over
JDA EN VVD houden twijfels
lerstel van de democratie in Suriname
Dallas
21 jaar later
I
Staking bij Surinaams
IWnkelbedrijf opgeschort
HONGERSNOOD
IN ETIOPIË
TOEGENOMEN
Republikeinen
blaken van
zelfvertrouwen
I PAG 4TENLAND
QeidwQowiant
DINSDAG 21 AUGUSTUS 1984 PAGINA 9
ders
dariteit
Igen
.eekverbod
SCHAU De Poolse
(teiten hebben Jan Ru-
v<;i, een van de vooraan-,
leiders van de ver-
vakorganisatie Soli-
4 it, verboden om in het
|J aar te spreken. Ru-
sprak zondag een
2ë||ê toe in zijn woon-
Bydgoszcz in het
n van Polen. Ru-
die in decemeber
!Wrd gearresteerd, had
269,| amnestie gekregen.
Wervelstorm
verdrijft bewoners
van eiland
NEW YORK Burgers en militai
ren op het eilandje Johnston, een
ten noordoosten van Hawaï gele
gen opslagplaats voor zeer giftig ze
nuwgas, zijn gisteren gevlucht voor
de wervelstorm "Keli". De onge
veer 370 bewoners zijn uitgeweken
naar het 1.200 kilometer verderop
gelegen Honolulu. Ze lieten het ei
landje onbewaakt achter. De men
sen op het eiland, waarop minstens
13.000 ton gassen voor oorlogvoe
ring zijn opgeslagen, waren bang
dat de wervelstorm een ramp zou
veroorzaken.
Bonn: Bezoek van
Strauss aan Albanië
is vakantietrip
BONN De Westduitse regering be
schouwt het geheel onverwachte be
zoek van de Beierse premier Franz-
-Josef Strauss aan Albanië „als een
vakantietrip zonder politieke achter
grond". Dat verklaarde gisteren rege
ringswoordvoerder Sudhoff. Ook het
Albanese persbureau sprak van een
„privé-bezoek". De woordvoerder in
Bonn liet wel weten, dat West-Duits-
land, dat geen officiële diplomatieke
betrekkingen met Albanië onder
houdt, in het verleden besprekingen
heeft gevoerd met de orthodox-com
munistische Albanese regering.
Weduwe Kroetsjev overleden
MOSKOU De weduwe van de afgezette
Russische partijleider Nikita Kroetsjev, Nina
Petrovna, is gisteren op 84-jarige leeftijd
overleden en bijgezet in het graf waar haar
man dertien jaar geleden in alle stilte is be
graven. Familieleden hebben het overlijden
van mevrouw Kroetsjev bekend gemaakt.
Zij overleed in de nacht van 8 op 9 augustus.
Verslaggevers werd als gewoonlijk de toe
gang belet tot het Novodevitsji-kerkhof om
het graf in zwart en wit marmer te zien van
de enige Sovjet-leider die niet in de nabij
heid van de muur van het Kremlin werd
bijgezet. Kroetsjev werd in 1964 afgezet en
overleed op 77-jarige leeftijd als „pensioen
gerechtigde particulier". Zijn weduwe, een
gezette vrouw zonder belangstelling voor
politiek leefde van een klein pesioen in de
villa van de familie buiten Moskou.
VN wil
onderhandelingen
over
Falkland-Eilanden
NEW YORK De dekolonisa-
tiecommissie van de VN heeft
gisteravond in een resolutie ge
pleit voor hernieuwde onderhan
delingen tussen Engeland en Ar
gentinië over de Falkland-Eilan
den. De resolutie, die is onderte
kend door Cuba, Venezuela en
Chili, werd aangenomen met
twintig stemmen voor, nul tegen
en vier onthoudingen.
I.oo 23,$
1.25 8.5
1.00e 100,1
,50 i64.t 0nze parlementaire re-
,oó 875,0 dactie)
m ,kÏ HAAG De rege-
ooe 244fPartijen CDA en
VVD blijven grote twijfels
houden over de mogelijk
heden tot een spoedig her
stel van de democratie in
Suriname. Vertegenwoor
digers van de Tweede Ka
merfracties van CDA en
VVD hebben dit gisteren
urinaamse vakbondsleider Derby (rechts) in gesprek met de CDA-ers Van Dam (links) en Gual-
229.o? van Weezei (tweede van links).
i5o!o
verklaard na afloop van
gesprekken met een dele
gatie van de Surinaamse
vakbonden.
Fred Derby, leider van de
vakcentrale C47, en zijn colle
ga's Fred van Russell (Moeder-
bond) en Hendrik Sylvester
(Ambtenarenbond CLO) schet
sten een optimistisch beeld
van de ontwikkelingen in Su
riname. Zij zien in samenwer
king met legerleider Bouterse
een rol weggelegd voor de
vakbonden bij het herstel van
de democratie. Volgen? Derby
is het de bedoeling dat eind dit
jaar een interim-parlement
(assemblee) zich zal buigen
de toekomstige staatkun
dige verhoudingen in Surina
me. Tevens zou deze assem
blee een ontwerp moeten op
stellen voor een nieuwe
grondwet.
De Surinaamse vakbondsbe
stuurders spraken eerst gedu
rende twee uur met de CDA-
Kamerleden Van Dam en Gu-
althérie van Weezei en daarna
nog eens twee uur met de
VVD'er Weisglas. Hoewel de
Surinamers niet nadrukkelijk
pleitten voor hervatting van
de Nederlandse ontwikke
lingshulp aan Suriname (indi
rect kwam dat onderwerp ech
ter wel ter sprake), maakten
de Kamerleden hen duidelijk
dat de geldstroom pas weer op
gang zal kunnen komen als de
democratie en de rechtsorde in
Suriname zullen zijn weerge
keerd.
Van Dam (CDA) zei na afloop
van het gesprek dat hij over
tuigd is van de goede wil van
de vakbondsleiders. „Maar ik
denk dat er niettemin nog een
heel lange weg te gaan is voor
dat de situatie in Suriname
kan verbeteren", aldus Van
Dam. De VVD'er Weisglas zei
dat hij gedurende het onder
houd voortdurend door twij
fels was overvallen. „Ik wist
niet precies wat ik aan ze
had", verklaarde hij. „Praatte
ik nu met oprechte, onafhan
kelijke vakbondsmensen of
met zetbazen van de militai
ren, die mij een rad voor de
ogen draaiden?". Weisglas
heeft met de delegatie ook nog
gesproken over de december
moorden van 1982, waarbij 15
vooraanstaande Surinamers
werden gedood. Vakbondslei
der Fred Derby behoorde in
die bewuste nacht van 7 op 8
december ook tot de gevange
nen van Bouterse. „Op mijn
vraag aan Derby of hij kon
verklaren waarom hij niet ge
dood werd, antwoordde Derby
dat hij daar geen idee van
had", aldus Weisglas.
Vandaag voert de vakbonds
delegatie overleg met verte
genwoordigers van de FNV en
de PvdA en een hoge ambte
naar van het ministerie van
Buitenlandse Zaken. Een
groep Surinamers uit de FNV
(de zogeheten Ledenwerk
groep Suriname) heeft het
FN V-bestuur gewaarschuwd
voor de delegatie uit Parama
ribo. Volgens de Leden werk
groep moeten Derby en de zij
nen beschouwd worden als
collaborateurs met het bewind
van Bouterse. Geconfronteerd
met deze uitlating zei Derby
gisteren: „Dat verbaast me
niets. Zoiets had ik wel ver
wacht. Maar we gaan gewoon
open en eerlijk praten met de
FNV, want wat wij willen is
niets anders dan de internatio
nale solidariteit van de arbei
dersbewegingen tot uiting
brengen".
18,9
12CUAMARIBO/DEN HAAG
500 werknemers van het
42,'sinaamse grootwinkelbedrijf
171-°palani hebben gisteren het
•k hervat, nadat zij vorige
ds donderdag in staking
;n gegaan. Een woord
der van de werknemers
laarde dat de staking is
S(ot. ïschort, omdat de directie
beurs het bedrijf zich bereid
20-08 |t verklaard weer te onder-
9J-i<jdelen over een nieuwe
9700). De directie had eerder
oa'TA
gezegd geen middelen te heb
ben om aan looneisen tege
moet te komen.
Volgens deskundigen in Para
maribo zijn vooral bedrijven,
die afhankelijk zijn van im
porten, waaronder Kirpalani,
in moeilijkheden gekomen:
Als gevolg van de deviezente-
korten is de invoer in Surina
me vrijwel stilgelegd. In Para
maribo wordt het nog voorba
rig geacht te spreken van een
op handen zijnde stakingsgolf
naar het voorbeeld van de
sterk politiek getinte staking
in de bauxietsector in decem
ber vorig jaar. Volgens zegslie
den uit diverse groeperingen is
er op dit ogenblik sprake van
enkele „lokale arbeidsconflic
ten" bij verschillende bedrij
ven die door de economische
crisis in problemen zijn ge-
96.10 1 "l
|«'belpnjs-
p;™onaars op de bres
94.40 r« 1
11™0T sacharov
95.20
92,30
94,40
94.30
IJ^ EVE Vierendertig No-
94,oo fijswinnaars hebben aan
commissie van de Vere-
95>oE Naties gevraagd om het
95 00!n van een ona^an^e^j^
92.60 |nemer naar de Sovjet-
96,'so i om de dissidente natuur-
94,00 ^ige Andrei Sacharov en
91^30 ivrouw Jelena Bonner te
93 jrzoeken. De Nobelprijs-
92>o laars onder wie een Ame-
91.0° die de Leninprïjs heeft
96,60 egen. hebben de VN ver-
93^901 een telegram te sturen
de Russische partijleider
97jo Effende Sacharov. Ieder
hen is ook zelf bereid naar
9i!20 iovjet-Unie te komen. Ra-
eeiso 'Moskou meldde gisteren
97,60 1 het eerst in twee maan-
dat de natuurkundige An-
>ld Sacharov „gezond en wel"
^^Jorki is, medische verzor-
aani krijgt evenals „zijn volle-
pensioen".
NAIROBI Meer dan zeven miljoen mensen staan
voor verhongering in Ethiopië waar in noordelijke de
len al elf jaar geen regen gevallen is. Dit heeft het Kin
derfonds van de Verenigde Naties UNICEF in Nairobi
gisteren meegedeeld. In het zuidelijke gebied van Sida-
mo aan de grens met Kenya is 93 procent van de kinde
ren ondervoed en is er weinig hoop op herstel. De
droogte verspreidde zich in de afgelopen vijf jaar van
de noordelijke provincies Tigre en Eritrea naar Sidamo
en Gemu Goffa in het zuiden. Acht van de 13 gebieden
van het land worden beschouwd als rampgebieden als
gevolg van droogte. In delen van Wallo en Gonder in
het noorden heeft het in elf jaar niet geregend en zijn
34 van de 51 rivieren volkomen droog gevallen. De po
gingen tot hulpverlening worden bemoeilijkt door
slechte wegen, activiteit van opstandelingen en de vol
komen afgelegenheid van sommige gebieden. Slechts
ongeveer een miljoen van de 7,2 miljoen slachtoffers
kon gemakkelijk door de hulpverleners worden bereikt.
pSKE EN WISKE DE LIEVE LILLEHAM
i I3?:i een nmtiljit wu ik noJ kunnen prutsen mar die frenM m
twitenkint krijs tk met ue j Hoe serak ik kier uit 7
'i Maar één uitweg,het yenster/.. Oei, )i
Diddti5hoo$i <=rr~^
55
R7 1
27 she, ie jddt je ichoonheid V Natuurlijk met, H/tske,knoop} [Q/»rf/r 1
£7 rin deze torenkamer tochJ [alles aan mekaar en breek
et laten ven/eikenhé /jp- int
4
tr 1 1 11 LuN mi
Treinbotsing in Londen
Brandweerlieden zijn bezig met het opruimen van de wrakstukken van twee metrotreinen, die
gisteren in Londen op elkaar inreden. De bestuurder van één van de twee treinen kwam hier
bij om het leven. Ongeveer 26 passagiers werden in het ziekenhuis opgenomen, maar de
meesten bleken lichtgewond te zijn. Een oudere dame verkeert nog In levensgevaar.
Operafragment Rachmaninov
niet voor Europese oren
LONDEN Een niet voltooide, pas ontdekte opera van
Sergei Rachmaninov, door copyright-voorschriften in Eu
ropa pas worden uitgevoerd na de eeuwwisseling. „Monna
Vanna", de laatste opera van Rachmaninovs hand, werd
zaterdag voor het eerst uitgevoerd in Philadelphia, VS. De
componist had één acte af toen hij er in 1908 achterkwam
dat hij niet het recht had om de tekst te gebruiken. De
schrijver van de tekst, de in 1949 overleden Vlaamse
schrijver Maurice Maeterlinck, had de opera-rechten ver
kocht aan de Franse componist Henri Février waardoor er
in West-Europa een copy right verbod op het werk rust tot
het jaar 2000. De Newyorkse dirigent Igor Buketoff, die de
première niet cadeau gekregen heeft, kon het werk toch
uitvoeren met een beroep op de in 1908 van kracht zijnde
Amerikaanse copyrightwet. Die gaat uit van slechts een
termijn van 28 jaar. Daarna is een tekst vrij Voor gebruik.
Vaarzen storten
zich in ravijn
THORENS-GLIERES Een
kudde van 50 vaarzen heeft in
het weekeinde een soort ge
meenschappelijke zelfmoord
gepleegd door bij Thorens-
-Glières in de Franse Alpen
van 25 meter hoog naar bene
den te springen. De sprong
van de dieren had in het holst
van de nacht plaats. Veertien
dieren die sprongen na de
hoofdgroep van 36, overleef
den het drama, omdat ze
"zacht" vielen op de kadavers
van de op de rotsen verpletter
de andere. Drie dagen na het
voorval zijn de veehouders de
schok nog niet te boven. Het
wordt niet onmogelijk geacht
dat de vaarzen zich hebben la
ten opjagen door honden of
wilde zwijnen.
(vervolg van de voorpagina)
DALLAS Felste verdedigster van Reagans politiek op
de van zelfvertrouwen blakende repulikeinse conventie
was de Amerikaanse ambassadeur bij de Verenigde Naties,
Jeane Kirkpatrick. Zij is formeel nog altijd lid van de De
mocratische Partij, maar in de praktijk een van de belang
rijkste bepalers van Reagans buitenlands beleid. Kirkpa
trick wordt hardnekkig genoemd als minister van Buiten
landse Zaken of anders als nationaal veiligheidsadviseur
(een nog invloedrijker functie) in een eventueel tweede
kabinet Reagan.
Kirkpatrick zaagde in haar toespraak van dik hout plan
ken. Ze betoogde dat de huidige Democraten alles wat er
fout gaat in de wereld nog altijd aan Amerika zelf wijten,
nog net zoals de voormalige president Carter en diens vice-
president Mondale plachten te doen. „De moord op de
Amerikaanse vredessoldaten in Libanon, het weglopen van
de Russen van de Geneefse onderhandelingen, de commu
nistische opmars in Midden-Amerika, het neerschieten van
het Koreaans passagiersvliegtuig, de onderdrukking van
de joden in Rusland en het lot van de Polen in Polen, de
Democraten geven nooit de communisten de schuld, maar
altijd Amerika. Maar het Amerikaanse volk weet wel be
ter. Het weet dat het daar geen schuld aan heeft. Daarom
koos het volk in 1980 een heel andere president en zal het
die president in 1984 nogmaals kiezen", aldus een storm
achtig toegejuichte Kirkpatrick.
Tot het uitspreken van de traditionele „keynote-speech",
die de duizenden regionale gedelegeerden op de eerste
Conventie-avond opzwepen tot het ware partijfanatisme,
was Kathy Ortega uitverkoren. Zij is twee jaar geleden als
succesrijke bankier van Mexicaanse komaf benoemd tot
Amerikaans thesaurier-generaal (schatkistbewaarder). Or
tega speelde krachtig in op de golven van patriottisme en
economische energie' die thans door de Amerikaanse sa
menleving gaan. Ortega oogstte een daverende ovatie met
een oproep in haar Spaanse moedertaal tot traditioneel de
mocratische kiezers om naar de Republikeinen over te
stappen. De Republikeinse Partij probeert de snel groeien
de groep Spaanssprekende Amerikanen voor zich te win
nen als tegenwicht tegen de massale steun die de negers
aan de Democratische Partij plegen te geven. „Hispanics"
in de V.S. zijn gemiddeld economisch succesvoller dan
zwarten. Velen van hen zijn vanwege ervaringen in Cuba
en Midden-Amerika sterk anti-communistisch.
Ook gezaghebbend en gematigd Howard Baker, die zelf in
1988 naar het Amerikaans presidentschap wil dingen, stak
de draak met de Democratische „somberte". Als Mondale
in het Wiite Huis zit, creëert hij ellende en als hij niet in
het Witte Huis zit, fantaseert hij ellende. In de afgelopen
negentien maanden alleen al, heeft het „reagonomisch"
herstel zes miljoen nieuwe banen opgeleverd. Iedereen,
beide geslachten en alle rassen, profiteren ervan en Mon
dale kan het niet uitstaan. Wat een vreemde gedachte van
de Democraten dat het thans weer zo optimistische en trot
se Amerikaanse volk op Walter Mondale zit te wachten",
aldus Baker. President Reagan komt pas donderdagavond
naar Dallas, om er na zijn officiële herkiesbaarstelling door
de Conventie, de „aanvaardingsspeech" uit te spreken.
Voorzichtig stellen de Republikeinen zich vooralsnog op je
gens Geraldine Ferraro's belastingperikelen en haar schuld
aan de belastingen van ruim 50.000 dollar (ruim 150.000
gulden). Het echtpaar heeft een gemeenschappelijk vermo
gen van bijna vier miljoen dollar. „Dat is wel veel voor
iemand die de kandidate van de armen zegt te zijn", aldus
in Dallas een sarcastische Republikeinse Partij-bestuurder.
Ferraro en Zaccaro lijken de laatste jaren een normaal per
centage inkomstenbelasting te hebben betaald. Maar hun
financiële informatie is ingewikkeld en roept veel vragen
op, waarop de komende dagen nog verrassende antwoor
den zouden kunnen komen.
DALLAS Het is augustus
1984 en ik sta op de hoek
van Elm Street en Houston
Street in de stad Dallas. Het
is half drie in de middag.
De hitte is indrukwekkend.
106 Fahrenheit, zegt een di
gitale thermometer op een
hoge gevel. Hoeveel Celsius
is dat precies? Het moet in
de richting van de 40 gra
den zijn. Het is alsof overal
gloeiende kachels naar me
staan te blazen.
Ik steek de straat over op
de plek waar het gebeurd is.
Op 22 november 1963 kreeg
president John F. Kennedy
hier de dodelijke kogels in
hoofd en nek. Ik ken deze
straat al 21 jaar. Honderden
keren heeft, ginds in Euro
pa, het televisiescherm me
hier laten rondkijken. Toch
is het nu anders. Het is alle
maal kleiner en dichter bij
elkaar dan de camera's de
den geloven. De straat is
smaller. Je kan zo de stoep
aflopen en een tijdje op het
wegdek gaan staan, als het
verkeer bij het nabije stop
licht stil staat. Links is het
viaduct niet verder dan 40
stappen weg. Wat ken ik
dat viaduct goed en wat
staat, het er nu onbegrijpe
lijk gewoon en alsof het van
niets weet. Ook het gebouw
met het beruchte raam op
de vijfde verdieping, waar
achter Lee Harvey Oswald
aanlegde en schoot, is haast
binnen handbereik. In een
paar passen loop ik er naar
toe, over het beroemde gras
met het beroemde muurtje
waarachter misschien een
tweede schutter heeft ge
staan. TexasSch oolboeken
Magazijnstaat er bij de
deur waardoor de moorde
naar is gegaan.
Het helle licht op deze stik
hete zomerdag is hetzelfde
als op die dag. In hetzelfde
licht speelt zich de film
weer voor me af. De open
limousine, de president die
op de schoot'van Jacky valt,
de chaos daarna. Ik zat in
Tilburg huiswerk te maken
op de zolderkamer. Het was
vroeg in de avond. Iemand
gilde plotseling naar boven:
„Ze hebben een moordaan
slag op Kennedy gepleegd.
Ze hebben godverdomme
op hem geschoten".„Is ie
dood?", probeerde ik terug
te schreeuwen over het ge
bons in mijn keel. „Ik weet
het niet. Ja, ik denk van
wel".
Ik draaide daarboven in
huis mijn radiootje op „The
Voice of America en hoor
de opgewonden reportage-
geluiden vanuit Dallas. Na
luttele minuten viel er een
stilte en zei een krachtige
Amerikaanse oproepers-
stem: „Dames en heren, de
president van de Verenigde
Staten, John Fitzgerald
Kennedy, is dood".
Ik opende het raam om in
de kille novemberavond
naar lucht te happen. Ik
dacht dat misschien de Rus
sen het hadden gedaan.
„Misschien begint er nu een
wereldoorlog". En ik dacht,
kijkend in de donkere
avond, dat op ditzelfde mo
ment één massaal gebed
van miljoenen mensen van
af de aarde naar de hemel
steeg.
John F. Kennedy zou nu al
aardig tegen de zeventig
zijn gelopen. Het is lang ge
leden en er is veel gebeurd.
En voor veel van wat er is
gebeurd met mijn generatie
heeft Lee Harvey Oswald
hier het startschot gegeven.
Een paar plukjes mensen
trotseren nu de hitte en
hangen wat rond tussen het
viaduct en het gebouw met
het raam. Ze mikken hun
camera's op de bekende
punten waar niets aan te
zien is. „Ik kan niet geloven
dat hij hier tussen al die ge
rechtsgebouwen in. met zo
veel politie in de buurt, met
zijn geweer kon rondlopen",
begint een Amerikaanse
man tegen me te praten als
of hij het over gisteren
heeft.
Bij de koperen plaquette,
waarop het verhaal van de
moord staat geschreven,
herinnert een straatverko
per eraan dat het 1984 is en
dat de Republikeinse Partij
deze week in Dallas zijn
Conventie houdt. Reagan-
-buttons. Eén dollar per
stuk", roept hij. Dan komt
er een oude auto voorbij
waarbij de kapotte uitlaat
met een geweldige knal de
mensen doet schrikken.
„Niet weer hè", grapt ie
mand. Iedereen lacht opge
lucht een koude rilling weg.
MARC DE KONINCK
