Wereldvoedseldag: aandacht
voor honger blijft nodig
Amnesty: vrouwe
worden vaak als
gijzelaar gebruikt
Feest der gissingen over tulpenbloei in volle
Smit-Kroes wacht conflict
met Kamer over Eurocontrol
Groentetips voor
de consument.
BINNENLAND;/ BUITENLAND
CetebeGomant
MAANDAG 15 OKTOBER 1984 PAGI jJN
DEN HAAG „In 1984
zal geen kind meer met
honger naar bed gaan",
zei tien jaar geleden de
voormalige Amerikaanse
minister van buitenlandse
zaken Henry Kissinger.
Minister Schoo van ont
wikkelingssamenwerking
haalt die zinsnede aan in
de krant die in Nederland
wordt verspreid ter gele
genheid van Wereldvoed
seldag morgen. Hoe an
ders dan Kissingers toen
malige optimisme is de
werkelijkheid. In dezelfde
krant schrijft de Tanzani-
aan Mathias Chonya dat
zich in 24 Afrikaanse lan
den een voedselcrisis
voordoet en mensen ge
doemd zijn een honger
dood te sterven.
Volgens de landbouworgani
satie van de Verenigde Na
ties, de FAO, worden in
Afrika ongeveer 150 miljoen
mensen bedreigd door hon
ger en ondervoeding. In re
cente jaren zijn alleen al in
zuidelijk Afrika honderddui
zenden van de honger omge
komen. Cijfers, die slechts
mondjesmaat tot de publieke
opinie in de rijke landen lij
ken door te dringen.
Actieplan
Internationaal en ook in Ne
derland komt er een ver
hoogde aandacht voor de
dramatische situatie in Afri
ka op gang. Zo heeft de We
reldbank onlangs een actie
plan gelanceerd voor Afrika
ten zuiden van de Sahara. De
bank voorspelt rampsituaties
voor het eind van deze eeuw
als er niet snel heel veel
wordt gedaan. Uit cijfers van
de FAO blijkt echter dat er
buiten Afrika nog twee keer
zoveel mensen, 300 miljoen,
door honger en ondervoe
ding worden bedreigd. Opti
misme zoals dat van Kissin
ger komt men vandaag de
dag nauwelijks meer tegen.
In de discussies over hoe de
situatie van de ontwikke
lingslanden in het algemeen
en de voedselsituatie in het
bijzonder kan worden verbe
terd, lijkt nu realisme het
wachtwoord. De overtuiging
heeft postgevat dat er niet
één grote strategie bestaat
die de honger kan uitban
nen. Het probleem is daar
voor te ingewikkeld. De oor
zaken zijn immers niet alleen
natuurverschijnselen als
droogte en overstromingen
die oogsten doen mislukken,
en een enorme bevolkings
groei. Vooral politieke oorza
ken, zoals een verkeerd
landbouwbeleid, een slechte
verdeling van het beschikba
re voedsel en de internatio
nale economische verhoudin
gen spelen een belangrijke
rol.
SUSKE EN WISKE AMORIS VAN AMORAS
Om blijvend "iets aan de
voedseltekorten te doen is
enige jaren geleden het idee
van de zogenaamde voedsel-
strategie gelanceerd. Zo'n
twintig ontwikkelingslanden
hebben inmiddels zo'n voed-
selstrategie opgesteld, een
beleid om de voedselproduk-
tie af te stemmen op de ge
wenste consumptie. Dat moet
ondermeer gebeuren via be
tere prijzen voor de boeren,
een betere distributie van
het voedsel en van zaden en
kunstmest, het beschikbaar
krijgen van landbouwmate-
rieel en transportmiddelen.
De internationale hulp moet
hierbij aansluiten.
Deskundigen zijn het erover
eens dat het geven van voed
selhulp tot het hoognodige
moet worden beperkt. Te
veel van deze hulp neemt
immers in het land zelf de
prikkel weg om hard te wer
ken aan een hogere voedsel-
produktie. Een veel voorko
mend politiek probleem is
dat regeringen in ontwikke
lingslanden de voedselprij
zen voor de consument laag
houden. Het tegendeel is im
mers weinig populair. Deze
situatie heeft wel tot gevolg
dat de boeren te lage prijzen
krijgen en daardoor nauwe
lijks tot hogere produktie
worden aangezet.
Thema
De FAO heeft als thema
voor Wereldvoedseldag het
belang van vrouwen voor de
landbouw gekozen. De FAO
benadrukt niet zozeer de ma
nier waarop vrouwen tot een
hogere voedselproduktie
kunnen bijdragen, maar legt
de vinger op de vaak zeer
slechte sociale positie van de
vrouw in ontwikkelingslan
den. Vooral op het arme
platteland. Volgens de VN-
organisatie zijn die vrouwen
vaak overbelast, doordat ze
niet alleen onder zware om
standigheden moeten wer
ken tegen een karig loon,
maar ook feitelijk als het
hoofd van het gezin moeten
functioneren.
Schoonmaak in Gouden Tempel
Duizenden sikhs zijn de afgelopen weken naar hun heilige
Gouden Tempel In Amritsar gekomen, om te helpen bij het
schoonmaken en opknappen van het complex. Zo moet het
meer rond de tempel worden ontdaan van puin en de andere
overblijfselen van de gevechten, die eerder dit jaar In Amrit
sar hebben gewoed tussen opstandige sikhs en eenheden
van het Indiase regeringsleger.
DEN HAAG In het ka
der van de „week voor de
gewetensgevangenen" be
steedt Amnesty Interna
tional deze week speciale
aandacht aan het lot van
vrouwelijke gewetensge
vangenen.
In gevangenissen waar vrou
wen worden gedetineerd op
grond van hun godsdienstige
of politieke overtuiging, hun
ras, taal, sekse of ethnische af
komst wordt bij martelingen
geen onderscheid gemaakt tus
sen mannen en vrouwen, al
dus de mensenrechtenorgani
satie. Verkrachting en andere
vormen van seksueel misbruik
en vernedering zijn niet alleen
in de martelkamers maar ook
in gevangenissen aan de orde
van de dag.
De redenen voor detentie van
vrouwen zijn doorgaans de
zelfde als die van mannen:
hun geloof, betrekkingen met
oppositionele groeperingen, ac
tiviteit in de vakbeweging of
werk voor de armen. Maar
rijke it
)ME
gemeei
Rom<
teml
gijzelaar gebruikt: bijvoor )pei js
als de autoriteiten van t n0 en i
proberen inlichting! or chr
krijgen over de verblijf ^„gen
van de echtgenoot. Ook v -vlakte
de gevangenhouding
vrouw gebruikt om f
den onder druk te zettei "^e
dus Amnesty Internation |,ejs>
Amnesty International
op vrouwelijke politieke
vangenen, hun familie of
riteiten een brief of kaa
1982 vrijge
Russische dichteres Joeli
nessenskaya wees op hi
lang daarvan: „elke
speelt een belangrijke
het leven van de gevan
Het verbetert hun positie,
al krijgen ze de brief ni
handen. De kampautorii
bewakers deden vaal
beleefd tegen mij en vern
mijn nabijheid andere
slecht te behandelei
n op hun hoede,
ontdekte ik dat een brief
mij uit het buitenland
komen en dat dit hun hoi
had veranderd".
V
(Van onze parlementaire
redactie)
DEN HAAG Er dreigt
een nieuw conflict tussen
minister Smit-Kroes (Ver
keer en Waterstaat) en de
Tweede Kamer over de
begeleing van het lucht-
vaartverkeer boven ons
land. De minister heeft dit
weekeinde met haar col
lega's uit België, Luxem
burg en Duitsland beslo
ten de begeleiding van de
vliegtuigen niet vóór 1994
van Schiphol over te dra
gen aan het Eurocontrol-
centrum in Beek. Tot nu
toe was de overdracht van
de taken van Schiphol
naar Eurcontrol voorzien
in 1988-1989.
De Tweede Kamer heeft al
verschillende keren voor het
sneller overdragen van taken
op luchtvaartgebied aan Euro
control gepleit. Men verdenkt
de minister en de betrokken
ambtenaren ervan dat men die
overdracht wil vertragen.
Het VVD-Kamerlid Van der
Kooij had van fractieleider
Nijpels dit weekeinde al een
spreekverbod inzake Eurocon
trol gekregen. Nijpels had dit
gedaan op verzoek van minis
ter Smit-Kroes. Over de in
houd van haar gesprek met
Nijpels wilde de minister zij
mededelingen doen. Smit-
Kroes zei wel, dat de begelei
ding van het luchtvaartver-
keer niet voor 1994 aan Euro
control kan worden overge
dragen. Het centrum is daar
nog niet klaar voor, zo is re
centelijk door de top van Eu
rocontrol bekend gemaakt.
De komende twee jaar zullen
alle betrokkenen samen een
plan voor de begeleiding van
het luchtvaartverkeer gaan
maken. Dat plan zal dan bin
nen tien jaar werkelijkheid
moeten worden. Nederland zal
wel, zoals al eerder de bedoe
ling was, op uiterlijk 1 maart
1986 de begeleiding van vlieg
tuigen die hoger dan negen ki
lometer vliegen, aan Eurocon
trol overdragen.
ROTI
dagm
Rotte:
t bi
weer
ge di
deze
Lee 1
Hongaarse
partijleider
Kadar bezoekjde v<
dag 1
Ahoy
„Gala
v ven i
Frankrijk
PARIJS De leider
de Hongaarse communjftt ~"t
sche partij, Janos Kadar
vanmorgen in Parijs as roaar
gekomen voor twee da(
van besprekingen
president Mitterrqi
Frankrijk beschouwt H<
garije als een belangrij
gesprekspartner
menteel sterk verkil
verhouding tussen Oosti
West. Directe belangij
resultaten worden a
besprekingen niet
wacht. De mogelij!
bestaat echter dat de
landen
spanningen i
bije toekomst te vermS fagm'c
Het
LAND EN TUINBOUW
Vlotte afzet van tomaten
Het is met de afzet van tomaten tot dusver vlot verlopen. Dat
blijkt uit de veilingresultaten, zoals ze door het Produktschap
voor Groenten en Fruit worden geïnterpreteerd. Daaruit valt
af te leiden, dat het in juli allemaal niet zo mee zat. Al met al
kwamen er, vergeleken met vorig jaar, twee procent meer
ronde en negentien procent meer vlezige tomaten voor de
klok en wees deze door de bank genomen een hogere prijs
aan (acht en drie procent). De totale veilingomzet van toma
ten heeft tot begin september twaalf procent boven het ni
veau van vorig jaar gelegen. De export, die voor de tomaten
teelt van doorslaggevend belang is, liep dan ook vooral wat
de vlezige typen betreft op rolletjes. Vooral Frankrijk en En
geland toonden zich bijzonder goede afnemers, wellicht een
gevolg van verminderde concurrentie van Guernsey op de
Engelse markt en een verlate vollegrondsteelt in Frankrijk.
Kwart minder VS-
sinaasappelen
Een koudeperiode, die het zuiden van de Verenigde Staten in
december vorig jaar trof is er de oorzaak van dat de sinaasap-
peloogst daar een kwart kleiner is dan het jaar ervoor. De
prijs van citrusvruchten is sindsdien op de werelmarkt aan
zienlijk gestegen. De laatste weken komt daar nog bij dat in
verscheidene boomgaarden in Florida de gevreesde citrus-
kanker is geconstateerd. Daardoor kunnen ook op langere
termijn de oogsten in gevaar komen.
Kwaliteit op eerste plaats
De Westduitse huisvrouwen mogen dan, anders dan in Ne
derland, vooral hun warme maaltijden tussen de middag ser
veren (de Nederlandse gezinnen eten voor tweederde deel
's avonds warm) bij de aankoop van groenten en fruit letten
zij op dezelfde dingen als hier in Nederland. Net als de huis
vrouw hier wordt daar vooral op kwaliteit gelet. Bij het kie
zen van het winkeltype bijvoorbeeld speelt kwaliteit en ver
sheid van het produkt voor bijna de helft van de ko(o)p-
(st)ers) de belangrijkste rol. Daarna komen pas de prijs en de
bereikbaarheid. De gespecialiseerde handel moet het evenals
de markt hebben van kwalitatief goede produkten die er vers
uitzien. Het grootwinkelbedrijf trekt vooral klanten door een
lager prijsniveau en het voordeel van de kleine levensmidde-
lenbedrijven ligt vooral in het feit dat ze dichtbij zijn, dus op
de hoek van de straat. Ook het land van oorsprong speelt een
rol. Nederland komt op de tweede plaats, maar wordt bij het
fruit op de hielen gezeten door Italië.
Nieuw handelscentrum
bloemen en planten
Vanuit het handelsdorp Rijnsburg begint een aantal groot
handelaren een cash en carry voor bloemen, planten en bloe
misterij-artikelen bij de veiling Tilburg. De groothandelaren
Van Egmond en Kromhout namen het initiatief en zien in
een wijde regio een grote potentiële markt. De bedoeling is
het in Flora ingekochte bloemenpakket in Tilburg aan te bie
den. In Brabant en in het Belgische gebied zijn ruim 1000 ver
kooppunten voor bloemen en planten en er is ruimte voor
een grotere sortering produkten. Daarbij zullen ook droog
bloemen, seculenten en cactus en kant-emklaar boeketten,
orchideeën en bloemisterij-artikelen zijn. Het stichten van
vaste handelssteunpunten komt steeds meer in het beeld en
het is bekend dat bloemenwinkeliers en markthandelaren
graag hun handel zelf uitzoeken. De Tilburgse vestiging i
de Reitsehoevestraat zal donderdag 18 oktober geopend w
den.
De wintergroenten gaan
steeds meer hun stempel op
de markt drukken. De tijden
waarin er regelmatig een
stamppot wordt opgediend
breken weer aan. Winter
peen is goedkoper geworden
en kost 40 cent per kilo. Voor
boerenkool schommelt de
prijs rond 1 gulden per kilo.
Bleekselderij daalde in prijs
naar 86 cent per stuk. Sprui
ten zijn niet veel goedkoper
geworden, ze kosten nog
steeds tussen de 2 en 3 gul
den per kilo. In de loop van
de week zal de prijs dichter
bij de 2 gulden komen te lig
gen. De sluitkoolsoorten zoals
rode en witte kool blijven
goedkoop. Witte kool kost 40
cent per kilo en rode kool 50
cent. Spitskool kost 1 gulden
per kilo. Kroten zijn een
dubbeltje per kilo duurder
geworden en kosten nu 70
cent. Knolselderij zal voor
ongeveer 70 cent per stuk te
koop zijn. Bospeen is in prijs
opgelopen en kost f2,15 per
bos. Prei veranderde niet
veel van prijs. Er moet f1,80
per kilo betaald worden. Een
gewas als spinazie is peper
duur. De consument zal voor
een kilo maar liefst f7,40
neer moeten tellen.
Dit komt omdat door de vele
regenval dit gewas schaars is.
Sperziebonen van de volle
grond kosten f 2,25 per halve
kilo. De kasbonen zijn veel
duurder namelijk f 5,20 per
halve kilo. Bloemkool is niet
goedkoper geworden. Dit
komt omdat de oogst niet
groter geworden is. Voor een
grote bloemkool moet men
rekenen op 4 gulden per
stuk, een maat kleiner zal
2,60 per stuk kosten. Toma
ten zijn goedkoper geworden,
althans de ronde tomaten, ze
kosten nu f2,35 per kilo (ex
portkwaliteit). Vleestomaten
zijn duurder, nl. f 4,35 per
kilo. Komkommers zijn nog
steeds duur, een klein maatje
tot 410 gram kost al gauw
1,50 per stuk. Voor een
zware komkommer van 760
gram moet men f2,40 beta
len.
De binnenlandse komkom
mers (mindere kwaliteit) zijn
goedkoper. Sla is stevig aan
de prijs, nl. f 1,40 per krop
(220 gram). De meeste sla in
de handel zit onder dit ge
wicht en is daarom minder
duur, dit kan de helft in de
prijs schelen. Andijvie kost 1
gulden per kilo, maar wordt
in de loop van de week waar
schijnlijk duurder. De lief
hebbers van witlof kunnen
sinds een aantal weken ook
weer aan hun trekken ko
men. Men moet echter nog
wel een heel bedrag neertel
len. De prijs ligt tussen 8 en
11 gulden per kilo (mooi vast
lof).
(Volgende aflevering van dit
onderdeel van deze rubriek
over veertien dagen).
Het feest der gissingen is
weer in volle gang! En dan
met name over de vraag of
de broeiers meer tulpen heb
ben opgeplant of niet. Met
een aan zekerheid grenzende
waarschijnlijkheid kan wor
den aangenomen dat er in
derdaad meer bolgewassen
voor de broei in de grond zijn
gegaan dan vorig jaar het ge
val was. Vooral op de bedrij
ven die zelf bollen produce
ren zal een fikse uitbreiding
gerealiseerd worden, zo
wordt verwacht. Aan de an
dere kant is het de vraag of
het met de broeierij van de
tulpen wel vlot zal verlopen.
Het koude groeiseizoen, de
even koude zomer en de on
verwachte hitte van de eerste
week van augustus hebben
hun invloed sterk laten gel
den. De ontwikkeling van de
bloem in de bol is door dat
alles veel later dan normaal
op gang gekomen. Daar kan
men ook met temperatuurbe-
handelingen in de schuur on
der zulke omstandigheden
niet zoveel meer aan corrige
ren. Een cultivar als de pur
peren Attila kwam zelfs in
standaardpartijen dit jaar
maar liefst negen dagen later
in stadium G (dan is de bloe-
montwikkeling in de bol
nauwelijks bloemen kunnen
verwachten. En dan gaat het
nog om de volle-grondsbroei
van vijf-graden-tulpen. Voor
de kistenbroei - nog altijd
zeer belangrijk! - moet men
met een nog latere datum re
kening houden.
Natuurlijk zullen er straks
wel tulpen zijn. Steeds meer
broeiers gaan er toe over om
bollen te (laten) telen in het
zuiden Van Frankrijk en an
dere delen van Europa waar
de temperaturen hoger zijn
dan hier en de gewassen dus
eerder afrijpen. Men moet
voor zijn bloemen dan wel
een heel beste prijs maken,
want het elders laten telen
kost niet niks. Bovendien
moet men er zeker in het
vooijaar en in de zomer een
vakman ter plekke hebben
die deze zaken wat oogst e.d.
regelt. Direct na het rooien
moeten de bollen zo snel mo
gelijk naar Holland komen
om hier „afbehandeld" te
worden, zoals dat heet.
IJstulpen
Er komen trouwens de laat
ste weken ook al heel wat
tulpen aan de veilingen.
Maar die worden getrokken
uit bollen van oogst 1983. Met
andere woorden: die hebben
al een jaar in de koelcel ge
staan. Na het planten zet
men de groei door middel
van lage temperaturen ge
heel stil. Men kan ze op com
mando in bloei laten komen.
Het is dus mogelijk om mid
den in de zomer bloeiende
tulpen aan te bieden. Maar
dat heeft geen enkele zin.
Om te beginnen is er geen
vraag naar en bovendien laat
de houdbaarheid dan te wen
sen over. Het aanbod van
deze zgn. ijstulpen is de laat
ste weken bepaald niet kin
derachtig geweest. Er waren
dagen dat er 10.000 bossen
voor de veilingklokken wer
den gereden. De kwaliteit
was over de gehele linie van
redelijk tot goed, en de prijs
van matig tot heel best. Dat
laatste hield dan weer ver
band met de vraag van ex
portzijde.
In de lift
De bolbloem zit als exportar
tikel flink in de lift. Belang
rijke afnemers binnen de
EEG zijn West-Duitsland,
België, Luxemburg en niet te
vergeten Nederland. Buiten
de EEG is vooral Amerika
een belangrijke groeimarkt.
Was de afzet naar dat landi
1980 nog maar f 14 miljot
exP° helpt
provia
1983 werd al
van 113 bereikt. Voor
jaar was de prognose ƒ2
miljoen, maar het staat r
vast dat dit bedrag ri
schoots overtroffen zal
den. Meer dan de helft
het bloemenpakket dat
de USA gaat, bestaat uit
bloemen. Twee „runners
zijn de tulpen en de leli
terwijl ook de freesia's en n_<a.
irissen goed in de race liggi HlCl
De gemiddelde Amerika
koopt nooit zo-maar-<
een-bosje-bloemen. Dat
beurt alleen bij feestdagen
bij rouw of trouw. Om d;
verandering in te brengfcj HAj
wil men in 1985
promotiecampagne opstartt
De kosten daarvan zuil
voor tweederde betaald m
ten worden door de Ami
kaanse. bloemenproducent
en -handelaren. De
wordt op tafel gelegd
landen die naar de USA bl<
men exporteren. Het
goede zaak zijn als de
nen gerealiseerd
worden. Want in de dat
me en welvarende land
gen voor de bloemen
mogelijkheden
kebaarden!
paleis,
wust i
lijkhei
i" abir
mei
ïam
idiu
berei
zin te
Het oogsten van spitskool
klaar) dan in 1983. En toen
was hét ook al niet aan de
vroege kant. Het lijkt daarom
niet uitgesloten dat in de we
ken voor Kerstmis de tulpen
niet uit grote voorraad lever
baar zullen zijn.
Afrijpen
Zelfs de in het Zuidwesten
van ons land geteelde Apel
doorn - bollen uit die contrei
en zijn vroeger afgerijpt en
dus ook geschikt om vroeg in
bloei te worden getrokken -
zullen niet eerder dan na de
20 ste van deze maand klaar
zijn om geplant te worden.
Ook van deze vroegste bollen
zal men voor 5 december
Kistenbroei is nog altijd zeer belangrijk.
