kerk wereld Oostduitse Kerken willen meer reismogelijkheden Bezuinigingen maken werk van Nierstichting extra noodzakelijk £cidóc6omcuitp Christelijke geschiedenis vol anti-semitisme Kernwapenfilm weer 50.000,. DAMESBEUR! ACHTERGROND Eeidac Commit MAANDAG 24 SEPTEMBER 1984 PAGINA 2 Leiden viert 350 jaar Remonstrants Seminarie Ter gelegenheid van het 350-jarig bestaan van het Seminarium der Remonstranten te Leiden zal daar zaterdag 27 oktober een oecumenisch symposium worden gehouden onder leiding van prof. dr. E.J. Kuiper. Het onderwerp is "Europese theologie in mondiaal perspectief" en het zal voor iedereen toegankelijk zijn. De keuze van het thema is ingegeven door de gedachte dat de Europese theologie niet meer de enig toonaangevende is. In Azië, Afrika en Latijns-Amerika worden theologische in zichten ontwikkeld die door andere culturele en maatschappe lijke ervaringen zijn gevormd. Een uitdaging voor de theolo- giebeoefening in West-Europa, aldus de Remonstranten. Bisschop Jenkins provoceert weer David Jenkins, sinds kort Anglicaans bisschop van Durham, wil als een onrustbrengend element in zijn Kerk fungeren. Dat heeft hij in een vraaggesprek met het weekblad „Marxism To day" gezegd. Hij is de eerste Anglicaanse geestelijke die zich door dit marxistische tijdschrift laat interviewen. De bisschop benadrukt in het vraaggesprek dat de Kerk zich moet keren tegen de „obsceniteit van kernwapens". Rond de persoon van Jenkins ontstond dit jaar een hevige discussie nadat hij de tra ditionele uitleg van de maagdelijke geboorte van de hand had gewezen. De bisschop beschuldigde er dit weekeinde premier Thatcher van dat zij er slechts op uit is de rijken te helpen. Het christelijk leven bestaat niet in zijn, maar in worden, niet in de overwinning maar in de strijd, niet in rechtvaardig zijn, maar in gerech tvaardigd worden. Maarten Luther Op de in het afgelopen week einde gehouden synode van de Bond van Evangelische Kerken in de DDR is een do cument van de kerkleiding besproken, dat ingaat op mo gelijke oorzaken die kunnen leiden tot de wens het land te verlaten. Dat het aantal aan vragen om uitreisvisa groeit ziet de kerkleiding als een reactie op de als „ontoerei kend ervaren reismogelijkhe den, negatieve ervaringen in eigen land, niet overwopnen persoonlijke problemen en hang naar welvaart". In de analyse van de oorza ken meldt de kerkleiding het ontbreken van een lange-ter- mijn-planning waaruit blijkt waar de samenleving uitein delijk op aanstuurt. Daarom is het dringend gewenst dat er een betrouwbare en duide- lijkè regeling komt voor be zoeken aan andere landen en voor „eenzijdige wensen te vertrekken", vindt de kerk leiding uit de DDR. Aan de vooravond van de sy nodevergadering te Greifs- wald werden de leden ont vangen door de staatssecreta ris voor kerkelijke aangele genheden, Klaus Gysi. Hij beschreef daarbij de DDR als „een huis waarin men zich echt thuis kan voelen". „Daarbij hoort dan wel het gevoel niet opgesloten te zijn", antwoordde een syno delid. Hij wees daarbij op het aan de synode voorgelegde stuk van de kerkleiding. Daarin is sprake van „grote frustraties, ontgoocheling en bitterheid" bij DDR-burgers wegens de beperkte reismo gelijkheden, verklaarde het synodelid. Hij voegde hieraan toe dat een staat die hoog opgeeft van eigen stabiliteit en sou- vereiniteit, die beperkingen helemaal niet nodig heeft. De kerkleiding moet er zijns in ziens daarom in gesprekken met de overheid steeds op blijven hameren dat verrui ming van de reismogelijkhe den noodzakelijk is. Naar het oordeel van de kerkleiding is dienst van bouwsoldaten die geen gewa pende militaire dienst willen vervullen, bij civiele en soci ale objecten, bescherming van het milieu en hulp bij rampen een goede zaak. Maar soms moeten zij bok bij militaire objecten dienst doen en dat leidt tot gewetens nood, moeilijkheden met de discipline en „onnodige gees telijke belasting", aldus het document. De afgelopen twintig jaar hebben duizen den christenmannen dienst gedaan als bouwsoldaat, zegt het stuk, maar als zij mee moeten helpen met munitie- transport en 'aanleg van lan dingsbanen komt de hele op zet van deze ongewapende dienst op het spel te staan. Opnieuw klaagt de synode over achterstelling van jonge christenen in staatsscholen, ondanks verzekeringen van overheidswege dat er gods dienstvrijheid heerst in de DDR. De synodeleden vin den dat de regering nu ein delijk eens duidelijk moet maken waarom zij nog steeds discrimineert in het onder- De DDR een huis waarin men zich echt thuis kan voelen? „Daarbij hoort dan wel het gevoel niet opgesloten te zijn", al dus een synodelid van de Bond van Evangelische Kerken in de DDR, het afgelopen weekeinde. Hier de grensovergang Ober- baumbrücke in Berlijn. PROF. W. VELEMA: „Ethiek niet overlaten aan Den Haag" „We moeten oppassen dat de ethische beslissingen in de gezondheidszorg niet in Den Haag worden genomen en dat de individuele arts of pa tiënt daardoor zelf geen keus meer heeft". Dit zei prof. dr. W.H. Vele- ma, hoogleraar aan de theo logische hogeschool van de Christelijke Gereformeerde Kerken te Apeldoorn, zater dag tijdens een conferentie van de Vereniging voor Cal vinistische wijsbegeerte in Hooglanderveen bij Amers foort. Prof. Velema is van mening dat de legalisering van de abortus als het beslis sende keerpunt in een afglij dende medische ethiek moet worden beschouwd. Princi pieel zullen euthanasie en zelfmoord niet meer tegen te houden zijn. Beide zijn vol gens hem uitvloeisel van een humanisme dat ten diepste atheïstisch is. THEMADAG „KERK EN ISRAEL'" Het christendom heeft de scherpste vorm van anti-se mitisme voortgebracht, na melijk de beschuldiging van Godsmoord aan het adres van de joden. Dat zei dr. S. Schoon, gereformeerd predi kant voor Kerk en Israel, tij dens een themadag van het Toerustingscentrum in Leus den over de ontmoeting en de dialoog tussen jodendom, christendom en islam. Dr. Schoon is van mening dat de christelijke geschiede nis vol is van anti-semitisme. Het christelijke anti-semiti- sche verleden belast naar zijn mening de ontmoeting tussen joden en christenen. Aan joodse zijde is er geen verge lijkbare belangstelling voor het christelijk geloof. Een jood kan zijn identiteit voluit en volledig beleven zonder iets van het christendom te weten en zonder ooit een christen te spreken. Ook vormt de herinnering aan het christelijke anti-semitis me en aan de praktijk van de nog niet geheel verdwenen jodenzending een struikel blok. In de geschiedenis hebben volgens dr. Schoon joden het onder moslims relatief beter gehad dan in de christelijke landen van West-Europa. Onder de islam leefden de jo den weliswaar onder een druk, maar ze werden geduld als het volk van het Boek. Nooit werden ze, zoals onder christenen, voor Godsmoor denaars uitgemaakt. Er zijn perioden van grote bloei van dë joodse cultuur, weten schap en literatuur geweest onder moslimheerschappij. Door het zionisme en het ontstaan van de staat Israel is er aldus dr. Schoon een nieu we dimensie toegevoegd aan de problematiek met betrek king tot de relatie tussen jo den, christenen en moslims. Een trialoog tussen deze drie stromingen zal heel vaak stranden op deze politieke di mensie. In de ontmoeting kunnen joden en moslims het religieuze aspect niet schei den van het politieke. In het Midden-Oosten is na 1948 een nieuw anti-semitis- opgekomen. Wanneer jo- openstaan voor gesprek en ontmoeting dan moeten de volgende voorwaarden aan wezig zijn: op de eerste plaats moeten ze bewust open wil len staan voor de uitdagingen van de moderne tijd en op de tweede plaats dienen zij niet- -fundamentalistisch om te gaan met hun heilige schrif ten en geloofstradities. Er zijn op het ogenblik in het jo dendom, het christendom en de islam steeds groter wor dende groepen die het vol doen aan deze voorwaarden Tartaartje met Chinese kool en aardappelen yoghurt met bramen Voor twee personen hebt u nodig: 2 tartaartjes, 30 g margarine, zout, peper, 1 tomaat, peterselie; 750 g Chinese kool, 10 g margarine, 1 ui, kerrie, zout, ketjap; 0,5 -1 kg aardappelen; 4 dl yoghurt, circa 200 g bramen, suiker naar smaak, (aardappelmeel). Bak de tartaartjes in hete margarine in ongveer vier minuten bruin. (De binnen kant is dan nog niet gaar en zo hoort het ook; dit magere vlees wordt droog als het langer gebakken wordt). Leg de tartaarjes op een warm bord en temper het vuur. Snij de gewassen to maat in twee gelijke stukken en leg die met de aangesne den kant in het bakvet. Strooi zout en peper over de tartaartjes en leg er na onge veer drie minuten bakken de halve tomaten op. Strooi er fijngeknipte peterselie over. Maak de jus af met weinig water. Snijd de Chinese kool in re pen van circa twee centime ter. Was de groente en laat haar op een vergiet uitlek ken. Fruit de kleingesneden ui met kerrie lichtbruin in de margarine. Voeg de kool toe en bak haar al omschep pende een paar minuten 'mee. Sluit vervolgens de pan, temper het vuur en smoor de groente in ongveer tien minuten gaar. Maak de gare kool op smaak af met zout, ketjap en kerrie. Kook bramen gaar in weinig water, wrijf de vruchten door een zeef en bind het sap met aardappelmeel tot een dunne saus. Doe daar naar smaak suiker bij. Grote bra men met niet zo veel pitten een poosje met suiker wor den weggezet. Leg het afge koelde sap of de bramen op de yoghurt. JFA NNF LEIDSCHENDAM/DEN HAAG Het geld dat de Nierstichting via fondsen binnenkrijgt wordt steeds be langrijker nu de overheid be zuinigt op het medisch we tenschappelijk onderzoek. Dat schrijft de nieuwe voor zitter van de Nierstichting, de Haagse ex-wethouder H. Lammers, in het blad van de stichting. Mevrouw I.M. Schicht, als dialyse-arts ver bonden aan het Academisch Ziekenhuis in Leiden en be stuurslid van de Nierstich ting, legt uit hóe belangrijk en met welke problemen nierpatiënten nog steeds te kampen hebben. Het kost veel geld om aan die proble men het hoofd te kunnen bieden. De circa 50.000 col lectanten van de Nierstich ting gaan volgende week weer op pad om dat geld van de mensen te vragen. „Een groot probleem voor mensen met een kunstnier is dat ze maar heel weinig mo gen drinken", zegt Schicht. „Ook als het bloedheet is. Bo vendien vinden veel mensen het ongezellig dat nierpatiën- ten drinken weigeren. Ook al leggen ze uit nierpatiënt te zijn. Daar loopt iedereen op stuk. Nierpatiënte.n gaan zich opsluiten, ze verwaarlozen hun sociale contacten en ver eenzamen op den duur". Buikspoeling Door dialyse of buikspoeling blijven de patiënten in elk geval in leven. Maar die mensen blijven ziek, zo stelt mevrouw Schicht, „ze gaan dood op termijn". Die termijn is ongeveer 20 jaar. Buikspoe len is voor een nierpatiënt overigens veel prettiger dan een kunstnier. Want bij buik spoelen kun je alles zelf thuis doen, terwijl je met een kunstnier elke week drie keer naar het ziekenhuis moet voor de dialyse. In Nederland zijn er nu zo'n 2700 patiënten die een kunst nier hebben en zo'n 200 tot 300 met buikspoeling. En in ons land lopen ook zo'n 2000 mensen rond die een trans plantatie hebben ondergaan. Mensen met een kunstnier hebben bepaald geen makke lijk leven. De inwendige mi lieuverontreiniging en de daarmee gepaard gaande li chamelijke én geestelijke el lende die zij moeten onder gaan is niet mis. Schicht: „Zo'n nierpatiënt vervuilt geleidelijk. Om de 2- 3 dagen moet hij aan de dia lyse. Zo'n behandeling duurt 4-5 uur. Na de dialyse is de patiënt doodmoe, uitgewron gen en vaak heeft hij hoofd pijn. Het probleem is dat de patiënt in één klap al z'n vuil kwijtraakt. De volgende dag gaat het wat beter, maar de dag daarop moet hij alweer aan 't apparaat. De patiënt met een kunstnier voelt zich eigenlijk nooit echt goed". Buikspoeling is een stuk be ter, maar het vergt wel veel zelfdiscipline, zo blijkt uit het verhaal van de dialyse-arts. Vier keer per dag moet de patiënt, en dat kost hem of haar een half uur per keer, de vervuilde vloeistof voor schone verruilen. Alles moet heel zorgvuldig gebeuren. Schicht: „Als de patiënt een foutje maakt heeft hij zo een buikvliesontsteking te pak ken, en dat is niet plesant. En het komt nogal eens voor dat mensen te nonchalant zijn". Transplantatie Het beste zou natuurlijk zijn als alle nierpatiënten ge transplanteerd konden wor den. Een niertransplantatie maakt een vrijwel normaal leven mogelijk. Dan hoeft een patiënt alleen nog maar pillen in te nemen om de af stotingsverschijnselen tegen te gaan. Maar in de eerste plaats kan niet iedereen ge transplanteerd worden, ver der hangt het erg van allerlei omstandigheden af en boven dien is het aanbod van dono ren kleiner dan de vraag. „We hebben elk jaar een ach terstand", zegt mevrouw Schicht. Hoe komt het dat zo weinig donoren zich aanmelden? „Jonge mensen denken er niet aan dat ze dood kunnen gaan, verder vindt men het een eng idee en het is zelfs zo, dat mensen uit bijgeloof geen donorcodicil invullen omdat ze denken dat ze dan inderdaad eerder doodgaan". Verreweg de meeste donor- nieren komen van verkeers slachtoffers. Het is immers zo, dat donoren die ouder zijn dan 60 jaar niet gebruikt Mensen met een kunstnier hebben bepaald geen makkelijk leven. De inwendige milieuverontreiniging en de daarmee gepaard gaande lichamelijke én gees telijke ellende die zij moeten ondergaan is niet mis. kunnen worden. En verre weg de meeste mensen wor den ouder dan 60, als ze ten minste geen ongeluk krij gen... Niet onbelangrijk ziin na tuurlijk de kosten die ge paard gaan met dialyse, buik spoeling en een transplanta tie. Het duurst is de dialyse, met een ton per jaar. Buik spoeling kost een halve ton per jaar vooral als gevolg van fouten en daarna opna me in het ziekenhuis en een transplantatie vergt een eenmalige uitgave van een ton. Een transplantatie is dus niet alleen de beste oplossing, maar ook 't goedkoopst. Experimenteel En niet alleen de kosten zijn belangrijk, maar ook wie ze betaalt. De ziekenfondsen zeggen: Als 't nog in een ex perimenteel stadium ver keert betalen we niet. Het moet om een erkende behan deling gaan. Dat betekent dat de niersteenvergruizer die is pas nieuw door de Nier stichting zelf bekostigd moet worden. Kosten 3'/2 miljoen gulden. Met zo'n niersteen vergruizer kan een aantal mensen met nierstenen nog dit jaar behandeld worden. Dat betekent dat de nierste nen niet operatief verwijderd hoeven te worden. Maar het is niet 't enige wat de stich ting moet betalen. De Nierstichting geeft in de allereerste plaats geld uit aan wetenschappelijk onderzoek naar nieuwe behandelings methoden, transplantaties en kunstnierbehandeling. Ver der worden onder andere een deel van gemaakte dokters kosten, aan sociaal-maat schappelijke kosten, aan wer ving van donoren en wat al niet meer betaald. Terug nStar de bezuinigingen; Schicht noemt ze „afgrijse lijk". Als gevolg van de be zuinigingen op de gezond heidszorg komt maar een deel van de rijksbijdragen voor wetenschappelijk onder zoek daar ook aan ten goede. Immers: een groot deel van dat geld wordt- nu besteed aan patiëntenzorg. De Nier stichting vindt dat de zieken fondsen die zorg voor hun rekening moeten nemen. Overigens wordt ook maar een deel van het geld voor Zuiver Wetenschappelijk on derzoek bij het medisch on derzoek terecht, aldus voor zitter Lammers van de Nier stichting. Eigenlijk zou de overheid voor de nierpatiënten moeten zorgen, vindt de Nierstich ting. Maar ja, die doet 't niet. Een groot deel van het werk van de Nierstichting wordt nu betaald uit bijdragen van particulieren. Volgende week gaan de 50.000 collectanten van de Nierstichting weer op pad. Onder het motto „Geef, om 'n ander. Doen! MARTIN VOORN 'reW aid (ei 'i :ei iarl MENIGEEN die gisteravond laat heeft gekeken naar aangrijpende BBC-produktie „Threads" over de afschuweli ke gevolgen alleen al voor Engeland van een wei oorlog met kernwapens, zal moeite hebben gehad de slaap t|ei vatten. Voor wie zich serieus in de kernwapenproblematie] n| heeft verdiept bevatte de film desondanks geen nieuwe, telijke gegevens. Een kernwapenoorlog zou een einde makt aan elke menswaardige vorm van leven op aarde. WANNEER de draad van de film wordt doorgetrokkt wordt ook duidelijk dat als slechts één machtsblok in de we reld over deze afschuwelijke wapens zou beschikken, de an dere partij met uitsluitend „gewone" wapens volledig hem zou zijn overgeleverd. In die situatie zou het gebi van kernwapens veel waarschijnlijker zijn dan wanni twee partijen elkaar in evenwicht houden. A.AN het begin van de vredesweek vormt de film daardoo een indrukwekkend pleidooi voor allereerst een verminde ring en uiteindelijk een volledige afschaffing van kernwa pens, door Oost en West. Het is daarom betreurenswaart dat de film, die gisteravond gelijktijdig in zeven westei landen is uitgezonden, achter het IJzeren Gordijn niet ernwa raardi J esten te zie F* Oplossing voor de minima VRIEND en vijand hebben vorige week het kabinet voorge rekend, dat het op Prinsjesdag een wel erg rooskleurig beéli heeft geschetst met de mededeling, dat dè minima er volgeni jaar in koopkracht niet op achteruit zouden gaan. Nu pre mier Lubbers heeft toegegeven dat dit beeld „op een misver stand berust", ziet het er nu naar uit, dat er een mogelijkhei zal worden gevonden het lot van de „echte minima" volgen jaar wat te verzachten. Gebeurt dat niet, dan zouden als gevolg van tal van om standigheden de langdurige „echte minima" er ondanks ee eenmalige uitkering volgend jaar toch nog enkele procente op achteruit gaan. Er is weliswaar tweehonderd miljoen be schikbaar voor een eenmalige uitkering, maar om hen volle dig voor koopkrachtverlies te behoeden zou er eigenlijk vijf p honderdvijftig miljoen gulden nodig zijn, zo heeft premie ffl Lubbers vorige week toegegeven. ECHTE minima zijn mensen die uitsluitend van één mil mum-inkomen zichzelf of een huishouden moeten onderhol den. Die minimum-inkomens gingen er in de achter ons li| gende jaren in koopkracht al op achteruit, maar om dei groep wat te ontzien werd, op initiatief van het VVD-kamei lid De Korte, de eenmalige uitkering in het leven geroej Aanvankelijk is deze uitkering wel ten onrechte gepresei teerd als een regeling, waardoor de koopkracht van die echl minima er niet meer op achteruit zou gaan. De regeling echter slechts het effect dat het koopkrachtverlies een werd uitgesteld. Nu echter de minima, zo is op Prinsjesdag ten onrechte ge-I suggereerd, het komend jaar voor het eerst geen koopkracóf-J. verlies zouden lijden, kon volgens het kabinet worden ?oJ- staan met veel minder geld voor de eenmalige uitkering a&v de echte minima. Dat nu was een drogreden. Nadat daar in de cd A-fractie al eerder voor was gepleit, vindt nu ook de VVD-fractie dat er in 1985 „iets extra's' moet worden gedaan voor hen die al langer dan een jaar tot de groep van de echte minima behoren. Bovendien heeft mi nister De Koning van Sociale Zaken gistermorgen in het te levisieprogramma Het Capitool verklaard niet op voorhant afwijzend te staan tegenover een verhoging van de koop krachttoeslag, mits die er niet toe leidt dat de meerjarige ech te minima boven het minimum uitkomen. Nu beide regeringsfracties en de meest verantwoordelijk bewindsman achter een aanvullende oplossing staan, zal di ook wel worden gevonden, al zal het probleem er wel nie volledig door worden weggenomen. Zelfs dan zal het echte een niet geringe opgave zijn de financiële middelen ervoor vinden. Inmiddels is in deze ingewikkelde materie de vei warring wel compleet. Het zou daarom een goede zaak zij als de kwestie bij de algemene beschouwingen begin oktobe uitgebreid en helder wordt geregeld, zodat ook bij de direc betrokkenen elk misverstand zal worden weggenomen. Subsidieverordening nog niet gereed WOUBRUGGE Het ziet er naar uit dat de subsidieveror dening in Woubrugge voorlo pig nog niet rond is. In de raadscommissie welzijnszaken werd een nota over deze ver ordening onlangs gepresen teerd. De commissieleden wa ren evenwel niet tevreden over de inhoud van de nota. De aankoop van Bateweg 9 om het terrein achter verenigings gebouw De Wijk te ontsluiten, was een hamerstuk. Burge meester Brouwer de Koning deelde nog mee, dat de plan nen met het terrein op 4 okto ber in de raadscommissie ruimtelijke ordening aan de orde zullen komen. Dan zal duidelijk worden of het dorps centrum, waar al veel jaren over wordt gepraat, gereali seerd kan worden. Tijdelijk beter DE BILT (KNMI) Oo morgen blijft het weer in oi land in het teken staan va een lagedrukgebied. De kaï op een flinke regen- of oi weersbui blijft dus aanwezij Ook de temperaturen zijn aa de lage kant. In het midde van de week brengt een zwa hogedrukgebied echter een ti delijke weersverbetering. D buien verdwijnen en er kom meer zon. Ook de temperatuu gaat wat omhoog. Tegen he weekeinde zal een nieuwe oce aandepressie zijn invloed ech ter weer naar onze omgevin uitbreiden. Tuinfeest sluit viering jubileum Matthiaskerk af WARMOND Gisteren werd de feestweek rond de 125-jari- ge St. Matthiaskerk afgesloten met een bijzonder feestelijke eucharistieviering en aanslui tend een tuinfeest in de pasto- rietuin. De H. Mis werd opge dragen door maar liefst der tien priesters die in Warmond gewerkt hebben of uit War mond zijn voortgekomen, de zogenaamde parochiezonen. Mgr. Stieger hield de feestpre dikatie en vooral de oudere parochianen genoten daar met volle teugen van. Na de H. Mis werden alle feestgangers in de tuin op de koffie genodigd en dat waren er ruim vijfhonderd. De kin deren werden verrast met fris drank, de ijscoman was aan wezig evenals een poffertjes kraam. Toneelvereniging St Matthia voerde op het balkon van d( pastorie een speciaal ingestu deerd wagenspel op en jeugd circus Atleta vermaakte d< aanwezigen met akrobatiek o| het grasveld. Gelukkig viel ei niet al te veel regen voordal muziekvereniging St. Matthi het feest van de jarige naam genoot beëindigde met een renade. (ADVERTENTIE) HEDEN de

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1984 | | pagina 2