Bibliotheken gaan computers uitlenen
Hoe onveilig is een kustplaats
Russisch spionageschip'Prostor' uitgewezen
CeidócSouacmt
Mogelijk commando's naar Antillen
Creatieve vakken op
basisschool horen erbij
MAATREGELEN OP KOMST TEGEN VAKANTIEGEWELD:
Den Uyl
pleit voor
flexibeler
pensioen
Gezondheidsraad:
Kerncentrale kan
niet exploderen
BINNENLAND
DONDERDAG 2 AUGUSTUS 1984 PAGINA 7
DEN HAAG Minister De Koning (Antil
liaanse Zaken) gaat onderzoeken of er op
de Nelderlandse Antillen permanent een
groep Nederlandse commando's moet ko
men, die speciaal getraind is in het bestrij
den van terroristen. Nog deze maand zal
de minister bij zijn bezoek aan de eilanden
hierover overleggen met de commandant
van de Nederlandse mariniers op Curasao
en Aruba.
'lijk
jcht j Aanleiding tot het gesprek is de gang van zaken
rond het gekaapte Venezolaanse vliegtuig op het
vliegveld van Curasao. Een eenheid politiecom-
mando's uit Venezuela, geassisteerd door een bij
zondere Amerikaanse eenheid, maakte dinsdag
ochtend een eind aan deze kaping. Het detache
ment van 800 Nederlandse mariniers dat op de ei
landen verblijft, is niet getraind voor dergelijke
opdrachten.
Naar aanleiding van de kaping is de vraag gere
zen wat zou gebeuren als een gekaapt KLM-vlieg-
tuig op de luchthaven zou landen. Hulp van Vene
zuela zal in dat geval om politieke redenen
niet gauw worden gevraagd en het overvliegen
van specialisten uit Nederland duurt te lang. Dan
blijft alleen nog de mogelijkheid van Amerikaanse
assistentie over. Reden voor de minister om te on
derzoeken of een speciale Nederlandse eenheid
naar de Antillen kan.
Brand
Een brand in de toren
van de Sint Michaels-
kerk in Zwolle heeft
gistermiddag het groot
ste deel van de 15 me
ter hoge spits onher
stelbaar beschadigd.
Dat deel van de toren
zal volgens de brand
weer vervangen moe
ten worden. Het be
roemde orgel van de
Zwolse kerk bleef on
beschadigd.
Tijdens de brand, die
door het dak van de to
ren sloeg, was op de
grote markt in Zwolle
door een braderie veel
publiek op de been.
DEN HAAG Volgens het Sociaal Planbureau is er veel te zeg
gen voor de plannen van de overheid om in het toekomstig ba
sisonderwijs ook kunstzinnige vorming over te laten aan de ge
wone leerkrachten en niet aan specialisten. Creatieve vakken
die worden ingepast in het lesprogramma, verdienen verre de
voorkeur boven geïsoleerde uren kunstzinnige vorming. Voor
waarde is wel dat de gewone leerkrachten op dit gebied een ge
degen (na)scholing krijgen. Aan de PABO's (Pedagogische Aca
demie voor het Basis Onderwijs), waar de leerkrachten hun op
leiding krijgen, moet daarom voor kunstzinnige vorming een
plaats worden ingeruimd. Het planbureau constateert tevens, dat
in het voortgezet onderwijs weinig terecht is gekomen van de
uitbreiding van het aantal uren kunstzinnige vorming. Veel
scholen hebben sinds de invoering van de Mammoetwet in 1968
juist het aantal uren voor creatieve vakken ingekrompen.
DEN HAAG Een groot
aantal bibliotheken in Ne
derland gaat naast boeken
ook computers uitlenen.
Meer dan 200 van hen
hebben positief gerea
geerd óp een aanbod van
de computerfirma Com
modore om één of meer
apparaten aan té kopen
voor de uitleen. Boven
dien wordt vanaf eind
deze maand bij 517 biblio
theken gratis een demon
stratiemodel geplaatst,
waarvan het publiek ge
durende een jaar vrij ge
bruik kan maken.
Vorig jaar kwam bij een expe
riment in een aantal bibliothe
ken naar voren dat het pu
bliek zeer geïnteresseerd is in
de computer. Ook voornoemde
firma had het experiment ge
volgd en deed het Nederlands
Bibliotheek en Cultuurcen
trum (NBLC) het aanbod,
waarvoor de bibliotheken veel
interesse toonden. De openba-
hebben zelfs zeer snel gerea
geerd en zijn al een paar
maanden geleden begonnen
met het uitlenen van compu
ters. Zij brengen de lener vij-
tien gulden in rekening om de
computer maximaal een week
in huis te hebben. De lener
moet zich legitimeren, want de
waarde van de spullen die hij
mee naar huis krijgt is hoog.
De reacties bij het publiek zijn
geestdriftig. „We hebben al
een enorme wachtlijst, die
naar verwachting de komende
weken alleen nog maar groter
zal worden", laat een woord
voerder van de openbare bi
bliotheek van Amsterdam we-
Volgens P. Poell van de afde
ling automatisering van het
NBLC willen de bibliotheken
inspelen op de grote belang
stelling die momenteel voor
computers bestaat. „Veel men
sen weten van het bestaan van
die dingen af en willen wel
zouden hebben. De apparatuur
kost toch geld, vandaar dat
mensen eerst meer van de ge
bruiksmogelijkheden willen
weten. Bibliotheken willen
een rol spelen in het ver
trouwd maken v
met het werken met een com
puter", aldus Poell, die ver
wacht dat de eerste leners bui
ten Amsterdam, Bussum en
Den Bosch zich al over een
paar maanden bij de bibliothe
ken kunnen melden. Wie dan
bij de balie om een computer
vraagt, krijgt geen monitor
mee, maar een toetsenbord,
een cassetterecorder (het ge
heugen) en een aantal hand
boeken en introduktiepro-
gramma's. Het toetsenbord
moet hij dan aansluiten op zijn
eigen tv-toestel, dat als moni
tor dienst kan doen.
Volgens Poell valt het met de
aanschafkosten van de appara
tuur voor de door bezuinigin
gen geplaagde bibliotheken
wel mee; duizend gulden per
set. Het uitlenen levert naar
verwachting meer problemen
op. Voor de meeste bibliothe
ken gaat het om een heel nieu
we serviceverlening, die extra
werk en administratieve
rompslomp met zich mee
brengt. Volgens Poell is dat de-
voornaamste reden dat de
computer-uitleen niet overal
met gejuich wordt ontvangen.
Een openbare bibliotheek als
die in Den Haag kijkt nog
even de kat uit de boom.
„Voordat we apparatuur be
stellen om uit te lenen, willen
we eerst zekerheid hebben of
de computers niet een te forse
aanslag op ons toch al geteis
terde budget vormen. We gaan
in deze tijd niet meer over één
nacht ijs. Mocht het publiek
interesse tonen, dan zullen we
zeker ook met de uitleen be
ginnen. Eerder niet", zegt een
woordvoerster van de Dienst
Openbare Bibliotheken in Den
Haag. Net als in veel plaatsen
komt ook daar een demonstra
tiemodel staan.
Deeltijd
studie op vijf
universiteiten
DEN HAAG Vijf uni-
versiteiten mogen van mi
nister Deetman (Onder
wijs) starten met vijftien
studierichtingen die in
deeltijd gedaan kunnen
worden. Voorwaarde is
dat student het onderwijs
buiten kantoor-uren moet
kunnen volgen. Boven-
dién mogen wijzigingen in
de toekomst het de stu
dent niet onmogelijk ma
ken de studie af te ron
den.
Voor de richtingen geldt geen
maximum aantal inschrijvin
gen. Indien er geen of onvol
doende belangstelling voor
blijkt te bestaan, zullen ze over
vier jaar weer worden opgehei»
ven. Het gaat om politicologie,
geschiedenis, kunstgeschiede
nis en archeologie, psycholo
gie. niet-westerse sociologie en
culturele antropologie aan de
vrije universiteit Amsterdam,
geschiedenis aan de gemeentel
lijke universiteit Amsterdam",
informatica en sociologie aan
de universiteit Groningen, on
derwijskunde en fysische geo
grafie aan de unversiteit van
Utrecht en notarieel recht, in-
terdiciplinaire onderwijskun
de, politicologie, sociale geo
grafie en psychologie aan de
unversiteit Nijmegen.
ALKMAAR Wie de
kranten van de afgelo
pen weken nog eens
doorbladert ontkomt niet
aan de indruk dat een
avondje uit in een van de
Nederlandse kustge-
meenten stilaan een ris
kante bezigheid is ge
worden. Massale vecht
partijen, mishandelingen
van nietsvermoedende
toeristen en agressie te
genover de relatief
machteloze politie zijn
aan de orde van de dag.
Is hier nu sprake van een
crisissituatie, of kan het
vakantiegeweld in de
kustgemeenten gerang
schikt worden onder de
elk jaar terugkerende ri
tuelen van balorige café
bezoekers Volgens po
litie en justitie valt het
allemaal nog wel mee.
Burgemeesters uit de
kustgemeenten zinnen
niettemin op methodes
om het vakantievierend
volk wat tot bedaren te
brengen.
De officier van justitie in
Alkmaar, mr. G. Botman
noemt de vechtpartijen die
de afgelopen weken in zijn
arrondissement Alkmaar
(van Bakkum tot Texel) heb
ben plaatsgevonden, inciden
ten. „Als je kijkt naar het
aantal vechtpartijen in de
rest van het iand zie je ver
houdingsgewijs dezelfde cij
fers of misschien nog wel ho
gere". Bij een vechtpartij in
een café op Texel raakte een
politieman gewond. Maar
wat wil je" relativeert Bot
man. „Op Texel zitten onge
veer 50.000 tot 60.000 vakan
tiegangers. Dan heb je wel
eens vechtpartijen". De veel
gehoorde verklaring dat het
slechte weer de oorzaak is
van de caféruzies verwijst hij
naar het rijk der fabelen.
„Gewelddadigheden heb je
elk weekeinde. Er zijn niet
meer vechtpartijen dit jaar
dan in dezelfde periode vorig
jaar".
Dieptepunt
Het voorlopig trieste diepte
punt van de agressie langs de
duinrand is de gewelddadige
dood op 21 juli van de 26-jari-
ge Jochem Keesman uit Hei-
loo. Jochem en een 29-jarige
vriend passeerden toevallig
een café in Egmond dat juist
door zes jongelui werd verla
ten. Deze groep sloeg zonder
reden op het tweetal in.
Keesman vluchtte maar
werd op het strand achter
haald en doodgetrapt. De
vriend liep lichte verwondin
gen op.
Het belaagde politiebureau
Maar daar bleef het niet bij.
Het afgelopen weekeinde
verrichtte de politie op
Schouwen-Duiveland totaal
35 arrestaties in verband met
geweldplegingen en verniel
zucht. In Noord-Holland wa
ren gisteren in verband met
de vele tientallen arrestaties
wegens geweldpleging alle
cellen van Den Helder tot
Zaanstad al vol. Ook de zie
kenhuizen hebben het druk.
Alleen in de kop van Noord-
Holland raakten de afgelopen
dagen totaal 12 mensen vrij
ernstig gewond bij knokpar
tijen na. sluitingstijd van de
café's. Onder hen waren ook
vier politie-agenten. Inmid
dels zijn die agenten weer
aan het werk, min of meer
gedwongen door de sterke
onderbezetting in de kustge-
voorzien van nieuwe ruiten.
Een woordvoerder van de
gemeente Egmond zegt daar
over: „In het weekeinde heb
ben we in de avonduren wel
geteld vier politie-agenten
voor het hele gebied Eg-
mond-Bergen-Schoorl. Daar
houden zich in de zomer zo'n
honderdduizend mensen op.
Zie dat maar eens in de hand
te houden. Dat is toch onbe
gonnen werk Je kunt niet
overal tegelijk zijn". Burge
meester Ritsema van Bergen:
„We zullen opnieuw
bekijken hoe we iets aan de
zware onderbezetting van de
politiemacht kunnen doen.
Dat probleem speelt al jaren,
zonder dat er iets aan ge
beurt".
Molest
Door de sterke onderbezet
ting heeft de politie er in de
weekeinden al moeite mee
zichzelf te beschermen, getui
ge het relaas van adjudant
Meijer van de het korps in
Heiloo. Meijer en zijn colle
ga's kregen zaterdagnacht in
het politiebureau bezoek van
een groep jongeren, die
wraak wilde nemen voor een
verkeerscontrole eerder die
avond. „In een politiebureau
ben je tegenwoordig niet
meer veilig", meent de dui
delijk aangeslagen adjudant.
„Die jongeren kwamen het
bureau binnen met de duide
lijke bedoeling ons te moles
teren. Enkelen hadden zelfs
fietskettingen bij. De situatie
werd zo benard, dat er waar
schuwingsschoten gelost
moesten worden om ze in te
kunnen rekenen".
Toch bestempelt Meijer het
voorval in Heiloo tot een „in
cident". Het was de eerste
keer dat het bureau belegerd
werd, zo tekent hij daarbij
aan. „En de jongeren waren
allen oude bekenden van ons.
We weten van hen, dat ze ge
woon geen gezag accepte-
Alcohol
Volgens de officier van jusiti-
tie te Alkmaar, mr. G. Bot
man, kan over het geweld in
de weekeinden alleen met
zekerheid gezegd worden,
dat alcohol een doorslagge
vende rol speelt. Burgemees
ter Ritsema van Bergen
drukt het nog wat sterker
uit: „Het is wel erg boud, dat
deze afschuwelijke misdrij
ven en vechtpartijen van
dronken cafébezoekers door
een aantal horeca-onderne-
mers wordt afgedaan als een
bedrijfsongeval waar ze ver
der weinig mee te maken
hebben".
De burgemeesters van Eg
mond, Bergen en Schoorl
zullen binnenkort in spoed
overleg met het openbaar mi
nisterie te Alkmaar en het
districtscommando van de
Rijkspolitie bekijken hoe het
weekeindgeweld aangepakt
kan worden. Twee termen
zullen in dat overleg waar
schijnlijk regelmatig over de
tafel gaan: onderbezetting en
alcoholmisbruik.
Binnen de rijkspolitie wordt
onderzocht of de stringept
gehanteerde koppeling tussen
inwonertal en de omvang
van de politiegroep niet beter
afgestemd moet worden op
een tijdelijke toename van de
bevolking, zoals zich in de
vakantietijd in recreatiege
meenten voordoet. Egmond
is een typisch voorbeeld van
zo'n wanverhouding.
Maar ook het alcoholmis
bruik wordt onderzocht. Rit
sema: „Sommige horecaon
dernemers zijn geneigd al
leen over hun eigen porte
monnee na te denken. Ze
worden pas wakker als hun
interieur dreigt te sneuvelen.
Het wordt eens tijd dat opge
treden wordt tegen dergelij
ke kroegbazen die pas ophou
den met tappen als de klant
niet meer kan betalen".
Vooralsnog is op het vakan
tiegeweld gereageerd met het
toepassen van snelrecht in
een aantal uitzonderingsge
vallen. Zo kwamen vijf Bra
bantse jongeren dinsdag voor
de rechter, nog geen week
nadat ze in Renesse twee
Duitse toeristen bewusteloos
hadden geslagen. Opnieuw:
onder invloed van alcohol en
zonder duidelijk motief. Alle
vijf zijn ze inmiddels veroor
deeld tot drie weken
waardelijk.
DEN HAAG Drs. Joop
den Uyl vindt dat werk
nemers niet gedwongen
zouden moeten worden op
hun 65e te stoppen met
werken. „Er moeten flexi
bele leeftijdsgrenzen ko
men voor pensionering.
Het is armetierig om ou
dere mensen niet de kans
te geven te blijven mee
draaien," aldus de PvdA-
leider gisteren in een
NOS-uitzending over de
Olympische Spelen.
Op 9 augustus bereikt Den Uyl
zelf de AOW-gerechtigde leef
tijd. Hij is niet van plan op
datzelfde moment zijn functie
neer te leggen. Wanneer hij
dat wel zal doen, is nog onze
ker. Vóór de verkiezingen van
1982 liet hij weten dat hij in
deze parlefnentaire periode
eventueel tussentijds zou te
rugtreden. Of hij van dit voor
behoud gebruik gaat maken,
zal hij eind deze maand aan
zijn fractie meedelen. Inmid
dels heeft hij al eens gepro
beerd, maar tevergeefs, Jos
van Kemenade te bewegen
zijn opvolger te worden. Het is
niet duidelijk of hij daarvoor
nu iemand anders op het oog
heeft.
De uitspraken van Den Uyl
over een flexibele pensioen-'
grens staan in feite haaks op
de lijn van zijn partij. Deze i§
erop gericht zoveel mogelijk
ouderen plaats te laten voor
jongeren, met name door uit
breiding van de VUT-regeling.
IEDERE WOENSDAG GRATIS
EN EEN COMPLETE AGFNDA
DEN HAAG Een kerncentrale kan niet exploderen,
maar wel gaan lekken. Bij zo'n lekkage bestaat er
groot gevaar voor het leven in de omgeving van de
centrale, maar voor een explosie met een grote uitstoot
van radio-actief materiaal hoeven we niet te vrezen.
Dat is technisch zelfs onmogelijk.
Eén en ander schrijft de gezondheidsraad in een rapport over
ernstige ongelukken in een kerncentrale. De berekeningen in
het rapport zijn voor een groot deel gebaseerd op een anderhalf
jaar oud advies van de commissie reactorveiligheid aan de rege
ring.
Volgens de gezondheidsraad is lange tijd ten onrechte aangeno
men dat de veiligheids-omhulling van een kerncentrale door
overdruk zou kunnen scheuren. Een en ander is technisch ech
ter niet mogelijk, aldus de raad.
Een radio-actieve lekkage is volgens de raad bij een kernramp
wél denkbaar. In dat geval kunnen binnen de eerste dertig da
gen na zo'n lekkage 800 slachtoffers vallen. Het geschatte aantal
sterfgevallen door kanker na zo'n ongeluk, verdeeld over tien
tallen jaren, zweeft tussen de 500 en 1400.
„Is het hier oorlog?"
vecht diskwalificatie aan
NIJMEGEN De anti-militaristische wandelgroep „Is het hier
oorlog?" gaat zijn diskwalificatie tijdens de laatste Vierdaagse
van Nijmegen aanvechten. De groep heeft een advocaat in de
arm genomen om „desnoods gerechtelijk" zijn gelijk te halen.
Verder moet de.Koninklijke Nederlandse Bond voor Lichamelij
ke Opvoeding (KNBLO) de mededeling intrekken dat de wan
delclub voor de toekomst van de Vierdaagse is uitgesloten. Ook
moet de bond verklaren dat voortaan wel vlaggen meegevoerd
mogen worden. Dit jaar werden de ongeveer vijftig wandelaars
van „Is het hier oorlog?" voor de intocht in Nijmegen officieel
gediskwalificeerd omdat ze volgens de organisatie van de route
waren afgeweken. De anti-militaristische wandelclub weigerde
namelijk bij Cuyk gebruik te maken van een militaire ponton
brug over de Maas.
Hoort wie klopt daar...
Een 20-jarige inwoner van Epe demonstreerde vannacht bij dt
politie in zijn woonplaats een wel zeer ongebruikelijke wijze vai
„met de deur in huis vallen". Tot driemaal toe ramde hij me
zijn auto tegen de voordeur van het politiebureau, tot hij me
automobiel en al binnen stond. De automobilist was vanmorgei
nog te versuft om een verklaring te kunnen geven voor zijn ge
drag.
FRIEMELS
(Van onze parlementaire re
dactie)
DEN HAAG De rege
ring heeft, naar nu pas be
kend is geworden, op 17
juli een Russisch spionage-
schip uitgewezen uit de
haven van Rotterdam. Het
gaat hier om de Prostor,
die officieel te boek staat
al§ visserij-onderzoeks-
vaartuig. In werkelijkheid
zou het schip, dat 102 me
ter lang is en 90 opvaren
den heeft, hoofdzakelijk
voor spionagedoeleinden
worden gebruikt.
ken verklaarde desgevraagd
dat tot de uitwijzing was beslo
ten, omdat de Prostor zonder
vergunning was binnengelo
pen. Een uit 1969 daterend
verdrag geeft alleen zuiver
commerciële schepen van de
Sovjet-Unie hebben toegang
tot de Nederlandse havens.Het
ministerie werd vrijwel on
middellijk na aankomst van
het Russische schip gewaar
schuwd. vermoedelijk door de
inlichtingendienst van de Ko
ninklijke Marine. Dat was op
16 juli. Reeds een dag latei-
kreeg het schip opdracht de
haven te verlaten, welk bevel
werd opgevolgd. Volgens de
BZ-woordvoerder heeft de
Sovjet-Unie niet officieel ge
protesteerd.
bij de RDM-werf, waar ondei-
zeeërs en andere marinesche-
pen worden gebouwd en gere
pareerd. Het is echter niet be
kend of het Sovjetschip daai
ter plaatse ook spionagepogin
gen heeft ondernomen. Naa
verluidt is er veel elektron
sche apparatuur aan boord va
de Prostor, die vooral gebruil
zou worden voor het volge
en registreren van beweginge
van NAVO-schenen.
