ndrukwekkend eerbetoon
n slachtoffers Junyo Maru
|Zant
fv
Sovjet-journalist
Bitov speelde
dubbel spel
Zuidafrikaanse politie schiet op mijnwerkers: zeker zeven doden
riister De Ruiter toch naar NAVO-vergadering
r
flEDEN VERHOOGT
TENSIE-UITGAVEN
ERLEVENDEN GOOIEN BLOEMEN OP MASSAGRAF
.TENLAND
fieidaeSowxrnt
WOENSDAG 19 SEPTEMBER 1984 PAGINA 11
jiTA-PADANG van Nederlandse bodem werd
!arte bladzijde van ook gestrooid over dit rampza
len ramp met de Jlge^deel van de Indische
"|Maru kan nu ein-
worden omgesla-
Oceaan.
Na het spelen van de „Last
Post", gevolgd door een mo-
nt precies op de ment van doodse stilte, ver-
ilek waar op 18 volgde de lijnboot „Kerend"
00f)er 1944 minstens weer °P volle kracht zijn koers
ïjgsgevangenen en
oó|a's (dwangarbei-
^ijn verdronken, is
5oÜeze week op in
dikkende wijze de
:er bewezen.
richting Jakarta.
Kapitein
Dat dit eerste en tevens laatste
eerbetoon kon plaatsvinden op
de plek des onheils heeft de
ir tien mijl voor de delegatie van de Stichting
Sumatra gooiden Herdenking Junyu Maru Su
matra uitsluitend te danken
aan kapitein M. Martopranoto
w ipêuw, een bloemen- van de bijna 1100 passagiers
iohet medaille in zee. tellende Kerenci.
$bestaanden, mevrouw Diep onder de indruk van dit
drama besloot hij reeds bij zijn
vertrek uit de Emmahaven
__o van Padang (Sumatra) zonder
oö[ eveneens een krans mankeren de vaste koers van
issen bloemen. Zand zijn schip drie mijl richting
ima-Toussain en Char
ge, wier vaders tot de
:rs behoorden, volg-
Sumatraanse kust te wijzigen.
Het verzoek om op halve
kracht over het massagraf te
varen, werd niet alleen con
amore ingewilligd. Eenmaal
daar aangekomen afgelopen
maandagavond kwart voor zes
lokale tijd lag de Kerenci
zelfs nagenoeg stil.
Onder grote belangstelling van
medepassagiers en beman
ningsleden, onder wie kapitein
Martopranoto, herdacht de
kleine delegatie uit Nederland
de grootste scheepsramp uit de
maritieme oorlogsgeschiedenis.
Gisteren tegen tien uur 's mor
gens werd opnieuw een krans
in zee geworpen. Ditmaal pre
cies tegenover de Krakatau, de
roemruchte vulkaan in de
Straat van Soenda. Over het
waarom van dit posthuum eer
betoon zei Wil van Wamel, se
cretaris van de Stichting Her
denking Junyu Maru in zijn
korte rede: „De grootste ver
schrikking van weleer in de
Pacific-oorlog waren onbet
wist de zeetransporten van
krijgsgevangenen. De meeste
transporten vertrokken uit de kei van rouw gesloten",
haven Tandjong Priok via
deze Straat van Soenda. Om al
die omgekomenen te
gooien wij deze krans".
van mijn gezondheid, liever de stoel vast, in zijn andere
niet horen. Bij mij is er nu ein- knelde hij zijn Samurai-
delijk rust. Nu pas is deze cir- -zwaard".
eren sl die maandagavond door'
twee overlevenden, Ben Kruis
(72) uit Rijswijk en de ex-
-KNIL-soldaat Alex Hitipeuw
(68) uit Alphen aan de Rijn.
„Hoe dichter de Kerenci onze
•lek des onheils naderde hoe
ieroerder ik me ging voelen",
Opluchting
Tranen van verdriet, maar
ook van opluchting overheer-
vee„nde„egee„VOfbiftVandOVerr- ««Ti-
den, beide herdenkingen. Mo- üfSA veertig for geleden
numenten van treurnis op een
meer dan 27 uur durende zeer
eis van Padang naar Jakarta.
Opluchting was er vooral bij
mevrouw A. Sjollema-Tous-
sain uit Nijmegen. „Direct na
de oorlog hoorden wij uit Sin
gapore dat mijn vader was
verdronken. Waar precies en
hoe heeft niemand ons nooit
verteld. Trouwens details over
de ondergang wil ik, terwille
anderhalf uur na torpedering
aan boord wist de klauteren
van een korvetje dat het
rampschip escorteerde.
betoon een pelgrimage aan zijn
omgekomen vader. „Tot vorig
jaar juni wist ik alleen dat
mijn vader met de Junyu
Maru was gekelderd. Ik was
acht jaar toen mijn vader door
de Japanners op transport
werd gesteld. Tot nu toe heb
ik hem altijd gemist. Met deze
krans, wat zand uit Nederland
en zeven soorten bloemen
moet die pijn voorgoed wegeb
ben".
Eén tafereel blijft hem scherp
voor de geest staan: „Ik heb de
Japanse kapitein van de Ju
nyu Maru zien aankomen, zit
tend op een stoel, neergepoot
op een vlot, dat werd voortge-__o
duwd door vier Koreanen. Met driet voorgoed voorbij,
zijn ene hand hield de kapitein HANS TOONEN
De herdenkingstocht van de
Junyu Maru-delegatie eindigt
donderdag aanstaande. Dan
wordt er op de erebegraaf
plaats te Cimahi, nabij Padang,
een gedenksteen onthuld.
Pas dan is dit vergeten ver-
den
lek pleit
eagans
pIA. Minister Van
M^oek heeft maan-
°ld in Bogota een
ontmoeting gehad
^resident Reagans
vertegenwoordi-
Midden-Ameri-
•ry Shlaudeman.
Van den Broek ver-
l dat Nederland en de
jinden van de Europe-
penschap, menen dat
sing van de proble-
Midden-Amerika uit
jo; zelf moet komen en
jjj conflicten hun oor-
iyinden in de scherpe
'tegenstellingen. De re-
Reagan heeft, zoals be-
jcè neiging om de pro
lan Midden-Amerika
3t( zien in het licht van
^tellingen tussen Oost
2<han wilde zich op de
jjellen van wat minis-
80 den Broek verwacht
[streven der Contado-
n, die zoeken naar een
[ie oplossing van de
Jn in Midden-Ameri-
epdeze maand wordt in
laricaanse hoofdstad
i een conferentie ge-
van ruim twintig
tpese en Latijns-Ame-
ministers over de
in in Latijns Amerika,
t Betancur van Co-
teeft Van den Broek
afgemaakt dat de Con-
8taep, waartoe Colom-
op economisch ge-
West-Europa
i°rt.P;
Vliegtuig
stort neer
op huizen:
42 doden
vrachtvliegtuig van
de Ecuadoraanse
luchtvaartmaat
schappij AECA
stortte gisteren neer
op een rij huizen bij
het vliegveld van de
hoofdstad Quito.
Daarbij zijn 42 men
sen omgekomen en
raakten er honder
den gewond. Op de
foto zijn brandweer
lieden druk bezig
met het blussen van
het vuur in de ge
troffen huizen, ter
wijl reddingsploe
gen tussen de puin
hopen naar slacht
offers zoeken.
Oleg Bitov op een persconferentie in Moskou. Hij vertelde pre
cies wat de autoriteiten van hem verlangden.
(Van onze correspondent Rogers Simons)
LONDEN Was Sovjet-journalist Oleg Bitov, die gisteren in
Moskou vertelde dat hij een jaar geleden in Italié door de Britse
geheime dienst ontvoerd werd en naar Engeland werd gebracht,
zelf een „doublé agent", een spion, die niet alleen voor de KGB
maar ook voor de Britten wilde werken? Na Bitovs onthullingen
in Moskou zijn sommige Britse politici van oordeel, dat hun ge
heime dienst door hem bedrogen en belasterd.
Bitov onthulde gisteren in Moskou, dat hij door de Britten ge
marteld was op een manier, die aan de nazi's deed denken. Zij
zouden ook verdovende middelen gebruikt hebben om hem tot
spreken te dwingen.
Het Britse ministerie van Binnenlandse Zaken in Londen noem
de deze onthullingen „absurd". Als cultureel redacteur van een
literair tijdschrift woonde Bitov een jaar geleden in Venetië een
filmfestival bij. Volgens de Britten vluchtte hij vandaar naar
Engeland, waar hij politiek asiel vroeg.
In Londen duurde het niet lang, of Bitov verdiende veel geld
met verhalen over de politieke en sociale situatie in Rusland, die
hij verkocht aan grote kranten, waaronder de Daily en Sunday
Telegraph. Hij nam zijn intrek in een riante flat en schafte zich
een gloednieuwe Japanse auto aan. Er viel niet aan te twijfelen:
Bitov vond het leven in dit kapitalistische land reuze fijn.
Hij maakte zelf reizen naar de Verenigde Staten en Frankrijk.
Zijn nieuwe levensstijl werd alleen overschaduwd door het feit,
dat hij zijn vrouw en een 15-jarige dochter Xenia heel erg miste.
Bitov stuurde geregeld pakken kleren naar Moskou en ontving
daarna boodschappen, die erop wezen, dat zijn vrouw die goed
ontvangen had. Zij telefoneerden ook vaak met elkaar.
In augustus verdween Oleg Bitov spoorloos uit Londen. Aan de
Britten, met wie hij werkte, had hij niet gezegd dat hij ging ver
trekken. In zijn flat was alles netjes in orde, maar zijn auto werd
teruggevonden in de nabijheid van de Sovjet-ambassade. Hij was
fout geparkeerd.
Bitovs Britse vrienden zijn de overtuiging toegedaan, dat de
KGB hem gedwongen heeft naar Moskou terug te keren. Hoe hij
ongemerkt uit Engeland weggekomen is, weet geen mens. Op
z'n bankrekening in Londen staat nog 40.000 pond. Misschien is
hij naar Moskou teruggekeerd, omdat de scheiding van vrouw
en kind hem te machtig werd. Wellicht vreesde hij, dat de Sov
jet-autoriteiten hen nooit zouden laten vertrekken om zich bij
hem te kunnen voegen.
De „onthullingen" van Bitov in Moskou hebben Londense Sov
jet-kenners niet verbaasd. „Het was een propagandastunt", zeg
gen zij. „Hij vertelde precies wat de autoriteiten van hem ver
langden".
JOHANNESBURG On
der de zwarte mijnwer
kers in Zuid-Afrika zijn
gisteren zeker zeven en
een onbekend aantal ge
wonden gevallen toen de
politie tijdens onrust in
een goudmijn traangas,
rubberkogels en hagel "ge
bruikte. Dit heeft een
woordvoerder van de
Zuidafrikaanse politie
meegedeeld.
Deze zei verder dat de politie
naar de Waterpan-goudmijn in
Westonaria, 40 kilometer ten
westen van Johannesburg, was
geroepen vanwege moeilijkhe
den onder de mijnwerkers
daar.
De politie liet verder weten
dat de 8.000 stakende mijnwer
kers van de Waterpan-goud
mijn gebouwen, die tot de mij
nen behoorden, in brand had
den gestoken. Over het optre
den van de politie is weinig
bekend. Een woordvoerder
van de Anglo American Cor
poration, die eigenaar is van
de zeven mijnen, wilde echter
nog wel kwijt dat zeker 250
zwarte mijnwerkers gewond
werden tijdens politie-acties
tegen postende stakers.
Over de oorzaak van de onge
regeldheden in de Waterpan-
mijn is nog niets bekend.
Evenmin is het duidelijk of de
onrust in deze mijn verband
hield met een staking in zeven
andere goudmijnen, die giste
ren werd afgelast nadat de ar
beiders daar een beter loon-
aanbod hadden aanvaard.
Naast gewelddadigheden in de
mijnen is gisteren ook werd
melding gemaakt van nieuw
teweld in de zwarte woonstad
oweto. Het officiële dodencij
fer in ruim drie weken onrust
onder de zwarten steeg giste
ren tot 48, nadat twee gewon
den in een ziekenhuis in Jo
hannesburg aan hun verwon
dingen bezweken. Waarne
mers in Zuid-Afrika hebben
het sterke vermoeden, dat er
de afgelopenw eken veel meer
doden onder de zwarten zijn
gevallen.
JAAG Minister
iter van defensie
«oktober toch naar
jfjaarlijkse bijeen-
jvan de Nucleair
tg Group (NPG) in
Saanse Stresa.
Deze vergadering van de NA-
VO-ministers van defensie
valt ten dele samen met de al
gemene beschouwingen in de
Tweede Kamer, aanvankelijk
reden voor de bewindsman
niet naar Italië af te reizen. Op
het NAVO-hoofdkwartier in
Brussel was men aanvankelijk
bijzonder boos dat De Ruiter
niet zou komen. Op de verga
dering, waar allerlei nucleaire
vraagstukken aan bod komen,
zou Nederland voor het eerst
omstandig zijn uitstelbesluit
inzake de kruisraketten kun
nen toelichten. Sommigen
brengen de aanvankelijke wei
gering van de minister in ver
band met de botsing tussen De
Ruiter en zijn overige collega's
eerder op een NAVO-raad in
Brussel. Luns viel toen scherp
naar de minister uit, die vol
gens hem de vredesbeweging
vrij spel zou geven.
OS, 2SM
les
is-
W//W
oe Kittinger
ondanks
ijn gebroken
enkel, erg blij
met zijn ge
slaagde bal-
lonvluchl
Ballonvaarder breekt record en enkel
NICE De Amerikaanse ballonvaarder Joe Kittinger, die gisteren als
eerste de Atlantische Oceaan overstak, is met een gebroken enkel opge
nomen in een ziekenhuis van Nice.
Kittinger liep de breuk op toen hij na de landing in het Italiaanse Savona
uit de mand onder de ballon sprong. Kittinger, een voormalige testpiloot,
was zijn tocht begonnen in Massachusetts om na drie dagen en 6000 kilo
meter in Italië te landen.
™pe kritiek op Russen
lOLM De Zweedse premier Olof Palme is gisteren
iruikelijk felle wijze uitgevaren tegen de Sovjet-Unie.
-aarschuwde de Russen dat de „aanhoudend koude oor
den dwingt zijn grondgebied tegen indringers te be-
n". Palme zei dat de Zweden elke onderzeeboot die in
dse wateren wordt betrapt, tot zinken zullen brengen,
"'alme zijn sinds 1981, toen een Sovjet-onderzeeër aan
liep vlak bij de Zweedse marinebasis Karlskrona, tot
aal toe buitenlandse onderzeeboten in de Zweedse wate-
etroffen. „Het zijn incidenten dié we niet zullen verge-
me bepleitte op het congres van zijn regerende sociaal-
tische partij een uitbreiding van de militaire begroting,
rd op het congres aanvaard. Een resolutie waarin uit-
van het vredesonderzoek werd geëist, kreeg geen
VS verzoeken vertrek
twee Iraanse rechters
DEN HAAG De Amerikaanse rege
ring heeft het zogeheten Iraans-Ameri
kaanse claims-tribunaal in Den Haag
officieel verzocht twee Iraanse rechters
van het tribunaal te diskwalificeren of
van hun functie te ontheffen. Dit heeft
een woordvoerder van de VS-ambassa-
de in Den Haag gisteren bekend ge
maakt.
Als reden werd opgegeven het feit, dat
beide rechters een maand geleden de
Zweedse rechter Mangard hadden aan
gevallen. Na het incident van 3 septem
ber, waarbij de Zweedse rechter overi
gens niet ernstig gewond werd, schort
te de Zweedse voorzitter Lagergren di
rect alle verdere activiteiten van het
claims-tribunaal.
Helmut Schmidt: Mijn
grootvader was jood
NEW YORK Oud-bondskanselier Hel
mut Schmidt heeft in een gesprek met het
Amerikaanse dagblad de New York Ti
mes gezegd, dat hij een joodse grootvader
had. De Israëlische oud-president Begin,
die hem ooit heeft uitgescholden voor
„nazi", heeft dat altijd geweten, aldus
Schmidt.
Schmidt onthulde verder dat zijn vader
tijdens de dagen van „het derde rijk" fa
miliedocumenten had vervalst, waardoor
zijn gedeeltelijke joodse komaf verborgen
gehouden kon worden. Voor de buitenwe
reld gingen mijn broer en ik door voor
„ariërs", maar wij leefden wel in grote
angst, aldus Schmidt.
De Lorean en
vrouw uit elkaar
LOS ANGELES De voor-
malige, failliet verklaarde, au
tofabrikant John De Lorean
en zijn vrouw Christine uit el
kaar gegaan. Een maand gele
den werd De Lorean in de VS
vrijgesproken van handel in
cocaïne. Christine had in deze
zaak fel gestreden voor het
„gelijk" van haar man.
De 59-jarige De Lorean logeert
bij de ouders van zijn vrouw
in Los Angeles en Christine,
die 26 jaar jonger is, woont nu
met haar twee kinderen in een
huurhuis. Volgens de raads
man van De Lorean is er geen
ruzie tussen beiden.
Kruisraket
tijdens
proefvlucht
neergestort
John De Lorean en zijn vrouw ten
tijde van het proces.
DUGWAY Een ongewapen
de kruisraket van het type To
mahawk van de Amerikaanse
luchtmacht, gelijk aan die wel
ke door de NAVO in Europa
worden geplaatst, is gisteren tij
dens een proefvlucht neerge
stort in een woestijn in de staat
Utah. De kruisraket, die van
hetzelfde type is die door de
NAVO in Europa geplaatst wor
den, is ontworpen voor het ver
voer van kernkoppen.
