weekpuzzel door dr. Pluizer
>BRIDGENI
postzegels
WETENSCHAPPEN
EekbeGouomit
oplossing vorige puzzel
NR. 40
KRUISWOORDRAADSEL
■Al HAB1
mm m l
MM
ZATERDAG 13 OKTOBER 1984
HORIZONTAAL:
1. Warboel.
5. Dans.
8. Plantenziekte.
12. Opwelling van woede.
13. 8eelden die in de
slaap voor de geest
komen.
14. Voorzetsel.
16. Bevel.
19. Beste kwaliteit koffie.
21. Deel v.e. auto.
22. Soort papegaai.
23. Boom.
25. Hoofdzaak.
26. Gevangenis.
27. Insekt.
29. Warm zeepwater.
31. Geslacht van mensen.
32. Dik en plomp.
33. Nogmaals.
35. Knaagdier.
37. Historische munt.
39. Buigzaam.
41. Bijtijds.
44. Zeilvaartulg (afk.).
45. Tegenwoordig.
46. Regiment infanterie
(alk.).
48. Persoonlijk vnw.
49. Waterdier in de
keerkringsstreken.
50. Drinkgerei.
Welke twee sleutelwoorden vormen de
26 86 75 en 50 38 1 79 41 68 7 67 86
51. En omstreken (afk.).
52. Voorzetsel.
54. De onbekende (afk.
55. Muzieknoot.
56. Springloop.
59. Paardebit zonder
62. Riviertje in de
Betuwe.
64. Windvlaag.
66. Klein vertrek.
67. Engels eiland.
68. Uiting van
genegenheid
70. Haarkrul.
72. Telwoord.
73. Halsdoek.
75. Treksluiting.
77. Snljwerktuig.
79. Uitgestrekte vlakte.
80. Gevierde zangeres.
81. Toevluchtsoord.
83. Langzaam.
85. Verfplankje.
86. Kleine groep van
uitgelezene.
87. Gelijk, effen.
88. Glassoort.
89. Verouderde taal.
90. Eentonig geluid.
VERTICAAL:
1. Grappenmaker.
2. Reptiel.
3. Stad in Rusland.
4. Vreemde titel.
5. Gevolg.
6. Inhoudsmaat.
7. Verzoekschrift.
8. Rekenkundige
opgave.
9. Rakelijzer.
10. Bijenhouder.
11. Torenomgang.
15. Gemalin van
Amphion.
17. Dwarshout aan een
18. Vogelprodukt.
20. Vogel.
22. Historisch
scheepstype.
24. Stoot.
27. Insekteneter.
28. Smal handvormig
weefsel.
30. Schaakterm.
32. Plant.
33. Dieregeluld.
34. Muzieknoot.
36. Roofdier.
37. Lang, slank.
38. Boom.
39. Vestingwerk.
Spottend lachende
gelaatsuitdrukking.
Geestelijke.
Lijfwacht.
Vochtig.
Rivier In Oostenrijk.
Plomp zoogdier.
Vergissing.
Soort vaas.
Rechter-commissaris
(afk.).
Namelijk (afk.).
Ingezet stuk.
Plaats in N.-Brabant.
Gewrichtshotte.
Bloeimaand.
Zinnebeeld v.e.
behaalde
overwinning.
Mannelijk rund.
Vaatwerk met
hengsel.
Soort visnet.
Schermbloemige
plant.
Glanszijde.
Muziekteken.
Senior (afk.).
Uitroep.
Op die plaats.
Moerasplant.
Zangstem.
Smalle weg.
letters uit de vakjes 53 28 10 71 14 85 87
35?
eeste
Leidei
itigini Ie
prijswinnaars van puzzel 39 zijn:
Baljet van Maanen, Noordeinde 2, 2311 CD Leiden,
de Zwart, 's-Gravendamseweg 12, 2215 TA Voorhout,
prijzen worden binnen drie weken per cheque
jegestuurd.
Oplossingen onder vermelding van Puzzel 40 moeten uiterlijk
woensdagmiddag in bezit zijn van de:
Leidse Courant,
Postbus 11, 2300 AA Leiden.
Naam, adres en postcode s.v.p. in blokletters vermelden.
let huil
v.-gaj
isoiera Achtste Van Gils Interna-
hat to ale Bridgenacht
3ttije ente is een bridge-evene-
3 slaaf it dat niet meer van de ka-
i bad jer vait weg te denken. De
anisatie is altijd vlekkeloos
grote i de stemming is altijd heel
gezellig, Tukkers in opti-
forma. Het is alsof in dit
ikend altijd even de klok
irdt teruggezet naar tijden,
n toernooien nog iets an-
r waren dan het voortge-
1 worden van de ene tafel
de andere.
202 paren was het toer
al weken van tevoren
pboekt. De winnaars van
jaar, Holl-Lindner uit
J^slo, prolongeerden hun
JÉültnet een score van 63,78
T 8 procttt, op de voet gevolgd
Einswq te* Sauer-Spoelstra uit Ol-
faal en IJsselmuiden-
iman uit Enschede,
ilnemers aan de Nacht van
moita enle worden altijd heel erg
""ijwend: zeer veel aantrekke-
prijzen en ze hoeven geen
te dupliceren.
U start hartenheer, door noord
met het aas genomen, die har
ten 9 naspeelt. Dummy zuid
ziet er zo uit:
*A II V I0H7 63
Hoe speelt u verder, ofwel:
wat zijn de plannen van leider
Noord?
In de praktijk werd harten-
vrouw genomen en ruiten na
gespeeld, waarna de leider ge
makkelijk tot twaalf slagen
kwam:
""Aanbling
gambling 3 SA wordt veel
gebruikt voor gesloten ze-
ikaarten in een lage kleur,
weinig of niets er naast.
Iis er een. U mag als oost
m tegen de volgende bie-
Zuid 3 SA noord 6
O/OW
A 10975
O A9
O A B 9 7 5
HVB82 N *643
OB8 7 5 WO °HV4
O H42 7 O V 10 6 3
♦5 *B9 4
*A li V 108 7 63
Nacht van Twente
Ruitenaas werd genomen, een
schoppen in zuid getroefd en
een harten getroefd met de
kale klaver 2 van noord. Oost
had na hartenvrouw klaver
moeten naspelen om dit plan
te verijdelen. Aan de andere
kant had de leider een en an
der wat kansrijker kunnen
maken door de eerste slag te
duiken!
Met klaver na wordt uit zuid
nog zeven keer klaver ge
speeld en dan moeten OW wel
goed signaleren, zodat oost de
ruiten vasthoudt (die heeft
trouwens niks anders) en west
hartenboer en heer-vrouw van
schoppen, want een dwang zit
er niet in, alleen een pseudo-
dwang.
4-3 fit
Als sans-atout door zwakte in
een van de kleiren niet het
aangewezen contract is, dient
wel eens uitgeweken te wor
den naar een 4-3 fit in een
hoge kleur, zoals in het vol
gende spel:
Wat kunnen OW maken? Acht
slagen in sans-atout (120), 11
slagen in klaver (150 of 400) en
hoeveel slagen met schoppen
als troef?
Een deelskore of manche in
schoppen is op dit spel erg
aantrekkelijk. Afhankelijk
♦111065 v ♦AV9
*A B 108 w
OIOI3 v OB6
4V 3 L ♦AIIB8764
van de start zullen OW 10 of
zelfs 11 slagen maken in een
edele kleur en dat scoort hui
zenhoog in een parenwed
strijd.
V 1085 A B4
SA 95 SVB10 3
olO o VB
4 A 10 843 41IV95
Als oost 1 SA opent (15-17)
moeten OW over een goed
biedsysteem beschikken om in
een goed eindcontract terecht
te komen.
Stayman (2 klaver) is leuk,
maar wat moet west na 2 har
ten? In de praktijk bood west 3
SA, wat na ruitenstart twee
down ging. West kan beter
vervolgen met 3 klaver (5-
kaart klaver en 4-kaart schop
pen, vanwege Stayman), waar
op oost niets anders heeft dan
4 klaver. West moet dan kie
zen tussen 4 harten en 5 kla
ver; 4 harten is een slag min
der en 20 punten meer. Die
laatste overweging geldt na
tuurlijk met name in paren-
wedstrijden.
Met een kaart als deze west
hand is Stayman niet het
meest ideale gereedschap. Er
zijn conventies waarmee de
volledige verdeling van de
SA-openaar kan worden opge
vraagd. Vroeger gebeurde dat
veel met 2 SA (Baron), tegen
woordig meer met 2 schoppen
(Nieuw-Amstelveens), waarop
de antwoordèn van de SA-
openaar zijn:
2 SA 4333 (met 3 klaver
kan de 4-kaart worden op
gevraagd).
KL 4-kaart klaver en nog
een 4-kaart daarboven (met
3 ruiten kan die worden op
gevraagd).
3 Ru 4-kaart ruiten en
nog een 4-kaart daarboven
(kan met 3 Ha worden opge
vraagd).
3 Ha 5-kaart klaver
(5332).
3 Sch 5-kaart reuiten
(5332).
3 Sa 4/4 in de hoge kleu
ren.
Dit is een uitstekende conven
tie in situaties waar Stayman
niet meer voldoet.
Agenda: 20 en 21 oktober:
Kuipers toern. Zwolle (038-
53.14.85); 27 oktober: Jonge-
rentoernooi Rotterdam; 28 ok
tober: Drechtstad-toernooi
Dordrecht (viertallen) 078-
12.42.08.
Correspondentie: p/a Lehér-
straat 10, 2162 AC Lisse.
,ren
n iken
n«!tre
september werden in Dort-
I nd de „Dortmunder
Kame laehtage" georganiseerd,
ogtepunt moest, net als vo-
jaar, weer de grootmeester-
iep worden. Helaas voor de
anisatoren, en het publiek,
en de financiën niet toe-
kend genoeg om een erg
itrekkelijk veld bijeen te
gen. Grote favoriet was de
igaarse remiseschuiver
urjan, die dit toernooi één
lise te veel afgaf waardoor
nooizege naar de Israe-
grootmeester Grünfeld
he,4' De enige speler die dit
jur) met mooi het vermelden waard
i hei Zu was (je jonge West-
Qin°i l Ise grootmeester Eric Lo
in. Zijn stijl (en speelsterk-
lijkt veel op die van John
„sla! l^er Wiel; met interessant,
(ca. 3x is niet helemaal correct,
douch aak weet hij keer op keer
"'nl" kijkers te boeien. Gewa
ld met een gezonde dosis
210.00ft1 imisme gaat hij iedere te-
istander met open vizier te
lijf, wat wel eens ten koste
gaat van zijn Elorating, maar
niet van zijn uitnodigingen. In
Dortmund speelde hij als volgt
tegen de kersverse kampioen,
van Canada Spraggett:
E.Lobron-K.Spraggett
1. e4.c5 2.Pf3 e6 3.d4 cxd4
4.Pxd4 Pf6 5.Pc3 d6 6.g4 h6
7.h4 Le7 8.Lg2?!
Een dubieuze variant. Gebrui
kelijker is 8.Tgl, bijv.: 8... d5
9.Lf4'? Pe4: 10.Pe4: de4: ll.Pbö
met beter spel voor wit (Llju-
bojevic-Sax 1983).
8....Pc6 9.g5 hxg5 10.hxg5
Txhl+ ll.Lxhl Ph7!
Dit is beter dan ll...Pd4:
12.Dd4:'e5 13.Dd3 Ph7 14.g6!
met goed spel voor wit.
12.f4 Pxd4! 13. Dxd4 e5
14.fxe5 Lxg5!
Niet goed is 14...de5: 15.De5:
Kf8 16.Pd5 Lg5: 17.Lg5:Dg5:
Koffiehuisschaak
Onvervaard trekt Lobron het
open veld in; er zullen weinig
spelers zijn, die op dergelijke
stellingen aansturen.
18...Dg3+ 19.Kc4 Le6+
20.Kb4 Tc8
Dil
SBB
m mm m
§51 iü M
ül BB
Hoe moet de witte koning zich
nu redden? 21.b3 faalt op
21...a5+!
21.Tgl Tc4+!
Uitstekend gezien, de witte
desperado 22.Dc4: faalt op
22...Dd6:+ 23.Dc5 a5+ 24.Kb5
22.Kb5!?!
Het eindspel na 22...Td4:
23.Tg3: Td6: 24.Tg7: zou beter
zijn voor wit.
23.d7+ Kd8 24.Dxa7 De5+
25.Pd5 Lxd5 26.exd5 De2!?!
Zwart speelt nu op winst! Na
26...Db2:+, 27.Kc4: Dc2+ zou
het eeuwig schaak zijn, want
veld d4 is taboe voor de witte
koning vanwege Df2+. Mis
schien had Spraggett gelijk
met het idee dat zwart gewon
nen moet staan, met de witte
koning midden op het bord,
hij zag het niet en ik ook niet;
misschien een vernuftige, le
zer?!
27.Db6+ Kxd7 28.Lf3! Tc5+
Verrast door wit's zet wil
zwart nu wel remise (29.Kc5:,
Dc2: enz), maar nu ruikt Lo
bron bloed.
29.Kb4 Dd2+ 30.Ka4 Kd4+
31.b4 Dxgl 32.bxc5 Dd4+
33.Kb3!
In hevige tijdnood (geen won
der na zo'n partij) besluit wit
een stuk te offeren; gelukkig
wordt moed hier beloond.
33...De3+ 34.c3 Dxf3
35.Dxb7+ Kd8 36.Da8+ Kd7
37.Db7+ Kd8 38,Db8+ Ke7
39.Dd6+ Ke8 40.De5+ Kd8
41.Db8+ Ke7 42. Dc7+
Geplaagd door grote tijdnood
kon wit niets anders bedenken
dan schaakjes geven. Slecht is
nu 42...Ke8 vanwege 43. d6! en
wit heeft te veel dreigingen.
43.Dd6+ Kg5 44.De5+ Kg6
45.c6 Pf6 46.c7 Ddl+ 47.Kb2
Dg4
Zwart kon geen schaak blijven
geven: 47...Dd22? 48.Ka3 en de
witte c-pion is niet meer te
stoppen.
48. a4 Dd7 49.d6 Pe8 50.Db5!
Het paard-pionnen-eindspel
blijkt op tempo gewonnen.
50...Dxo5+ 51.axb5 Pxd6
52.c4!
Een schitterende zet. Ogen
schijnlijk wint 52.Kb3 ook,
maar na 52...Pc8! 53.c4 Kf6
54.c5 Ke7 55.b6 Kd7 56.Kb4 f5
wint zwart nog. Zwart moet
wel nemen, want na 52...Kf6
53.c5 Pc8 54.b6 zijn de pionnen
niet meer te stoppen.
52...Pxc4+ 53.Kc3 Pd6 54.b6
Kf6 55.b7 Pb5+ 56.Kc4 Pxc7
57. b8D Pe6 58.Kd5
Zwart geeft het op. Deze partij
zou in een koffiehuis niet mis
staan!
Correspondentieadres: L.Hof
land, C.Fockstraat 1123, 2613
DE Delft.
badki
dakki lis,
de eerste ronde van het
reldkampioenschap dat za-
lag 6 oktober in Senegals
Istad Dakar is begonnen,
dat de favorieten voor
'ereldtitel het niet gemak-
k zullen krijgen. Alleen
es van der Wal en de Rus
inevski wonnen, de ande
wedstrijden eindigden in
m 72 i iei
rt«m ft.
moest o.a. Wadim Wirny
*n spectaculaire partij te-
de Senegalees Abdoulaye
in remise berusten. Van
Senegalees is dit een top-
jtatie tegen de speler die op
ïr de sterkste is van het
van 20 deelnemers,
weten we al vele jaren dat
Afrika een leger sterke
:rs herbergt, maar van
legioen hebben vroeger al-
L Baba Sy en in later jaren
lina N'Diaye, de Malinees,
naar de top kunnen wer-
De opkomst van Koauassi
»t staan gebracht.
Oen benieuwd of de Afri-
afvaardiging zich in dit
Ie toernooi weet te
laven. Over het alge
meen zakken de prestaties van
de Afrikanen in dergelijke
toernooien in de slotfase. En
het toernooi duurt nog tot en
met zondag 28 oktober.
Voor de volledigheid: uit zone
4 (Afrika) doen de volgende
spelers mee: De Senegalezen
Kane en Der via het zonetoer-
nooi en landskampioen Diallo,
de Malinees N'Diaye en als
invaller voor de Tsjechoslo-
waak Sysel Memel uit'
Ivoorkust.
Dan nu aandacht voor de pres
tatie van de met wit spelende
Abdoulaya Der tegen Wadim
Wirny: 1. 32-28 18-23 2. 33-29
23x32 3. 37x28 20-25 4. 41-37
17-21 5. 29-24 19x30 6. 35x24
11-17 7. 37-32 21-26 8. 39-33
26x37 9. 42x31. Der mag dan
internationaal nog weinig be
kend zijn, hij kiest tegen zijn
beroemde tegenstander een
agressieve opening.
Hier hoeft hij niet bevreesd te
zijn voor 14-19 wegens 34-29
19x30 40-35 10-14 35x24 14-19
45-40 19x30 40-35 9-14 35x24
14-19 44-40 19x30 40-35.
9. 7-11 10. 44-39 13-18 11. 50-
WK in Senegal
44 17-21 12. 46-41 21-26 13. 41-
37 11-17 14. 47-42 1-7 15. 31-27
17-21. Zwart geeft hieraan de
voorkeur boven 17-22x21 om
met een schijf meer op zijn
korte vleugel de druk op wits
ontwikkelde lange vleugel te
vergroten.
16. 33-29 14-20 17. 39-33 10-14
18. 43-39 8-13 19. 40-35 7-11 20.
28-23. Zie diagram.
ÉT'Ü
ia is
m m m
Dreigt met schijfwinst: 18-23
29x18 13x31 36x27 20x40 45x34
9x20. 22. 45-40. Weerlegt af
doende 18-23 29x18 13x31
36x27 20x29 34x23 9x20 met
oppermachtige stand en ver
hindert 4-10 door 24-19 13x24
37-31 26x28 33x4 21x43 49x38
enz. Zwart bereikt evenmin
iets met 25-30 als inleidende
zet.
22. 17-22 23. 33-28 22x33 24.
39x28. Wirny waagt zich 22x31
36x27 26-31 37x17 11x31 we
gens 28-23! en dan mag 18-22
niet wegens 14-10 5x14 23-19
14x23 29x36 of 31-36 23x12 en
dan kan zwart niet 36-41 door
zetten omdat wit 12-8 achter
de hand heeft.
24. 4-10 25. 35-30 10x19 26.
49-43 19-23 27. 28x8 2x13. Zie
In feite begint nu al de beslis
sende fase van de partij. Wir-
nv zet namelijk met 20. 14-
19 21. 23x14 een ongetwijfeld
diep berekende variant in. 21.
12-17.
Z
I i 1 i
I 1 1 S 1
m*mom
o
diagram. Voor de tweede keer
heeft Wirny een schijf geof
ferd. Der houdt echter het
hoofd koel en bezwijkt niet
onder de druk.
28. 24-19 13x33 13x35 29-24
34x12 29. 38x29 20-24 30. 30x19
18-22 31. 27x18 25-30 32. 34x25
9-13 33. 18x9 3x45 34. 44-40
45x34 35. 43-39 34x43 36.
48x39. Wirny heeft zijn eerste
doel, schijfwi.ist, bereikt, maar
heeft positioneel concessies
moeten doen.
36. 11-17 37. 39-34 17-22 38.
34-29 21-27 39. 32x21 16x27 40.
29-23 5-10 41. 42-38 6-11 42. 38-
33 11-17 43. 33-29 10-14. Onge
twijfeld zal Wirny hebben be
rekend dat 27-32 37x28 22x24
23-18 niet meer dan remise op
levert 44. 29-24 27-32 45. 37x28
22x33 46. 24-19 33-39 47. 19x10
15x4 48. 23-19 3M3 49. 19-13
43-49 50.13-8 17-22 51. 8-2 49-16
52. 25-20 16-32 53. 36-31! 26x37
54. 2-13 22-28 5. 20-14 37-11 56.
13-35 en Wirny berust in remi-
Speciaal voor de deelnemers
aan de ladderwedstrijd: In
het probleem Hauschild (2)
uit de rubriek van twee we
ken geleden staat ten on
rechte een zwarte schijf op
20.
Orchideeën voor
Westduitse
welzijnszorg
De Welzijnszorgzegels met toe
slag. bestemd voor diverse in
stellingen die op dit gebied
werkzaam zijn, hebben dit jaar
als thema „Orchideeën". Het
betreft hier de serie bijzondere
postzegels die oor de PTT van
West-Duitsland werd uitge
bracht. In dat land draagt deze
serie als thema „Fiir die Wohl-
fahrtspflege".
Ook de postdienst van West-
Berlijn bracht op deze datum
een dergelijke serie in omloop,
eveneens met de afbeeldingen
van orchideeën. De waarden
en toeslagen zijn verder gelijk,
nl. 50 plus 20 pfennig, 60 plus
30 pfennig 80 plus 40 pfennig
en 120 plus 60 pfennig. Naast
de afbeeldingen dragen de ze
gels de naam van de betreffen
de orchidee.
Het ontwerp voor deze zegels
is van prof. Giinter Jacki uit
Stuttgart. De zegels werden jn
meerdere kleuren offsetdruk
vervaardigd door de Bonds-
drukkerij te Berlijn.
Ter gelegenheid van de „Dag
van de Postzegel" verscheen
eveneens, een bijzondere post
zegel in de waarde van 80
pfennig Voor wat betreft de
viering van deze dag is de
„Bond van Duitse Filatelisten"
de initiatiefnemer. Het motief
op de zegel toont het poststa
tion van de kleizerlijke post te
Augsburg naar een kopergra
vure van L. Kilian uit 1616.
Voor deze zegel tekende Doro
thea Fischer Nosbisch uit
Frankfurt am Main. Ook deze
zegel werd in meerdere kleu
ren offsetdruk vervaardigd
door de Bondsdrukkerij te
Berlijn.
Anti-rook-zegel
We blijven nog even in West-
Duitsland. want op 8 novem
ber a.s. zullen daar vier bijzon
dere postzegels worden uitge
bracht. Het gaat hier om drie
zegels in de waarde van 80
pfennig en één zegel van 60
pfennig
Stroom maakt vlees malser
Het toedienen van stroomsto
ten aan de karkassen van run
deren verbetert de malsheid
van het vlees. Bovendien
wordt door deze zogenoemde
elektrostimulatie de kleur van
het vlees verbeterd. Tot deze
conclusie komt F. Smulders in
zijn proefschrift Elektrostimu
latie en de sensorische (met de
zintuigen waarneembare red.)
kwaliteit van rund- en kalfs
vlees, waarop hij onlangs is ge
promoveerd tot doctor in de
diergeneeskunde aan de Rijks
universiteit te Utrecht.
Nederlands rundvlees is voor
een groot deel afkomstig van
oudere koeien die voor de
melkproduktie minder ge
schikt zijn geworden en van
jonge meststieren.
Er wordt nog wel eens ge-
Nieuw maandblad
EOS
over technologie
Nederland heeft er een nieuw
maandblad over technologie
bij: EOS Magazine. Onder
hoofdredacteurschap van Jef
Anthierens wil het luxe uitge
voerde blad de geïnteresseerde
leek te informeren over tech
nologie in wetenschap, cul
tuur, gezondheid, economie,
natuur en sport. Het eerste
nummer bevat onder meer re
portages over de futurologie
en het verschijnsel tweelingen.
Verder telt het blad een we
tenschappelijke agenda, een
boekenpagina en een vragen-
rubriek van Chriet Titulaer.
Het blad dankt zijn naam aan
de Griekse godin van de dage
raad omdat technologie vol
gens de redactie „een nieuwe
dageraad voor de mensheid
kan betekenen." De raad van
advies staat onder leiding van
Kees Rcos, redacteur weten
schappen bij een landelijk dag
blad en Chriet Titulaer.
wordt verzinnebeeld door de
afbeelding van de woorden
„Rauchen gefahrdet die Ge-
sundheitwaarbij het woord
„Gesundheit" door een lucifer
half is opgebrand. Ontwerp:
Norbert Vogel uit Nurnberg.
„Gelijke rechten voor man en
vrouw", dat is het thema voor
één van de zegels van 80 pfen
nig De zegel toont de bekende
„man-vrouw"-symbolen, een
paragraafteken met in het
midden daarvan een „is-ge-
lijk"-teken. Ontwerp: Heinz
Tröger uit Nürnberg.
Vervolgens is er een zegel, die
oproept tot vrede en meer be
grip (voor de ander). Dat
wordt gedaan met de woorden
„Frieden und Verstandigung".
Het thema wordt tot uitdruk
king gebracht door de afbeel
ding van twee doorkruiste cir
kels, zoals die voorkomen op
een vragenformulier. Dit ont
werp kwam van de hand van
Corinne Ludwig uit Riedlin-
gen-Bechingen.
„Roken bedreigt de gezond
heid": deze woorden vormen
het thema voor de zegel in de
waarde van 60 pfennig Het
Kerstzegels
klaagd over de taaiheid van
het vlees van deze dieren. Als
oorzaak hiervan wordt ge
noemd de „koude-krimp", een
door snelle koeling "veroor
zaakte spiersamentrekking tij
dens het intreden van de lijk
stijfheid, die veel sterker is
dan normaal en gepaard gaat
met afneming van de malsheid
van het vlees.
De kans op koude-krimp is
groter bij de lichtere en/of
door minder lichaamsvet geï
soleerde karkassen. Uit het
onderzoek van Smulders is ge
bleken dat koude-krimp vaker
in Nederlandse slachterijen
voorkomt dan tot dusver werd
aangenomen. Door elektrosti
mulatie wordt koude-krimp
voorkomen.
Het procédé moet wel nauw
keurig worden bestuurd, om
dat bij te intensieve stimulatie
het waterbindend vermogen
van vlees afneemt. Sinds 1982
wordt in een aantal Neder
landse slachterijen al gewerkt
met volautomatische appara
tuur voor het toedienen van
stroomstoten.
Zonnecyclus beïn
vloedt aarde
Vanuit de wetenschap komen
steeds meer aanwijzingen dat
de magnetische cyclus van de
zon sterke invloed heeft op het
leven op aarde. Het weer, de
plantengroei, de geologische
samenstelling van de bodem,
de economische activiteit en
zelfs de geestelijke gesteldheid
van de mens zouden in de pas
lopen met de uitbarstingen
van de zon eens in de elf jaar.
Dit bleek tijdens een interna
tionale bijeenkomst van zon-
nedeskundigen in Noordwij-
kerhout. Er zijn nog veel om-
opgeloste vragen over de elfja
rige cyclus, maar dank zij al
lerlei onderzoeken komen de
zonnedeskundigen steeds een
Tot slot in dit Duitsland-over-
zicht de kerstzegels, die zowel
door de PTT van West-Duits
land als wel door de postdienst
van West-Berlijn worden uit
gebracht. Voor West-Duitsland
betreft het een zegel in de
waarde van 80 pfennig plus 40
pfennig De zegel van West-
Berlijn heeft een waarde van
50 pfennig plus 40 pfennig. Op
de zegel van West-Duitsland
ziet men een afbeelding van
Sint Maarten, gezeten te
paard, terwijl hij met zijn
zwaard zijn mantel halveert
om die te delen met een bede
laar.
stapje dichter bij de oplossing
van deze raadsels.'
„De graanprijs op de wereld
markt vertoont evenals de
verhoogde activiteit van de
zon een elfjarige cyclus", zegt
prof.dr. M. Kuperus. Hij is
hoogleraar in de astrofysica
aan de uni\*ersiteit in Utrecht.
Uit de verschillende lagen van
slib in een meertje in Australië
kan men de elfjarige cyclus
van de zonne-activiteit duide
lijk opmaken. Hetzelfde geldt
voor de ringen van bomen. De
kleine ijstijd in de 17e eeuw is
verklaarbaar, omdat de nor
male cyclus van de zon in die
veertig jaar werd onderbro
ken. Zeventig jaar lang was op
de zon bijna niets te zien van
zonnevlammen en magneti
sche uitbarstingen.
Het is voor de wetenschappers
een raadsel waarom de cyclus
zich in die periode van elf jaar
voordoet. Evenmin heeft men
een verklaring voor het
vreemde gedrag van de zon in
de 17e eeuw. „Wellicht is de
zonnecyclus, die waarschijnlijk
al miljoenen jaren hetzelfde is
geweest, in die periode wat
overstuur geraakt", aldus Ku
perus. „De gemiddelden echter
kloppen steeds".
Een andere vraag is: Hoe komt
het dat de corona, de buitenste
gasvormige laag van de zon,
die alleen bij volledige zons
verduistering is te zien, zoveel
heter is dan het eigenlijke op-
pervlak^ De nieuwste gege
vens duiden erop dat de mag
netische structuur van de zon
van essentieel belang is voor
het bestaan van de corona.
Om iets meer van de magneti
sche processen te weten te ko
men. moet men de structuur
van het inwepdige van de zon
kennen. Met zeer verfijnde ap
paratuur is het nu mogelijk de
trillingen van de zon te meten,
die iets over de inwendige
bouw van het hemellichaam
zeggen.
