TAFEL
Tutu: Reagan
bevordert
racisme
in Zuid-Afrika
Jantje Beton" stevent
recht op meindeedzaak af
kerk
wereld
Beraad over roepingen if
R.-K. Kerk van Amerikl
„Ik sta met beide
platvoeten op
vaste bodem
■ACHTERGROND
CeidócSouocmt
VRIJDAG 19 OKTOBER 1984 PAGIN jÜID
Oecumenisch klokgelui
Protestanten en rooms-katholieken in de Zwitserse hoofdstad
Bern zijn gisteren overeengekomen te proberen de klokken
van hun kerkgebouwen gelijktijdig te laten beieren, om zo de
klachten te ondervangen over het feit dat ze op verschillende
tijdstippen en te hard luiden. Volgens de gemeente Bern zullen
de protestantse gemeente van St.Jan en de rooms-katholieke
Mariaparochie, die tweehonderd meter van elkaar af liggen,
pogen het beieren op elkaar af te stemmen. Als het niet lukt
zal het geluid zwakker worden gemaakt door verwijdering van
enig brons.
Rooms-Katholieke jeugd weer naar Rome
Bemoedigd door het succes van de jeugdbijeenkomst in het
Heilig jaar. toen rond 300.000 jongeren naar Rome kwamen,
heeft het Vaticaan voor 1985 een tweede jeugdsamenkomst uit
geschreven. Zaterdag 30 en zondag 31 maart worden weer hon
derdduizenden jeugdige gelovigen verwacht, afkomstig uit alle
werelddelen. In het middelpunt staan twee ontmoetingen met
paus Johannes Paulus II. De eerste is voorzien voor de zater
dagmiddag. zo mogelijk in de buurt van de St.-Jan van Latera-
nen, waar de naar taal onderscheiden groepen jongeren ge
bedssamenkomsten zullen houden. Zondagmorgen trekt een
grote processie van de Engelenburcht naar het St. Pietersplein,
waar de paus de mis voor Palmzondag opdraagt.
Schillebeeckx valt Ratzinger aan
De theoloog dr. E. Schillebeeckx heeft de Westduitse curiekar
dinaal Joseph Ratzinger, verweten dat hij in zijn wereldbeeld
en bij de beoordeling van de omstreden bevrijdingstheologie,
het kwaad en de zonde een te grote rol laat spelen. In het jong
ste nummer van het in Bologna verschijnende katholieke tijd
schrift "II Regno" zegt Schillebeeckx van het document over
de bevrijdingstheologie: „Geen bevrijdingstheologie vindt zich
in deze karikatuur terug. In deze theologie steekt het optimis
me van Thomas van Aquino, dat tegen onderdrukking en on
recht strijdt. Ratzinger is gebonden aan een wereldbeeld waar
in het kwaad, de zonde een overheersend aandeel hebben. En
dat voert hem niet tot Thomas' optimisme".
Wanneer een mens
door honger wordt
verschroeid als door
vuur, gelden de
wetten van de koning
niet voor hem.
Voor de zwarten in Zuid-
-Afrika bevordert de
Amerikaanse regering
het racisme. Dit heeft bi-
schop Desmond Tutu, de
Zuidafrikaanse winnaar
van de Nobelprijs voor
de vrede, gisteren gezegd
op een persconferentie in
Johannesburg, na een
stormachtig onthaal bij
zijn terugkeer uit de VS.
Tutu zei het Amerikaan
se beleid van „opbou
wende betrokkenheid",
dat Zuid-Afrika moet
aanzetten tot wijziging
van zijn discriminerende
politiek, als een „ramp"
te beschouwen.
Sinds Reagan vier jaar gele
den aan de macht kwam zijn
er geen veranderingen van
betekenis opgetreden in het
voordeel die de zwarte meer
derheid in het land of de on
afhankelijkheid van Nami
bië, aldus Tutu.
De zwarte leider van de
Zuidafrikaanse Raad van
kerken en campagne-leider
tegen apartheid in zijn land
sprak na aankomst uit de
Verenigde Staten voor een
juichende menigte. Hij zei dat
de ruim 680.000 gulden die
aan de prijs verbonden zijn,
worden bestemd voor een
fonds waaruit studiebeurzen
voor zwarten worden be
taald. Hij herhaalde zijn op
roep aan de blanke regering
te onderhandelen met de
zwarte leiders in het land om
bloedvergieten te voorkomen
en bevestigde zijn steun aan
de verboden guerrilla-organi
satie, het Afrikaanse Natio
nale Congres (ANC), zonder
echter hun gewelddadige me
thodes goed te keuren.
Bij zijn aankomst in Jo
hannesburg werd bis
schop Tutu tientallen ma
len omhelsd door enthou
siaste aanhangers, zowel
blank als zwart.
Aartsbisschop Simonis pleit bij Zuid-Afrika voor mgr. Hurley
Aartsbisschop dr. A. Simonis
heeft de Zuidafrikaanse rege
ring begrip gevraagd voor de
christelijke motieven die
aartsbisschop Denis Hurley
van Durban ertoe hebben ge
bracht op te komen voor de
niet-blanke Zuid-Afrikanen.
In een telegram aan de Zuid
afrikaanse minister van poli
tiezaken, Louis le Grange,
vraagt mgr. Simonis namens
de Nederlandse r.-k. bis
schoppenconferentie reke
ning te houden met de chris
telijke opvatting inzake ge
rechtigheid. Het is voor
aartsbisschop Hurley een ge
wetenszaak om zich in te
spannen voor de niet-blanke
Zuidafrikanen, aldus mgr. Si
monis. Bisschop Hurley, die
ook voorzitter is van de r.-k.
bisschoppenconferentie van
Zuidelijk Afrika is gedag
vaard, omdat hij de speciale
anti-terreur-eenheid van de
Zuidafrikaanse politie ervan
beticht heeft zich in Namibië
schuldig te maken aan in
breuk op de mensenrechten
en hardhandig optreden te
genover de burgerbevolking.
Vandaag is hij al voor de
rechter verschenen. Eigenlijk
zou hij 31 oktober voor moe
ten komen, maar daar de bis
schop die dagen in Rome
moet zijn, is de datum ver
vroegd. Volgens de secreta
resse van mgr. Hurley gaat
het om een vooronderzoek.
Als de rechter de beschuldi
gingen aan het adres van de
Zuidafrikaanse politie onge
grond acht, zal de bisschop op
op een later terecht moeten
staat.
Venhel-
bouiloonsoep
eierkroketten met
brood en
bietensalade
vegetarisch
Wie met tweeën is heeft
nodig: 1 kleine of halve
venkelknol, 0,5 liter water,
1 groentebouillontablet,
stukje kaas van 75 g;
3 eieren, 30 g margarine, 30
g bloem, half groentebouil
lontablet opgelost in 2 dl
water, zout, peper, noot
muskaat, paneermeel, 1 ei,
frituurvet;
brood en margarine naar
behoefte;
2 lepels azijn, zout, peper,
suiker, mosterd, 1 lepel
olie, 2 lepels yoghurt, uitje
of sjalot, 250 g gekookte
bieten, 150 g zuurkool, 1
zure appel, 1 banaan, peter
selie.
Haal de harde delen van de
venkelknol en bewaar het
blad. Snijd de venkel in
reepjes en kook die circa vijf
minuten in het water met
het bouillontablet. Schep de
soep op de in blokjes gesne
den kaas en strooi er het
fijngeknipte venkelgroen
over.
Kook de drie eieren hard in
tien minuten, pel ze en prak
ze fijn. Laat de margarine
smelten, roer er de bloem
door, voeg een scheut bouil
lon toe, laat de saus even ko
Kerkelijke steun voor verdrag tegen
martelingen
De Raad van Kerken in Nederland heeft in een brief aan mi
nister Van den Broek van buitenlandse zaken aangedrongen
op Nederlandse steun voor het verdrag tegen martelingen. Dit
verdrag is voorbereid door een speciale commissie van de Ver
enigde Naties.
De 'algemene vergadering van de VN zal tegen het einde van
het jaar moeten beslissen over de aanvaarding van een derge
lijk verdrag. De Raad van Kerken acht het aanvaarden ervan
een nieuwe stap op de weg van het volledig uitbannen van
martelingen. Behalve de Nederlandse regering heeft de Raad
van Kerken ook de zeven regionale Raden van Kerken in de
wereld aangeschreven, met de vraag er bij de regeringen in
hun regio aan te dringen op een positieve houding tegenover
verdrag. De Raad van Kerken heeft de Nederlandse bisschop
pen gevraagd aan de nationale bisschoppenconferenties een
soortgelijke brief te schrijven.
p
„Gedelegeerden voor de roepingenpastoraal worden gec
fronteerd met hetzelfde fundamentele dilemma waarv
de hele Kerk staat hoe geven wij een traditiegebonden T
loof door zodanig dat het in de moderne tijd geloofwaai
blijft". Die vraag vormde het thema van de inleiding, die
voorzitter van de nationale conferentie van gedelegeen
voor de roepingenpastoraal in de Verenigde Staten, pa
Donald King uit Youngstown in Ohio, heeft gehouden vi
zijn organisatie.
Voorheen was de taak van deze gedelegeerden erg dui I
lijk, zei hij. Ze moesten er kort en goed voor zorgen dat
voldoende seminaristen kwamen om zich op het priest
schap voor te bereiden, en daarmee basta. „Maar sinds I
Tweede Vaticaans Concilie hebben wordt er op talloze
dere manieren gedacht over hetgeen leiding geven in
Kerk en roeping precies inhouden", aldus pater King, jjdej
Vroeger waren die taken duidelijk omschreven maar thi'. j
zijn ze veel gevarieerder en vaak verre van duidelijk. Da
om moet er nodig klaarheid worden geschapen op terreii -
als geestelijk leiderschap, levensstijl en roeping, vindt Bet
Dat wordt bemoeilijkt omdat priesters en religieuzen in Wen i
media vaak worden afgeschilderd als mensen die ouderw t cont
se, niet ter zake doende ideeën verkondigen. achtei
Andere negatieve factoren die voldoende roepingen in"1?8"
weg staan zijn zijns inziens de vrije seksuele moraal, kl<erlasl
gezinnen, aantrekkingskracht van sekten, terughoudeouw u
heid bij ouders om zonen voor het priesterschap te d|d van
kiezen en de wens meer dan één levenstaak te vervul in en
Ook een rol spelen de neiging zich niet te willen vastleg ling
en het klaarblijkelijk onvermogen van de Kerk leden mde,
etnische minderheden ertoe te brengen priester te wor iderii
of toe te treden tot een religieuze orde. agse
Naar de mening van bisschop Lawrence Welsh van Spo l
ne in de staat Washington ordt het hoog tijd een theoli <L
van roepeingen en religieus leven te wonwikkelen. A
Welsh, die voorzitter is van de commissie voor de roeping11
van de Amerikaanse bisschoppenconferentie, zei dat &r da
voorbereidingen worden getroffen voor de vorming v e LC
een commissie-ad-hoc, bestaande uit geestelijken, religie
zen en leken. De eerste taak van de commissie zal zijn h itievo
uitbrengen (volgend jaar) van een handboeken voor defend
nen die zijn verbonden aan aan seminaries en de rcepin èffïvra.
genpastoraal van de bisdommen. m
p/Zged
In een commissiebespreking over het priesterschap van ate aai
gelovigen werden mogelijkheden onder ogen gezien igespa
toenadering te bewerken tussen in kerkelijk werk geïntdt erg
seerde leken en de geestelijken. De laatsten moeten erpsovei
worden overtuigd dat ze niet worden bedreigd door dellding
mars der leken. altijc
VERBAZING OVER OPTREDEN DE VRIES
DEN HAAG Zou dr. Jan
de Vries, de vroegere presi
dent-commissaris van RSV,
wel geweten hebben wat hij
deed toen hij voor de enquê
tecommissie van de Tweede
Kamer zijn verhaal volhield
over de declaraties (1,75 mil
joen gulden in zes jaar) voor
zijn hoge onkosten? De theo
rieën over De Vries' motie
ven lopen uiteen, maar eén
ervan lijkt vooralsnog aanne
melijk. De Vries denkt een
eventuele meineedzaak als
gevolg van zijn uitlatingen
tegenover de commissie wel
te winnen, zoals hij gewend
is altijd zijn zin te krijgen.
Zijn optreden tijdens de ver
horen geven alle aanleiding
tot die gedachte. Dat optre
den heeft ook andere com
missarissen verbaasd, bij wie
zijn slagvaardig handelen bij
Bredero, Ahold en Akzo nog
helder voor de geest stond.
„Ik ben Jan de Vries en jullie
hebben er allemaal geen ver
stand van", leek de bouwer
van het Bredero-bouwcon-
cern voortdurend te denken
toen de commissie hem deze
week ondervroeg over de ge
peperde onkostendeclaraties
die hij zowel bij RSV als bij
Bredero zou hebben inge
diend.
ken en roer haar glad. Voe^Keei2') j onverzettelijkheid heeft
alle bouillon toe. laatde K,uQc voli^m X
weereven koken. Doe de fiovember^ bjj Bredero hem hebben
srsn hn He* cans Pn nrPfï/T/-_• j_ j
VINKEVEEN „Ik ben
geenszins door de mangel
gegaan". Dr. J. de Vries,
voormalig president-com
missaris van RSV, zegt dat
hij geen seconde wakker
heeft gelegen van de ont
wikkelingen rond het ver
hoor waaraan de enquête
commissie van de Tweede
Kamer hem deze week
heeft onderworpen. „Ik sta
nog steeds met beide plat
voeten op vaste bodem. Ik
voel me kiplekker", zegt De
Vries een paar dagen nadat
de commissie justitie inscha
kelde in verband met ver
moedens van meineed.
Een optreden in het NCRV-
televisieprogramma Rond
om Tien heeft hij na een
aanvankelijke toezegging
weer afgebeld. „Ik vond dat
toch wat te vroeg. Ik dacht:
laat de boeren maar dorsen.
Ik wil de praatjes die over
me verspreid worden niet
voeden. Er wordt toch al
genoeg onzin over me ge
zegd en geschreven".
De Vries maakt duidelijk
dat naast de enquêtecom
missie ook de pers het bij
hem verbruid heeft. „Me
neer, mijn respect voor alles
wat pers is heeft inmiddels
het nulpunt bereikt. Wat ik
namelijk niet begrijp, is dat
mensen met gezond ver
stand zoveel onzin kunnen
schrijven. De berichtgeving,
de apekool druipt er ge
woon van af. Iedereen roept
en schrijft maar raak, zon
der enige kennis van het
zakenleven", laat De Vries
bitter weten.
Van verwijten van botheid
en ongevoeligheid wil hij
oordelen. Ik ben gewend op
hogerhand te vertrouwen".
De Vries wil geen woord
kwijt over de mogelijk door
hem gepleegde meineed.
„Mijn vrouw vindt dat ik
daar geen woord over moet
zeggen. Ze zegt: De verstan
digste raadsman is je eigen
vrouw, en daar hou ik me
maar aan", zegt De Vries
met een zenuwachtig gie-
cheltje. „Maarre, ik word
aan tafel gesleurd, want ik
moet eten. Goedendag...
eren bij de saus en breng,Jden Gids ,eve"n: Jantje Vol-
mengsel op smaak met ofgirorekens velen een uitstekende
peper en nootmuskaat ^^--aaakt opn voor een starre man,
de dikke massa op altijd gelijk denkt te heb-
diep bord en laat haar J;>-j-;
en stijf worden.
Dr. J. de Vries, ex-president-commissarls van RSV:
„Ik voel me kiplekker".
Verdeel de eiermassa in vie
ren, vorm er met twee lepels
ruwe kroketten van, laat die
in het paneermeel vallen,
vorm ze met de hand bij en
haal ze door losgeklopt ei en
weer door paneermeel. Bak
de kroketten kort voor de
maaltijd in heet frituurvet
bruin.
Maak een sausje van azijn,
zout, peper, mosterd, olie en
yoghurt en meng er de
kleingesneden of geraspte
groenten en vruchten door.
Garneer met fijngeknipte pe
terselie.
JEANNE
f i-jaen die een dédaine, leer-
'terachtige houding te
genover de parlementaire en
quêtecommissie inneemt.
„Als de politiek zich met za
ken bemoeit, moet dat altijd
fout gaan" zei De Vries énke
le maanden geleden. De poli
tiek had naar zijn mening de
ondergang van het concern
op zijn geweten.
Laconiek
Die politiek verweet hem dat
hij zich niet goed had voorbe
reid op de verhoren. Daaruit
zou ook weer zijn minachting
blijken. Schampere opmer
kingen, een laconieke bena
dering, het werd De Vries al
lemaal verweten. Voortdu
rend heeft hij de commissie
leden voorgehouden dat wat
zij een ernstige zaak vonden
in feite „van ondergeschikt
belang" was. Deze houding
openbaarde zich al bij het
eerste verhoor.
„Eerlijk gezegd begrijp ik
niets van het gedrag van De
Vries", zegt A.G. van den
Bos, voorzitter van de Raad
van Commissarissen van
Bredero's Bouwbedrijf Ne
derland bv in Utrecht, het
bedrijf dat De Vries zelf
heeft grootgemaakt. „Dat hij
zo weinig accuraat in zijn
antwoorden is geweest voor
de commissie, dat er zoveel
rammelt aan zijn verklarin
gen en dat er nu zelfs grond
lijkt te bestaan voor een mei
needzaak tegen de man, ik
snap het allemaal niet. Ik zie
hem als een heldere man, die
duidelijk zegt waar hij staat.
Waarom dan nu zo veel on
duidelijkheid?", vraagt Van
den Bos zich af.
Zwart-wit
Prof.dr. J. Kreiken, zelf oud
ondernemer en tegenwoordig
buitengewoon hoogleraar be
drijfskunde aan de TH
Twente heeft De Vries van
nabij meegemaakt toen die
nog commissaris van Ahold
was. Kreiken, nu voorzitter
van de raad van commissa
rissen van dat concern: „Ik
kende De Vries bij de verho
ren bijna niet meer terug.
Het was altijd een goed com
missaris. Het is een man die
zich altijd krachtig opstelt.
Hij neemt nooit een onduide
lijke of onverschillige positie
in, maar bij de verhoren leek
dat op slag te zijn veranderd.
Hij zal een zaak altijd zwart
wit benaderen, in de positie
ve zin: recht door zee. Hij
was geen man van de tussen
positie, we wisten altijd waar
we met hem aan toe waren".
Ook Kreiken zegt in het
duister te tasten over de mo
tieven van De Vries voor het
vasthouden aan een verkla
ring die hem recht op een
meineedzaak doet afsteve
nen. „Ik had niet anders ver
wacht dan dat hij met de
waarheid op de proppen zou
komen als het er in de com
missie om ging spannen. Ik
weet zeker dat alleen al het
aanhoren van het woord
meineed diepe indruk op een
calvinist als De Vries moet
maken".
Kreiken zegt dat na onder
zoek bij Ahold is gebleken
dat De Vries daar nimmer
buitensporige onkostendecla-
zijn vorige week ter beschik
king van de enquêtecommis
sie gesteld.
„Jantje Beton"
Wie is de man die volgens in
gewijden een goede kans
loopt een veroordeling we
gens meineed aan zijn broek
te krijgen? De publieke opi
nie kan zeggen wat zij wil,
De Vries geldt wel degelijk
als een vooraanstaand onder
nemer, ooit gepromoveerd in
de kernfysica. De Vries werd
geboren op 24 juni 1910 in
Ubbergen. Hij studeerde wis-
en natuurkunde in Amster
dam en radio-chemie in Ber
lijn bij Max Planck. Terug in
Nederland werd hij assistent
in de laboratoria van de Vrije
Universiteit. In de oorlog gaf
hij op een middelbare school
wis- en natuurkunde, tot hij
in 1943 moest onderduiken in
verband met verzetsactivitei
ten.
In augustus 1945 maakte hij
de overstap naar het bedrijfs
leven en kwam in dienst bij
het toen nog kleine bouwbe-
drijfje Bredero, om er vijftien
jaar later directeur van te
worden. Later bekleedde hij
verschillende commissariaten
in onder meer zijn eigen be
drijf en bij Ahold, AKZO en
RSV.
In Utrecht had hij de bij
naam Jantje Beton, deels
vanwege zijn autoriteit. Poli
tiek en in nog grotere mate
de politici zelf zijn onder
werp van zijn minachting.
In de gordijnen
Inmiddels is alleen al het
noemen van de naam van De
Vries al voldoende om
woordvoerders van vroegere
relaties van De Vries in de
gordijnen te jagen. Zo lepelde
een woordvoerder van Ahold
in Zaandam de volgende
standaardzin op: „Ahold wil
zich hoe dan ook distantiëren
van alles wat met meneer De
Vries of RSV te maken
heeft".
Blijft de vraag of De Vries
zichzelf mogelijk overschat
heeft. Terwijl de commissie
zich dinsdag na het verhoor
over de mogelijke meineed
beraadde, rende mevrouw De
Vries totaal overstuur naar
de telefoon om advocaat mr.
Grosheide te bellen. „O, 't is
verschrikkelijk, wat moeten
we doen meneer, ze onder
vragen mijn man over porties
van duizenden guldens, wat
moeten we toch doen?", heb
ben omstanders haar horen
roepen.
Misschien dat het haar toen
en mogelijk later ook De
Vries pas duidelijk werd wat
de consequenties van 's mans
uitlatingen voor de commis
sie konden zijn. Houdt De
Vries zijn poot stijf, ook de
belastende verklaringen blij
ven overeind. Materiaal on
der ede van RSV-topman
Van Rijn, ex-regeringswaar
nemer Molkenboer en ac
countants van Bredero en
RSV kunnen De Vries zo al
de das omdoen. Informele
verklaringen van De Vries'
tuinman, schipper, butler en
secretaresse doen daar zono
dig nog een schepje bovenop,
als ze die, zoals toegezegd,
onder ede herhalen.
ARJEN VAN DER SAR
Herfstachtig w
DE BILT (KNMI) Hel
selvallige en onstui
herfstweer van de
helft van deze week
wel een grote tegens
met het rustige en i
weerbeeld waarmee de
begon. Het omvangrijke
drukgebied dat ons het
weertype bracht is naar
oost-Europa weggetrok!
heeft daarmee de weg
maakt voor een aantal
oceaandepressies.
Ook morgen zal een derj
depressie zijn aanwe2
duchtig laten blijken,
zondag komt ons land ei
in een rustig gebied
twee depressies te
waarbij een zwak hogedi
bied voor opklaringen
zorgen. De temperatuu
de komende dagen
verder omlaag.
3 rde
no 1
Weerrapporten
Amsterdam
De Bilt
BIJLAGE BIJ UW KRANT MP
INFORMATIE OVER FILMS,MUI
THEATER. RECREATIE, EXPT
