Iran valt Zweedse bemiddelaars aan
ranse
ippositie zit
erlegen met
abius-effect
Onrust houdt
aan in
Zuid-Afrika
Stuttgarter aapt Hitier na
Adam Malik was steunpilaar van
Indonesische onafhankelijkheid
GRAPO
pleegt drie
aanslagen
in Spanje
lUITENLAND tiAdwOowtrnd DONDERDAG 6 SEPTEMBER 1984 PAGINA 11
JAKARTA Adam Ma-
lik, die gisteren op 67-ja-
rige leeftijd overleed,
was een van de kleur
rijkste figuren in de re
cente geschiedenis van
Indonesië. De energieke
Malik ontwikkelde zich
van winkelier in zijn ge
boorteplaats in Noord-
-Sumatra tot vice-presi
dent onder Suharto en
tot voorzitter van de al
gemene vergadering van
de Verenigde Naties.
Verder is hij ambassa
deur in de Sovjet-Unie
en in Polen geweest en
elf jaar minister van bui
tenlandse zaken.
Binnen het Indonesische ver
zet tegen het Nederlandse
kolonialisme was hij een van
de intellectuele steunpilaren.
Hij vocht met de guerrilla
voor de onafhankelijkheid,
maar belangrijker nog was
zijn bijdrage bij het vastleg
gen van de Indonesische ide
alen. Zo werkte hij mee aan
het opstellen van de Indone
sische onafhankelijkheids-
Verklaring. Malik was een
scherpzinnig en pragmatisch
politicus die na het veelbe
wogen tijdperk-Sukarno de
drastische ommezwaai naar
het bewind van Suharto
overleefde. Hij heeft nooit
een grote partij achter zich
gehad en moest het in de po
litiek vooral van zijn slim
heid hebben.
Als lid
internationale humani
taire vraagstukken, die in
Geneve zetelt, bleef hij na
zijn aftreden als vice-presi
dent (vorig jaar) strijden voor
het eerbiedigen van de men
senrechten in Indonesië. In
januari van dit jaar schreef
hij een brief aan Suharto,
waarin hij vroeg een einde te
maken aan de executies van
honderden vermeende mis
dadigers door de mysterieuze
doodseskaders. Malik stelde
dat alle misdadigers recht
hebben op een eerlijk proces.
Eerste B-1
uit de hangar
Na jaren vertraging en
controverse is de eerste
van 100 nieuwe, kostbare
B-1b-bommenwerpers van
de Amerikaanse lucht
macht in Californië van de
assemblagelijn gerold. Dat
gebeurde zes dagen nadat
een prototype van het toe
stel tijdens een proefvlucht
was verongelukt. Het toe
stel, dat de B-52 zal moe
ten vervangen, zal uitein
delijk als de belangrijkste
intercontinentale bommer-
werper worden toege
voegd aan het strategisch
luchtcommando SAC. In
een telegram zei president
Reagan dat het vier-moto-
rige toestel, dat een snel
heid van 2.220 km per uur
kan bereiken, ,,een sym
bool zal zijn van onze vast
beslotenheid de vlam van
de vrijheid te laten bran
den".
tot zijn genoegen i
'ARIJS Hoewel sena-
•r Charles Pasqua van de
leo-gaullistische RPR, de
ootste oppositiepartij in
frankrijk, vorige week in
jeboreijh'mes de lachers op zijn
nd had toen hij tijdens
bijeenkomst met
R-jongeren opmerkte
„vergeleken met Fabi-
Mauroy een genie is",
loont het rechtse kamp in
"•ankrijk zich de laatste
eken toch aangeslagen
tloor de benoeming van
de jonge socialist Laurent
Fabius (37) tot opvolger
van de uitgebluste pre-
nier Pierre Mauroy.
krapjes als „de enige ver-
"Wf lienste van Fabius is zijn
II j eeftijd", kunnen het slui-
terend ongenoegen over
e wisseling van de linkse
titel racht nauwelijks verber-
>n gedi en.
geringe
en hee e RPR, maar ook de liberale
e?en cIDF, de partij van Simone
ist. eil, Raymond Barre en ex-
jresident Valéry Giscard
Estaing zitten in hun maag
iet wat hier het „Fabius-ef-
ct" wordt genoemd. Want
attingi ol8ens recente opiniepeilin-
buitel ;n is het "°S maar da vraag
niet ve Pai"lementsverkiezingen
dens ln en presidentsver-
eieenli iezingen twee jaar daarna in-
i van ^rdaad een overloop voor
j ichts zullen betekenen zoals
Libera ernarc* P°ns- de strijdlustige
erdeeli "elaris-generaal van de
rp blei sleeds heeft bewèerd.
lulroniuim procent van de Fran-
wjw n blijkt te geloven in de ta-
ndidati nlen van de nieuwe premier
zoud< 1S tenminste bereid hem het
De pr°°rdeel van de twijfel te ge-
parPn"
apensti
stop
eren z< ourgeois
ie part
verwic e spectaculaire opkomst van
e „bourgeois" (hij is zoon van
bandrn riJ^e Par>jse antiquair en
janhali ?zoc^t de duurste Franse pri-
Trucje; ^-scholen) en technocraat
Maar faurent Fabius heeft onrust
aan d !Zaa'd bij een deel van de
ranade!C^tse oppositiepartijen. RPR
Reagai1 UDF weten zich niet goed
over ,ad met de nieuwe leider van
rgelek(et socialistische kabinet, die
Tidat liet alleen een dynamische
i is, d.'tstralinS heeft, maar bovenal
verde aat over ..modernisering van
niet e industrie en vereniging van
et volk" als was hij het neefje
gen viln Valéry Giscard d'Estaing.
nn^nrliet rommelt daarom in de op-
reclam g«ie ,en een aanta' j°n8a
adio er R-PolltlC1 vraagt zich open-
p Mull ai oi s lands grootste op-
Ie Caii )s'departij nog wel op het
t feit 'ede spoor zit door systema-
ur is spb ahes wat van links komt
ese iize .verwerpen als bestreed men
Zore C et zweverige „socialisme la
vV rancaise" waarmee de rege-
le Sch< Pgscoalitie van socialisten en
3or ei Itnrnunisten het tot het voor-
ar we ?r van *^83 probeerde. Ook
kunn I1*8115 de bijeenkomst in Ni-
ïey ve'es klonken dergelijke gelui-
kiezini ;,n door. »at ee" furieuze re-
;ken d ;lie van de oude Pasqua, de
"vertro P'ner)ce grise van de neo-
jaullisten. teweeg bracht.
iANGl was dan we^ geen revolu-
3uardi maar rnen rook de rebel-
kon president Mitterrand
Harde lijn
Binnen de RPR openbaren
zich twee stromingen, met
partijleider Jacques Chirac als
vertegenwoordiger van de zc
genaamde harde lijn. Chira
heeft een voorkeur voor g(
spierde toespraken en hoopt z
tenminste het gras voor d
extreem-rechtse Jean-Marie le
Pen, die bij de Europese ver
kiezingen een deel van de aan
hang van de RpR kon verlei
den, juist, vanwege zijn image
van „sterke man". Wat Chir.
betreft valt er met Fabius niet
te praten. Maar hoe kun je de
nieuwe premier eenvoudig als
„marxist" afwijzen als zelfs de
werkgeversvoorzitter Yvon
Gattaz zijn ideeën (voortko
mend uit de koker van presi
dent Mitterrand) „interessant"
noemt, zo vragen de .jonge
wolven" van de oppositie zich
af. Ondanks waarschuwingen
van Bernard Pons dat dergelij
ke kritiek op de partij blijk
geeft van „defaitisme en colla
boratie" nodigde de
RPR-volksvertegenwoordiger
van het district Savoye, Michel
Barnier (33) president Mitter
rand uit voor een bezoek aan
de door hem voorgezeten de
partementale raad als het
Franse staatshoofd volgende
week Savoye bezoekt. Een i
nodiging die door de president
werd aanvaard.
De RPR-afgevaardigde Alain
Juppé (39) stelde brutaal dat
de oude garde (Pons, Pasqua
en fractieleider in de Assem-
blée Nationale Claude Labbé)
maar het beste met pensioen
kon gaan. Ze hadden hun tijd
gehad. Chirac en vooral Pas
qua hebben de jeugd inmiddels
wel terecht gewezen, maar
voorbeeld van „de jonge Fabi
us" blijft ambitieuze neo-gaul-
listen duidelijk steken.
Correcte oppositie
Binnen de UDF reageert r
bedachtzamer op de verander
de politieke opstelling van de
socialisten, getuige uitspraken
van oud-president Valéry Gis
card d' Estaing die zich on
langs sterk maakte voor een
„correcte wijze van oppositie
voeren". Ook Raymond Barre
distantieert zich van Jacques
Chiracs krachttoeren en
noemde diens maandelijks
aandringen op ontbindging
van de Assemblée „onzinnig".
Vanuit de UDF is een voor
zichtige opening naar de socia
listen gemaakt door Francois
Leotard, een jonge giscardist
en oud-studiegenoot van Lau
rent Fabius. Hij had een „pri-
vé-gesprek" met president
Mitterrand dat hij later als
„leerzaam" zou omschrijven.
Ómdat de belangrijkste UDF-
-leiders met het oog op de ko
mende verkiezingen werken
aan een image „partij voor alle
Fransen" zijn de verkennende
uitstapjes van de eigen jeugd
nauwelijks bekritiseerd, al zei
Simone Veil deze week dat het
tegenwoordig wel erg in de
mode was te streven naar poli
tieke ontspanning. Zij ver
denkt president Mitterrand er
van het zoveelste politieke
rookgordijn te leggen.
OP SCHULDENTRIBUNAAL IN VREDESPALEIS
DEN HAAG De neu
trale Zweedse voorzitter
van het Amerikaans-
Iraanse tribunaal in Den
Haag dat schadeclaims uit
Iran en de VS afwikkelt
sinds de afloop van het
Amerikaanse gijzelaars
drama, heeft gisteren de
werkzaamheden van het
tribunaal moeten verda
gen vanwege de aanval
van twee Iraanse delega
tieleden op een Zweedse
collega.
De 69-jarige Nils Mangard, een
van de drie neutrale bemidde
laars van het tribunaal, werd
maandag aangevallen door de
Iraniërs Shafie Shafeiei en
■jMahmoud Kashani vlak voor
het begin van de eerste plenai
re zitting van het seizoen.
De Iraniërs grepen de Man
gard bij zijn stropdas en
trachtten hem het gebouw uit
te duwen. De beide Iraniërs
konden uiteindelijk worden
overmeesterd door andere
Iraanse medewerkers, die
Kashani met geweld moesten
weerhouden van een nieuwe
aanval op Mangard. De Zweed
kon tenslotte onder politiebe
waking het gebouw ongedeerd
verlaten.
Aan het het tribunaal nemen
negen arbiters deel: drie Ira
niërs, drie Amerikanen en
drie neutrale arbiters. De
Zweed was ruim twee jaar ge
leden al het doelwit van
Iraanse kritiek omdat hij zich
onvoldoende objectief zou op
stellen, maar een klacht daar
over werd niet gegrond ver
klaard.
Het tribunaal werkt onder au
spiciën van de Verenigde na
ties en moet uitspraken doen
over ettelijke duizenden eisen
tot schadevergoeding die Ame
rikaanse en Iraanse bedrijven
en particulieren hebben inge
diend tegen het andere land.
Toegewezen schadevergoedin
gen worden betaald uit een
fonds op een speciale rekening
van de Nederlandsche Bank.
Dit fonds is geopend met een
tegoed van 1 miljard dollar af
komstig uit vroegere Iraanse
tegoeden op Amerikaanse ban
ken. Teheran is verplicht vol
gens het akkoord van Algiers
dat een einde maakte aan het
gijzelaarsdrama, het saldo op
deze rekening op minimaal
500 miljoen dollar te houden.
In de ruim drie jaar dat het
tribunaal nu in functie is, is
gebleken dat Iran zich zeer
onbehaaglijk voelt. De autori
teiten in Teheran zijn van me
ning dat Iran het slachtoffer is
van een sluw en vooral op de
westerse rede gebaseerde pro
cedure. De Amerikaanse geld
schieters van het door de isla
mieten verfoeide regime van
wijlen de sjah hebben zich
massaal gewend tot het tribu
naal met een eis tot schadever
goeding, zonder acht te slaan
op de eventuele rechtmatig
heid van de islamitische om
wenteling onder Khomeiny.
De drie neutrale arbiters zijn
allen uit westerse landen. Het
gaat om twee Zweden en een
Nederlander.
JOHANNESBURG Premier Pieter W. Botha van
Zuid-Afrika is gisteren door het nieuwe parlement ge
kozen tot eerste, machtige president-nieuwe stijl van de
republiek Zuid-Afrika temidden van nog voortdurende
onlusten, brandstichting en plundering in de woonste
den van zwarten rond Johannesburg.
De opperbevelhebber van de Zuidafrikaanse strijdkrachten, ge
neraal Constant Viljoen, vloog naar Sharpeville en aangrenzen
de zwartensteden, om de toestand in ogenschouw te nemen. De
onlusten van gisteren bestonden uit het plunderen van bestelau
to's en het bekogelen met stenen van overheidsgebouwen in de
woonsteden Tembisa en Vosloorus ten oosten van Johannesburg.
In Johannesburg werd een bom gevonden in het gebouw van
het hooggerechtshof die buiten door de politie tot ontploffing
werd gebracht. Ruiten in de buurt sprongen kapot, maar per
soonlijke ongelukken deden zich niet voor. Al eerder was een
bom ontploft bij een krachtcentrale in de buurt van Rustenburg,
80 km ten noordwesten van Johannesburg. Vijf steden en een
groot deel van de provincie Transvaal kwamen zonder stroom te
zitten. In Evaton bij Sebokeng werd het huis met stenen beko
geld van een zwarte gemeentelijke autoriteit die bij de geweld
dadigheden van deze week orn het leven is gekomen. De beto
gers hebben het vooral gemunt op "collaborateurs" van de blan
ken.
De Verenigde Staten zijn van mening dat de „tragische gebeur
tenissen in Zuid-Afrika" weer eens aantonen dat het een „drin
gende noodzaak" is voor dit land het systeem van apartheid op
te geven, aldus een officiële woordvoerder.
Dameskapper is taboe in Soedan
KAIRO President Numeiry
van Soedan heeft in overeen
stemming met het islamitische
recht (Sharia) bevolen dat
kappers in zijn land geen
vrouwenhaar meer mogen be
roeren. Naar het Egyptische
tijdschrift „Al Mussawar" in
zijn gisteren verschenen num
mer schrijft, mogen in Soedan
vrouwen voortaan alleen nog
door kapsters worden behan
deld. Op overtreding van het
verbod staat gevangenisstraf.
Sharon eist van Time
50 miljoen dollar
NEW YORK De voormalige Israëlische mi
nister van defensie Sharon heeft van het Ameri
kaanse weekblad Time een schadevergoeding
van 50 miljoen dollar geëist wegens laster. Dat
bleek gisteren voor een rechtbank in New York,
waar Sharon optrad als klagende partij. Aanlei
ding tot de eis is een artikel in Time van 21 fe
bruari 1983, waarin Sharon ervan wordt beschul
digd als toenmalig minister van defensie te heb
ben aangezet tot de moord door falangisten op
honderden Palestijnsen in de Libanese vluchte
lingenkampen Sabra en Chatilla in september
1982. Sharon sprak voor de rechtbank van laster
tegen alle joden. „Ik beschouw dit als een van de
veschrikkelijkste dingen die is gedaan tegen het
joodse volk, de staat Israël en mijzelf".
MADRID In drie
Spaanse steden zijn giste
ren aanslagen gepleegd op
zakenlieden. In Madrid
werd een projektontwik-
kelaar doodgeschoten. In
Sevilla gebeurde hetzelfde
met de voorzitter van de
plaatselijke werkgeversor
ganisatie. In La Corufta
werd een medewerker
van de Spaanse radio le
vensgevaarlijk gewond.
De aanslagen zijn opgeëist
door leden van de links-terro
ristische Grapo. Twee uur na
de aanslag in La Coruna be
stormde de politie in die stad
een huis, waarbij een lid van
de Grapo werd gedood en een
ander gewond.
De 42-jarige Madrileense pro
jectontwikkelaar Manuel An
gel de la Quintana was op weg
naar zijn werk toen zijn auto
werd klem gereden door een
busje. Een man en een vrouw,
beiden in de twintig, sprongen
uit het busje en vuurden enke
le schoten door het raam. De
vrouw zou nog een keer zijn
teruggekeerd toen ze zag dat
het slachtoffer nog bewoog en
zou andermaal hebben gescho
ten. In Sevilla stapten twee
mannen het kantoor van de
plaatselijke werkgeversvoor
zitter Rafael Paula binnen en
schoten hem in koelen bloede
WAT HEBT U ME NOU TOCH GESTUURD
Tsjernenko in het
openbaar verschenen
Verbod op Kung-Fu
lokt rellen uit
MOSKOU Sovjetleider Konstantin
Tsjernenko is gisteren na acht weken in
het openbaar opgetreden. Radio-Moskou
meldde dat hij drie Sovjet-kosmonauten
in het Kremlin de Orde van Lenin, de
hoogste onderscheiding van de Sovjet-
-Unie, heeft uitgereikt. De Russische tele
visie meldde dat zij binnenkort een film
over het optreden van de leider zal uit
zenden. In Moskou deden in de afgelopen
weken steeds meer geruchten de ronde
dat hij ernstig ziek zou zijn.
Tsjernenko sprak de ruimtevaarders Val-
dimir Dzhanibekov, Svetlana Savitskaja
en Igor Volk toe die van 17 tot 19 juli hun
collega's in het ruimtestation Saljoet 7 be
zochten. Svetlana was de eerste vrouw die Partijleider
een ruimtewandeling maakte. (je hand in
srnenko schudt kosmonaute Svetlana Savitskaya
Kremlin.
ANTANANARIVO Beoefe
naars van de Oosterse gevechts-
sport Kung-Fu op Madagascar
hebben gisteren brand gesticht in
het gebouw van het ministerie
van jeugdzaken in de hoofdstad
Antananarivo, omdat de regering
de sport heeft verboden. Aanlei
ding daartoe was het feit dat een
aantal burgers door beoefenaars
van de sport was aangevallen.
Een groep jonge beoefenaars van
Kung-Fu had in het ministerie
een gesprek gevraagd met een
functionaris. Toen dat niet werd
toegestaan braken er relletjes uit
en werd er brand gesticht.
Van onze correspondent Ge
rard Kessels
HAMBURG - Wie wil er
nu uitzien als een van de
meest verachtelijke figu
ren uit de wereldgeschie
denis, als Adolf Hitler?
Antwoord: Robert Schnel-
ler uit Stuttgart. De 48-ja-
rige vrijgezel lijkt als twee
druppels water op de Ftlh-
rer en elke morgen han
teert hij met vaste hand
het scheermes om zijn
Hitlershorretje <öp de juiste
omvang te houden. „De
eenzo filosofeert hij,
„moet het in zijn leven
meer van zijn hersens
hebben, de ander meer
van zijn uiterlijk".
In Stuttgart staat hij bekend
als „De kleine Adolf". Overal
in de Bondsrepubliek waar iets
loos is, waar filmcamera's en
fototoestellen zijn, duikt hij op.
Want hij wil gezien worden,
deze Ersatz-Hitler. Zo ook in
Hamburg waar het proces
rond de vervalste dagboeken
van Hitier wordt gehouden.
De misprijzende blikken die
hij op zich gericht weet. lijken
hem niet te deren. Integen
deel, trots als een pauw stapt
hij rond. Tijdens een pauze
loopt hij op de gang Konrad
Kujau tegen het lijf: de valse
Hitier ontmoet de vervalser
van Hitiers dagboeken.
Schneller-Hitler: „In mijn
jeugd had ik al het gevoel iets
bijzonders te zijn, maar ik wist
niet wat het was. Tot dat 15
jaar geleden een bekende te
gen mij zei dat als ik een snor
retje liet staan ik sprekend op
Hitier zou lijken. Toen heb ik
me dit uiterlijk aangemeten".
Sindsdien leidt Schneller een
ongemakkelijk leven. „De ou
deren vinden het vaak wel
aardig, maar veel jongeren re
ageren agressief, 's Nachts kan
ik me niet op straat vertonen.
Ik ben al drie keer in elkaar
geslagen. Op het Duits-Ameri
kaanse vriendschapsfeest ver
scheen ik in een lange zwarte
leren jas. Die werd door de
Amerikaanse militaire politie
kapotgescheurd. Ik ben al va
ker door de politie gehoord,
maar ze kunnen me niets ma
ken. Dat iedereen me zo aan
staart geeft me kracht. Ik ben
kennelijk een veelgevraagd
type".
Werk heeft hij niet meer.
Vroeger was hij schilder, net
als zijn historische evenbeeld.
Zij het dat Hitier de pretentie
had kunstschilder te zijn.
Schneller was gewoon huis
schilder. Was ja, want geen
enkele baas kon hem houden.
Klanten belden voortdurend
naar de baas op: wat hebt u me
nou toch gestuurd?".
We staan te praten in een van
de lange gangen van het Ham-
burgse gerechtsgebouw. Het
Stern-proces rond de vervalste
dagboeken van Hitler is even
onderbroken. Als de fotograaf
zijn camera pakt, neemt
Schneller meteen een karakte
ristieke Hitler-houding aan.
Hij houdt zijn hand onder zijn
kin en met een strenge heer
sers blik in zijn ogen staart hij
uit het raam. Even later: „Ik
zou graag filmrollen willen
hebben. Dat moet toch moge
lijk zijn? In Amerika zijn ze
gek op me. In Berchtesgaden
bij het Adelaarsnest, het bui
tenverblijf van Hitier, gaan de
Amerikaanse toeristen op de
grond liggen om me te kunnen
fotograferen
Met rechts-radicalen zegt
Schneller niets van doen te
willen hebben. Politiek is hij
„neutraal". Bij de laatste ver
kiezingen heeft hij het hokje
van de christen- democrati
sche CDU rood gemaakt. Maar
hoewel hij behoedzaam ant
woordt op de vraag wat hij
van Hitier vindt is het duide
lijk dat hij de Filhrer vereert.
„Hitier was een zeer ijverig en
bekwaam man, die altijd hard
gewerkt heeft". Maar Hitier
was toch ook de man die de
Tweede Wereldoorlog ontke
tende, die verantwoordelijk
was voor de moord op zes mil
joen joden? Schneller: „Dat
weet ik niet, daar laat ik me
Een beetje een zielige man met
masochistische trekjes, deze
Robert Schneller. Hoe meer
hij de wind van voren krijgt,
des te sterker cultiveert hij
zijn Hitler-uiterlijk. Aan zijn
moeder heeft het niet gelegen.
Schneller: Vorig jaar is ze ge
storven. Op haar sterfbed zei
ze tegen me: Robertdoe die
snor toch weg jongen. Doe als
jeblieft weer gewoon".
Robert Schneller zoals hij verscheen op het proces tegen Kujau
en Heidemann in Hamburg.
