Oostduitser steelt
complete plannen voor
geavanceerd gevechtsvliegtuig
Hongkong blijft kapitalistisch
Weer dode
tijdens
begrafenis
in Soweto
CcüLe Somant
680.-
395.-
575.-
gf- 295..
LONDEN EN PEKING SLUITEN AKKOORD
Yan den Broek pleit
voor versterking VN
Overrompeld Washington wil
wijziging Contadora-plan
De Lancia A112.Leukals je'm
hebt, maar je bent m altijd Kwijt
IGPjï
ITENLAND
DONDERDAG 27 SEPTEMBER 1984 PAGINA 1
jacht jong fneisje
f jaar in gevangenis
hlJTTA Een jong meisje uit
■Bengalen heeft vier jaar on-
[dig in de gevangenis gezeten,
[zij was opgetreden als kroon-
fee tegen degenen die ervan
verdacht haar te hebben
[acht. De twee werden vrijge-
jen.
Jneisje moest daarom de gevan-
fin en heeft gedurende de vier
Meen bezoek mogen ontvangen.
Wurist ontdekte dat het meisje
ïuldig was en eiste haar onmid-
Ice vrijalting. Bij verder onder-
Tontdekte de jurist, dat er in de-
b gevangenis nog 25 jonge vrou-
ibuiten hun schuld in dezelfde
ligenis zitten.
„Russische joden willen
niet meer emigreren"
NEW YORK De Israëlische mi
nister van buitenlandse zaken,
Shamir, heeft gisteren een onder
houd gehad met zijn Sovjet-ambt
genoot, Gromyko. Centraal in hun
gesprek stond het probleem van
de emigratie van Russische joden.
Volgens Shamir zou Gromyko
hebben gezegd, „dat er geen joden
meer zijn, die de Sovjet-Unie wil
len verlaten". Shamir toonde zich
toch tevreden over het gesprek en
verklaarde dat Israël voorstander
is van het weer aanknopen van di
plomatieke betrekkingen met de
Sovjet-Unie. Moskou verbrak na
de oorlog van 1967 de diplomatie
ke banden met Israël.
V redesactivisten
verstoren NAVO-oefening
KASSEL Honderden vredesactivis
ten hebben gisteren tijdens de grote
najaarsoefening van de NAVO gepro
beerd in te breken in munitiedepots.
Anderen blokkeerden bases en richt
ten vernielingen aan. De politie is met
traangas en stokken opgetreden tegen
de betogers en arresteerde 45 perso
nen.
Volgens de Westduitse autoriteiten
zijn de NAVO-oefeningen de afgelo
pen twee weken geteisterd door sabo
tagedaden. Een functionaris van het
ministerie van binnenlandse zaken,
Spranger, zei dat personen afkomstig
uit de ^„zelfkant van het terrorisme"
verantwoordleijk zijn voor de meeste
moeilijkheden.
Brussel geteisterd
door overvallen
(Van onze correspondent Aad Jongbloed)
BRUSSEL Brussel wordt de laatste weken
geteisterd door een reeks van gewapende over
vallen. Gisteren pleegden drie gemaskerde
mannen op klaarlichte dag een overval op het
kantoor van de Brusselse Trammaatschappij.
Ze gingen er vandoor met een bedrag van bij
na 200.000 gulden. In het vorige weekeinde
werden vijf andere overvallen gepleegd in
Antwerpen en Brussel. Een Italiaanse bende
terroriseert al enige tijd Italiaanse restaurant
houders in Brussel. Hun wordt door de bende
een soort afkoopsom per maand gevraagd voor
„bescherming". Indien zij daar niet aan vol
doen verschijnt de bende tijdens dinertijd om
de gasten al hun geld en sieraden afhandig te
maken. In een paar gevallen is ook al sprake
geweest van mysterieuze brandstichting.
ETA-aanslag
in Anwerpen
ANTWERPEN In
Antwerpen is vanmor
gen een aanslag ge
pleegd op een Franse
vrachtwagen. In een
anoniem telefoontje
verklaarde een onbe
kende man dat de
Spaansbaskische af
scheidingsorganisatie
ETA verantwoordelijk
voor de actie. Hij zei
dat de ETA boos is op
België door het voor
beeld dat Brussel heeft
gesteld door het uitle
veren van Basken aan
Spanje.
we
rwerp^n
^nadering
iman-Kairo
.SCUS/AMMAN/JE-
.LEM Syrië en Libië
in sterk afwijzend gerea-
op het Jordaanse besluit
Ie diplomatieke betrek-
jn met Egypte weer te
itten. In Damascus en
li is opgeroepen tot een
g^opisehe boycot van Jorda-
le vul^e 6emat'gde Arabische
L hebben tot nu toe terug-
•nd gereageerd. In Egyp-
Israël daarentegen is het
jit van de Jordaanse ko-
Hoessein positief ontvan-
I mes in de rug steken is
r nieuw bij het Jordaanse
(ie, maar wij vragen ons
het ditmaal het verwach-
Iésultaat zal hebben", zo
-de gisteren de Syrische
iradio. Koning Hussein
"■dinsdag de Saoedische ko-
BFahd al telefonisch op de
gesteld van het te ne-
Jordaanse besluit. Een
jsche hoge functionaris
jchter te verwachten dat
"lsnel het Jordaanse voor-
B I zal volgen. Volgens hem
de Golfstaten, onder lei
van Saoedi-Arabië, geen
leel standpunt innemen
de Arabische topconfe-
|e, die half november in
zal plaatsvinden,
rvoorzitter Arafat is giste-
onverwachts in Amman
riveerd, waar hij met ko-
I Hoessein over de betrek-
- Elfen met Egypte zal praten,
trout vorig jaar doorbrak Ara-
froupet zÜn bezoek aan de
30r kisehe president Moeba-
j ih Kairo het Egyptisch iso-
3nt in de Arabische we-
?rru
ir ail noemde het hervatten
de betrekkingen tussen
^nië en Egypte een posi-
Bnaail staP- Premier Peres zei
.rabische leiders hem „in
;te termen" te kennen
gegeven, dat zij bereid
zijn met Israël over
te praten.
slge*.
(ADVERTENTIE)
m.
NAJAARS
VAKANTIE
REIZEN
kiDAGEN
k telENALMADENA
am (ertrek 8 oktober a.s.
in Wegreis naar de zon
DAGEN BAD
IENNDORF
'ertrek 2 2 oktober a.s.
oc/. excursies Minden, Han-
buuijover, Bad Pyrmont, Ha-
le Pfefa
de bj
nder DAGEN MALLORCA
verfertrek 21 oktober a.s.
;n dWegreis naar de zon
ioori AGEN BERLIJN
jpen ertrek 29 oktober a.s.
kanP-excursies West- en
een jOst-Berlijn, Rijksdagge-
ir^mchtingen en boekingen
aar \yg. ]g0882maandag t/m
pjdag van 9 tot 16 uur of
persoonlijk in onze stadsves-
fing Spuistraat 71 /hoek
[kin fui' ^en Haag.
-ekeWguTHOFF PERS
GROOT SPIONAGESCHANDAAL IN BONDSREPUBLIEK
Manfred Rotsch.
BONN In de Bondsre
publiek is een spionage-
schandaal onthuld dat nu
al wordt vergeleken met
de affaire-Guillaume, ge
noemd naar de rechter
hand van oud-bondskan
selier Willy Brandt. Het
schandaal speelt zich af bij
het grootste lucht- en
ruimtevaartbedrijf van de
Bondsrepubliek, Messersc-
hmidt in Ottobrunn bij
München. Het spionage-
schandaal heeft uitgebrei
de veiligheidsgebreken
aan het licht gebracht die
door Sovjetrussische agen
ten worden benut om
westerse technologie te
stelen. -Een en ander
wordt gemeld door het
Westduitse dagblad Die
Welt.
Een werknemer van het be
drijf, Manfred Rotsch, wordt
ervan verdacht als KGB-agent
de complete plannen van het
geavanceerde Tornado ge
vechtsvliegtuig aan Moskou te
hebben doorgespeeld. Rotsch,
een zestigjarige Oostduitse im
migrant, werd vorige week
donderdag gearresteerd op
verdenking zeventien jaar
lang geheime gegevens over
ruimte- en luctvaartprojecten
aan KGB-agenten te hebben
doorgespeeld. Rotsch was
hoofdingenieur van de afde
ling vliegtuigbouw van de fir
ma Messerschmidt.
Volgens het Westduitse minis
terie van binnenlandse zaken
vormt de zaak Rotsch het ern
stigste geval van industriële
spionage van de laatste jaren
Gerechtelijke onderzoekers
stellen dat Rotsch in 1967 door
de KGB werd geronseld, drie
jaar nadat hij bij de vliegtuig
bouwer in dienst kwam. Door
de jaren heen zou hij in Beie
ren en Oostenrijk en in andere
landen van West-Europa ont
moetingen hebben gehad met
Russische deskundigen aan
wie hij zijn informatie doorgaf.
Zij waren in alle werkzaamhe
den van het bedrijf geinteres-
seerd, schrijft Die Welt, waar
onder het Airbus passagiers
toestel, ruimtevaartprojecten
voor de NASA en zijn Europe
se evenknie ESA, anti-tankra-
ketten en de Tornado met
unieke electronica".
Volgens de openbare aankla-
gewr had Rotsch een minica-
mera gebruikt om op zijn ei
gen afdeling en andere afde
lingen documenten van Mes
serschmidt te fotograferen.
Tijdens een eerdere spionage-
zaak bij Messerschmidt maak
ten de spionnen gewoon ge
bruik van het kopieerapparaat
om gegevens te stelen. Die
Welt vraagt zich af of het wel
verstandig is een Oostduitse
immigrant bij een bedrijf als
Messerschmidt in dienst te ne
men omdat al jaren bekend is
dat het Oostblok voor het ver
garen van technologische ken
nis zijn toevlucht neemt tot
Oostduitse spionnen.
(Van onze correspondent
Roger Simons)
LONDEN Groot-Brit-
tannië en China hebben
gisteren de inhoud van
een historische overeen
komst gepubliceerd, waar
bij de Britse kroonkolonie
Hongkong per 1 juli 1997
weer Cfhinees grondge
bied wordt. Peking zal
van Hongkong een specia
le administratieve regio
maken, met veel plaatse
lijke autonomie en een ei
gen, democratisch geko
zen hoofd. Alleen buiten
landse zaken en defensie
zullen onder China val
len.
Hongkong mag van Peking
een van de grootste finciële
centra van de wereld blijven.
Alleen Londen en New York
zijn op dat gebied belangrijker.
Volgens China en Groot-Brit-
tannië zal de eerste vijftig jaar
na de machtsovername in
Hongkong weinig of niets ver
anderen. Het blijft een kapita
listisch wereldje met een unie
ke levenswijze en vrije bur
gers, onder het wakende oog
van de Chinese staat. De
Volksrepubliek zal er troepen
legeren. Gehoopt wordt, dat
hun aanwezigheid in Hong
kong alleen van defensieve
aard zal zijn.
Volgens het akkoord zullen
alle burgers van het grondge
bied volledige bewegingsvrij
heid genieten. Als ze willen
vertrekken, zullen ze dat kun
nen. Londen en Peking voor
spellen echter, dat de meeste
inwoners van Hongkong zul
len blijven waar ze zijn, te
meer daar gedurende vijftig
jaar het Britse juridische sy
steem behouden blijft.
Over deze overeenkomst werd
twee jaar lang moeizaam on
derhandeld. In Londen en
Hongkong wordt gezegd, dat
Groot-Brittannië en China
geen beter akkoord hadden
kunnen bereiken. De vijfen-
eenhalf miljoen inwoners van
de kroonkolonie hebben over
het algemeen positief ontvan
gen. Een vooraanstaand lid
van de zogeheten Uitvoerende
Raad van Hong Kong, een col
lege van door Londen be
noemde functionarissen,
Choeng, zei dat de overeen
komst de beste is waarop gere
kend mocht worden. Een in
vloedrijke professor, Tim, voer
echter als bezwaar aan, dat
Hong Kong geen enkele ga
rantie heeft dat China zijn po
litieke niet verandert en te
rugkomt op zijn beloftes.
Monopolistische positie
Nadat net parlement in Lon
den het akkoord goedgekeurd
heeft, vindt volgend jaar de
definitieve bekrachtiging er
van plaats.
Hongkong is de eerste Britse
kolonie, die niet onafhankelijk
wordt, maar wel van eigenaar
verandert. In 1997 zal ze 156
jaar Brits bezit zijn geweest.
Hongkong werd door China
onder druk aan de Britten
verpacht, omdat deze in de tijd
van de zeilschepen een veilige
Aziatische haven nodig had
den. Hongkong stelde hen in
staat hun wereldhandel uit te
breiden en een monopolisti
sche positie te verwerven.
Londen hoopt nu, dat het Chi
nees-Britse akkoord de be
staande onzekerheid omtrent
de toekomst van Hongkong zal
wegnemen en dat het de
kroonkolonie nieuw vertrou
wen zal geven. Vooral de ner
veuze beurs van Hongkong
moet tot bedaren gebracht
worden. Ook mag er geen uit
tocht van Chinezen naar het
Groot-Brittannië ontstaan.
Maar een goede tienduizend
Chinese inwoners van de kolo
nie bezitten een paspoort,
waarmee zij zich in Groot-
Brittannië mogen vestigen. De
overige bewoners zijn zogehe-
ten overzeese Britten, die over
een zo goed als waardeloos
paspoort beschikken.
Het spreekt vanzelf, dat
Groot-Brittannië niets zal
kunnen doen als China na de
machtsovername het bindende
Chinees-Britse akkoord met
voeten treedt. Sir Geoffrey
Howe, de Britse minister van
buitenlandse zaken die de be
slissende onderhandelingen
met China gevoerd heeft, is
evenwel van mening dat Pe
king woord zal houden. „Chi
na en Groot-Brittannië verlan
gen even erg, dat Hongkong
een welvarend gebied blijft",
zegt hij. Peking haalt via
Hongkong het grootste deel
van zijn buitenlandse deviezen
De Britse am
bassadeur in
Peking, Ri
chard Evans
(links op de
voorgrond), en
de Chinese
ondemrinister
van buiten
landse zaken,
Zhoe Nan
(rechts), wis
selden giste
ren de door
hen getekende
akten uit van
de Hongkong-
overeenkomst.
binnen. De grootste wolken
krabber van Hongkong is
trouwens het gebouw van de
Bank van China.
Groot-Brittannië weigert een
parallel te maken tussen de
Chinees-Britse overeenkomst
inzake Hongkong en mogelijke
akkoorden met Spanje en Ar
gentinië betreffende de toe
komst van Gibraltar en de
Falkland-Eilanden, die ook
nog steeds tot het Britse kolo
niale imperium behoren. Sir
Geoffrey Howe wijst er op, dat
92 procent van de kroonkolo
nie Hongkong tot in 1997 door
China aan Groot-Brittannië
verpacht wordt, waarna het in
ieder geval opnieuw bij het
Chinese grondgebied hoort.
„De Britse soevereiniteit over
Gibraltar en de Falkland Ei
landen daarentegen is onbet
wistbaar", aldus minister
Howe.
W m 'Sr&J&WC&ti
jiezJwitwaÊ0JS ziew
KAM jt Mier
-■ flAAfje goeeM'l
Uitgewezen Basken in Spanje aangekomen
MADRID De drie door Frankrijk uitgewezen Basken zijn
vannacht in een vliegtuig van de Franse luchtmacht in Madrid
aangekomen. Parijs had begin deze week de drie ETA-leden uit
gewezen. Na aankomst op het vliegveld werden de drie Basken
in ziekenauto's naar het gevangenishospitaal van de Caraban-
chel in Madrid overgebracht. De ambulances werden begeleid
door tien politieauto's. Het vliegveld was al uren voor de aan
komst van de drie hermetisch afgesloten.
In de Frans-Baskische stad Bayonne is gisteravond hevig ge
vochten tussen ongeveer 1.000 betogers en politieagenten. De de
monstranten protesteerden tegen de uitwijzing van de ETA-le
den. De politie in Bayonne heeft 25 arrestaties verricht. Ook in
de Baskische hoofdstad Bilbao kwam het gisteravond opnieuw
tot ongeregeldheden. Enkele honderden jongeren richtten in het
oude stadscentrum barricades op. Politieagenten gebruikten rub
berkogels en traangasgranaten om een einde aan de ongeregeld-'
heden te maken.
JOHANNESBURG In Soweto, de grootste zwart<
voorstad van Johannesburg, is het gisteren tot hevig<
gevechten gekomen tussen duizenden zwarte betoger
en de politie. Volgens de eerste berichten werd éér
scholier gedood. Hij werd overreden door een politie
auto. Alle scholen in Soweto waren gisteren gesloten.
De gevechten braken uit tijdens een begrafenisplechtigheid. On
geveer 4.000 bewoners hadden zich achter de baar geschaarc
van de twee weken geleden doodgeschoten studentenleider Bon
gani Khoemalo toen de oproerpolitie een charge uitvoerde. D<
ongeregeldheden in Zuid-Afrika hebben de afgelopen maant
aan zeker 57 mensen het leven gekost. De slachtoffers vielen
niet alleen in de zwarte woonwijken maar ook tijdens stakingen
van zwarte mijnwerkers.
De zes Zuidafrikaanse activisten, die sinds 13 dagen in het Britse
consulaat in Pretoria verblijven, zijn bereid te vertrekken als de
tegen hen uitgevaardigde arrestatiebevelen worden ingetrok
ken. Dit heeft een woordvoerder van de Britse ambassade in
Zuid-Afrika woensdag meegedeeld. Zo lang dat niet gebeurt blij
ven zij in het gebouw. De zes activisten waren aan de vooravond
van de op 22 augustus gehouden verkiezingen voor een drie-ka-
merparlement gearresteerd. Een hogere rechter gelastte hun
vrijlating, maar meteen werd opnieuw een arrestatiebevel uitge
vaardigd.
NEW YORK Minister Van
den Broek heeft gisteren in de
Algemene Vergadering van de
VN een krachtig pleidooi ge
houden voor versterking van
de volkerenorganisatie. Hij
kondigde aan dat Nederland
voorstellen zal doen om de
overbelaste agenda's van de
diverse VN-instellingen te
verlichten. Hiermee zou de be
sluitvorming sneller moeten
verlopen.
„Er bestaat groeiende zorg
over de effectiviteit van de
VN als kader voor internatio
nale samenwerking", aldus
minister Van den Broek. Zon
der te spreken over pogingen
om Zuid-Afrika of Israël uit
de volkerenorganisatie te sto
ten, of het Amerikaanse voor
nemen zich terug te trekken
uit UNESCO, verklaarde hij
dat eerbied voor het beginsel
van universaliteit een absolute
voorwaarde is voor het be
hoorlijk functioneren van de
VN.
Van den Broek zei verder „ten
volle" Reagans pleidooi te on
dersteunen voor intensivering
van de Oost-West dialoog. In
de huidige situatie is voor Ne
derland „de onaanvaardbare
superioriteit van de Sovjet-
Unie op het gebied van op het
land gestationeerde kernraket
ten voor middellange afstand,
een onderwerp van bijzondere
zorg", aldus Van den Broek.
Hij herhaalde in dit verband
het Nederlandse standpunt ten
aanzien van plaatsing van de
nieuwe kernraketten.
De Amerikaanse minister van
buitenlandse zaken, Shultz,
heeft gisteren gedurende drie
uur gesproken met zijn Russi
sche ambtgenoot Gromyko.
Over het onderhoud is vrijwel
niets bekend gemaakt. Aange
nomen wordt dat Gromyko
morgen in zijn ontmoeting met
president Reagan uitgebreid
zal antwoorden op de jongste
Amerikaanse voorstellen om
de dialoog tussen Washington
en Moskou te hervatten.
WASHINGTON De regering-Reagan is overrompeld door de
verrassende beslissing van Nicaragua het vredesplan van de
Contadora-landen te ondertekenen en wil nu dat dit plan wordt
veranderd. Het plan zou dezer dagen officieel worden gepresen
teerd in de Verenigde Naties en besproken worden met verte
genwoordigers van de Westeuropese landen, die daarvoor mor
gen naar Costa Rica komen.
Tot de Nicaraguaanse beslissing van vorige week vrijdag dat het
Contadoraplan zou worden ondertekend, had Washington er
steeds bij Nicaragua op aangedrongen met het plan akkoord te
gaan. Amerikaanse functionarissen gingen er vanuit dat de oor
spronkelijke 21 vredesprincipes van het plan Nicaragua tot een
democratie zouden maken en een eind zouden maken aan wat
Washington ziet als de export van de revolutie naar de buurlan
den.
Na de bekendmaking in Managua verklaarde de Amerikaanse
minister van buitenlandse zaken dat er problemen zijn met het
ontwerpplan. Zijn ministerie had in een eerdere reactie de Nica
raguaanse aankondiging hypocriet genoemd omdat Nicaragua
geen volledige open verkiezingen toelaat.
De basisprincipes van het Contadoraplan behelzen geleidelijke
terugtrekking van Amerikaanse, Cubaanse en Oosteuropese mi
litaire adviseurs en stopzetting van hun wapenleveranties; stop
zetting van Nicaraguaanse steun aan Salvadoraanse en andere
guerrillastrijders; stopzetting van Amerikaanse steun aan Nica
raguaanse rebellen; democratische regeringen in heel de regio.
Het plan zou ook betekenen dat de Amerikaanse bases in Hon
duras binnen zes maanden worden gesloten. Nicaragua zou
evenwel niet gedwongen worden zijn verkiezingssysteem, dat
door Washington openlijk is bekritiseerd, te wijzigen of zijn
troepensterkte terug te brengen. Minister D' Escoto van Nicara
gua verklaarde eerder dat zijn land nooit een overeenkomst zou
accepteren die een inmenging inhoudt in het huidige politieke
systeem.
(ADVERTENTIE)
l*n Ml! Junioi Heel even m teel «eieij 111151- Inkl HU lel 03413 73904 lanciav
