„Klap op klap": solotoneel
piet hulp aan hulpverleners
rard Thoolen: „Acteren doe je soms
vanuit je lever"
Drie regisseurs
Top Secret
van
lachen t hardst
acteur van 84 straks in Frenkel Franks „De ijssalon
'paginJLM/KUNST
CeidaeGowignt
VRIJDAG
5 OKTOBER 1984 PAGINA 9
JtECHT De jury in
t jicht noemde hem een
iumentale persoonlijk-
J en gaf hem het Gou-
Kalf als beste acteur
het afgelopen jaar.
ard Thoolen (tien jaar
ktheater en tal van
js) relativeert. Zegt:
heb vaak momenten
ik denk, was ik maar
|jer net als mijn vader,
is zo concreet. Dan
t je wat je elke dag te
n staat. Valse roman-
natuurlijk, spelen is
werk, daar haal ik
mijn troost uit. Zoals
^ere mensen het leuk
~jlen een zaak op te
iwen".
ig aan Gerard Thoolen:
die rol van Ben Korsten
nd. Naast^e Mannetjesmaker" ook
als internj hemzelf een hoogtepunt
i om ord»jn carrière als acteur?
t, wel een soort keerpunt"
hij. „De eerste lange
■■mVfilm die ik gedaan heb,
kt Teken van het Beest",
helemaal nieuw voor mij.
•hoofdpersonage ben je ver-
noordelijk voor de film,
het begin tot het eind. Met
ressante blikken vul je
n anderhalf uur. Er moet
anders naar buiten komen.
Ben Korsten had ik ook
t het gevoel dat ik met film
ig was. Ik had alle tijd om
Uustratie karakter uit te diepen en
r word ik dan wel vrolijk
Het heeft me zin gegeven
ek" daajnee door te gaan",
zijn. Weluar' as- is hii te zien in
tëtische f IJssalon", de nieuwste
van Dimitri Frenkel
Gerard Thoolen als „De mannetjesmaker", Ben Korsten, de rol waarvoor hij de prijs
als Beste Acteur kreeg.
Een andere Thoolen in Orlow Seunke's „De smaak van water".
trekpf1
robudurj-
r en het)
Bang)
Frank. „Ik speel daarin Otto
Schneeweiss, een joods Ber-
lijnse emigrant die voor de
oorlog naar Amsterdam kwam
en daar een ijssalon heeft.
Mijn vriend komt dan in func
tie als SS-officier naar Am
sterdam en zoekt hem op. Die
twee vallen elkaar in de ar
men en dan ontwikkelt zich
een verhaal. De film gaat ei
genlijk over hoe de oorlog
vriendschappen uit elkaar
drijft, mensen polariseert".
Ravijn
Dat betekent alweer een com
pleet andere rol voor Gerard
Thoolen, die de afgelopen ja
ren juist bekendheid kreeg
door de grote verscheidenheid
van zijn uitstekende rollen.
„Op een gegeven moment
zoek je een ingang voor een
rol en ga je houden van de
mensen die je speelt" zegt
Thoolen. „Dat proces onderga
je. Soms moet je spelen vanuit
je lever. Je kiest soms een plek
waar iets gebeurt in je lichaam
dat je denkt: er zit iets in mijn
benen. Of: er loopt steeds een
hondje naast me dat niet zicht
baar is, waardoor het de span
ning krijgt die meer is dan het
beeld van de rol alleen. Ten
minste daar streef ik naar. Per
keer is dat anders. Bij Schnee
weiss was dat een uitdaging
om half Duits te praten, de ba
lans te vinden door niet caba
retesk te praten zodat het op
prins Bernhard gaat lijken en
het joodse ook niet te dik er op
te leggen. Ik vergelijk het al
tijd met een ravijn. Je kunt
spelen een meter van die af
grond af en zeggen: oh wat is
het hier diep. Of je gaat echt
helemaal over dat randje en
denkt: Jezus, wat is het hier
diep. Dan klinkt de medede
ling anders. Je moet soms ver
zoeken om de toon te vinden
die de muziek maakt".
De jury heeft hem uitgeroepen
tot beste acteur van 1984. Wat
betekent zoiets? Thoolen: „Ik
ben er heel blij mee. Het is
toch alsof zich opeens een he
leboel invult zo na lange tijd.
Als je in zo grote mate terug
krijgt van wat je eigenlijk hebt
geinvesteerd... Het is een lek
ker gevoel maar het is natuur
lijk geen Olympische Spelen.
Het is wel een waardering
voor je werk".
RONALD TOP
KOOPM
J* !N HAAG „Er
.ekeretekt8eenJVe1ro°rIdelin,8
L in tegendeel. We wil-
i allen die met kinder-
^^■■Ishandeling te maken
„rijgen, uitnodigen daar
mver te praten en bekend-
eid te geven aan de ge-
die nu nog onder
HÉÉÜÉItafel worden geveegd,
er zijn zo veel van die
vallen, waar niemand
s over te horen krijgt.
iciële cijfers spreken van
gevallen van kindermis-
ideling met dodelijke afloop
- Jaar. maar naar mijn over-
scnritteWjng m0et dit cijfer met een
dier d%- honderd worden verme-
ildigd. Ik kan dat wel uit-
n". Aldus Dea Koert, die
solotoneelstuk „Klap op
van de Duitse schrijfster
Reinhard regisseert, dat
javond in het Scheveningse
slijm, liater aan de Haven in pre-
igenhoujre gaat.
?n 'n kfn toneeldocumentaire"
j alleen |mt Dea Koert het stuk,
- dauw krin Ineke Brinkman de rol
an Veronica Meier, een
die steun zoekt in de
ilechterende relatie tot
kind. Het stuk geeft uit-
king aan de tegenwer-
die een vrouw in een
lelijke situatie te overwin-
krijgt.
Koert: „Om op die dode-
ge vallen terug te komen,
vrouw kan in haar drift
r j°ng kind zo door elkaar
vinden.J,meien dat ^et een nek_
a getrotyvei breekt. Pas uren later
?n regelt kind dood. Wat kan de
eneden.^ doen, die dit geval moet
streren? De vrouw van
ird beschuldigen soms? Dat
liet goed voor zijn naam,
iroedselli" VOOr Zijn Praktiïk- HÜ
ffancieert zich er meestal
arde die En dan de gevallen die
rt 1 hef n'et met de dood van een
rteis beu ejndigen. Vrouwen zijn
!'uMa Eo handig in. Ze gaan vin
dl®r iter naar dokter, van zie-
I" 5 jhuis naar ziekenhuis. Zo
de Jen al die b*auwe plekken
JJhet lichaam van het kind
op. Natuurlijk, vrijwel
Ineke Brinkman als Veronica Meier in „Klap op klap".
schaamt
zich
achteraf voor, een kind te heb
ben afgerost. Want waar gaat
het steeds om? Bijna nooit om
het kind zelf, maar om dingen
die eraan vooraf gingen en
niets met het kind te maken
hadden;
Struktureel
Kindermishandeling is een
struktureel probleem en mis
schien kan ik dat zo uitleggen.
Vader en moeder hebben ru
zie, er is spanning. Een kind
drenst, huilt, wil iets en moe
der is daar met haar hoofd
niet bij, ze zit midden in de
zorgen en daar kan een lastig
kind even niet bij. Daar gaat
het stuk ook over: een kind
krijgt een klapje omdat het
plast; het blijft plassen en
krijgt opnieuw klappen, steeds
weer, steeds harder alsof de
moeder het plassen eruit wil
slaan.
Dit komt voor, al zijn er meer
situaties te bedenken die voor
af gaan aan kindermishande
ling. Zo kan een kind als straf
een klap krijgen, waardoor dat
kind, zij het misschien tijde
lijk, het vertrouwen in de ou
ders verliest. Door dit verlies
stelt het zich in volgende ge-,
vallen weerbaar op waardoor
het kind ongewild een volgen
de klap uitlokt. De kans erop
is in elk geval vergroot. En
dan schiet me nog een situatie
te binnen: een kind mag bij
wijze van beloning in een
groot wit bed slapen, ais het
niet plast. Nu, dat begrijp je,
het kind plast dan juist".
Doel
Een gezellig avondje uit zal
het deze keer niet worden - en
de dertig volgende keren
waarop het stuk wordt ge
speeld evenmin. Maar dat is de
bedoeling niet. Het doel van
het stuk is mensen te bereiken
die op verschillende manieren
bij kindermishandeling zijn
betrokken. Dat kunnen ouders
zijn die zich in de probleem
stelling herkennen en onder
vinden dat zij niet alleen
staan. Het kunnen ook hulp
verleners zijn, (vertrouwens)-
artsen, leerlingen van oplei
dingsinstituten zoals kleuter
leidsters; voorts wijkverpleeg
sters, mensen van de Raad
voor de Kinderbescherming,
kortom, allen die met kinde
ren in aanraking komen, nu of
later.
Dea Koert: „Het stuk drukt de
machteloosheid uit, waarmee
een ouder te maken kan krij
gen. Het laat zien, dat houden
van een kind en gelijktijdig af
keer voelen, heel goed samen
kunnen gaan, en dat moeder
liefde niet heilig is. Ook maakt
het stuk duidelijk, dat ouders
vaak het gedragspatroon van
hun ouders hebben overgeno
men: wie vroeger klappen
kreeg, deelt ze later uit. „Klap
op klap" laat ook zien, hoe een
moeder in een dergelijke situa
tie wanhopig probeert steun te
zoeken en door de ambtelijke
molen moet waarvan alles kan
worden verwacht, behalve
steun.
Het is de bedoeling, dat men
sen gevoelig worden voor de
noodsignalen die hun buren
uitzenden, dat hierover een
discussie op gang wordt ge
bracht. Na afloop kan over het
onderwerp worden gediscus
sieerd, onder leiding van een
maatschappelijk werkster met
ervaring in kindermishande
ling; in de zaal zijn voort
trokkenert, zoals vertrouwen
sartsen. Bovendien kan infor
matiemateriaal worden
genomen, inclusief het tekst
boekje van het stuk. Overigens
wordt het stuk zo gespeeld, dat
iedereen zich erin kan her
kennen, al moet geval voor ge
val apart worden bekeken. Bij
elke vorm van kindermishan
deling blijkt, dat wat onschul
dig lijkt, dit vaak niet is".
„Klap op klap" heeft een aan
tal proefvoorstellingen achter
de rug, waaruit blijkt dat het
stuk voldoet in de dringende
behoefte het onderwerp uit de
taboe-sfeer te halen. In het
Scheveningse Theater aan de
Haven wordt het stuk voor
solo-toneel tot eind december
gespeeld; daarna blijft het nog
twee jaar op het repertoire om
theaters in Nederland en Bel
gië in staat te stellen het stuk
uit te laten voeren.
FRITS BROMBERG
AMSTERDAM - Welke Nederlander weet wie het Trio
ZAZ vormen? Ik denk niet één. Maar zelfs als het raadsel
opgelost wordt, blijven de vraagtekens. ZAZ zijn Zucker,
Abrahams en Zucker. Jim Abrahams en David en Jerry
Zucker. Hun films zijn bekender. Want zij zijn de makers
van de grote kassuccessen „Kentucky Fried Movie" en
„Flying High". Films die een en al grap waren. Hun
nieuwste film „Top Secret!" is dat ook.
Zelfs in dwaasheid kan een systeem zitten, zei ooit iemand
en in het werk van Zucker, Abrahams en Zucker is dan
ook een opbouw te herkennen. „Kentucky Fried Movie"
was nog een aaneenschakeling van korte sketches, met de
humor als rode draad. „Flying High" (in Amerika als „Air
plane" uitgebracht), is een parodie op het vliegtuigramp-
genre. „Top Secret!" gaat verder en pakt twee genres tege
lijk aan: de spionagefilm en de Elvis Presley/popsterren-
films.
Het trio ZAZ, aanwezig in Amsterdam, is ook in de om
gang voortdurend grappig. De heren zitten gedrieën op een
bank en als ik vraag of ze in het werk inwisselbaar zijn, de
regie onmiddellijk van elkaar overnemen, zeggen zij „Ja,
natuurlijk" als de drie neefjes Kwik, Kwek en Kwak uit
Donald Duck en gaan even in een andere volgorde op de
bank zitten. Hun opmerkingen zijn niet gespeend van eni
ge ironie, maar als ze een grap debiteren lachen ze er zelf
het hardst om.
Injectie
Tegen het roken van sigaretten blijken ze bezwaar te heb
ben. „Als het nu echt moet, ja, dan mag het wel, maar wel
hangend aan het balkon. Het is zowat het enige waar wij
tegen zijn. Waarom neem je niet gauw een injectie? Nee,
verder is het ons om het even, heroine, moord en ver
krachting, het mag hoor...", zulke grappen.
Over Top Secret willen ze liefst zo min mogelijk vertellen.
Toch komt het er wel uit, professioneel als zij uiteraard
zijn. „Wij werken net als anderen aan een tafel, maar wel
met videoapparatuur en een 16 mm projector erbij. Toen
wij eenmaal gekozen hadden om een parodie op het spio-
nagegenre te maken, zijn we zoveel mogelijk van die films
gaan zien. In „Top Secret!" leek het ons aardig om nu eens
niet een dwaze detective als hoofdpersoon te nemen, maar
iemand als het publiek, een onschuldige dus. Dat werd een
popster, die in de film wordt gespeeld door Val Kilmer.
Dat gaf een extra element aan de film en wij konden daar
weer grappen over maken. Het gaf ook wat meer fleur aan
de film, want zelfs het spionagegenre is zo afgeleefd dat je
er eigenlijk niets leuks over kan bedenken. We hebben
daarom een oorlog in het-heden gesitueerd met uiteraard
het Franse verzet, want dat zit altijd in een film over de
oorlog".
„Top Secret!" heeft in Amerika zijn geld al opgebracht en
de regisseurs beramen zich al op een volgende komedie.
„Wij kijken wel graag naar humoristische films als die van
de Marx Brothers of naar het werk van Woody Allen.
Maar om een nieuw scenario te bedenken, moeten wij het
toch hebben van een Echt Melodrama. Het kan niet serieus
genoeg zijn." Hoe bedenken jullie journalisten trouwens al
die vragen
PETER SNEL
CHARLTON
Op z'n 61ste en na 56 films wil
de stoere, oude Charlton Hes
ton er de brui nog altijd niet
aan geven. Hij kan rollen van
Edele Oermensen nog steeds
niet weerstaan, en vandaar dat
hij aan z'n 57ste film bezig is.
Het is „The Overlord", spe
lend in het bronzen tijdperk
dat zo goed kleurt bij de borst
kas van Charlton. Er is nog
een reden voor zijn optreden
trouwens. De film wordt gere
gisseerd en is geschreven door
zoon Fraser Heston. De film is
Alle stunts worden verricht
door Joe Canutt, de zoon van
de legendarische stuntkoning
van het Hollywood van wel
eer, Yakima Canutt Vader
Canutt, half Indiaans, werd
van stuntman regisseur van
Westerns en second unit-direc
tor in de tijd van de sprekende
film. Hij was het die de be
roemde strijdwagenrace van
Charlton Heston in „Ben Hur"
voor Cecil B. DeMille filmde.
En in die scène speelde zijn
zoon Joe al voor stand-in voor
Heston. Hollywood is toch een
familezaak denk je dan. Want
Fraser Hestons eerste filmrol
was die van de baby Moses in
het rieten mandje in DeMille's
„De tien geboden".
FILM 83/84
„Film 83/84" is uit. Een nieuw
overzicht van de Nederlandsse
film, dat nu bij de Staatsuitge
verij verschijnt naast het elk
jaar in het Engels verschijnen
de Dutch Film". Aangezien
het, in een neergaand bios
coopklimaat, met de Neder
landse film verhoudingsgewijs
erg goed gaat, moet er wel een
markt zijn voor deze samen
vatting van eep jaarproduktie
van speelfilms op 35 mm. 16
mm, korte films, animatie
films en experimentele films.
Samenstelster is Joyce Rood
nat. „Film 83/84" geeft behal
ve een inleidinkje geen com
mentaar, maar wel een bruik
baar en gedetaillerd Jaarver
slag"(Prijs14,-).
SCHORPIOEN
De filmboeken vliegen je trou
wens om de oren. Elke Neder
landse film, ook als het om een
origineel filmverhaal gaat,
krijgt volgens een oude Ame
rikaanse traditie z'n boekuit
gave. „Schatjes" en „De Lift"
werden naverteld door Ger-
ben Hellinga, nu is „De schor
pioen aan de beurt. Navertel-
ler is dit keer Lucien Duzee.
Ik kan me niet voorstellen dat
je zo'n boek koopt wanneer je
de film goed gevonden hebt,
laat staan wanneer je hem
slecht gevonden hebt. maar a
la. Sijthoff is de uitgever,
14,90 is de prijs.
„De schorpioen": boek
STEVEN
Steven Spielberg heeft het in
middels hoog in z'n bol. De
topregisseur heeft zich aange
meld voor de Amerikaanse
NASA-burgertraining en
hoopt zo ooit passagier te wor
den op de eerste veerdienst
naar de maan. Benieuwd naar
een Close Encounter van eigen
deeg zeker. „Het enige dat
voor me pleit is een enorm en
thousiasme en een naief ge
voel van verbazing" zei Spiel
berg zelf. Als NASA hem aan
neemt, zal Spielberg zich voor
vijf maanden aan een zware
training moeten onderwerpen.
Dat betekent dan even geen
films en een dervig aan in-
komstem. En dat terwijl de
kosten voor het programma
80.000 dollar bedragen. Maar
nog het een noch het ander zal
voor Spielberg een bezwaar
zijn. Die ziet financieel zo goed
dat voor zijn part iedereen
6 ^^BERT JANSMA
Spielberg: naar de maan
Ned. Kamerorkest
in Congresgebouw
AMSTERDAM Het Ne-
derlands Kamerorkest treedt
op 12 oktober in Rotterdam
op (De Doelen), op 13 oktober
in Amsterdam (Concertge
bouw) en op 15 oktober in
Den Haag (Congresgebouw)
met composities van Mozart,
Haydn en Shostakovich. Een
solo-optreden van de sopraan
Roberta Alexander staat
eveneens op het programma.
Het concert wordt op 14 ok
tober in Nijmegen herhaald.
Dit ter gelegenheid van de
heropening van de concert
zaal „De Vereeniging" in die
plaats.
ïapirra niet terug
Is chefdirigent OFO
jWSCHEDE Elaykum Shapirra, de
i non-actief gestelde chefdirigent van
0 Forum, keert niet als eerste man
ug bij Nederlands grootste muziek-
operagezelschap. Het bestuur van
10 Forum vindt, dat de spanningen
Issen Shapirra en de orkestleden
larvoor te hoog zijn opgelopen. De
iefdirigent wordt te weinig tact in de
«gang met musici verweten,
'aardering bestaat er wel voor zijn ar-
stieke kwaliteiten. OFO Forum wil
1 daarom wel als gastdirigent laten
ingeren, maar voordat het zo ver is
1 het instituut het contract met Sha-
als chefdirigent voortijdig moe-
i beëindigen*
Geen rechtszaak tegen
manager Dolly Dots
AMSTERDAM De voor gistermid
dag aangekondigde rechtszaak tegen
manager D.K. uit Amstelveen van de
Dolly Dots en directeur van Lady Bird
Music bv is niet doorgegaan. De raads
man van K., mr I. de Vos, heeft een be
zwaarschrift ingediend tegen de tenlas
telegging. K. wordt er van beschuldigd
in 1981 en 1982 diverse geldbedragen
van in totaal 120.000 gulden van Lady
Bird Music in eigen zak te hebben ge
stoken. Volgens mr. Vos stonden er zo
veel onjuistheden in de tenlastelegging
dat hij besloten heeft een bezwaar
schrift in te dienen. Zo iets doe je als al
bij voorbaat vast staat dat een cliënt
toch wordt vrijgesproken, zo voegde De
Vos e
196 werken
van Picasso en
Dali gestolen
MARBELLA In Spanje zijn
van een jacht 196 schilderijen en
tekeningen van Pablo Picasso en
Salvador Dali gestolen. De waar
de wordt geschat op ruim 2 mil
joen gulden. De kunstwerken be
vonden zich op een in de haven
Puerto Banus, vlak bij Marbella,
voor anker liggend jacht, waarop
een kunsthandelaar uit Madrid
een tentoonstelling had georgani
seerd. Het jacht werd dag en
nacht bewaakt door een particu
liere veiligheidsdienst, maar
toch....
Marnix Gijsen in
Antwerpen begraven
BRUSSEL Op het erepark Schoonselhof in
Antwerpen is gistermiddag de Vlaamse schrij
ver Marnix Gijsen (auteursnaam van Jan Al-
bert baron Goris) begraven. Hieraan ging een
plechtigheid vooraf in het crematorium van
Antwerpen (Gijsen werd overigens niet gecre
meerd). De herdenkingsrede tijdens die plech
tigheid werd uitgesproken door de minister van
het Vlaamse gewest Mare Galle. De plechtig
heid werd bijgewoond door een groot aantal
vrienden en collegae-schrijvers van Marnix
Gijsen. Zo waren Gerard Walschap, Hubert
Lampo, Jos Vandeloo, Ward Ruyslinck, Jef Ge-
raerts, Bert de Corte, Julien Weverbergh, Karei
van Isacker en vele anderen aanwezig. Ook de
Nederlandse ambassadeur in Brussel, dr. Chris
van der Klaauw, woonde de plechtigheid bij.
Stuk
versieren
AMSTERDAM ..Hoe
versier ik een stuk",
een kluch tproduk tie
van het in juni zelf
standig geworden ge
zelschap Theater van
de Lach, is vanaf 11
oktober tot en met 4
november weer te zien
in het Amsterdamse
Nieuwe de la Mar
Theater. In deze door
Jan Butlin geregisseer
de voorstelling spelen
John Lanting mee, Jo-
han Sirag, Ellen Röhr-
man, Coby Timp, Inge
Ipenburg, Mare Klein
Èssink en Ellen Veger.
