De modellen voor het werk van Hugo Claus
Leugen velde koning Leopold
Recht
en
Raad
Orwells geesteskind schiet wortel in polen
TWEE LITERAIRE ONDERZOEKEN
Lemniscat
viert
21ste
verjaardag
BOEKEN
CeidaeSowcwt
VRIJDAG 21 SEPTEMBER 1984 PAGINA")'
Hugo Claus, een van de meest
gelezen auteurs in onze taal,
schreef naast een aantal op het
eerste oog eenvoudige verha
len en romans veel werk, dat
heel „literair" is: gedichten,
verhalen en romans. Dat
woord „literair" wil hier zeg
gen, dat deze teksten (waar je
ook een aantal toneelstukken
toe kunt rekenen) de lezer het
gevoel geven, dat Claus met
veel meer bezig is dan alleen
een verhaal. Er zijn dubbele
bodems, op het eerste gezicht
onbegrijpelijke wendingen,
passages die grote vragen op
roepen. Vele literaire beschou
wers hebben zich dan ook
over zijn werk gebogen.
Hans Dütting heeft een bundel
samengesteld, waarin een
groot aantal studies van het
werk van Claus bijeen zijn ge
bracht: „Over Hugo Claus -
Via bestaande modellen". Een
korte inleiding van het boek
wijst op de veelzijdigheid in
het werk van Claus, waar veel
literatuurbeschouwers het
moeilijk mee hebben. „Ieder
werk is een op zichzelf staand
produkt met daarin verwer
kingen van Griekse, Romeinse
en Elizabethaanse cultuurver
schijnselen, fictie en werke
lijkheid, woordspelingen en
vrije associaties. Hoe kan ie
mand dit alles samenbrengen
'ot één geheel", vraagt Dütting
zich af. Hij geeft zelf een ant
woord: „Dat komt doordat
Claus zich niet gebonden acht
aan een systeem. Hij gaat uit
van zichzelf. De bestaande mo
dellen past hij in in zijn eigen
gevoels- en denkwereld".
Modellen
Claus als maniërist, die via be
staande modellen werkt. Hij
laat zich op een heel bijzonde
re manier inspireren of beïn
vloeden door het werk van
vele auteurs uit verleden en
heden. Hij past hun werkwijze,
hun benadering toe op zijn ei
gen literaire ondernemingen,
hij hanteert stijlen, vormen,
soms zelfs citaten voor het
vorm geven van wat hij te
schrijven heeft. Op dit thema
heeft Dütting zijn keuze ge
maakt uit de vele publikaties,
die in vele tijdschriften over
Hugo Claus zijn verschenen.
Maurice Roelants opent de rij
met een beschouwing over de
eerste roman van Claus (toen
nog een soort wonderkind),
„De Metsiers". J.H.W.Veenstra
wijst op het karakter van de
roman „De Koele Minnaar",
op Stendhal geïnspireerd. Je
vindt er verder een uitvoerige
analyse in van de obsederende
roman „Omtrent Deedee" door
Julien Weverbergh, die zowel,
intuïtief als nauwkeurig ana
lyserend tot de conclusie komt
dat rond iedere betekenis van
enig facet in dit boek onmid
dellijk meerdere begrippen ge
zet moeten worden. De com-
*plexiteit van deze roman is
veelvoudig.
„Via bestaande modellen" be
vat een aantal verhelderende
beschouwingen, vanuit ver
schillende benaderingen tot
stand gekomen. Paul Roden-
ko's beschouwing over „De
Oostakkerse gedichten" is op
genomen, naast een recensie
van Vestdijk. Carlos Tinde-
mans en Paul Claes zijn litera
toren, die zich al eerder en va
ker verdiepten in het werk
van Claus en die terecht in
deze bundel een plaats hebben.
Wam de Moor, Wim Zaal,
Rein Bloem en Jaap Goedege-
buure zijn in deze rij natuur
lijk aanwezig, zij lijken onmis
baar te zijn geworden door de
studie van de eigentijdse lette
ren in Nederland.
Dütting heeft als slot van zijn
boek een uitvoerige Claus-bi
bliografie opgenomen. Niet al
leen de indrukwekkende lijst
gepubliceerd aan poëzie, ver
halen, romans en toneel, maar
ook vele boeken over Hugo
Claus worden daar vermeld.
Bovendien is er een selectie uit
de secundaire literatuur opge
nomen: daar worden kranten
artikelen, recensies, beschou
wingen genoemd, die in de
loop van de jaren aan Claus
zijn gewijd.
„Claus-reading"
Een tweede boek over het
werk van Hugo Claus neemt
bovengenoemde stelling en
uitgangspunten van Hans Düt
ting over. Dat moet meer dan
toevallig zijn. Het boek
„Claus-reading" is geschreven
door Paul Claes, die zichzelf
hier presenteert als een soort
literaire detective in het com
plexe werk van Hugo Claus.
Het eerste hoofdstuk heet
„Claus als cleptograaf" en
draagt als motto een uitspraak
van Lautréamont: „Le plagiat
Claes doet een in veel opzich
ten overtuigende poging om
Claus' procédé (de inspiratie
putten uit andere literaire
werken) te onderzoeken. Hij
wijst er bij voorbaat op, dat dit
procédé Claus niet altijd in
dank is afgenomen en hij is er
trouwens zelf ook niet de man
naar om het te verzwijgen:
niet de eis van originaliteit die
kost wat kost voorop moet
staan boeit hem.
Je kunt daarbij natuurlijk op
vele bewerkingen wijzen die
Hugo Claus, met name voor
het theater, maakte van Eliza
bethaanse, Spaanse of klassie
ke teksten. Ook bouwde hij ei
gen romans om tot toneelstuk
ken of maakte van een toneel
stuk later weer een roman.
Steeds nieuwe vormen die zich
om de inhoud passen.
Paul Claes gaat dan gedetail
leerd in op zes voorbeelden uit
Claus' werk. Vier poëzietek
sten (waaronder een heel tref
fende beschouwing over „Vi
sio Tondalis"). Dan gaat hij in
op twee romans: „Schaamte",
waar veel lezers (niet alleen li
teraire critici) geen raad mee
weten en natuurlijk blijft het
meesterwerk van Hugo Claus,
de grote roman „Het verdriet
van België", niet buiten be
schouwing.
Veel lezers van Claus zullen
aan beide boekjes een grote
hulp hebben. Het boekje van
Dütting omdat er zoveel in te
vinden is over zoveel werk
van Hugo Claus, het boek van
Claes omdat het de lezer van
Hugo Claus aan een benade
ring, een leeswijze helpt, die
hem meer toegang geeft tot de
verborgenheden in deze litera
tuur.
JAN VERSTAPPEN
Hans Dütting: „Via bestaan
de modellen - over Hugo
Claus", uitgave van De
Prom. Prijs 32,50.
Paul Claes: „Claus-reading",
uitgave manteau. Prijs
25,50.
„Ja, natuurlijk" in boekvorm
even smakelijk als op de televisie
Met zebra's, giraffen en eland-antilopen als zeer toepasselijke
toeschouwers werd onlangs op de Safari-weide in Burgers-die
renpark in Arnhem het boek van het televisieprogramma „Ja,
Natuurlijk" ten doop gehouden. Bij die doopplechtigheid waren
diverse medewerkers aan het programma present, zoals presen
tator Jan Just Bos, zijn assistent Eefje de Vries, Piet Steltman,
Antoon van Hooff, Marius Kolvoort, regisseur Didier van Koe-
kenberg, musicus Harry de Groot en producer Lies van Bom-
Uit handen van Dick van Bommel, hoofd van de afdeling geva
rieerde programma's van de NCRV-televisie, ontvingen Mariët-
te Duyser en Tanja Koen de eerste exemplaren van het boek,
omdat zij aan de wieg van het zo populair geworden televisie
kind stonden. Mariëtte Duyser, destijds natuurgids van het Insti
tuut voor Natuurbeschermings educatie (IVN), waarvan zij nu
voorzitter is, kwam op het idee de natuur in speelse verpakking
aan de televisiekijker te verkopen. Tanja Koen, bekend NCRV-
Ëresentatrice, bedacht de naam van het programma.
'e grote belangstelling voor het televisieprogramma lijkt ook
voor het boek te bestaan. Directeur Hendriks van uitgeverij Hel
mond verklaarde dat de eerste druk van „Ja, Natuurlijk", vijf
duizend exemplaren groot, bij voorinschrijving reeds is uitver
kocht. „Het is uniek in deze tijd, waarin de verkoop van boeken
terugloopt, dat een boek meteen al is uitverkocht. Maar de twee
de druk komt er aan", liet hij weten.
„Ja, Natuurlijk", ziet er zwart op wit overigens even smakelijk
uit als op het televisiescherm. Niet zo wonderlijk, want de ma
kers van het boek zijn dezelfde die ook het televisieprogramma
verzorgen. De formule van het boek volgt dan ook in grote lij
nen die van zijn televisie-broer. Geïllustreerd met prachtige fo
to's, veelal in kleur, en kleurrijke tekeningen nemen de makers
de lezer mee de natuur in. Op prettige en nooit moeilijke wijze
wordt een grote verscheidenheid van onderwerpen onder de
loep genomen, precies zoals de trouwe televisiekijker dit van
zijn programma gewend is. In veel gevallen is het ook een her
nieuwde kennismaking, omdat teruggekomen wordt op zaken
die reeds op de televisie behandeld zijn.
Die onderwerpen liggen dicht bij huis, maar ook aan de andere
kant van de wereldbol. Dicht bij huis blijven bijvoorbeeld Ma
rius Koolvoort en Piet Steltman als zij het hebben over kieviten
en andere trekvogels, de winterkoning, de nachtzwaluw en za
ken als kinderen en dieren, de noodzaak van natuurbehoud in
eigen land en de inspraak die de burger daarbij kan hebben.
Verderop gaan Antoon van Hoof, Jan Just Bos, en Frank de
Graaf. Zij pakken onderwerpen bij de kop als de tropische re
genwouden, de olifant, het Mangrove-bos en de dieren die daar
in leven.
Didier van Koekenberg vertelt over de op televisie vertoonde
baby-gorilla Julia die in zijn gezin is opgevangen en terug is ge
gaan naar Afrika. Hein Schimmel neemt het milieu onder de
loep als hij het heeft over zure regens die de natuur bedreigen.
Naast die variateit van onderwerpen die elke natuurliefhebber
naar zijn speciale gading te bieden heeft, zijn er interviews met
programmamedewerkers die daarin als persoon nader worden
voorgesteld. Ook wordt in woord en beeld een kijkje gegund
achter de schermen van het programma, zodat iedereen een in
druk krijgt van het vele werk dat verzet moet worden voordat
het programma een feit is.
Dat programma komt overigens in het nieuwe seizoen in een
nieuw jasje terug. Het spelelement komt te vervallen, zodat er
geen kandidaten meer zijn. De nadruk ligt nu des te meer op het
tonen van de diverse aspecten van de natuur, het milieu en de
noodzaak daar goed op te passen.
NOLLY SPEIJERS
„Ja, Natuurlijk" is uitgegeven door Uitgeverij Helmond in
Helmond: Prijs tot 1 november 27,50, daarna 34,50.
BRITSE SCHRIJVER VAN OORDEEL:
Heeft de Belgische koning
Leopold, overleden op 25 sep
tember 1983, na de oorlog
moeten aftreden vanwege leu
gens, die de Franse premier
Paul Reynaud en de Britse
oorlogsleider Churchill in 1940
rondstrooiden?
Roger Keyes, zoon van een
van de beste vrienden van Le
opold, heeft daar 30 jaar lang
Sir Winston Churchill: van uur
tot uur op de hoogte van de
ontwikkelingen in België.
een studie over gemaakt. En
zijn conclusie in zijn juist ver
schenen 521 pagina's dik boek
„Outrageous Fortune" is: ja, de
leugens kwamen de twee pre
miers toen goed van pas en de
eminente Paul Henry Spaak
maakte daar na de oorlog
dankbaar gebruik van om de
Belgische vorst pootje te lich-
Volgens Keyes had Paul Rey
naud een excuus nodig voor
het feit dat het Franse leger
verrassend snel door de Duit
sers verslagen werd. Op 28
mei 1940 gaf hij via de radio
de Belgische koning daar
mede de schuld van. Hij stelde
dat Leopold zonder de Fran
sen te waarschuwen plotseling
en geheel onnodig zijn troepen
de opdracht had gegeven om
zich over te geven om daar
mee de weg vrij te maken
voor de Duitsers naar Duin
kerken. Dat was, volgens Key
es, de eerste leugen. Want Le
opold had niet alleen de Fran
sen en de Britten gewaar
schuwd dat hij met zijn troe
pen tegen de overmacht niet
op zou kunnen, maar hij had
ook alles in het werk gesteld
om die weg naar Düinkerken
zo te versperren dat de Britten
zich uit de voeten konden ma
ken.
Churchill wist dat zijn Franse
collega op 28 mei loog. Door
admiraal Lord Keyes, vader
van de schrijver en vriend van
Leopold - was Churchill van
uur tot uur op de hoogte ge
bracht van de ontwikkelingen
in België en hij wist dus ook
dat de Britse troepen via
Duinkerken het vege lijf kon
den redden dank zij de inspan
ningen van de Belgen. Chur
chill prees Leopold zelfs van
wege zijn inzet en hij ver
klaarde in het openbaar onder
de indruk te zijn van de in
spanningen van de Belgische
soldaten.
Maar een week later, aldus
Keyes, vond ook Churchill het
politiek gezien beter een ander
de schuld te geven van het
Franse verlies en de eerloze
Koning Leopold: „Pootje gelicht".
aftocht van de Britten. Hij be
sloot in navolging van Rey
naud zich eveneens te bedie
nen van een zondebok en de
zondebok werd Leopold. In
het Lagerhuis verklaarde
Churchill woordelijk: „Opeens,
zonder welk overleg ook en
zonder de minste waarschu
wing, zonder advies in te win
nen van zijn ministers, dus op
eigen initiatief, zond koning
Leopold een boodschap naar
de Duitsers, waarin hij zijn le
ger overgaf. Daarmee bracht
hij onze troepen op het vaste
land van Europa in een hope
loze positie". De leugen ging
een eigen leven leiden. De
Britse minister van Defensie,
Lord Derby, zelf ooit een „ge
niale Judas" genoemd, puntte
de verdraaiing van feiten nog
aan door de koning een „mees
ter in trouweloosheid en ver
raad" te noemen. De toon
41-jarige Paul-Henry Spaak,
premier van de uitgeweken
Belgische regering en toch al
geen loyaal onderdaan van
zijn koning, knoopte een en
ander goed in de oren. Hoewel
Spaak zonder twijfel geweten
moet hebben dat Churchill de
waarheid geweld aandeed,
vooral ook omdat hij meerdere
In Polen wordt op dit mo
ment de nodige literaire aan
dacht geschonken aan wat het
literaire klapstuk van het jaar
1984 moet worden - de publi
catie van een boek dat in de
vertaling Viva Aspidistra!"
zal gaan heten.
Dit boek geeft een aangrij
pend verslag van de frustra
ties van een assistent in een
boekwinkel in een bekrom
pen provinciestadje in Enge
land. Het boek, dat in het En
gels „Keep the Aspidistra fly
ing" heet, werd in de jaren
dertig door George Orwell ge
schreven en wordt over het
algemeen beschouwd als een
werk met een geringe politie
ke boodschap.
„Viva Aspidistra!" zal de eer
ste legale publicatie in Polen
zijn van het werk van de
schrijver, die dankzij de clan
destiene publicaties van zijn
boeken 1984 en Animal Farm
nu al door het Poolse publiek
tot een van de populairste au
teurs gerekend wordt. De
keuze van juist dit boek van
Orwell ligt voor de hand: de
autoriteiten willen geen risico
lopen, zeker niet dit jaar.
In het Krakauwse blad Zda-
nie, dat van het boek al een
vervolgserie gebracht heeft,
legt de vertaler uit dat Orwell
in de periode waarin hij het
boek schreef nog tegen „het
kapitalisme en kolonialisme"
streed. Zijn latere boeken
maakten deel uit van de
koude oorlog-mythe" van de
jaren vijftig. „Deze mythe
doet tegenwoordig eerder
lachwekkend dan angstaanja
gend aanaldus het blad.
„Men kan de mythe wegden
ken en dan blijft de proza
Heilige
In de British Library in Lon
den wordt op dit moment een
tentoonstelling gehouden over
de werken van George Or
well in Oost-Europese verta
lingen. Deze tentoonstelling
laat zien dat alleen in Joego
slavië Orwells werken legaal
te verkrijgen zijn. Zivotinsjka
Farma (animal farm) en 1984
zijn daar bestsellers en Or
wells belangrijkste socialisti
sche werken zijn in de meeste
winkels te krijgen.
In januari van dit jaar opper
de het belangrijkste literaire
weekblad in Hongarije de ge
dachte om 1984 misschien nog
voor het einde van dit jaar uit
te brengen. Het werk „mocht
niet in verband gebracht wor
den met het communisme"
maar „gaat over alle gedege
nereerde regeringen die zich
zelf tot almachtig verklaren".
Het Russische tijdschrift Lite-
raturnaya Gazeta maakte pas
in 1976 gewag van het bestaan
van de roman 1984. Sindsdien
is het Russische standpunt
over dit werk ongewijzigd ge
bleven. Orwell werd afgedaan
als iemand „stammend uit uit
een verarmd aristocratisch
geslacht die tot een heilige
van de koude oorlog werd uit
geroepen". Het Russische ant
woord op de Westerse belang
stelling rond het jaar 1984 is
te lezen in vele literaire tijd
schriften, waarin het publiek
- dat niet op een legale ma
nier aan het boek kan komen
- voorgehouden wordt dat
1984 vooruitliep op een VS
onder Reagan.
Het is echter niet zo dat 'Viva
Aspidistra!' voor het Poolse
lezerspubliek een eerste ken
nismaking met George Orwell
betekent. Uit de vele illegale
publikaties van 1984 en Anir
mal farm die er op de ten
toonstelling in Londen te be
zichtigen zijn, blijkt dat er in
Polen een levendige handel in
illegale vertalingen is. On
danks de problemen bij het
uitbrengen van deze vertalin
gen in een land, waar het ge
bruik van kopieerapparaten
streng in de gaten gehouden
wordt, heeft de illegale indus
trie zelfs ook kalenders-en bij
zondere postzegels uitgebracht
ter gelegenheid van het jaar
1984. Op een zo'n kalender
die in Warschau de omloop
doet, hebben Stalin en zijn op
volgers de bijnaam „Big Bro
ther" gekregen, de naam die
Orwell aan zijn dictator in
1984 gaf. Hitier staat in de
zelfde kalender vermeld als
„little brother".
Het begin van de verspreiding
van Orwells boeken is waar
schijnlijk te danken aan een
Russische emigrant in West-
Duitsland, die in 1949 in een
brief aan Orwell toestemming
vroeg om „Animal farm" in
het Russisch te publiceren.
Volgens de brief geeft het
boek blijk van „een volmaakt
begrip van alle gebeurtenis
sen die er in ons land na de
revolutie hebben plaatsgevon
den en van de werkelijke
aard van het régime dat daar
nu heerst".
Nu, 35 jaar later, is er juist
een nieuwe illegale editie van
1984 in Tsjechoslowakije ver
schenen. Het nawoord, dat ge
schreven is door de dissidente
socioloog Milan Simecka, is
opgedragen aan Winston
Smith, de held van het ver
haal, wiens verzet tegen Big
Brother uiteindelijk toch ge
broken wordt. In het nawoord
wordt Smith „nas soudruh"
genoemd - onze vriend.
Het uitgeven en vertalen van
Orwells werken valt nog al
tijd onder het hoofdstuk
„staatsvijandige activiteiten
Op vijftien december 1983,
zestien dagen voor -de start
van het jaar 1984, werd Gu-
nars Astra „wegens het kopië
ren van een vertaling van
George Orwells 1984 en ande
re anti-Sovjet activiteiten" in
Letland veroordeeld tot zeven
jaar gevangenis onder zëer
streng régime gevolgd door
vijf jaar „interne balling
schap".
Met het uitbrengen van boek
jes over deeltijdarbeid, testa
ment en hypotheek hoopt uit
geverij Kluwer enigszins tege
moet te komen aan problemen
waarvan men het bestaan
vaak pas vermoed als het te
laat is. In de boekjes, uitge
bracht in de serie Recht en
Daad, wordt advies verstrekt
voor het oplossen en voorko
men van problemen op finan
cieel, juridisch of sociaal ge
bied.
In het boekje „Deeltijdarbeid,
hoe werkt dat" wordt een aan
tal actuele vragen beantwoord
waar men als deeltijdwerker
al gauw tegenaan loopt. Zo
wordt onder meer de vraag of
je als deeltijdwerker dezelfde
rechten hebt als iemand met
een volledige baan, uitgebreid
behandeld. Met praktijkvoor
beelden wordt een en ander
verduidelijkt.
Dat een bezoek aan een nota
ris voor het opmaken van een
testament het overdenken
waard is, is inmiddels in brede
kring doorgedrongen. Het
groeiende aantal testamenten
de laatste jaren wijst daarop.
Problemen bij een echtschei
ding en verdeling van nalaten
schap zijn genoegzaam bekend.
Bij ontbreken van een testa
ment bepaalt de wet wie de
erfgenamen zijn. In het boekje
„Testament, een noodzaak"
wordt nog eens uiteengezet
Illustratie bij het verhaal jj t
lukkige Hans" uit „De Klw'
Grimm". rui
k i
T t>01
malen zelf admiraal Keyes
ontmoet had, en daarbij niet
alleen over koetjes en kalfjes
gesproken zal hebben, heeft
hij nooit enige moeite gedaan
de leugen te weerleggen. Ook
Churchill, na de oorlog er op
aangesproken door Keyes in
een poging recht te doen ge
schieden aan koning Leopold,
vond het kennelijk niet nodig
zijn leugen te herroepen om
daarmee misschien de Belgi
sche koning te redden en de
politieke situatie in België te
normaliseren.
Paul-Henry Spaak, die na de
oorlog de Belgische politiek
voor een belangrijk deel zou
bepalen en van 1957 tot 1961
secretaris-generaal van de
NAVO zou worden, zag ken
nelijk in de leugens een steun
voor zijn pogingen zich te ont
doen van Leopold als koning.
Hij was een van de mensen,
die het voortouw namen om
de koning'op 16 juli 1951 af
stand te laten doen van de
troon vanwege collaboratie
met de Duitsers. Spaak sprak
met regelmaat over „hardnek
kigheid van de koning aan te
blijven, waardoor België ver
nietigd dreigde te worden", en
hij liet de leugens van Rey
naud en Churchill hun eigen
rol vervullen.
Afgezien wat Leopold in zijn
relatie met de Duitsers gedu
rende de oorlog eventueel wel
verweten kon worden zou de
zaak er voor de vorst, aldus
Keyes, wellicht heel anders
uitgezien hebben als de leu
gens ingeruild waren voor de
waarheid. Maar zelfs de ko
ning heeft nooit de moeite ge
nomen de onwaarheden van
mei 1940 aan te vechten, zoals
hij over de hele koningskwes
tie, die België jaren verdeeld
heeft, tot op zijn sterfbed vorig
jaar gezwegen heeft.
AAD JONGBLOED
Outrageous Fortune door
Roger Keyes, Uitgeverij:
Seeker. Prijs in Engeland 15
pond.
de eigen bezittingen kan vast
stellen.
In het boekje „Hypotheek, lus
ten en lasten", wordt uit de
doeken gedaan, hoe men op de
veiligste manier geld kan le
nen voor de aankoop van een
huis. Aan de orde komen on
der meer de verschillende vor
men van hypotheek, de gang
van zaken rond de aanvraag
en de afwikkeling, de maxi
male hoogte van de hypotheek
en de consequenties wanneer
een beroep op de bijstand moei
worden gedaan.
FONS VAN RIJN
Testament, een noodzaak:
Deeltijdarbeid, hoe werkt
dat; Hypotheek, lusten en
lasten. Uitgeverij Kluwer
nr
er
De uitgeverij LemniscaaP1"
Rotterdam bracht 21 jaar ^06
den haar eerste boeken uit c
eerste prentenboek nc
Leeuw en de muis" van Bpj
Wildsmith en het korte tijf
ter uitgebrachte werk
mens en zijn symbolen"
Jung. Deze twee boekenJ
nog steeds in druk zijn, w
het begin van twee fondsf
pen (kinderboeken en bot
over Jung), die voor dezel
geverij nog altijd belanfl
zijn. Na 21 jaar heeft Lei*
caat nu de „volwassen leefl
bereikt, voor de uitgej
aanleiding om van 1 sep
ber dit jaar tot en met F
1985 een .jubileumjaar'
houden. Het jubileum krij
die periode op verschill
manieren gestalte.
Allereerst is er voor de 1
handel een etalagewedi
georganiseerd, die tot 31
cember loopt. De drie l
handels die de mooiste et
hebben vervaardigd vall<
de prijzen en verder ontv
elke deelnemende boekh:
een fles volwassen Let
caat-huiswijn. Ook de
wordt door deze bekende
gever van goede jeugdbo
uitgebreid in de festivit
betrokken. Voor hen zijn
in drie leeftijdscategorië
verjaardagwedstrijden,
in totaal duizend prijzd
winnen zijn. Voor kinder!
9 jaar is er een tekenweas|
voor de categorie van 9 1
jaar is er een verhalen»
strijd en de jeugd vanaf 12prr
kan deelnemen aan een re^
siewedstrijd. Wedstrijdfor
lieren worden alleen vij
boekhandel verspreid.
Pasen volgend jaar worde/
winnaars van de hoofdpij
uitgenodigd voor een feesl
ke prijsuitreiking. Voor dt
bliotheken, die de jarige
verij al jaren met kritiek,
adviezen hebben geholpef"^
een boekenpuzzel sam e$a/
steld. Kinderen kunnen \je
met behulp van gegevenfc
de bibliotheek oplossen en
deelnemende bibliotheek L-_
voor de winnaar een prijs«
Op 13 en 14 oktober wore
het Station Den Haag Cenr
weer de jaarlijkse boel
markt gehouden. De .jarigp^
daarbij ook van de partr'
wil er een echt veijaard n
feest van maken. I
Ter gelegenheid van het pij
leum heeft Lemniscaat her
bileumboekje „De KI e
Grimm" uitgebracht. In dtoe
bladzijden tellende geboip/7
boekje, dat voor 9,50 irgf,
boekhandel te koop is,
zeven verschillende ge\ln
sprookjes van de hand vaj^
gebroeders Grimm. De
kleuren-illustraties zijn vajs
hand van zeven verschill/
kunstenaars. De sprookjes
in dit boekje zijn opgenor
verschenen eerder apart irh
jaarlijkse geschenkboekje
Lemniscaat. De naam va ill
jubileumuitgave is O,?"*
aan „De Grote Grimm a
renlang een vooraanstaand^
tel in het aanbod van dezegn
geverij. Met de uitgave va\q
jubileumboekje het |^g
hier overigens om een eeiue
lige uitgave luidde Lem.
caat de feestelijkheden bil
legenheid van haar 21-L
bestaan in.
Behalve dat in het „feest£"
de verschillende genoemdrn
tiviteiten plaatsgrijpen zt
in dit jaar ook diverse bi/®1
dere uitgaven het licht
Zo zag de uitgeverij in dit ©o
haar speciale jaar een nOli
gelegenheid om een begis/f
maken met het uitgeven b
het Verzameld Werk van erl
in tien delen, waarop
vanaf november kan in%n
nen. Voorafgaand aan de^
gave van het verzzameld s
wordt een biografie van J
uitgegeven. Lemniscaat
sloot tot het uitgeven var"
werken van Jung, omdalg
belangstelling daarvoor,,
heeft men kunnen peilen,
delijk groeiend is. Een arr1"
uitgave, die de jubilerende rt
geverij volgend jaar odf
markt wil brengen, is
prentenboek „Kattesproi^
en Reuzestappen" van Af©/
marie van Haeringen, di&n
rig jaar eindexamen deedlte
de Rietveld Academie. £z<
boek in een verrassend n
stijl", zo kondigt Lemnift
aan" T tTT^
uu
