ervoersbond: Snel weer met
|avenwerkgevers om de tafel
Illedaags racisme treft gekleurde vrouwen dubbel
j.BP blijft onder
•ezicht overheid
Stuurgroep voor veiliger
spoorwegovergangen
Brandweer mag
niet uitrukken
Ghanese was brein
achter nep-huwelijken
Veteranen
DAGELIJKS 40.000 OVERTREDINGEN
135.000 Bijstandstrekkers erbij
NENLAND
fieidóeSowiwnt
DINSDAG 18 SEPTEMBER 1984 PAGINA 9
■aatregelen tegen
Üieefzakken kerktoren
Er zijn op korte termijn en in elk geval bin-
ien jaar maatregelen nodig om verder scheefzak-
van de uit de vijftiende eeuw daterende Sint
tenstoren in Tiel te voorkomen. Terwijl de toren
de eeuwwisseling 5 mm. per jaar zakte, is dit in-
Vo< gis toegenomen tot 8 mm. per jaar. Het funda-
van de toren moet daarom worden verbeterd en
bovendien noodzakelijk het bouwwerk wat be-
:onstructie te scheiden van de kerk, teneinde ver-
Jschade aan dit gebouw tegen te gaan. Dat staat in
•7 jisteren in Tiel gepresenteerd rapport van het
ingenieursbureau Huydts en Coulier. De Tielse
heeft nu een scheefstand van 1.40 meter in noor
richting en 0.70 meter in oostelijke richting.
Ie restauratie is een bedrag van ongeveer 2 mil-
;ulden gemoeid.
FINSTERWOLDE Het uit vijftien personen
bestaande brandweerkorps van de gemeente
Finsterwolde mag voorlopig niet meer uitruk
ken.
Onlangs is gebleken dat de bestaande ongeval
lenverzekering de laatste twintig jaar niet is aan
gepast. „Wanneer er nu een ongeluk zou gebeu
ren zijn onze brandweerlieden onvoldoende ver
zekerd", aldus burgemeester Appeldoorn. Met
het afsluiten van een nieuwe verzekering is,
mede door de noodzakelijke keuring van de
brandweerlieden, ongeveer twee weken ge
moeid. Tot die tijd zal de brandweer van het en
kele kilometers verder gelegen Beerta waarne
men.
Partijprogram
CDA moet kort
DEN HAAG Oud-voorzitter
dr. L. van Leeuwen van de
CHU is door het CDA benoemd
tot voorzitter van de commissie
die het partijprogram voor de
volgende Tweede-Kamerver
kiezingen gaat schrijven. Het
partijbestuur heeft de commissie
de taak gegeven een kort en
bondig program te ontwerpen
dat voorjaar 1985 klaar moet
zijn. De CDA-partijraad zal in
het najaar het definitieve pro
gram vaststellen. In de commis
sie zitten onder andere ex-mi
nister Wil Albeda, Europarle
mentariër Jean Penders en oud-
Kamerlid Hans de Boer.
AMSTERDAM Het brein achter de organisa
tie die zich bezighield met het organiseren van
schijnhuwelijken is een Ghanese vrouw met de
Nederlandse nationaliteit, zo heeft hoofdinspec
teur Van Dijk van de Vreemdelingendienst van
de Amsterdamse politie gisteren verklaard. In
Amsterdam werden gisteren in totaal elf men
sen gearresteerd. De organisatie had zich toege
legd op het in Engeland afsluiten van huwelij
ken tussen Nederlandse mannen en Ghanese
vrouwen. Doel was de vrouwen op die manier
de Nederlandse nationaliteit te geven. De poli
tie beschouwt zes van de elf gearresteerden als
hoofdverdachten. Vijf van hen zijn Ghanezen
met de Nederlandse nationaliteit, drie vrouwen
en twee mannen. De zesde hoofdverdachte is
afkomstig uit Zaandam.
Broers overleden
door verstikking
in gierkelder
AKERSLOOT In Akersloot zijn
gistermorgen twee broers om het
leven gekomen door verstikking
in de gierkelder van hun boerde
rij. Uit de eerste onderzoeksresul
taten concludeert de rijkspolitie
dat de 44-jarige M. Groot in de
loop van de morgen de gierkelder
onder een loopstal is binnenge
gaan, waarschijnlijk om een ver
stopping te verhelpen. Daar werd
hij vrij snel door ammoniakgassen
bedwelmd, evenals zijn 40-jarige
broer J. Groot die later volgde.
Dakdekkers waarschuwden uit
eindelijk de politie.
Meer aandacht
voor Andes - landen
DEN HAAG Minister Schoo
voor Ontwikkelingssamenwer
king is bereid voor meerdere
jaren geld te reserveren voor
agrarische projecten in de An-
des-landen Peru, Colombia,
Bolivia en Ecuador.
Dat bleek gisteren tijdens een
commissievergadering in de
Tweede Kamer waar haar
nieuwe beleid voor de hulp
van land tot land ter discussie
stond. De minister reageerde
op een motie van de CDA-er
Aarts die had gevraagd meer
aandacht te schenken aan de
problemen van het Andes-ge-
bied.
36.00
7i.oo
so.ooTERDAM De Ver-
";Jsbond FNV houdt er
g-JJig rekening mee dat
ooSporgen een uitnodi-
52,00 komt om met de
^•°$gevers te onderhan-
asisoti. Dit is gebleken uit
"n informeel gesprek
g-JJde bond gisteren met
soiocfemeester Peper van
w>0$rdam. Peper meldde
JSJde werkgevers van-
voor 't laatst intern
leggen.
•verleg in werkgevers-
in wordt „koortsachtig"
ld. Volgens de werkge-
'anisatie SVZ is in ver
band met de te betrachten
zorgvuldigheid echter niet te
verwachten dat er de komen
de paar dagen al wordt onder
handeld.
Inmiddels is wel duidelijk, dat
de havenwerkgevers, sinds zij
weigerden in te gaan op het
bemiddelingsvoorstel van mi
nister De Koning, van alle
kanten ook door het VNO
onder druk worden gezet
die beslissing te heroverwe
gen.
Directeur Molenaar van het
Gemeentelijk Havenbedrijf
heeft de bewindvoerder van
Rotterdam Terminal gevraagd
nog even te wachten met de
aanvraag van het faillisse
ment, dit met het oog op een
eventuele snelle oplossing van
het conflict. De bewindvoer
der zou uiterlijk volgende
week dinsdag de faillisse
mentsaanvraag bij de recht
bank in moeten dienen. Hij
sluit echter bepaald niet uit
dat dat eerder gebeurt.
Bij de stukgoedbedrijven Fels-
haven, Kroonvlag, Seaport,
Quick Dispatch, de Arbeids
pool SHB en Svenska is van
daag gestaakt. Het gaat in to
taal om 700 stukgoedarbeiders.
Gisteren hebben 100 perso
neelsleden van Deka-Hanno
voor vier uur het werk neer
gelegd. Verder gingen 150
man van Seaport aan de Friso-
haven in staking. In totaal de
den gistermiddag bijna 500
stukgoedwerkers mee aan
door de Vervoersbond FNV
opgeroepen verrassingsacties.
Hoe langer het conflict in de
Rotterdamse stukgoedsector
duurt, hoe reëler de dreiging
wordt van het overslaan van
de acties naar andere delen
van de haven. Het is volgens
de Vervoersbond FNV nog
maar een kwestie van dagen
voordat ook de werknemers in
kolen- en ertsoverslagbedrij
ven klaarstaan om de barrica
den te beklimmen.
„Mocht het evenwel tot acties
komen, dan gaat het niet zo
zeer om solidariteitsacties met
de stukgoedwerknemers, maar
meer om eigen eisen kracht bij
te zetten", zegt woordvoerder
Post van de Vervoersbond.
Volgens de bond is er geen
sprake van een overschot aan
werknemers, integendeel.
Toen eind vorige week het
overleg in de stukgoedsector
stukliep, werd de sfeer bij de
kolen- en ertsoverslagbedrij
ven grimmiger. „Als in één
deel van de haven actie wordt
gevoerd, gaan de problemen in
andere sectoren ook spelen.
Dat is altijd al zo geweest.
Steeds meer werknemers van
de kolen- en erts-overslagbe
drijven willen het ijzer sme
den nu het nog heet is".
(Van onze parlementaire redactie)
5®$ HAAG De minister van binnenlandse zaken en het par-
66!odnt moeten de uiteindelijke verantwoordelijkheid voor het
^•®jneen Burgerlijk Pensioenfonds blijven dragen.
MloJieuwe structuur van het ABP moet daarnaast zoveel moge-
w'ofijken op die van de bedrijfspensioenfondsen. Dat is de me-
lo9 van zowel minister Rietkerk van binnenlandse zaken als
;amermeerderheid van CDA, VVD en PvdA.
vergadering van de kamercommissies voor ambtenaren
en financiën met de ministers Rietkerk en Ruding (Fi-
,n) werd gisteren gesproken over de toekomst van het
Dat gebeurde aan de hand van de bevindingen van de on-
i°'^zoflcsco«nmissie Polak en het kabinetsstandpunt in deze.
27,.acomnJ'Ssie Polak kreeg vorig jaar van Rietkerk de opdracht
2oiaverflieende onrechtmatigheden bij het pensioenfonds te on-
JJ-Soelren. Het onderzoek leidde tot het met buitengewoon ver-
-'-Uuren van hoofddirecteur Van der Dussen. Een gelijktijdig
id justitieel onderzoek had de schorsing van directeur be-
igen Masson tot gevolg.
irechtmatigheden bij het ABP waren vooral te wijten, al
le commissie Polak, aan de scheefgegroeide structuur van
(ensioenfonds. De zeer snelle groei van het ABP-vermogen
S jaar meer dan 100 miljard gulden) en de onduidelijkheden
n het ABP over taken en bevoegdheden van directie en de
en beleggingsorganen, speelden daarbij eveneens een
waj rol.
binet besloot snel maatregelen te nemen wat resulteerde
9Ïït tijdelijke aanstelling van oud-PTT-topman Leenman als
'irecteur. De commissie boog zich gisteren over een nieu-
'P-structuur. Minister Rietkerk zei gisteren binnen een
ir een nieuw structuurplan voor het ABP bekend te zul-
iken.
^;Ün zal naast de overheidsinvloed, directie en Raad van Toe-
97 jö meer verantwoordelijkheid en meer armslag krijgen voor
S4 voeren beleid. In de Raad van Toezicht zullen deskundige
93;7èafhankelijke leden zitting moeten krijgen.
erk wees verwijten, als zou hij te laat in de ABP-affaire
in ingegrepen, van de hand. De PSP'er Willems ging in
ritiek het verst, door het aftreden van Rietkerk, als hoof-
itwoordelijk voor het debacle, te eisen,
ssiwinister nam de geschorste Van der Dussen in bescherming
li'ejte stellen dat de ex-hoofddirecteur op menig terrein vol-
96!«heeft aan wat van hem werd verwacht. Van der Dussen
overigens waarschijnlijk benoemd tot voorzitter van de
907]voor Gemeentefinanciën.
saiaj
91,3ier Ruding zei tenslotte dat hij de mogelijkheid van uit-
93.4jng van de ABP-beleggingen naar het buitenland (wat het
^jiiu nog per wet verboden is) zal onderzoeken.
Applaus van prins Bernhard gisteren in Nijmegen bij de
intocht van enkele honderden Amerikaanse, Britse, Cana
dese, Belgische, Poolse en Nederlandse veteranen bij de
herdenking van de bevrijding van die stad 40 jaar gele
den. Andere eregasten waren v.l.n.r. de toekomstige se
cretaris-generaal van de Navo Lord Carringon, de presi
dent van Israel, Chaim Herzog en de commandanten van
de troepen die Nijmegen in 1944 bevrijdden, de Ameri
kaanse generaal James Garvin en de Britse generaal Sir
Allan Adair. Ruim 7000 mensen woonden de plechtigheid
bij.
Topambtenaar geeft windenergie kansen
DEN HAAG Windenergie heeft grote mogelijkheden. Als aan
een aantal voorwaarden voldaan wordt kan windenergie in het
jaar 2000 voor een niet onbelangrijk deel in de stroomlevering
voorzien. Belangrijkste voorwaarde is het maken en testen van
ëen grote windturbine. Dit heeft de directeur van de afdeling
energiebesparing op het ministerie van economische zaken,
Weeda, gisteren gezegd op West Terschelling bij de opening van
eén windenergieproject.
Registratie
schoolverzuim
is chaotisch
HOEVELAKEN Schoolver-
zuim in het Nederlandse on
derwijs is een probleem dat
ernstig wordt onderschat. De
omvang is moeilijk precies
vast te stellen, maar er moet
worden gerekend met een ver
zuim dat tussen de 6 en 11 pro
cent van het aantal leerlingen
ligt. Dit blijkt uit een onder
zoek van de Samenwerkende
Landelijke Pedagogische Cen
tra. De werkgroep contstateert
onder meer dat de registratie
van afwezige leerlingen over
het algemeen „zeer chaotisch"
is. In een groot aantal gevallen
ontbreekt registratie zelfs ge
heel. Het klasseboek wordt in
het onderzoek „net zo achter
haald als de trekschuit" ge
noemd.
Een vrachtwagen rijdt een halve slagboom aan flarden bij het passeren van een spoorwegover
gang: een van de 40.000 overtredingen die dagelijks op deze punten gemaakt worden.
ZWOLLE Op korte ter
mijn komt er een stuur
groep die de veiligheid op
spoorwegovergangen gaat
bevorderen. Staatssecreta
ris drs J. Scherpenhuizen
van Verkeer en Water
staat heeft dat gisteren
aangekondigd bij de start
van de actie ,,Stop er voor,
niet er onder", een initia
tief van Veilig Verkeer
Nederland in Overijssel.
Met de voorlichtingscampag
ne, die landelijk navolging
krijgt, hoop VVN het gedrag
van weggebruikers bij spoor
wegovergangen te verbeteren.
Uit een eerste voorlopig on
derzoek is namelijk gebleken
dat dagelijks 40.000 overtre
dingen worden gemaakt, voor
namelijk bij onbewaakte
spoorwegovergangen.
„Vorig jaar waren 115 mensen
verliezer in deze loterij om een
minuut of de eeuwigheid" al
dus D. Hasselman, directeur
De 41-jarige mevrouw M.G. van Bunschot uit Middellie
is gisteravond in Purmerend met haar fiets onder een
trein gekomen en aan het daardoor opgelopen letsel op
weg naar een ziekenhuis overleden. Het ongeluk gebeur
de op een niet beveiligde overweg tussen Hoorn en Pur
merend, aldus een woordvoerder van de Spoorwegen. De
weersomstandigheden waren slecht toen het ongeluk ge
beurde.
Op een met een automatische knipperlichtinstallatie be
veiligde spoorwegovergang in de gemeente Vorden is
gisteravond rond elf uur een personenauto onder de
trein gekomen. Volgens de woordvoeder van de Neder
landse Spoorwegen viel daarbij een dode. De identiteit
van het slachtoffer is nog niet bekend.
van de Nederlandse Spoorwe
gen. Bij de 115 ongelukken
vonden 54 mensen de dood.
Vermoeidheid, sleur en non
chalance worden als belang
rijkste oorzaken genoemd voor
het negeren van waarschu
wingssignalen.
Scherpenhuizen sloot niet uit,
dat in de toekomst wijzigingen
worden aangebracht aan uit
rusting en vormgeving van de
verschillende typen overwe
gen, opdat de waarschuwing
voor de weggebruiker beter
zichtbaar wordt.
DEN HAAG Aan het einde
van het eerste kwartaal van
1984 ontvingen 648.000 men
sen een bijstanduitkering,
135.000 meer dan in het eerste
kwartaal van 1983.
Uitkeringen op grond van de
Algemene Bijstandswet wer
den aan het eind van het eer
ste kwartaal 1984 aan ruim
183.000 thuiswonende mensen
verstrekt, (15.000 meer dan op
het hetzelfde tijdstip in 1983),
aan 107.000 mensen in bejaar
denoorden (gelijk gebleven),
en aan 5.000 personen in ove
rige inrichtingen (verminde
ring met circa 2.000).
352.000 Mensen ontvingen een
uitkering krachtens de Rijks-
groepsregelingen, van wie
343.000 volgens de Rijks
groepsregeling werkloze werk
nemers (rww), waarin men na
2,5 jaar werkloos zijn terecht
komt. Dit betekent dat het
aantal rww'ers ten opzichte
van het eerste kwartaal 1983
met 122.000 is toegenomen,
een stijging van 55%.
Deze stijging kan ten dele
worden verklaard doordat per
1 juli 1983 de meeste werklo
zen jonger dan 23 jaar geen
recht meer kon doen gelden
op een uitkering krachtens de
Wet Werkloosheids Voorzie
ning (wwv) en daardoor op
een rww-uitkering was aange
wezen.
STERDAM „Bij het
J-Jantoor heb je het ook
5.1 Als je in de rij staat,
1lg}ert zo iemand voor
komen staan. Als je
«.zegt, gaat die persoon
'JHrlijk voor je. Als je
«jèl wat van zegt, hoor
i«jt je een rotneger of
Ifotnegerin bent". Al-
5|jgs racisme, daar gaat
ajiver in het gelijkna-
boek waaruit dit ci
taat is gelicht. Ander
staaltje: „Het komt vrij
vaak voor dat, als ze een
zwarte hun winkel zien
binnenkomen, dat ze al
die andere klanten laten
staan en jou komen hel
pen. Want ja, ze zien een
zwarte en die steelt, den
ken ze dan. Als je niets
hebt gekocht, is het van:
jullie zijn zeker gekomen
om te jatten".
Alledaags racisme, er valt
even goed de klacht onder van
de buren: „wat een drukte bij
jullie in huis; jullie denken
toch niet dat jullie in de rim
boe zitten" als de eis van een
patiënt in een ziekenhuis: „die
ene zuster met die kroeskop,
die hoeft niet te komen".
Meest wrange voorbeeld in het
boek: „ik ging in een joods te
huis naar een man toe om hem
te wassen. Ga weg, jij, zei hij,
jullie negers vreten het joodse
fMU 2UI IK MIJN ouwe
KPANTEN ICORTM/v' HST
sjjEJUHJS GAANOpHSZBJy
brood op". Alledaags racisme,
zelfs onder de bevolkingsgroep
op onvergelijkbare wijze het
slachtoffer van racisme is ge
weest. „Ik heb lang geaarzeld
of ik dit laatste geval wel zou
vermelden", bekent drs.Philo-
mena Essed, de schrijfster van
het boek.
Eerste exemplaar
Ze heeft vandaag het eerste
exemplaar overhandigd aan
Irene van Lippe-Biesterveld.
Een begrijpelijke keuze, want
„alledaags racisme" is uitslui
tend gewijd aan de denigre
rende behandeling die ge
kleurde vrouwen zich in de
Nederlandse samenleving
moeten laten welgevallen, en
het is deze doelgroep waarvoor
de prinses zich inzet sinds ze
haar hoge status heeft verruild
voor maatschappelijk engage
ment. Waarom alleen vrou
wen? „Het is in eerste instan
tie een herstelmaatregel", zegt
drs.Essed vanuit haar weten
schappelijke achtergrond, (ze
is afgestudeerd in de culturele
antropologie). „Het is een gro
ve vorm van wetenschappelijk
racisme dat zwarte vrouwen
nog zelden zij geraadpleegd
over de problematiek van ra
cisme. Terwijl juist deze cate
gorie dubbel getroffen wordt,
onderdrukt of sexistisch bena
derd als vrouw en gediscrimi
neerd als zwarte".
Werkkring
Onderzoek naar racisme in de
dagelijkse omgang is een moei
zame onderneming, heeft
drs.Essed ontdekt. „In ver
schillende gevallen hebben on
derzoekers zich daarom be
perkt tot het vaststellen van
discriminatie in sollicitatiepro
cedures of de toewijzing van
woningen. Wat er verder de
hele dag gebeurt, binnen de
werkkring of binnen de buurt
of het trappenhuis, is onzicht
baar gebleven. Maar het zijn
ook die alledaagse, steeds te
rugkerende vernederingen die
zo kwetsend kunnen zijn en
die van ingrijpende, deprime
rende invloed kunnen zijn op
het welzijn van zwarte men
sen. Witten die van plaats ver
wisselen als een zwarte naast
hen komt zitten in de bus.
Geld dat op de toonbank
wordt gelegd in plaats van de
in de zwarte hand. Verbaal en
fysiek geweld op straat en ra
cistische leuzen op de muur.
Hoewel het racisme in Neder
land eerder meer grof en
openlijk dan subtiel en impli
ciet is geworden, lijkt de gang
bare weg toch het verhullen
van vooroordeel en discrimi
natie te zijn. De superieure en
afwijzende opstelling tegen
over de zwarten is dermate" in
geburgerd dat het geen norm
afwijkend, maar eerder nor
maal gedrag is geworden".
Superioriteitswaan
Uitgangspunt van het hele
boek is dat het racisme in Ne
derland voortkomt uit de su
perioriteitswaan van de blan
ke jègens de minderwaardige
zwarte. Zoals voor veel socia
listen de geschiedenis begint
bij de industriële revolutie, zo
begint voor drs.Essed de ge
schiedenis met de komst van
de eerste gekleurde mensen in
de witte maatschappij of om
gekeerd. Hiermee legt de
schrijfster zichzelf een ernstige
beperking op. Racisme wordt
door haar niet benaderd als
een ondeugd die van alle tij
den en van alle mensen is,
maar als een uitvloeisel van
het blanke imperialisme. Het
onbeschrijflijke leed dat het
racisme van blanken jegens
blanken (joden, zigeuners)
heeft aangericht, blijft onbe
sproken. „Pas in de tachtiger
jaren zien we weer meer aan
dacht voor de problematiek
van racisme in Nederland",
stelt drs.Essed in een voetnoot.
Alsof de Anne Frank Stichting
sinds zijn oprichting in 1957
stil zou hebben gezeten. Elders
klaagt drs.Essed dat de golf
van aandacht voor de Cen
trum-partij helaas niet voort
komt uit een bewustwordings
proces. Alsof de bezorgdheid
over Janmaat en consorten
door iets anders geïnspireerd
zou zijn dan door het racisme
van de dertiger en veertiger
jaren en door de gevolgen
daarvan die als centenaarslast
op het collectieve geweten
drukken.
Weinie bekend
Naïef aoet dan ook de uit
spraak van drs.Essed aan „dat
over de alledaagse mechanis
men van racisme nog heel
weinig bekend is omdat veel
onderzoekers waarschijnlijk
vanwege de eigen witte af
komst racisme niet als pro
bleem herkennen". Gecon
fronteerd met deze kritiek
blijkt ze danig te schrikken.
„Mijn boek is geen ontkenning
van het antisemitisme", haast
ze zich te verzekeren. „Maar
antisemitisme is een heel spe
cifieke vorm van racisme met
een heel aparte geschiedenis
en daar heb ik me niet in ver
diept. Ik heb me beperkt tot
het racisme dat gekoppeld is
aan kolonialisme en imperia
lisme. Wanneer je je terrein
niet afbakent, krijg je chaos.
De stereotype van de zwarte is
dat hij dom is en die van de
jood dat hij juist heel uitge
kookt is. De inhoud is dus ver
schillend, hetgeen natuurlijk
niet wil zeggen dat de gevol
gen niet even ellendig zijn. Ik
heb het alleen niet aangedurfd
om het racisme in al zijn ver
schijningsvormen te behande
len omdat ik daartoe het in
zicht mis. Ik heb me beperkt
tot de superioriteitswaan van
de blanken. Uit de kritiek be
grijp ik dat daar misverstan
den door kunnen ontstaan. Ik
zal het ter harte nemen en er
rekening mee houden bij een
eventuele tweede druk van
mijn boek".
PIET SNOEREN
Alledaags racisme door Phi-
lomena Essed. Feministi
sche Uitgeverij Sara, Am
sterdam. Prijs 27,50.
