TAFEL
R.K. Kerk Tsjecho-Slowakije
steeds meer in het nauw
Ccidoc Somatit
1
Tear Fund klaagt islam
en hindoeïsme aan
Voorkleine
klusje*.
kerk
wereld
Geheimhouding van kennis versterkt wapenwedloop
Voorburgse scholiere F
(16) vermist
CckWSouumt
ACHTERGROND
G&idaeSomxmt
DINSDAG 2 OKTOBER 1984 PAGINA 2LE
Vrouwen in Lutherse kerken gehandicapt
Vrouwen die predikant willen worden in een van de drie grote
Lutherse kerken in de Verenigde Staten, hebben met veel
meer problemen te maken dan mannen. Uit een onderzoek
waarvan de Lutherse Wereldbond de resultaten heeft gepubli
ceerd blijkt dat vele Lutherse gemeenten zelfs weigeren met
vrouwen die hun studie hebben afgerond, te spreken over een
mogelijke aanstelling als predikant. Vrouwen moeten na hun
studie dan ook veel langer dan mannen wachten op hun eerste
predikantsplaats. Van de 16.700 Lutherse predikanten in de
Verenigde Staten zijn er op dit moment ongeveer 500 (3
van het vrouwelijk geslacht. Bij andere kerkgenootschappen
ligt dit percentage hoger.
Rotterdamse diakenen tegen huisuitzetting
De Rotterdamse diakenen hebben in een brief het gemeentebe
stuur van Rotterdam gevraagd te voorkomen, dat mensen we
gens huurschuld uit hun huis worden gezet. De diaconie is van
oordeel, dat „na zorgvuldige afweging van de feiten in de
meeste gevallen niet tot uitzetting mag worden overgegaan.
Huisuitzetting zou betekenen, dat de oorzaken van de huidige
huurachterstanden in de eerste plaats bij de individuele huur
ders gezocht moeten worden. Gelet op de onrechtvaardige ver
deling van de woonlasten over de bevolking lijkt ons dat niet
terecht", zo schrijven de diakenen aan b. en w. Zij pleiten voor
structurele verbetering van het huisvestingsbeleid.
Geen booswicht die
zichzelf niet het eerst
kwaad doet.
De R.K. Kerk in Tsjecho-
Slowakije heeft steeds
meer moeite zich vrije
lijk te bewegen en lijdt
onder een toenemende
onderdrukking door de
overheid. Dit ondervon
den ook de ongeveer
50.000 pelgrims, van wie
ruim de helft jongeren,
die het afgelopen week
einde deelnamen aan
een bedevaart naar Sas-
tin in het westen van
Slowakije.
Volgens kerkelijke kringen
in Bratislava hebben de auto
riteiten óp allerlei manieren
de pelgrims gehinderd. Zo
zou het openbaar i
een minimum zijn beperkt en
zouden omleidingen en ver
sperringen de toegang tot het
bedevaartsoord hebben be
moeilijkt. Voorts zou aan en
kele buschauffeurs hun rijbe
wijs zijn ontnomen, omdat zij
pelgrims hadden vervoerd.
Agenten van de geheime po
litie zouden de proeessies en
vooral de organisatoren uit
gebreid hebben gefilmd.
De. aanleiding voor de bede
vaart was het feest van Ma
ria, moeder van zeven Smar
ten. In de basiliek van Sastin
bevindt zich een relief van
Maria. Bisschop Julius Ga-
bris, de apostolisch admini
strator van Trnava, ging in
de eucharieviering voor.
In het "Vaticaan heeft paus
Johannes Paulus II zondag
uiting gegeven aan zijn be
zorgdheid over de situatie
van de R.-K. Kerk in Tsje-
cho-Slowakije. Het is „zonder
twijfel treurig, dat de meeste
diocesen in uw vaderland
geen bisschop hebben", zo zei
de paus tot studenten van het
pauselijk Collegio Nepomuce-
no. Deze instelling, die dit
jaar honderd jaar bestaat, was
vroeger bestemd voor pries
terstudenten uit Bohemen,
maar biedt nu plaats aan stu
denten uit geheel Tsjecho-
-Slowakije.
De paus herinnerde in zijn
toespraak aan de talrijke ge
varen waaraan de Tsjechoslo-
waakse RK Kerk in het ver
leden heeft blootgestaan. Hij
daarbij in het bijzon
der naar kardinaal Beran, de
vroegere aartsbisschop van
Praag, die „door zijn trouw
aan de natie in gevangenis
sen en concentratiekampen
heeft moeten lijden".
De R.K.-vredesbeweging Pax
Christi heeft onlangs bij de
autoriteiten van Tsjecho-Slo-
wakije aangedrongen op ver
betering van de rechtspositie
der Rooms-Katholieken in
dat land. De secretaris van
Pax Christi Nederland, Jan
ter Laak zegt dankzij inten-
sieve contacten met uiteenlo
pende groepen in Tsjecho-
Slowakije goed op de hoogte
te zijn van de repressie in het
land. Nadere mededelingen
wil hij er, uit tactische
wegingen, niet t
doen.
Het hindoeïsme en de islam
behoren tot de grootste ver
oorzakers van de armoede in
deze wereld. Deze beschuldi
ging uitte dr J. Hoffman, di
recteur van Tear Fund Enge
land, het afgelopen weekein
de tijdens de najaarsconfe
rentie van Tear Fund Neder
land die in Dalfsen werd ge
houden. Tear Fund is een in
ternationaal evangelisch
hulpfonds. De organisatie is
verbonden met de Evangeli
sche Zendingsalliantie.
Hoffman stelde dat het hin
doeïsme een systeem van
kasten en bedelaars in stand
houdt. De hindoe vindt het
immoreel dit systeem te ver
anderen. Immers, de bede
laar. helpt .de gever van een
aolrhoes om in een volgend
lévè.n in.een hogere kaste te
wórden geboren, aldus Hoff
man; Hij noemde de islam
„door en door fatalistisch".
Beide systemen houden ver
anderingen tegen, zo meende
hij. Volgens Hoffman zien de
linkse stromingen in de we
reld dit niet in. „Het marxis
me heeft een te simpel mens
beeld en wil de wereld ver
anderen door de structuren
te veranderen, maar zonder
een verandering van het
menselijk karakter kun je
geen structuren veranderen",
aldus Hoffman. Volgens hem
kan alleen Jezus Christus het
karakter van de mens veran
deren. De voorzitter van het
bestuur van Tear Fund, Wim
Herreboüt, legde er de na
druk op, dat Tear Fund er de
komende jaren vooral naar
streeft de christenen hier te
laten luisteren naar hun ge
loofsgenoten in de -Derde
Wereld. We kunnen veel van
hen leren. Het gaat niet al
leen om geven maar ook om
ontvangen, zo meende Herre
boüt. Hans Keijzer, directeur
van Tear Fund Nederland,
wees erop dat wij in Neder
land beter eerst onze levens
stijl kunnen veranderen
voordat we met ons beleren
de vingertje naar de ander
wijzen. Vermaning is niet
onze taak, zo zei hij tijdens de
najaarsconferentie van Tear
Fund in Dalfsen.
Billy Graham tijdens het evangelisten-congres van vo
rig jaar in Amsterdam.
AMSTERDAM WACHT WEER
BILLY GRAHAM-CONGRES
In 1986 zal de Amerikaanse evangelist Billy Graham hoogst
waarschijnlijk weer een internationaal congres van rondrei
zende evangelisten in Amsterdam houden.
Dit heeft een woordvoerster van de Billy Graham Evangeli
sche Organisatie in het Amerikaanse Wheaton meegedeeld.
Vorig jaar vond te Amsterdam het eerste congres van rond
reizende evangelisten plaats. Ongeveer 4.000 evangelisten uit
alle delen van de wereld namen eraan deel. Veertig procent
van hen had geen enkele theologische scholing. De 65-jarige
Billy Graham maakte vorige maand een twaalfdaagse rond
reis door de Sovjet-Unie, waar hij zowel in Baptisten- als in
Russisch-Orthodoxe kerken heeft gepreekt. Graham begon
zijn loopbaan als rondreizend evangelist in 1949. Volgens
computerberekeningen heeft hij met zijn prediking tussen de
90 en 100 miljoen mensen bereikt.
Pikante
gehaktballetjes met
gemengde groenten
en rijst
mokka vla met
ananas.
Voor twee personen is no
dig: 150 g gehakt, zout, pe
per, nootmuskaat, 1 theele
pel ketjap, 2 theelepels
pindakaas, 1 lepel losge
klopt ei, knoflook, paneer
meel, 3 lepels olie, 1 dikke
prei, 1 grote ui, 100 g cham
pignons, 100 g taugé, selde
rij, sambal;
250 g droogkokende rijst,
4,5 dl water, zout;
0,5 liter melk, 25 g custard,
30 g suiker, 2 theelepels op
loskof f ie, 2 schijven ana
nas.
Maak het gehakt aan met
zout. peper, nootmuskaat,
ketjap, pindakaas, ei, iets ge
perste knoflook en zo veel
paneermeel dat het een ste
vig mengsel wordt. Vorm per
persoon drie gladde balletjes
van het gehaktmengsel en
leg die tenminste een uur
koel weg. Bak de gehaktbal
letjes bruin in de olie en
schep ze uit de pan. Bak de
kleingesneden prei en ui in
het overgebleven vet tot ze
lichtbruin zijn. Voeg vervol
gens de in plakjes gesneden
of gehalveerde champignons
toe, bak die een paar minu
ten mee en doe er de gehakt
balletjes weer bij. Laat het
groenten- en vleesmengsel
ten hoogste tien minuten
sudderen.
Was de taugé en haal er zo
veel mogelijk de groene dop
jes uit. Knip de selderij fijn.
Schep taugé en selderij door
het gare mengsel en warm ze
mee op; laat ze niet gaar
worden, want dan verliezen
ze veel smaak. Maak het ge-
recht op smaak af met zout,
sambal en ketjap en eet het
met droge rijst en desge
wenst augurken of uitjes.
Zet de helft van de melk op.
Meng custard, suiker en wei
nig koude melk tot een pap
je. Schenk er wat hete melk
bij en doe het in de pan. Laat
de vla even koken, doe er
van het vuur de koffie en
overige koude melk bij. Laat
de vla geheel afkoelen en
meng er stukjes ananas door.
JEANNE
PROF. VAN BUEREN, VOORZITTER ADVIESRAAD WETENSCHAPSBELEID:
DEN HAAG „Geheimhou
ding van wetenschappelijke
kennis over wapens heeft de
wapenwedloop in de hand-
gewerkt en geleid tot nóg
vreselijker wapentuig. Tegen
het verlangen van de weten
schap in is het geheim van de
atoombom niet openbaar ge
maakt. En kijk eens wat er
nou is gebeurd!" Dat stelt
prof.dr. H.G. van Bueren,
voorzitter van de Raad van
advies voor het Weten
schapsbeleid, en spreker op
het symposium „Openbaar
heid in de wetenschap", dat
morgen plaatsvindt. Een ge
sprek met een geheide voor
stander van openbaarheid in
de wetenschap. Hoe geheim
is geheim trouwens?
Juist het geheime „recept"
van de atoombom heeft de
Sovjet-Unie er volgens Van
Bueren toe aangezet ook met
de meest verschrikkelijke
wapens te komen. De situatie
in de wereld is nu dat de
Russen en de Verenigde Sta
ten elkaar opstuwen naar
grote hoogten. Niet alleen op
het gebied van de kernwa
pens, maar ook voor wat be
treft ruimtewapens en bij
voorbeeld lasers. Het is ook
een situatie, waarin iedereen
een atoombom zou kunnen
maken, mits de benodigde
stoffen daarvoor in 't bezit
zijn. Een aantal landen be
schikt zelfs al over een
atoombom.
Het geheim van de atoom
bom kwam dus tóch op straat
te liggen. Zo geheim was het
ook weer niet. Over geheim
houding van belangrijke we
tenschappelijke kennis hoe
ven we ons volgens Van Bue
ren trouwens geen illusies te
maken: „Als een wetenschap
pelijke uitvinding écht be
langrijk is, lekt-ie toch wel
uit, bijvoorbeeld door spiona
ge". Maar tot het zover is, zo
blijkt uit het verhaal van
Van Bueren, gaat „de vijand"
ook nog eens allerlei andere
akelige wapens produceren,
om de (vermeende) grote
achterstand in te halen.
Misbruik
Van Bueren heeft nog meer
bezwaren tegen het niet
openbaar maken van gehei
men. „Door geheimhouding
onttrekt men zich aan het be
leid en dat werkt misbruik in
de hand. De democratie heeft
er geen greep op. En ook al
Prof. dr. H.G. van Bueren: „Wetenschap kan niet bloeien zonder openbaarheid"
tot misbruik lei
den, dan nog is dat bezwaar
lijk". Vraagje, onder het mot
to „Je kan nooit weten":
„Zou u een paar voorbeelden
van misbruik kunnen ge
ven?" Succes blijft uit, maar
een veelbetekenend ant
woord komt wel. Van Bueren
zegt, bijna triomfantelijk,
„Nee, want die zijn geheim".
Natuurlijk is het niet zo dat
de geheimhouding alleen in
de militaire sectbr plaats
vindt. Maar volgens Van
Bueren is de militaire re
search wel „een notoire uit
zondering", gevolgd door de
bedrijfsresearch. De hoogle
raar laat zich overigens ter
loops ontvallen dat hij hoe
dan ook tegen wapenrese-
arch („überhaupt gevaarlijk")
Hij keert zich tegen de nei
ging om alles wat militair is
als geheim te beschouwen. In
de Verenigde Staten en na
tuurlijk ook de Sovjet-Unie is
die tendens aanwezig, mede
onder invloed van de crisis in
de betrekkingen tussen beide
landen. „Als je militaire re
search altijd als geheim be
schouwt, gooi je het kind met
het badwater weg. Want mi
litair onderzoek kan ook
voor andere doeleinden heel
nuttig zijn. Als dat het geval
is en de resultaten worden
geheim gehouden, dan moet
je voor een algemeen bruik
baar militair onderzoek twee
keer betalen".
Bloeien
Dan komt de professor op
zijn belangrijkste bezwaar te
gen geheimhouding van we
tenschappelijk kejinis. Hij
zegt: „Wetenschap kan niet
bloeien zonder openbaarheid.
De resultaten blijven dan ver
achter bij het vrije onder
zoek. Openbaarheid van ken
nis bevordert de snelheid van
de groei en de kwaliteit van
die kennis. Elke belemme
ring van de openbaarheid is
nadelig voor de wetenschap".
De voorzitter van de Raad
van advies voor het Weten
schapsbeleid motiveert zijn
stelling: „In de eerste plaats
leeft en groeit de wetenschap
bij de gratie van de onderlin-
kritiek. Waar de resulta
ten geheim zijn treedt onher
roepelijk kwaliteitsvermin
dering op. Onafhankelijke
toetsing van die resultaten
kan dan namelijk niet plaats
vinden en verkeerd ingesla
gen wegen worden te laat of
helemaal niet meer verla
ten".
Van Bueren stelt verder dat
er buiten de eigen omgeving
altijd veel meer kennis is dan
erbinnen. „Wordt die eigen
omgeving afgesloten dan zal
er in formatie-verlies optre
den. Geheimhouding van de
eigen resultaten komt er na
melijk op neer, dat je geen
actieve samenwerking meer
hebt met het wetenschappe
lijke circuit. Je wordt bij
voorbeeld niet meer uitgeno
digd op congressen". Volgens
Van Bueren neemt het on
derzoek in het Oostblok bij
voorbeeld duidelijk af in
kwaliteit door het steeds ver
der optredende isolement.
Ethische bezwaren
Er zijn ook ethische bezwa
ren tegen geheimen in de
wetenschap, althans volgens
de hoogleraar: „Wetenschap
is een cultuur-uiting, een
verworvenheid van de mens
heid. Iemand die een vinding
doet, borduurt voor een groot
deel voort op wat anderen al
eerder hebben uitgevonden.
Het is moreel dan ook niet
verantwoord wetenschappe
lijke kennis geheim te hou
den".
Van Bueren kan wél begrip
opbrengen voor mensen in
het bedrijfsleven die een vin
ding willen geheimhouden.
Toch meent hij dat het idee
dat je door openbaarheid
meer zult verliezen aan de
„concurrentie" ook daar per
tinent- onjuist is. Een goed
voorbeeld is volgens hem
Bell Laboratories, dat. de
transistor uitvond, maar die
vinding niet geheim hield.
„Bell heeft een ontwikkeling
op gang gebracht en daar zelf
verschrikkelijk van geprofi
teerd. Het moederbedrijf (AT
T) kon snel inspelen op de
vindingen die anderen op dit
gebied deden".
„Het is overigens allemaal
niet zo erg met de geheim
houding van wetenschappe
lijke resultaten", zo meldt
een montere Van Bueren.
„Ook in de militaire research
worden de resultaten toege
past in andere sectoren. En
de industriële geheimhou
ding in de wetenschap stelt
weinig voor, evenals de ge
heimhouding van weten
schappelijke resultaten in de
medische- en sociale sector,
bij de overheidsdiensten en
de universiteiten".
„Er valt ook maar met moei
te iets te zeggen voor ge
heimhouding, behalve als o-
penbaarmaking mensen kan
schaden". Geruststellend: „In
Nederland en in de hele wes
terse wereld is het heel rede
lijk gesteld met de openbaar
heid. Geheimhouding speelt
in Nederland helemaal niet
in de militaire sector; die
stelt bij ons niks voor. Eigen
lijk is er helemaal geen pro
bleem". En er is dus, zo mag
worden geconcludeerd, vol
gens prof. dr. H.G. van Bue
ren ook geen reden om over
openbaarheid in de weten
schap een symposium te or
ganiseren. Want het zit wel
snor. En daar kunnen de or
ganisatoren het mee doen.
MARTIN VOORN
Sirene en zwaailicht
Leid
L)E uitspraak van de Utrechtse rechtbank dat het voereiheid
van een zwaailicht of het gebruik van een sirene door politïe|,ige
brandweer en ambulance niet langer meer een vrijbrief
om ongehinderd verkeersregels te kunnen overtreden, gevten(
tuigt van grote realiteitszin. Dat geldt evenzeer voor de reacvolg
tie van de Centrale Politie Verkeerscommissie, die erojW. v
wijst, dat ook bij het gebruik van sirene en zwaailicht grotfadü
voorzichtigheid in acht dient te worden genomen. -he6
Dat de uitspraak aan de andere kant beroering heeft gein yi
wekt, verbaast ons. Het verrassende is juist, dat we zo lanp°el
hebben moeten wachten op een correctie vanuit de rechter-1'3'*
lijke hoek. Bij de steeds toenemende verkeersdrukte is hel
feitelijk al lang niet meer mogelijk op verantwoorde wijz^....
verkeersregels te negeren. Dat kan ook niet meer verwachiyy
worden van te hulp snellende bestuurders van politie-,
brandweer- en ambulancewagens. De snelheid die vereist is
om een leven te redden, is levensbedreigend geworden voof
anderen.
Bovendien, niet ontkend kan worden, dat achter het ge
bruik van sirene en zwaailicht door de politie in bepaalde
gevallen grote vraagtekens kunnen worden gezet. Bijvoor
beeld: de automobilist die door rood licht rijdt en dan met
grote snelheid, dwars door het drukke verkeer, door de poli
tie achterna wordt gezeten. De ernst van de overtreding zeli
weegt niet meer op tegen de levensgevaarlijke situaties die
dan ontstaan.
ANDER voorbeeld: vijf politiewagens, inclusief hondewa
gen, snellen op een verlatèn weg met loeiende sirenes door
het middernachtelijk uur langs een ziekenhuis. Omdat
collega moeilijkheden heeft met een aangehouden, dronken
automobilist. Waar gebeurd in Delft. Een extreem voorbeeld!
Het maakt wel duidelijk, dat de politie zich niet altijd vol-
doende rekenschap geeft of gebruik van zwaailicht en sireneV..'
wel noodzakelijk en verantwoord is. Het is goed, dat zij weel1
dat de rechter nu toekijkt en eventueel corrigerend optreedt;'
,univ
mon
wët(
Buiig
DE BILT De kans op regen
blijft groot. Een nieuwe de
pressie, die morgen boven de
Ierse Zee wordt verwacht
houdt het weer bij ons onbe
stendig. Het is wisselend be
wolkt en er vallen buien,
waarvan sommige gepaard
gaan met onweer. Vannacht
daalt de temperatuur tot onge
veer 7 graden en tijdens opkla
ringen kunnen zich enkele
mistbanken vormen. Overdag
bereikt de temperatuur waar
den rond de 15 graden. De
zuidwestenwind is matig tot
krarhtip.
Ook de komende dagen houdt
het wisselvallige herfstweer
nog aan. Vanaf vrijdag moet
rekening worden gehouden
met het tot stormachtige aan
wakkeren van de westenwind.
9 26 m^er
10 0.6 mrrjiieU
i2 i movers
1.3 -° m^aat
10 60 m^en'
9 3Ü.rfIIÏ"uh<
™wan
- - mrrten,
8 0 7 m^het
!f V-'müpCha
- -- mïïdun
\l o mUer r
8 41 mrrzijn
-- -- rmreuz
m^ratit
?1 -- mrnpaar
mrr bror
den
de
gest
deschi
NZH-bus
scheurt open
LEIDEN Een bus
NZH is vanochtend rond halfdige
tien op de Stevenshofdreeijn e
ernstig beschadigd door eenyen
botsing met een tankwagen
vol dieselolie. De bus scheurde^®01
aan de zijkant open eri deMaa
tankwagen raakte lek. Dederc
vrachtauto stond geparkeerd pr0€
en de buschauffeur, een 47-ja-yen
rige man uit Lisse, wilde zijp. i
voertuig erlangs loodsen. Dt
bus reed met de linkerwieler. *un(
op het trottoir, maar school De
door modder tegen de tank zal
wagen aan. De chauffeur er mer
zijn twee passagiers lieper, 0pn.
geen letsel op, de dieselolie
inmiddels overgepompt in èer Jz
andere tankauto.
VOORBURG De 16-jarige Claudia Terstege uit Voorburg
wordt sinds maandag 24 september vermist. Het meisje, dat op
school gaat in Leidschendam, verliet die dag haar ouderlijke wo
ning en is daar tot nu toe nog niet teruggekeerd. Claudia, T.70LEI
meter lang, flink postuur en kort donkerblond krullend hearting
heeft kleding, geld en een toeristenkaart meegenomen. De poli^aca
tie denkt vooralsnog niet aan een misdrijf, aangezien zij een aflf-,
scheidsbriefje heeft achtergelaten. Dat was voor de politie ookr1
reden om Interpol nog niet in te schakelen. Bij het verlaten van^eic
de woning was Claudia gekleed in een zwart/wit geblokte blou-Dee
se, zwarte ribbroek, zwarte leren laarsjes en een tweedjasje. Zijstaa'
had een rode sporttas biij zich. Ieder die inlichtingen kan yer-j^ejjl
^heid
VOO!
.subs
schaffen over de huidiger verblijfplaats van Claudia, wordt y
zocht conctact op te nemen met de kinderpolitie in Voorburg Ö7Ö1J
de politiè in de eigen woonplaats.
3.41.11 of i
,Joen
twe<
Dit
Dit handige mimatpur
bankschroetje krijgt u
toegestuurd als dank
het opgeven
Deze ontvangt de eerste twee weken de krant gratis.
I Daarna wordt het abonnement betaald per:
I Q kwartaal
I □automatisch per maand
jaar
STUUR EEN MINIATUUR BANKSCHROEFIE NAAR:
NAAM:-
POSTCODE/PLAATS:
