me een ongeluk #1
komen of het is fijn dat dat op P
weg is gekomen". En filosofe
merkt hij op dat alles zijn best#16*6
tijd heeft in een mensenleven.;6aat
„Ik herinner mij dat ik als I "e
staatssecretaris een bijstelling^-—
de kinderbijslag moest verdedfsjg
Het ging om een ingreep vans^
vijftig miljoen gulden. Een be.,
waar je nu van zegt, waar ma* c
je druk om. Maar in de Kame^en
pen de emoties daarover zo hoef *>e:
dat tijdens een commissieverg tv»
ring een motie van wantroue®rl
door een kamerlid werd inged^PS
De man wond zich zo op dat hF001
plekke dood neerviel. Als je dai
groentje in de politiek iets
verdedigen, waarvan je denkt
dat rechtvaardig is en zoiets
komt jeNou, dat is toch
weer iets anders dan wat roe
Algemene Beschouwingen".
„Ik wil maar zeggen, je kunt
vergelijkingen trekken. Ik zaT~~
geen oordeel aanmatigen ovefl
windslieden, die hebben het i
lijk zoals ook hun voorgange
hun situatie het moeilijk haJ
Dat geldt voor een voorzitter]
de FNV, maar ook voor een 1
zitter van het VNO".
MARGA RIJE]
Foto's: CEES VERK
onderzoek kan de dokter ma
niets afwijkends aan de benend
den. Soms, maar meestal dus!
wordt wel een oorzaak gevoif
Bloedarmoede, slechte
zwangerschap, vergiftigingen!
het een en ander, spataderei
„etalagebenen" kunnen dezT
klachten veroorzaken.
„Wat is de oorzaak dan wel?"
de patiënt aan de dokter ku
vragen. De dokter weet dat
restless legs is een waarom-
om-kwaal. „Is er wat tege
doen?'" Als ome dokter heel
is, zegt hij „nee".
Hoewel Carbachol, zo zegge
medische handboeken, zou
eens verlichting kunnen
Ook met Valium zijn wel eer
delijke resultaten gemeld. En
ckel beveelt een proefbehan<
aan met chinidinesulfaat,
„wanneer na een week tot tie
gen geen verbetering optreed
is er verder geen heil van te
wachten". Hopeloos dus. Re
Legs is een „u-moet-er-mee-
leven-kwaal".
Waar de reguliere geneesl
versaagt, ligt een rijk arbei
rein voor de alternatieve g<
kunde. De Gids voor altern
Geneesmiddelen beveelt
„kuitkramp" Arnica Montan
Comp aan, maar ook Bellar
Complex 145 of Carduus mar
Dl Comp of Hamamelis D2
of Milleforum D2 Comp. Ell
die middelen zou probaat w
tegen kuitkramp en in één i
door tegen een dozijn andere
len bovendien.
Zelfs een man als VNO-voorzitter, mr. Chris van
Veen, is niet vrij van emotionaliteit als hij aan zijn
naderend afscheid denkt. Dat blijkt overduidelijk uit
een gesprek, dat verslaggeefster Marga Rijerse naar
aanleiding van dit afscheid met hem had. Op 6 no
vember draagt Van Veen officieel de voorzittersha
mer over aan zijn opvolger, na elf jaar leiderschap.
Een van zijn voornaamste taken: het aan de overheid
duidelijk maken dat een gezonde samenleving on
mogelijk kan bestaan zonder een gezond bedrijfsle
ven. Wat dat betreft heeft hij niet zulke prettige her
inneringen aan de jaren zeventig.
DEN HAAG Hij werd weieens
gekscherend de Piet Bambergen
van het VNO genoemd. Scheidend
werkgeversvoorman mr. Chris van
Veen (61) heeft echter andere ko
mieken in het hoofd. „Na de. va
kantie zijn we binnen het VNO „de
operatie naadloze overgang" ge
start. Dat betekent dat mijn opvol
ger, mr. Kees van Lede, en ik als
gen soort Snip en Snap momenteel
alles samen doen".
Op 6 november draagt Van Veen
officieel, na elf jaar bezielend lei
derschap, de voorzittershamer over
aan zijn opvolger. In die elf jaar
waren er 150 persconferenties, gaf
van Veen duizend interviews weg
én was hij honderd maal het mik-
pynt van spotprenten.
Afbouwen betekent voor de voor
man van het Nederlands Verbond
van Ondernemingen niet lekker
achterover leunen: „Ik heb nog
vreselijk veel te doen, het werk
gaat immers gewoon door. Boven
dien moet ik voorzichtig zijn bij al
les wat ik doe. Niet vergeten elke
keer weer te overleggen met mijn
opvolger. Dan ga ik nog veertien
dagen naar Japan en naar Indone
sië. Begin november ben ik weer
terug en dan moet ik mijn af
scheidstoespraak nog gaan klaar
maken. Kan ik misschien in het
vliegtuig doen
Na zes november breekt er voor
Van Veen een nieuwe tijd aan. Wat
in elk geval hetzelfde blijft is het
tijdstip van opstaan: zes uur. Om
voor de start van de werkzaamhe
den van die dag een paar baantjes
trekken in het zwembad. De ma
nier bij uitstek, aldus Van Veen,
om fit te blijven. „Ik wil na zes no
vember, als ik gezond mag blijven,
tot mijn zeventigste doorgaan. In
een wat rustiger tempo, wat min
der vaak interviews, geen al te lan
ge bestuursvergaderingen".
Baantjes
Hij is voorzitter van ziekenhuis
Bronovo in Den Haag, voorzitter
van het Cornelis-Verolmefonds, als
neef van de overleden heer Verol-
ine is hij bij testament voorzitter
geworden van een stichting die een
vermogen beheert. Verder presi
dent-commissaris bij Van Lanschot
Bankiers en bij Peek en Cloppen-
burg. Voorzitter van de Industriële
Raad voor de Oceanologie (een or
ganisatie van iedereen die met de
zee te maken heeft, offshore, grote
aannemerij van waterwerken, en
zovoort).
Een kleine greep uit Van Veens be
zigheden. „Heel veel mensen bellen
me op en bieden me baantjes aan
die ik moet afwijzen omdat mij op
dit moment de tijd er voor ont
breekt".
Scheiden doet lijden, afscheid
brengt leed. Ook Van Veen, hoewel
hij al vaker afscheid van een werk
kring moest nemen, is emotioneel
als hij aan zijn naderend afscheid
Maar, zo zegt hij resoluut, het is
niet het einde van mijn werkzaam
leven. „Ik ga weg met het gevoel er
hard aan getrokken te hebben. Ik
heb het redelijk goed gedaan en ga
onder zeer plezierige omstandighe
den weg, nou wat wil je nog meer".
Zijn loopbaan bij het VNO samen
vattend, zegt Van Veen: „De moei
lijke momenten van mijn voorzit
terschap moeten veel meer in de
richting van de politiek worden ge
zocht dan bij de vakbeweging. In
de jaren zeventig hadden we veel
last van de overheid. Het kabinet
dat de trend zette voor die periode
was het kabinet-Den Uyl dat in
zijn beleid uitging van herverde
ling van kennis, inkomen en
macht. In die periode werd het be
drijfsleven in een rap tempo in de
verdachtenbank gezet. Vroeger zei
je: waar rook is, is het warm, daar
is activiteit, daar moet je wezen. In
die jaren werd echter geredeneerd:
waar rook is, stinkt het. Het maken
van winst was vies, want dat was
toch zielig voor andere mensen in
de markt die geen winst maakten.
Daar heb ik het erg moeilijk mee
gehad. Dat is vaak een heel eenza
me strijd geweest".
Stakingsgolf
Dieptepunt was voor de VNO-
voorzitter 1977, het jaar van de
strijd rond de automatische prijs
compensatie, waaraan de werkge
vers een einde wilden maken. De
strijd werd echter na een felle sta
kingsgolf in het voordeel van de
vakbeweging beslist. Van Veen:
„We hebben dat gevecht verloren
omdat het kabinet-Den Uyl ons liet
vallen. Wij zijn dat conflict begon
nen in de veronderstelling dat de
overheid zich sympathiek, neu
traal, terzijde zou houden".
„Iedereen in Nederland, die zijn
gezonde verstand gebruikte, wist
dat het onmogelijk was nog langer
een volledige, automatische prijs
compensatie te garanderen op een
moment dat praktisch in het gehele
bedrijfsleven de deurwaarder op de
stoep stond. Dat gold voor de over
heid net zo. We hadden niet ver
wacht dat het kabinet actief de
kant van de vakbeweging zou kie
zen. Een offensief beleid had moe
ten betekenen dat ten minste de
doorwerking van de enorme stij
ging van de olieprijzen in de prijs
compensatie ongedaan was ge
maakt Toen we dat aan het kabi
net voorlegden was het antwoord
„nee". Dat was voor mij een bittere
pil".
De jaren zeventig waren voor Van
Veen jaren van constante strijd om
de overheid terug te krijgen op de
Een voetballer trekt een tussen-
sprintje. Dan plots: hij staat stokstil,
grijpt naar zijn kuit en gaat liggen.
Heel typisch: hij kijkt woedend om
zich heen op zoek naar de na-trap
per. Nog iets typisch: er was geen
na-trapper. De voetballer werd ge
veld door een zweepslag. Tennis
sers kan dit overkomen, bowlers,
cricketers, hardlopers, eigenlijk ie
dereen die een poot verzet.
Het enige wat men zeker weet van
zweepslag is de oorzaak. Als je op je
tenen gaat staan, dan trekt de gas
trocnemius, een kuitspier, fel aan
de achillespees. De pees trekt op
zijn beurt aan de hak en zo sta je
ineens op je tenen. Als je met ge
strekte knie plotseling op je tenen
gaat staan, zoals een tennisser bij
de service, dan kan het mis gaan.
Als spier of pees te zwak is begeeft
een van beide het. Welke het be
geeft is nog steeds niet duidelijk.
Men houdt het er op dat de gastroc
nemius voor een deel scheurt. Dat
doet pijn. Om de spier zo min mo
gelijk onder spanning te zetten,
houdt de patiënt zijn voet gestrekt,
alsof hij op zijn tenen loopt. Druk
op de kuit doet ook erg pijn. Lopen
gaat, als het al gaat, hinkend. Bin
nen 24 uur zwelt de kuit op door
een fikse bloeduitstorting. Goed,
het malheur is geschied, wat nu?
Zweepslag, coup de fouet of tennis-
leg is een kwaal met drie namen
en minstens negen verschillende
behandelingen. Grofweg zijn die in
te delen in een operatieve behande
ling en pappen, poederen en nat
houden. Opereren wordt in dit land
niet gedaan. Terecht niet, volgens
professor Mulder die een artikel
over zweepslag schreef, want de re
sultaten zijn niet overweldigend.
Een kwaal kan twee Kaïnste
kens hebben: een heleboel ver
schillende namen, en erger
nog, een horde verschillende
behandelingen. Is dat het ge
val, dan kun je er vergif op in
nemen dat dokters geen raad
weten met die kwaal. Zweep
slag en Restless Legs hebben
die twee Kaïnstekens. Beide
zijn goed voor een half dozijn
aliassen. Voor beide bestaan
evenzovele behandelingen.
J. Paalman
VNO-VOORZITTER VAN VEEN BIJ
AFSCHEID:
ZATERDAG27OKTOBERlj li
„eigen speelhelft". „Dat is ons sa
men met de vakbeweging eigenlijk
pas in 1982 gelukt toen we het ak
koord in de Stichting van de Ar
beid afsloten. Dat akkoord luidde
een zeer realistische, nieuwe koers
van de vakbeweging in. We spra
ken af dat de verantwoordelijkheid
voor het loonoverleg ligt bij de so
ciale partners. Overheid, handen
af. Rendementsherstel en herver
deling van arbeid zijn de belang
rijkste pijlers van het akkoord".
Ziekengeld
De VNO-voorzitter noemt de ziek
tewetplannen van het kabinet een
misser in dit decentrale proces met
duidelijk eigen verantwoordelijk
heid van sociale partners. „Vak
bonden en ondernemers vinden al
jarenlang dat een man of vrouw die
ziek is nog bij de club van de werk
nemers hoort. Dat is prima in de
huidige ziektewet geregeld. Het ka
binet zegt nu in feite tegen ons: u
bent vrij om uw eigen personeels
beleid te voeren, binnen de regels
van de wet, en vervolgens gaat die
zelfde wetgever zeggen dat iémand
die ziek is geen werknemer meer
is. Hij mag wel werknemer zijn
maar hij wordt anders behandeld.
Dat is een heel merkwaardige,
scheve redenering van de overheid
en niet passend in de huidige ka
binetsfilosofie van ieder zijn eigen
verantwoordelijkheid".
Het is flauwekul, vindt Van Veen,
om te redeneren dat die zieken
geldplannen een lastenverlichting
voor de werkgevers betekenen.
„Het is gewoon een belasting van
het hele loon- en arbeidsvoorwaar
denbeleid en roept een heleboel
spanningen op". Hij noemt het een
vreemde kronkelredenering, een
restant van de filosofie van het ka
binet-Den Uyl.
„Ik loop niet vooruit op wat in de
cao-onderhandelingen gebeurt, dat
weet ik niet, dat is de vrijheid en
daar moet je ook van afblijven.
Maar de ondernemer wordt straks
wel geconfronteerd met een kos
tenstijging van anderhalf procent
als hij honderd procent ziekengeld
wil handhaven. En dat wordt dan
gepresenteerd door de overheid als
een hoeksteen in de lastenverlich
ting voor de bedrijven. Dan zeg ik:
waar zijn we nou mee bezig?".
„Als de overheid het „goed" wil
doen dan hadden ze moeten vast
houden aan het oorspronkelijke
ziekengeldplan van Den Uyl des
tijds, hoewel die binnen drie dagen
al door de pomp ging. Dat was heel
duidelijk: streep erdoor, wij gaan
dat zelf regelen. Dan is het dwin
gend recht. Maar dit rammelt aan
alle kanten".
Opvolgers
Een aantal coryfeeën in het sociaal-
economische wereldje gaat verdwij
nen. Voorzitter Wim Kok van de
FNV verlaat volgend jaar de vak
beweging en zal worden opgevolgd
door de huidige vice-voorzitter van
de AbvaKabo, Hans Pont.
Van Veen denkt dat Van Lede en
Pont het makkelijker zullen krij
gen dan hij en Kok. Van Veen ba
seert zich op twee argumenten: „De
jaren zeventig kenmerkten zich
door inkrimpende mogelijkheden,
begeleid door een slecht beleid dat
de problemen steeds groter maakte.
In die situatie hebben Kok en Van
Veen in een heel moeilijk klimaat
moeten proberen de eigen belan
genbehartiging te combineren met
een stuk medeverantwoordelijk
heid voor wat er in de samenleving
gebeurt".
„Nu wordt er een goed overheids
beleid gevoerd, dat is gericht op het
creëren van een stuk nieuwe wel
vaart. Er is weer wat ruimte. In de
tweede plaats begint dat overleg de
komende tijd vanuit het natuurlij
ke proces van decentraal op con
tractvrijheid gebaseerd onderhan
delen".
Toch voorspelt de VNO-voorzitter
moeilijke tijden voor de vakbewe
ging. „Als dit kabinetsbeleid, en dat
hoop ik van harte, nog een jaar of
zes wordt doorgezet, wil dat zeg
gen, minder overheid en meer
markt. Meer ruimte voor het initia
tief, groei in de marktsector en in
krimping van de overheidssector.
Wij zijn dan tevreden, maar het zal
voor het personeel in de overheids
sector een minder rooskleurige pe
riode betekenen".
Zijn voornaamste taak als VNO-
voorzitter, was volgens Van Veen,
het aan de overheid duidelijk ma
ken dat een gezonde samenleving
onmogelijk kan bestaan zonder een
gezond bedrijfsleven. „Dat was niet
makkelijk over te brengen. Aan de
andere kant heb ik ook mijn leden
duidelijk moeten maken dat je in
een veranderende samenleving
mee moet veranderen. In een mo
dern bedrijf kan niet meer een per
soneelsbeleid worden gevoerd van
vijfentwintig jaar geleden. Beide
ontwikkelingen zijn de afgelopen
tien jaar in belangrijke mate vol
groeid".
„Mijn opvolger zal veel sterker de
nadruk moeten leggen op de econo
mische belangenbehartiging, het
versterken van onze exportpositie.
Want op dit punt zijn we er nog
niet. In de tweede plaats zal hij de
BV Nederland moeten verkopen in
het buitenland".
Geen spijt
Van Veen kijkt zonder spijt of
wrok terug op de afgelopen elf jaar.
„Ik heb met evenveel gemak aan
de onderhandelingstafel nee gezegd
als ik vond dat het niet verant
woord was. En er zijn geen dingen
waarvan ik achteraf spijt heb.
Waar ik het erg moeilijk mee heb
gehad was toen de eerste zes jaar er
op zaten voor mij. Ik had mij op
een carrière in het bedrijfsleven in
gesteld. Toen het VNO een beroep
op mij deed om voor nog een perio
de te tekenen, wist ik dat ik die
kans om naar het bedrijfsleven te
gaan moest laten schieten. Nu dat
er elf jaar zijn geworden kun je
niet meer met goed fatsoen op solli
citatiepad gaan. Je bent vroeg oud
tegenwoordig", verzucht hij.
In de periode 19671973 was Van
Veen (CHU) eerst als staatssecreta
ris van binnenlandse zaken in het
Mr. Chris van Veen: „Nu wordt er een goed overheidsbeleid gevoerd, dat is gericht op het creëren van een
weivaart. Er is wat meer ruimte".
