Israël schuift steeds iets verder naar rechts Centrumpartij twijfelt aan goede trouw Janmaat De nagalm van Radio Olympia De nieuwe loten ligpiklaar Kinnen de winnaars vande vorige keer ookhunprijs afhalen Voor het eerst direct beeld melkwegstelsel Alvoorf395,~ h kroon-ofbrugdeel! BINNENLAND /BUITENLAND Ciidae (gouTxint MAANDAG 3 SEPTEMBER 1984 PAGINA 6 DEN HAAG Nederlandse ster renkundigen uit Leiden zijn er als eersten in geslaagd een direct beeld te maken van de verdeling van de sterren in ons melkwegstelsel. Het beeld laat een dunne platte schijf zien met een knobbel in het midden. Gebleken is dat dè centrale knobbel van het melk wegstelsel korter is dan tot nu toe werd aangenomen. Het is een zeer onvrucht baar gebied en hier kunnen geen nieuwe sterren ontstaan. Dr. H. Habing en dr. F. Olnon, verbonden aan het Huygens Labarotorium van de Rijksuniverstiteit in Leiden, maakten ge bruik van gegevens die het afgelopen jaar zijn verzameld door de kunstmaan ïras. Door met behulp van deze kunstmaan de infraroodstraling van hemellichamen te meten kon men de sterren lokaliseren. Uit het onderzoek van de Leidse astrono men is gebleken dat vele sterren, die door de Iras in de centrale knobbel van ons melkwegstelsel zijn opgemeten, veel jon ger zijn dan de vier miljard jaar oude zon. Sterrenkundigen hadden tot nu toe aange nomen dat het centrum al kort na de vor ming van het melkwegstelsel, 12 miljard jaar geleden, onvruchtbaar is geweest. Blijkbaar is het stervormingsproces nog lang doorgegaan, menen de Leidse astro nomen. De centrale knobbel is lange tijd veel vruchtbaarder geweest dan tot nog toe werd gedacht. Over de oorzaak tasten de geleerden in het duister. Pogingen om een direct beeld te krijgen van de sterverdeling zijn altijd vastgelo- pen in de dichte stofwolken in het vlak van het melkwegstelsel. Deze zijn ondoor zichtig voor optische waarnemingen. Met behulp van de Iras is het nu gelukt door deze stofwolken te „kijken". Deze wolken vormen namelijk geen be lemmering voor de infraroodstralingen die van vele sterren afkomstig zijn. Voor al hemellichamen met een dikke schil van koud materiaal zijn sterke bronnen van infraroodstraling. Het heeft de sterren kundigen verbaasd dat er zo veel koude, sterke infrarood sterren in het centrale tieel van het melkwegstelsel zijn. ADMINISTRATIE CHAOS DEN HAAG Bij het bestuur van de Centrumpartij is men er bepaald niet zeker van of het financieel beleid dat het Tweede-Kamerlid Janmaat de afgelopen jaren als voorzitter en penningmeester van de Centrumpartij gevoerd heeft wel geheel door de beugel kan. Bij het ontwarren van „de financiële chaos" die Janmaat heeft achtergelaten voor de nieuwe penningmeester, mr. A.W. Lier, zijn tal van vragen over het beleid van Jan maat onbeantwoord gebleven. Tijdens een vergadering van het hoofdbestuur van afgelopen vrijdag heeft het bestuur van de Centrumpartij echter besloten een streep onder deze zaak te zetten en Janmaat het voor deel van de twijfel te gunnen, aldus partijsecretaris Se- gers. Twijfel is er vooral gerezen over de declaraties die op initiatief van Janmaat zijn ingediend in verband met de uitzendingen v; de Centrumpartij op radio en televisie. Een delegatie van Centrumpartij, onder wie zich Lier en Segers bevonden, heeft verband daarmee tijdens een bezoek aan het kantoor van de i geringscommissaris voor de omroep, bij wie de declaraties v de kosten voor de politieke uitzendingen moeten worden inge diend, om meer inlichtingen over deze declaraties gevraagd. Over de afgelopen jaren hebben declaraties ten bedrage van op zijn minst bijna 16.000 gulden vraagtekens opgeroepen bij het bestuur van de Centrumpartij. Janmaat meent dat de beschuldigingen over financieel wanbe leid die tegen hem zijn ingebracht een onderdeel vormen van de actie die er de afgelopen tijd binnen de Centrumpartij tegen hem gevoerd is. Als het partijbestuur contact met hem had opge nomen alvorens naar de regeringscommissaris te stappen had hij de verschillende declaraties genoegzaam kunnen verklaren, zei Janmaat gisteravond. Volgens partijsecretaris Segers heeft Jan maat echter steeds geweigerd op een behoorlijke wijze opening van zaken te geven zodat men wel gedwongen was de zaak ver der bij het kantoor van de regeringscommissaris uit te zoeken. Volgens Segers is de weigerachtige houding van Janmaat inge geven door zijn onwil om binnen de Centrumpartij de touwtjes uit handen te geven. Tot voor kort vervulde Janmaat vrijwel alle belangrijke bestuursfuncties binnen de Centrumpartij. Lier en Segers beschrijven in een intern verslag de administra tie die Janmaat voor de Centrumpartij heeft achtergelaten als „een complete chaos". Bovendien vinden zij het nogal kwalijk dat Janmaat de bedragen die hij declareerde voor de radio- televisieuitzendingen niet liet overmaken naar een van de reke ningen van de centrale organisatie van de Centrumpartij, n naar de rekening van de afdeling Den Haag, waar Janmaat stevige vinger in de pap heeft. Adviseur Uit het verslag dat is opgemaakt van het bezoek aan de rege ringscommissaris blijkt dat de delegatie van de Centrumpartij vooral geschrokken is van een declaratie van een media-advi seur uit Maarssen. Deze adviseur heeft voor de medewerking aan vier televisieuitzendingen in 1983 een bedrag van bijna 11.000 gulden gedeclareerd. De mediacommissie van de Cen trumpartij had in 1983 samenwerking met deze adviseur van d< hand gewezen omdat hij een te hoog honorarium vroeg. Ook over twee andere declaraties is geen opheldering verkre gen. In het verslag van het bezoek aan de regeringscommissaris staat nog het volgende vermeld: „Resumerende komt de afvaar diging tot de conclusie, dat er in elk geval sprake is van gefin geerde declaraties. Met welk doel deze zijn gedaan is ons niet bekend. Vast staat dat deze manipulaties de Centrumpartij veel schade kunnen toebrengen, daar hier op ongeoorloofde wijze misbruik is gemaakt van gemeenschapsgelden, waarvan het da gelijks bestuur zich met klem wenst te distantiëren". Goede trouw Janmaat zoekt de oorzaak van deze affaire in de persoonlijke en politieke tegenstellingen binnen de Centrumpartij. Hij gelooft dat deze tegenstellingen pas tijdens het congres van de Cen trumpartij dit najaar duidelijk naar voren zullen komen. Partij secretaris Segers liet dit weekeinde weten niet voor 100 procent overtuigd te zijn van de goede trouw van Janmaat. De hele ad ministratie van de Centrumpartij, financieel en anderszins, is echter in de afgelopen weken verhuisd van het woonhuis van Janmaat naar de nieuwe bestuursfunctionarissen, waardoor mén hoopt wat meer greep op de gang van zaken te krijgen. Janmaat heeft zich vrijdag uiteindelijk neergelegd bij het ver trek van de voormalige partijsecretaris Giesen. Hij maakte ech ter duidelijk dat een verdere ontwikkeling van de partij in radi caal-rechtse richting voor hem consequenties zal hebben. Een zelfde mening houdt fractiemedewerker Vierling er op na, die bij de Europese verkiezingen nog optrad als lijsttrekker voor zijn partij. (ADVERTENTIE) llw natuurlijk gebit behouden: Hel wordt nu voor bijna iedereen mogelijk zijn e Golda Meir TEL AVIV Uit alle in Israël uitgevoerde politie ke onderzoeken van de afgelopen tien, vijftien jaar, komt één ding duide lijk naar voren: de samen leving verrechtst. Het po litieke centrum is naar rechts opgeschoven, en wat al rechts was is nu ex- tremistischer dan vroeger. De jongste verkiezingen hebben een flinke groei te zien gegeven voor de ul tra-nationalistische Tchiya-partij. En de meest extremistische elementen in de Israëlische samenle ving zijn sinds vorige maand in het parlement vertegenwoordigd door Robby Meir Kahane. Wetenschappelijke onderzoe kers van de Universliteit van Tel Aviv poneerden deze maand de stelling, dat bij iede re parlementsverkiezing in Is raël rechts er ongeveer 1,5 procent op vooruit gaat. Ze sluiten niet uit dat dit percen tage in de toekomst nog wat omhoog zal gaan, want de Ar beiderspartij heeft het bij de Israëlische jeugd duidelijk ver bruid. Anders dan in veel Europese landen staat links in Israël voor gevestigde orde en be houdzucht. Vooral de jonge Is raëliërs van Afrikaans-Aziati sche herkomst, maar zij niet alleen, beschouwen de Arbei derspartij als iets van de oude re generatie Europese joden, net als de Kibboets en andere uit de socialistische beweging voortgekomen organisaties. Daarnaast heeft in de afgelo pen vijftien jaar een nieuw soort rechts-idealisme de kop opgestoken, dat vooral vorm vond in de nederzettingenbe weging in bezet gebied. Ongerustheid Die ontwikkelingen hebben in socialistische en liberale krin gen gezorgd voor grote onge rustheid. Sommigen geven zich al over aan cultuurpessi misme en geloven dat het „nooit meer goed zal komen". De bezorgdheid geldt vooral een afnemend democratisch besef, met name onder de jeugd. Om die ontwikkeling ehigszins het hoofd te bieden, zijn er de laatste tijd enkele onderwij sprojecten van de grond geko men. Zo organiseert de socia listische Mapam, de linker vleugel van de Arbeiderspartij, scholingscursussen over demo cratisch bewustzijn in een zui delijke voorstad van Tel Aviv. Er zijn groepen kibboets-jon geren, die de stad intrekken voor soortgelijke projecten. Het gebeprt allemaal nog op kleine schaal, maar er zijn plannen voor een grotere aan pak. Met een subsidie van 100.000 dollar van de Ameri kaanse Ford-stichting werkt het Instituut voor Maatschap pelijk Zionisme in Tel Aviv aan de oprichting voor een School voor Democratisch Lei derschap. Maatschappelijk zionisme, legt project-coördinator Zvi Kesse uit, staat tegenover territoriaal zionisme. Met dat laatste be doelt hij de thans in Israël heersende opvatting, dat het in bezit houden van gebied een zionistisch doel is. Kesse: „Ons instituut is een jaar of drie geleden gesticht door een zestigtal mensen uit kringen van wetenschap, on derwijs, kibboetsbeweging en zo meer. Het is politiek onaf hankelijk, maar de meeste le den hebben een sociaal-demo cratische of liberale achter grond. Maatschappelijk zionis me zien wij als het hernieu wen van de joodse creativiteit in Israël. Het grondgebied moet groot genoeg zijn om die creativiteit te verdedigen, maar ook voor het Palestijnse volk is er plaats voor een ei gen staat". Arabische premier Kesse's ervaring met Israëli sche jongeren is dat zij niet in staat zijn de democratische theorieën die zij zeggen te hul digen in verband te brengen met de politieke praktijk jn Is raël. „Een logisch gevolg van democratische verhoudingen is bijvoorbeeld dat een Arabier premier van Israël kan wor den. Maar als ik dat naar vo ren breng, beginnen ze te la chen en zeggen dat dat onmo gelijk is voor een Arabier. Dan vraag ik of een jood president van de Verenigde Staten zou kunnen worden. En dat moet in hun ogen dan natuurlijk wèl kunnen want „voor ons ligt dat anders". Ook hebben ze vaak moeite met de idee dat een democratie niet alleen maar regeren door de meer derheid, maar dat het ook gaat om rechten voor minderhe- Vooral de ontwikkelingen sinds de oorlog van 1967 acht Kesse de oorzaak van wat hij beschouwt als de ontaarding van het democratisch bewust zijn. „Want vanaf het moment dat je een bezetting, een onde mocratische activiteit, moet rechtvaardigen ga je een filo sofisch en juridisch systeem ontwikkelen dat erbij past. En dan kom je op zulke gedachten dat Palestijnen geen menselij ke wezens zijn. Die ontwikke ling is al onder de regering van de Arbeiderspartij begon- nen. Golda Meir zei dat er geen Palestijnen bestonden. Zij heeft de basis gelegd voor de latere regeringen van Begin. Ze was er zich niet van be wust, maar door zo te spreken prentte ze de mensen in het hoofd, dat Palestijnen niet moeten worden behandeld als ieder ander". De filosofie achter de scho lingscursussen van het Insti tuut voor Maatschappelijk Zio nisme is humanistisch, waarbij de nadruk ligt op democra tisch bewustzijn en burgerlijke vrijheid. „Ik heb gemerkt", zegt Kesse, „dat Israëlische middelbare scholieren het doodnormaal vinden dat in Europa op een gegeven mo ment in de geschiedenis een scheiding tussen staat en gods- dienst tot stand is gekomen. Maar ze staan er onvoldoende bij stil, dat van een dergelijke scheiding in Israël geen sprake is. Ben Goerion gaf er inder tijd de voorkeur aan de vrede met de religieuze partijen te bewaren en een van de gevol gen daarvan is, dat er nu geen grondwet bestaat met een ver klaring over de mensenrech ten. Daarvan oogsten wij nu de vreselijke gevolgen. Wij moeten ons goed realiseren dat een staat geen stam is. Een staat kent maar één soort bur gers. De Israëlische Arabieren zijn in theorie normale bur gers, maar ze vervullen niet alle plichten en ze hebben niet alle rechten. Wij vinden dat ze dienstplicht moeten vervullen. Maar als ze er bezwaar tegen hebben tegen hun Arabische broeders te moeten vechten, moet het gevangenendienst- plicht zijn. Democratie en bur gerlijke vrijheid zijn principes die alle joden in de wereld aanspreken. En als je die prin cipes in je eigen land niet na leeft dan is er geen basis om met de joden elders in de we reld te spreken". Zvi Kesse signaleert een sterk toegenomen nationalisme in het onderwijs. Dat laatste dan opgevat in de meest ruime zin. „Je bent achttien, je moet in dienst, en je moet reageren op mensen die zich verzetten op de Westelijke Jordaanoever. Op dat moment zie je je ge noodzaakt je handelen te rechtvaardigen, anders kun je er niet mee leven. De regering vertelt je iedere dag dat de Pa lestijnen monsters zijn. Het Is raëlische leger ziet zich ge plaatst tegenover de legers van Syrië, Jordanië, Irak en Saoe- di-Arabië. Maar waar zijn we bang voor? Voor de Palestij nen, met lege handen. Het is Palestinitis, een ziekte waar we vanaf moeten. De drie jaar geleden gestorven joodse mys ticus Gersjon Sjalom heeft ge zegd dat alle bloed naar de wond stroomt en dat je alles verliest als je die wond niet geneest. Onze wonden zijn de Palestijnen. En als we die wond niet genezen, bloeden we leeg, verliezen we onze crativiteit, kunnen we ons niet voorbereiden op de 21ste eeuw. Wat kunnen we een jonge Israëliër over een jaar of vijftien aanbieden? Zal hij dan nog steeds niet voluit kunnen deelnemen aan het moderne leven, omdat hij in de bergen Palestijnen achterna moet zit ten? Of zegt hij misschien: Ik ga er vandoor, ga ze zelf maar achterna!" Het huidige Col Coreh (roe pende stem)-project van het Instituut voor Maatschappelijk. Zionisme moet de Israëlische schooljeugd wapenen tegen de autoritaire tendenzen in de sa menleving. Over een jaar of twee moet het zijn bekroning vinden in de opening van de School voor Democratisch Lei derschap. Bij de voorbereiding werkt het Instituut nauw sa men met een bevriende Ame rikaanse organisatie voor bur gerschapskunde. Het is de be doeling dat ieder jaar ongeveer 400 leerlingen van middelbare scholen in de weekeinden en op feestdagen de cursus van zo'n 150 lesuren gaan volgen. Ze zullen worden uitgekozen door leraren, op grond van ze kere leiderschapskwaliteiten. Na afloop van de lessen zullen ze immers de behandelde on derwerpen in hun eigen klas aan de orde moeten stellen Een experiment met dit sy steem, vorig jaar, bleek zeer doeltreffend. In oktober wordt het eerste seminarium gehou den voor leraren, die aan hef project hun medewerking wil len verlenen. Uit het hele land worden er 150 verwacht. AD BLOEMENDAAL AMSTERDAM De Olym- SlilD—Sticli pische Spelen van Los Ange- les, die in de natte moesson van de stervende zomer van 19S4 oorverdovend werden gehouden door bionisch gela den matadoren uit diverse windstreken, hebben gisteren op de klef gonzende Firato in Amsterdam een luidruchtige nagalm gekregen. Aansmoezenier Peter Kneg- jens hield daar in het radios portprogramma „Langs de Lijn" een flinterdun naslag werk ten doop, waarin door Direct Promotion BV in Am sterdam een handvol gevleu gelde uitspraken zijn bijeen gesprokkeld van de presenta toren van het succesvolle marathonprogramma „Radio Olympia" van de NOS. „Er wordt wat afgekakeld op de radio", meldde Knegjens bron zuiver, „en soms denk je: wordt het geen tijd om hier en daar een van die snavels nel le boys een langdurig ka kelverbod op te leggen". Soms gebeurt echter het on mogelijke en verheft de radio zich uit de dampende spruit jesgeur. Dat wonder vindt eens in de vier jaar plaats als tijdens het Olympisch spekta kel getalenteerde woordar tiesten een handvol gevleu gelde uitspraken de ether in blazen. Kort geleden was het weer zover en werd de nachtrust van het Nederland se volk opnieuw op plezierige wijze verstoord door de spreekstalmeesters Klaas Samplonius, Ruud ter Weij- den. Koos Postema, Henk Terlingen, Felix Meurders en ondergetekende cowboy van het droeve levenslied. Wat zij in die lange nachten te mel den hadden, de kleine, ter loopse woordvondsten, die deze verbale messenwerpers met de goede klep en het be tere mondstuk draadloos naar de vaderlandse huiska mers brachten, zijn voor het nageslacht geconserveerd in twaalf dichtgedrukte pagi na's, die gratis voorhanden zijn. Liefhebbers behoeven er slechts één telefoontje aan te wagen: 020-936911. Een voorproefje vast als smaakmaker. Klaas Samplo nius tekende voor de volzin nen: „Nederland speelt niet zo'n beste partij hockey. Het is een beetje slap-stick"; de vaste kreet van Geerhard de Grooth: „Wie komt er in mijn hockey"; Niet klagen over het bier, ooit bent u zelf ook oud en waterig" en „In de volksrepubliek China hebben ze ook al gehoord over het succes van dit pro gramma. Ze zijn nu van plan om ook zoiets te brengen. De titel hebben ze al: Radio- Loempia Ruud ter Weijden verzond ter plekke deze verbale vuurpijlen:Loodgieters ster ven niet, die gaan gewoon de pijp uit"; „Kogelstoters doen het op een been"; „Kent u het verschil tussen een Ame rikaan en een Hamburger Een Hamburger eet zelden of nooit een Amerikaan"; Zo'n 150 jaar geleden schreeuwde er iemand in Californië: „goud!" en uit alle windstre ken kwamen de mensen aan gesneld. En dat is tot op he den niet veranderd"; „In Londen had ik een hele grote kamer, als ik aan mijn bu reau zat kon ik met helder weer net mijn bed zien „Wat is het verschil tussen Phonogram en de Titanic. De Titanic had een beter orkest" en „Kun je je voorstellen dat een bokser na een nederlaag zégt: ik kan mij wel voor m 'n kop slaan De schor vibrerende Henk Terlingen droeg de volgende terzijdes aan: „Ze kan niet al leen ver stappen, maar ook ver zwemmen"; „zouden die Chinese wielrenners hun stuur nu ook met stokjes vasthouden?" en „De Neder landse herenzwemmers heb ben meer scheerkoppen dan het gemiddelde scheerappa- raat". Dezelfde Terlingen werd op een van de Olympia-avonden door Knegjens ingeleid met de knetterende volzin: Voor een van de laatste keren geef ik de estafettestok over aan de i i de de- Walgend Van Koos Postema, van wie Knegjens gisteren terloops opmerkte: Laat ik nou altijd gedacht hebben dat hij het ontbijt walgend zou over slaan, zijn de volgende vol treffers: „Ze zwemmen nu al een hele week in L.A. en nog steeds niemand verdronken" en „Deze zondag zijn de klei duiven niet gelost in St. Etienne of Bordeaux maar in Los Angeles". marrage, die zonder hitte schilden allang in rook was opgegaan. Apollo Henkie, op weg naar de finish. In mijn gebeden vergezel ik hem op zijn pad". Hip gevooisde Felix Meur ders droeg het volgende taai boeket bij: „Hé, is discus- werpster Ria Stalman al over de 65?"; „Koos Postema is er nog niet. Moest even een boodschap doen bij Willie de Wit"; „In deze tijd van slech te gebitten tegen iemand zeg gen: mag ik even een oefe ning doen op je brug?". Over gebrek aan belangstelling heeft de elektronica-beurs Firato niet te klagen. Gisteren verdrongen vele duizenden mensen zich voor de stands in de Amsterdamse Rai, om de nieuwste snufjes op audio- en videogebied te bewonderen. Voor zichzelf heeft Knegjens de volgende uitspraken waardevast bevonden: „Steeds weer die ochtend stond vol weifelend licht en dons op het land bezorgde mij een intense vreugde. Daar buitelden tot mijn stom me verbazing honderden ko nijntjes. Op die manier houdt de natuur zijn eigen Olympi ade". En ook deze: „Wij heb ben atleten aan het werk ge zien, die bij het wadlopen tot de snelsten zouden hebben behoord". Over de benadeel de bokser Van der Lijden: „Goud en brons zijn beide geel". Tot zijn studiogaste Berdien Sternberg zei hij: „Ik kan me voorstellen dat je nogal eens wordt nageflo ten Monkelend merkte hij ook op: „De zandloper is bijna leeg. Het is nu een uur, drie minuten en een breuk". En: „Het is een nachtje met veel ups en downs geworden. Maar dat gebeurt wel meer". Tenslotte als onverbiddelijke uitsmijter: „De klokhuizen geven aan dat het hier 2.30 uur is en aan de overkant van de plas 17.30 uur. LEO THURING CDA en VVD zouden meerderheid kwijt zijn DEN HAAG Als er nu verkiezingen zouden worden gehou den, zouden CDA en VVD hun meerderheid in de Kamer kwijt raken. Nu hebben beide partijen nog 81 zetels in de Kamer, maar bij verkiezingen nu zou dat aantal zakken naar 73. Het verlies komt vooral door de VVD. Deze parij zou vijf zetels kwijtraken en naar 31 zakken. Het CDA zou drie zetels verlie zen en uitkomen op 42. De PvdA is de grote, winnaar. Deze par tij zou negen zetels winnen en uitkomen op 56. Dit is gebleken uit een VARA-Rooie Haan-Interview enquete. D'66 zou nog twee zetels halen. In de Kamer hebben de Democraten er nu nog zes. De CPN zou van drie naar twee zetels zakken. Het GPV zou van één naar twee stijgen, de Centrumpartij van één naar drie en de PSP van drie naar vier. Maurice de Hond van het bureau Interview stelde dat de groei van de Centrumpartij stag neert. Hij schreef dit toe aan onderlinge verdeeldheid in de par tij- (ADVERTENTIE) Ze zijn er weer, de nieuwe staatsloten. Twee miljoen in totaal. En er zitten één miljoen prijzen in de pot. Van een tientje tot het half miljoen. Die kans mag u niet missen. Adressen van lotenverkopers vindt u in de Gouden Gids. Speelt u liever per bank of giro mee? Dat kan ook. Bel voor inlichtingen de Staatsloterij, 070 - 47 72 94 47 74 84. De meeste kans in de Staatsloterij. -*b i

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1984 | | pagina 6