TAFEL C wi Paus eerst naar Israel, vindt Hans Bloemendal BfïTTTl PERSBERICHT kerk wereld „Herdenken is meer dan omzien naar het verleden" £eidóc@omo/n Werkgevers spelen met vuj TL1 Zuid-Afrika gaat thuislandenpolitiek herzien NUTSSPAARBANK DE DICHT BIJ HUISBANK. weer ACHTERGROND £etdóc@otuont MAANDAG 20 AUGUSTUS 1984 PAGIN BIDE Paus onderstreept betekenis van het gezin Paus Johannes Paulus 2 heeft de centrale betekenis van het gezin voor het kerkelijke leven en het werk van de kerk in de wereld onderstreept. In zijn boodschap voor het eucharistische congres, dat augustus volgend jaar in Nairobi (Kenia) wordt ge houden, zegt de paus dat vanaf het begin van de kerk het gezin een grote rol heeft gespeeld bij de viering van de eucharistie. Van dit congres, dat als thema heeft „de eucharistie en het christelijk gezin", kunnen de kerken bemoediging voor hun werk verwachten, aldus de boodschap van de paus. Salvadoraanse kerk vraagt onderzoek De rooms-katholieke kerk in El Salvador heeft gevraagd om een onderzoek naar de omstandigheden waaronder vorige maand 74 burgers zijn omgekomen bij bombardementen door de Salvadoraanse luchtmacht. Ricardo Urioste, de vervanger van aartsbisschop Rivera y Damas van San Salvador, beschul digde in zijn zondagse preek de regering ervan bij bombardem- ten tussen 18 en 22 juli in de noordelijke provincies Cuscatlan en Cabanas 74 burgers te hebben gedood, onder wie vrouwen, kinderen en bejaarden. Men moet van de grondstelling uitgaan, dat weten en geloven er niet zijn om elkaar uit te sluiten, maar om elkaar aan te sluiten. Goethe Duits schrijver W. SCHOLTEN (RAAD VAN STATE) BU GEERT-GROOTE-HERDENKING: „Herdenken is meer dan omzien naar het verle den. Herdenken bepaalt ons bij heden en bij toe komst. Bij heden en toe komst van kerk en we reld. Aan beider toe komst mogen wij, die staan in de werkelijkheid van 1984, werken en dat werken mogen wij doen vanuit de zekerheid dat die toekomst in Gods handen geborgen is". Dat zei vice-voorzitter van de Raad van State, mr. W. Scholten, zaterdag bij de ont vangst van het eerste exem plaar van de herdenkings bundel Geert Groote en de moderne devotie. Oud-De- ventenaar Scholten kreeg het boek als voorzitter van het Comité van aanbeveling van de herdenking van de 600e sterfdag van Geert Groote, zaterdagmiddag in de Lebuï- nuskerk in Deventer. Het boek werd uitgereikt door mr. A. M. W. Resius, voorzit ter van het herdenkingsco mité. De zitting werd bijge woond door onder andere minister J. de Ruiter, die na- Vnens het Kabinet naar De venter was gekomen. Verder waren staatssecretaris G. van Leijenhorst, kardinaal B. J. Alfrink, en directeur-gene raal J. van Londen van het ministerie van WVC aanwe zig. Van Londen verving mi nister L. C. Brinkman die op vakantie was. De zitting werd bijgewoond door verder nog duizend toeschouwers. Hoogtepunt vormde de toe spraak van prof. dr. C. C. de Bruin, sedert 1 september 1975 emeritus-hoogleraar in de geschiedenis van het christendom aan de rijksuni versiteit Leiden, die Geert Groote als bekeerling en re formist plaatste in het kader van zijn tijd. De Bruin riep de huidige samenleving op tot streven naar „een herbe zinning op de evangelische boodschap van Geert Groote, langs de weg van de moderne benadering en de hedendaag se vraagstellingen. Dat is de les die te putten valt uit wat Meester Geert en zijn volge lingen hebben beoogd". Kardinaal Alfrink krijgt hulp bij het nemen van een stoeprand door pater Gemmeke en de Deventer wethouder Willy van der Vlist. Of de vertegenwoordigers van joodse gemeenschappen in Nederland de uitnodiging moeten aannemen, volgend jaar mei bij het bezoek van paus Johannes Paulus II aan ons land bij hem hun op wachting te maken, dient af hankelijk te worden gesteld van een andere vraag. Is de paus bereid een officieel be zoek aan Israël te brengen of niet Dat is de mening van Hans Bloemendal, hoogleraar in de biochemie aan de Ka tholieke Universiteit van Nij megen. Ook is hij oppervoor- zanger van de Nederlands Is- raëlietische hoofdsynagoge te Amsterdam. In het Nieuw Israëlietisch Weekblad NIW van deze week wijst hij er op, dat de paus Nederland zal aandoen als hoogste rooms-katholiek geestelijke. Dat neemt voor de joden alvast het dilemma weg dat hij zou komen als met de tiara gekroond staats hoofd, die protocolair boven alle regerende monarchen staat omdat hij een drievou dige kroon draagt. Nuchter geredeneerd zou de Nederlanse joodse gemeen schap zich kunnen afvragen of al of niet gehoor geven aan de uitnodiging goed of slecht voor haar is. Ook kan de vraag worden gesteld of dat goed of slecht voor Israël is. Wat de drijfveren van de paus zelf betreft kan slechts gegist worden, zegt Bloemen dal. „Is het wellicht om Ne derland en de wereld tole rantie ten opzichte van de jo den te laten zien Of zou dan toch eindelijk een hand zijn uitgestrekt naar de joodse broeder, een hand die eeu wen slechts opgeheven was voor het uitdelen van klap pen of die, figuurlijk gespro ken, in de zak bleef op mo menten dat ze tot hulp had moeten worden uitgestoken", zo schrijft Bloemendal. Wat de paus en Israël betreft, „daar is gewoon iets mis", vindt Hans Bloemendal. Tot de Verenigde Naties heeft de paus over het Midden-Oosten gesproken zonder het woord. Israël in de mond te nemen. Dat zullen joden die zich met Israël verbonden weten niet licht vergeten, aldus de hoog leraar. Bovendien zit velen het niet erkennen van de staat Israël door het Vaticaan dwars. Juist als reizende paus en als plaatsvervanger van de stich ter van zijn religie zou hem geen groter doel voor ogen mogen staan dan op bede vaart te gaan naar Jeruzalem „en de grond te kussen waar op die mens heeft gelopen waar alle pausen hun functie aan danken", aldus Bloemen dal. „Ik zou zo denken dat de bodem waarop Joshua van Nazareth volgens de christe lijke traditie geboren is, waar hij leefde, leed en stierf, meer aantrekkingskracht moet uitoefenen dan zelfs de eigen geboortegrond", schrijft deze hoogleraar aan de KU Nijmegen. Naar zijn mening is de enig juiste benadering van beraad over de uitnodiging naar Amersfoort te komen tijdens het pausbezoek aan Neder land, vertrouwelijk advies in winnen bij de bevoegde Is raëlische instanties. „Slechts aan hen is het te beoordelen of het voor de Israëlische zaak beter is te gaan dan wel demonstratief weg te blij ven", vindt Hans Bloemen dal. an c >gel -• DEN - V OLGENS het regeerakkoord kan het bedrijfsleven terstraa lijks aanspraak maken op een lastenverlichting van an°P zo"' half tot twee miljard gulden. Bij de vorming van het ka stelden CDA en VVD vast dat dit soort maatregelen mo< had c bijdragen aan het economisch herstel. Dat herstel zet, gestaan. de winstcijfers van een flink aantal grote bedrijven, intijgerde d aardig door. Ook andere cijfers van omzet, productie, e»hel gel etc. wijzen in die richting. Desondanks blijven de weilten Zl} lichtende maatregelen. jft de ni doorbr Op zich is die lastenverlichting is een goede zaak. Eert10 zond en winstgevend bedrijfsleven is immers de kurk wj op onze economie moet drijven. Het zijn uiteindelijk de|. drijven waarin het geld dat de overheid voor de gem| schap moet uitgeven in hoofdzaak wordt verdiend. TOCH plaatst de vakbeweging vraagtekens bij de steun het bedrijfsleven. De FNV vindt het onjuist bedrijven difl al flink in de lift zitten, mee te laten profiteren van nief lastenverlichtingen. Het CNV wijst op de noodzaak de wi nemers van die maatregelen te laten meeprofiteren. De werkgevers willen daar niets van weten. Zij eisen! volle pond: 1,5 tot 2 miljard gulden via algemene steunn regelen voor het bedrijfsleven. Tegelijk constateren 1 bondsleden die praten over nieuwe cao's dat dezelfde wj J gevers, die dit gemeenschapsgeld voor zich opeisen, teg over hun werknemers met de geldbuidel rammelen. Er v den loonsverhogingen aangeboden als de werknemers bei zijn van verdere werktijdverkorting af te zien. [iDEN 48ste UNDANKS de afspraak in het regeerakkoord buigt het^e Ma binet zich deze week over de vraag of de voorgenomen jÉ.B.O. tenverlichting voor het bedrijfsleven in 1985 nog wel d Groe moet gaan. Tegen de achtergrond van recente winstcijferfooude het aanbieden van loonsverhogingen aan werknemers isbkers vraag terecht. Het zou een goede zaak zijn als het kabjn vori een manier zou vinden om alleen de lasten van de bedrijkgstell te verlichten die ernst maken met werktijdverkorting en|' men: aannemen van nieuw personeel. Kortom, de bedrijven vta H< werk boven inkomen wordt gesteld. zuive tl zuiv ienj HET proces van arbeidstijdverkorting is immers nog lilegenl niet voltooid. Er is door werknemers weliswaar flink ing<volkii verd, maar de werkgevers moeten nog over de brug konft ech Niet met geld, maar met nieuwe banen. Daar was het n. V< mers allemaal om begonnen. Ook het rendementsherptuur diende uiteindelijk om de werkloosheid te bestrijden. heer irom Door nu loonsverhogingen aan te bieden maken werbf vers zich niet alleen ongeloofwaardig, ze spelen ook vuur. De recente geschiedenis heeft immers geleerd dat i reeksen van loonsverhogingen zijn geweest die Nederlr^^ uit de markt hebben geprijsd en hebben bijgedragen aan,'stacj v diepe recessie waaruit we nu bezig zijn omhoog te kruipt opdoi Loonsverhogingen werken immers door naar uitkeringen agrar overheidssalarissen en kosten de gemeenschap dus all| Kmd maar geld. Terecht werd in het verleden door werkgei?5501161 daartegen gewaarschuwd. Dat dienen zij zich goed te he:aar neren. a stede! Andijviesalade met ham, rosti karnemlkgru wel met perzik Voor twee: 250 g gele an- dijvie, 2 lepels azijn, zout, peper, suiker, mosterd, uit je, 2 lepels olie, 75 g ge kookte (schouder)ham, 1 hardgekookt ei, 1 tomailt; 0,5 kg aardappelen, 1 ui, 1 ei, zout, peper, 3 lepels olie; 0,5 liter karnemelk, 4 be schuiten, 2 perziken, suiker naar smaak, 1 lepel ci troensap. Spoel de krop andijvie schoon. Iaat hem uitlekken en snijd de groente in fijne reepjes. Was de gesneden an dijvie dan alleen nog een keer als het echt nodig is en laat haar daarbij zo kort mo gelijk in het water vanwege vitamine- en smaakverlies. Meng azijn, zout. peper, sui ker, mosterd en fijngesneden ui en klop er druppelsgewijs de olie door. Schep door dit sausje de andijvie. Garneer de salade met rolletjes ham, plakjes ei en tomaat. Kook de aardappelen half gaar, laat ze koud worden en rasp ze grof. Meng de aard appelen met kleingesneden ui, losgeklopt ei, zout en pe per. Laat de olie warm wor den in de koekepan, druk er het aardappelmengsel gelijk matig in, sluit de pan en tem per de warmte sterk. Bak de rösti in twintig minuten bruin en gaar. Keer de aard- appelkoek door hem op een deksel te laten glijden en bak de andere kant op een groter vuur ook bruin. Houd er re kening mee, dat de tweede kant al na een paar minuten bakken goed is. Meng de karnemelk met de verkruimelde beschuiten en laat het mengsel ongeveer een uur staan. Ontvel de per ziken, leg ze zo nodig tevo ren even in kokend water, snijd ze in stukjes van de pit ten en zet ze weg met suiker en citroensap. Schep de karnemelk met be schuit op diepe borden en leg daar de perziken middenop. JEANNE In Zuid-Afrika vindt momenteel de verkiezingscampagne plaats voor de samenstelling van drie deelparlemen- ten waaronder twee nieuwe. De nieu we Zuidafrikaanse grondwet, die op 3 september van kracht moet worden, voorziet in de vorming van drie ka mers in het parlement. De blanke minderheid krijgt 178 zetels toegewe zen. Daarnaast zal er een kamer van 85 zetels voor kleurlingen komen, ter wijl de Zuidafrikaanse Indiërs zich in een eigen kamer met 45 afgevaardig den mogen laten vertegenwoordigen. Woensdag kiezen de kleurlingen hun vertegenwoordigers, terwijl de Indiërs op 28 augustus naar de stembus gaan. De nieuwe grondwet kent tal van be palingen die de machtsbasis van de blanke minderheid niet wezenlijk aantasten. Over zaken van algemeen belang, zoals de buitenlandse politiek en defensie, moeten alle drie de ka mers zich uitspreken. Hoewel in de meeste gevallen de kamers van kleur lingen en Indiërs anders zullen stem men dan de blanke afgevaardigden, zal dit geen vergaande gevolgen heb ben. Immers, de blanken beschikken over de meeste parlementszetels. Ook blijft de nieuwe grondwet het recht van de zwarten ontkennen zich in een parlement te laten vertegenwoordi gen, terwijl de ruim 20 rpiljoen zwar ten de overgrote meerderheid in Zuid-Afrika vormen. Voor hen heeft de Zuidafrikaanse regering het sy steem van thuislanden ontworpen. Tegen de verkiezingen wordt scherp geageerd zowel in het buitenland, waar de VN met een grote meerder heid van stemmen waaronder die van Nederland de verkiezingen afwees. In eigen land roepen de zwarte leiders op tot een boycot. PRETORIA „De thuislan denpolitiek moet ertoe lei den, dat er in Zuid-Afrika uiteindelijk geen enkele zwarte staatsburger meer zal zijn". Deze uitspraak, die in de jaren zeventig werd ge daan door de toenmalige mi nister voor het bestuur over zwarte Afrikanen, Connie Mulder, is momenteel weer uiterst actueel. De blanke minderheidsregering stelt wel de kleurlingen en In diërs in de gelegenheid hun afgevaardigden voor het par lement te kiezen, maar de zwarten blijven buiten spel staan. Mulder behoort nu tot de Conservatieve Partij, die de regering-Botha beschul digt van verraad aan de christelijk nationale waarden van blank Zuid-Afrika. Onlangs verklaarde de mi nister van staatkundige ont wikkeling, Chris Heumis, dat de kwestie van de politieke rechten voor de zwarten, die niet in de zogenaamde thuis landen wonen, „het grootste probleem is waar Zuid-Afri ka voor staat". Een rege ringscommissie bestudeert op het ogenblik de toekomstige politieke status van deze zwarte Zuidafrikanen. Geen gemakkelijke opgave, want volgens de theorie van de thuislanden zijn deze zwarten „gastarbeiders in eigen land", die hun politieke rechten krijgen in de bantoestans, zo als Ciskei, Kwazoeloe of Venda. De regering aanvaardt nu dat de miljoenen zwarten die als goedkope arbeidskrachten aan de rand van de grote Zuidafrikaanse steden blij vend in Zuid-Afrika zullen wonen en geen banden heb ben met de thuislanden. Deze erkenning was, samen met het aanvaarden van de nieu we grondwet, een belangrijk element bij de afscheiding van de rechtervleugel van de regerende Nasionale Partij. De rechtervleugel is bang dat de regering-Botha geleidelijk Kleurlingenleider Allan Hendrickse: Het is de regering ernst met hervormingen. de basis van het apartheids systeem zal ondermijnen. Hoewel de regering zelf nog niet weet hoe de politieke toekomst van zwart Zuid-A frika eruit moet zien, is zij er wel van overtuigd dat ook de status van de thuislanden aan herziening toe is. Men bena drukt sterk dat zich vooral de afgelopen drie jaar een mentaliteitsverandering heeft voltrokken onder de blanke Afrikaners. Als be wijs daarvoor wordt aange voerd dat de regering voor het aanvaarden van de nieu we grondwet zelfs de prijs heeft willen betalen van een scheuring in de Nasionale Partij. Deze partij werd altijd als het bolwerk van de blan ke Afrikaners gezien en is sinds 1948 onafgebroken aan de macht geweest. Daarom erkent ook iemand als ds. Al lan Hendrickse, de leider van de Arbeiderspartij van de kleurlingen, dat het de rege ring ernst is met deze her vormingen. Ondanks hun meerderheid in het blanke parlement is de regering er veel aan gelegen te bewijzen dat de nieuwe grondwet goed werkt. Dus zullen kleurlin gen en Indiërs in staat zijn veel hervormingen door te drukken, zo wordt in met name uiterst rechtse kringen gedacht. Stammenstrijd Eén van de mogelijkheden, die in regeringskringen wordt overwogen, is de in stelling van een vierde ka mer voor zwarten. Maar Jan Koster, functionaris van het departement van staatkundi ge ontwikkeling, legt uit dat de etnische verscheidenheid van zwart Zuid-Afrika daar bij het grote probleem is. Koster: „Stel dat de Inkata- -beweging van Zoeloe-leider Bouthelezi de grootste partij zou worden in een zwarte kamer, dan is er een grote kans dat andere zwarte par tijen Inkata niet zullen wil len aanvaarden als de meer derheidspartij met regerings verantwoordelijkheid". „Het voorbeeld van Zimbabwe, dat na een bloedige stammen strijd, op weg is naar de één- -partij-staat, bevestigt veel blanken, maar ook kleurlin gen en Indiërs, in hun vrees voor een zwarte overheer sing". De regering streeft volgens Koster naar een systeem van machtsdeling tussen de etni sche groepen, terwijl een op positiebeweging als het mul- tiraciale United Democratie Front van dominee Allan Boesak uit is op monopolise ring van de politieke macht. „De blanken", aldus Koster, „zullen moeten wennen aan een lagere levensstandaard. De huidige hoge levensstan daard van blank Zuid-Afrika is niet vol te houden als men ernst wil maken met een verbetering van het levens peil van de niet-blanken. Daarmee moet uiteindelijk de „vrede in Zuid-Afrika ge kocht worden". Politieke zelfmoord Maar het tempo van de op handen zijnde moderniserin gen wordt in belangrijke mate bepaald worden door het overwegend conservatie ve blanke kiezersvolk. Gelei delijkheid is in regerings kringen daarom het motto, want als de Nasionale Partij haar regeringsmeerderheid verliest is een verkiezingso verwinning van de conserva tieve partij te verwachten en dit zal de klok alleen maar terugdraaien. Volgens Koster zou de regering-Botha poli tieke zelfmoord plegen als zij morgen zou besluiten de wet op de groepsgebieden af te schaffen. Deze wet schrijft gescheiden woongebieden voor, waarin de diverse be volkingsgroepen onderge bracht worden. In dit verband is volgens Koster ook de positie van de thuislanden aan herziening toe. De thuislanden hadden onafhankelijke soevereine zwarte staten moeten wor den, maar nu internationale erkenning van deze staten uitblijft is een nieuwe con structie nodig. Bovendien weigeren sommige thuisland leiders, zoals de Zoeloe-leider Bouthelezi, de onafhankelijk heid te aanvaarden. Eén van de mogelijkheden is, aldus Koster, een federatie van sta ten met een gemeenschappe lijk „staatsburgerschap van de Federatie van Zuidelijk Afrikaanse Staten", waar naast een afzonderlijk staats burgerschap van de Repu bliek Zuid-Afrika zou blijven bestaan. Het overleg over de positie van de zwarten is vol gens Koster een moeilijke zaak, want sommige zwarte leiders weigeren aan één ta fel met de blanke regering te zitten. Overleg met zwarte leiders wordt daarom veelal in het geheim gevoerd. Spe culerend over de toekomst merkt Koster op, dat het po litieke bestel van Zuid-Afri ka te zijner tijd mogelijk niet meer zal berusten op raciale gronden, maar op samenwer king tussen degenen die „christelijke en beschaafde normen" aanvaarden. In de nieuwe grondwet is „de instandhouding van christe lijke waarden en beschaafde normen" vastgelegd als na tionale doelstelling. (ADVERTENTIE) Conform de wet zijn de Jaarstuk ken over 1983 van de Stichting Nuts- spaarbank 's-Gravenhage op 15 augus tus 1984 ter inzage gedeponeerd bij de Kamer van Koophandel. leidse spaarbank s .EIDE loordl feeke aterdc ugust lore pg>1 ition. 1 Le n. I nsgi kest Warm Ook morgen wordt het zonnig en warm weer met middag- temperaturen rond 28 graden: aan de kust wordt het iets minder warm. De wind is ma tig, uit het oosten. Het warme en droge weer wordt veroor zaakt door een hogedrukge- bied boven Duitsland en de Noordzee. Het begint echter wat in aktiviteit af te nemen, en boven Frankrijk daalt de luchtdruk. Daardoor neemt na morgen de kans op een regen- of onweersbui toe. In grote de len van Europa is het ook warm en zonnig, alleen in Scandinavië valt regen, en in Noord-Italië en op de Balkan komen onweersbuien voor. In de rest van Europa komt de temperatuur bijna overal bo ven 25 graden, in zuidoost-En- geland was het gisteren op veel plaatsen 29 graden, en in Spanje en Portugal werd het in het binnenland boven 30 graden. Vooruitzichten voor de vakantielanden Zuid-Scandinavië: Perioden met zon en vrijwel overal droog. Middagtemp. van 19 gr vlak aan zee tot 24 gr in het binnenland. Britse Eilanden: Perioden met zon. Van het zuiden uit enkele regen- of on weersbuien. Middagtemp. van 17 gr in Schotland tot 24 gr in het zuiden van Engeland. Benelux, Duitsland en Al pengebied: Eerst zonnig. Woensdag kans op een onweersbui. Middag temp. rond 27 gr. Frankrijk: Zonnig, maar van zuidwesten uit enkele regen- of onweers buien. Middagtemp. morgen rond 29, woensdag ongevelleen 24 gr. even, jan o Portugal: U w Perioden met zon. Vooral r het noorden enkele regen- p&evt onweersbuien. Middagten£ns e van 20 gr in het noorden tot pplar gr in het zuiden. ttlkm kht Spanje: Loen Eerst zonnig, maar geleidell van het westen uit meer k?en wolking gevolgd door enke*ant< regen- of onweersbuien. Mi| dagtemp. van 27 gr in lf,n.^e' noorden tot 32 gr in het zif' !.n c den- te Italië en de Joegoslaviscfe" e kust: H e Zonnig. Middagtemp. ongru veer 28 gr. fr 'engt rogra mp lamp alajeel J Be en Weerrapporten v De Bilt onbew. 28 14 mist 26 13 O Zd Limburg onbew. onbew. 26 Kopenhagen regenb. 26 18 0 Mailorca Malta München inbew. 29 14 onbew. 31 15 zw.bew. 28 20 onbew. 21 8 zw.bew. 26 21 Stockholm Casablanca Istanbul Las Palmas 24 10 0 bel 0 3pslav 0 i stiscl q at w oicht r omst oofds 0 1 Ivena 0roep 0ools£ 0 n estivj 1lalop 1 plaats 0 ifude ir.e 0 mpzicl SI'he on iet Ojfoep 0 n waar 0 n nuzil 0 n 'an c 0 U )ebic n lanse ifort r, 0 "nJrup 0Voug tugal

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1984 | | pagina 2