TAFEL
Kans op uitstoting
gereformeerden uit
GOS sterktoegenomen
HïïïïTI
Cultuur en handel gaan
Japan hand in hand
VAKANTIE 1984
kerk
wereld
KARDINAAL BERNARDIN HEKELT
VS-OPTREDEN MIDDEN-AMERIKA
„Rode" bisschop Kaldy
aan het roer bij
Lutherse Wereldfederatie
weer
AUhUkikGKUIMD
QeidóaQowumt
WOENSDAG 1 AUGUSTUS 1984 PAGINA 2
Ds J.P. Galbraith is giste
ren in Chicago voor de
derde achtereenvolgende
keer gekozen tot voorzit
ter van het Interim Com
mittee (bestuur) van de
Gereformeerde Oecume
nische Synode (GOS). De
keuze van ds Galbraith
betekent dat de kans is
toegenomen dat de Gere
formeerde Kerken in Ne
derland zullen moeten
verdwijnen uit de GOS,
de oecumenische organi
satie die 32 kerken met in
totaal vijf miljoen calvi
nistische christenen over
koepelt.
De gereformeerden in ons
land wordt verweten dat zij
een te grote vrijzinnigheid
aan de dag leggen terzake het
gezag van de H. Schrift, de
vrouw in het ambt en homofi
lie. Ds Galbraith kon zich in
1983 niet verenigen met de
conclusie van het bestuur van
de GOS, dat de gereformeer
de kerken niet uit de GOS
hoeven te treden. In een min
derheidsrapport schreef hij
dat de GOS moet kiezen: of
de gereformeerden in Neder
land moeten uit de GOS ver
dwijnen, of de GOS moet de
lidkerken laten weten dat er
binnen de organisatie ver
schillende visies op de Heilige
Schrift mogelijk zijn.
De meerderheid binnen de
GOS lijkt deze laatste oplos
sing echter van de hand te
wijzen. Ook de Amerikaanse
Orthodox Presbyterian
Church, waarvan Galbraith
zelf lid is, wil dit niet. De Or
thodox Presbyterian Church
zal dan ook voorstellen het
GOS-lidmaatschap van de
Gereformeerde Kerken in
Nederland te beëindigen.
Ds. Galbraith kreeg 30 stem
men. De Amerikaanse predi
kant C. Boomsma, lid van de
Christian Reformed Church
verwierf 18 stemmen. De
GOS koos ds. E.M. Mataboge
van de conservatieve Neder
duitse Gereformeerde Kerk
in Afrika, de zwarte dochter
kerk van de Nederduitse Ge
reformeerde Kerk, tot eerste
vice-voorzitter. Mataboge, tot
dit moment tweede vice-voor
zitter, volgt prof. dr. K. Runia
op. Runia, lid van de Gerefor
meerde Kerken in Nederland
die twee keer voorzitter van
de GOS is geweest, werd nu
gekozen tot eerste scriba (se
cretaris) van de GOS.
Tegen de verwachtingen in,
maakte de organisatie geen
bezwaren tegen de deelne
ming van mevrouw mr. E. Ei
kerbout als stemhebbend lid
van de delegatie van de Gere
formeerde Kerken in Neder
land. Diverse kerken binnen
de GOS erkennen de vrouw
in het ambt niet, zodat werd
gevreesd dat de deelneming
van mevrouw Eikerbout zou
worden afgewezen. Dat had
ertoe kunnen leiden, dat haar
delegatie reeds aan het begin
van de GOS was vertrokken.
De afgevaardigden van de
Nederduitse Gereformeerde
Sendingkerk (de Nederduitse
gereformeerde kerk voor
kleurlingen, waarvan dr. Al
lan Boesak lid is) hebben ove
rigens niet deelgenomen aan
de gebedsdienst ter opening
tfan de Gereformeerde Oecu
menische Synode. De afge
vaardigden, dr A.J.C. Erwee
en ds R.T.G. Boesak (broer
van Allan Boesak) lieten we
ten dat zij niet aan het avond
maal konden deelnemen, om
dat „we sommige van onze
broeders hier niet van harte
kunnen aanvaarden". Zij
doelden hiermee op de afge
vaardigden van de (blanke)
Nederduitse Gereformeerde
Kerk en die van de (zwarte)
Nederduitse Gereformeerde
Kerk in Afrika die „ons niet
steunden toen wij het apart
heidsregime onomwonden af-
Katholieke
New Yorkers:
abortus
heel gewoon
Een opinieonderzoek, uitge
voerd door de organisatie
„Planned Parenthood", heeft
aan het licht gebracht dat
driekwart van de in New
York wonende rooms-katho-
lieken van mening is dat aan
een zwanger geraakte vrouw
de vrije keus moet wofden ge
laten of zij abortus wil of niet.
Niet minder dan 73 van de
ondervraagde gelovigen is die
mening toegedaan. Van de
katholieken die ten minste
eenmaal per week naar de
mis gaan, is 61 deze mening
toegedaan.
Een tweede vraag betrof het
gebruik van voorbehoedmid
delen. Hiertegen blijkt „geen
enkel bezwaar" te worden ge
koesterd door 91 van alle
rooms-katholieken en 85
van de geregelde kerkgan
gers.
„Het afwezig zijn van mo
rele visie in het interna
tionale optreden van de
Verenigde Staten kan zo
wel moordend zijn voor
onze waarden als voor
onze belangen". Dat was
de boodschap, die de
aartsbisschop van Chica
go, kardinaal Joseph L.
Bernardin, onlangs
bracht in een forumge
sprek met personeel van
het Amerikaanse ministe
rie van Buitenlandse Za
ken. De pers mocht er
niet bij zijn, maar de rede
van de kardinaal is thans
wel vrijgegeven.
De kardinaal uitte scherpe
kritiek op de heimelijke acties
van de Verenigde Staten in
Nicaragua en vond, dat het
niet binden van de hulp aan
El Salvador aan handhaving
van de mensenrechten daar,
uit den boze is. Om de proble
men in Midden-Amerika op
te lossen is een dialoog met
Cuba „als drijvende kracht in
dat gebied" wenselijk.
De kardinaal betrok ook het
kernwapenprobleem in zijn
rede en herhaalde de samen
met aartsbisschop John
O'Connor van New York be
gin juli in een hoorzitting van
de congrescommissie afgeleg
de verklaring, waarin het
Amerikaanse episcopaat zich
De bisschoppen zijn van me
ning dat er een nauw verband
moet worden gelegd tussen
morele principes en politieke
keuzen. „Dat is niet alleen
mogelijk maar ook noodzake
lijk, omdat wat er nu te zien is
aan Amerikaanse politiek je
gens El Salvador en Nicara
gua moreel verkeerd is en po
litiek gezien zichzelf straft",
aldus de kardinaal. Daarom
moet ontplooiing van Ameri
kaanse militaire macht wor
den ingekapseld in een breder
streven naar dialoog en on
derhandelingen, vindt kardi-
naai Bernardin.
voorzitter van de Lutherse Wereldfederatie is gis
teren in Boedapest de leidende bisschop van de Hongaarse Lu
therse kerk Zoltan Kaldy (65) gekozen. Het is voor het eerst
sinds haar oprichting dat de LWF zal worden geleid door een
kerkleider uit Oost-Europa.
De assemblee van de Lutherse kerken heeft met deze benoe
ming de gewoonte gehandhaafd om de nieuwe voorzitter te
kiezen uit de Kerk die gastheer is van de algemene vergade
ring. Kaldy kreeg, in een tweede stemronde, de steun van 173
van de in totaal 312 stemgerechtigde afgevaardigden. Tegen
kandidaat was mevrouw Bodil Soelling. Op haar werden in de
tweede ronde 124 stemmen uitgebracht.
Zoltan Kaldy volgt de Tanzaniaan Josiah Kibira op, die voor
zitter was sinds 1977.
Kaldy begon zijn werk als bisschop van de Hongaarse Lutherse
kerk in 1958. Hij toonde zich van meet af aan voorstander van
wat hij noemde „diakonale theologie" als basis van de verhou
ding tussen Kerk en Staat. De Kerk moet zijns inziens elke ge
dachte aan heerschappij laten varen en een dienende functie
vervullen.
De nieuwe LWF-voorzitter heeft door zijn optreden en uitla
tingen dikwijls kritiek opgeroepen. Zijn buigingen naar Mos
kou zijn hem, ook binnen zijn eigen kerk, niet altijd in dank
afgenomen. De kritiek hierop klonk luider dan de kritiek op
zijn lidmaatschap van het Hongaarse parlement waarvan
meer bisschoppen lid zijn. Zo noemde Kaldy in 1980 de Russi
sche bezetting van Afghanistan „een nederlaag voor het kapi
talisme". In sommige kringen in zijn eigen Kerk geldt hij als
een harde en compromisloze man, die zijn „diakonale theolo
gie" als officiële leer van de Kerk krachtig doorzet.
Theologische tegenwerpingen, ook als ze een loyale houding
tegenover de staat niet ter discussie stellen, vinden bij hem
geen genade als ze niet kunnen worden gedekt door het begrip
„diakonie", dat overigens in de bijbel op onderscheiden wijze
wordt gebruikt en ook zeer verscheiden wordt beoordeeld in
ethiek en kerkleer. Kritiek op deze „diakonale theologie"
wordt dóór bisschop Kaldy uitgelegd als vijandschap tegenover
de Staat, met alle gevolgen van dien. Hij toont zich onomwon
den voorstander van samenwerking met marxisten, wat bij
voorbeeld tot uiting komt in zijn steun aan de Christelijke Vre
desconferentie en aan de gezinspolitiek en de arbeidsmoraal in
de socialistische planeconomie.
„Maar toch blijft elke preek in de 300 Hongaarse gemeenten
steeds we'er kritiek, al is het ook indirecte kritiek op het mar
xisme, omdat de predikanten zondag na zondag de boodschap
brengen van de levende God", heeft Kaldy eens verklaard.
Macaroni met
paprika en
boterhamworst
ijsbergsla vla
met bitterkoekjes
De benodigdheden voor
twee zijn: 250 g volkoren)
macaroni, zout, 1 grote ui,
1 lepel olie, sambal, boem-
boe saté, (knoflook), 1 pa
prika, 100 g boterhamworst
in 2 plakken, selderij, pe
terselie, ketjap, aroma;
ijsbergsla, 2 lepels azijn,
zout, peper, suiker, mos
terd, iets ui, 1 lepel olie, 1
hardgekookt ei, 1 tomaat
0,5 liter melk, 25 g custard,
30 g suiker, 4 bitterkoekjes,
(2 lepels rum).
Kook de macaroni gaar vol
gens de gebruiksaanwijzing
op het pak. Begin direct na
het opzetten van de macaro
ni de kleingesneden ui te
fruiten in de olie met iets
sambal, boemboe saté en des
gewenst met geperste knof
look. Gebruik hiervoor een
ruime braadpan en een klein
vuur. Schep de ui regelmatig
om, wacht tot hij lichtbruin
is en doe er dan de kleinge
sneden paprika bij. Bak de
paprika enige minuten mee.
Voeg vervolgens de gare en
uitgelekte macaroni toe en
de in blokjes gesneden boter
hamworst, fijngeknipte sel
derij en peterselie. Laat het
macaroni -m engs el op een
klein vuur, regelmatig om
scheppend, warm worden en
maak het in die tijd op
smaak af met zout, ketjap en
aroma.
Snijd de ijsbergsla in repen
van circa twee centimeter,
was die en laat ze uitlekken.
Maak een sausje van azijn,
zout, peper, suiker, mosterd,
fijngesneden ui en olie en
meng er de sla door. Garneer
met ei en tomaat.
Zet de helft van de melk op.
Meng custard', suiker en wei
nig koude melk tot een pap
je, schenk daar wat hete
melk bij en doe het in de
pan. Laat de vla aan de kook
komen, doe er van het vuur
de overige koude melk bij en
laat haar koud worden.
Week de bitterkoekjes in
melk of rum, maak ze fijn en
schep ze door de vla.
JEANNE
BONSAI'S,
CHIPS EN
SAMOERAI-
ZWAARDEN IN
ROTTERDAMSE t rj
DOELEN
ROTTERDAM In de
Rotterdamse Doelen lo
pen tientallen Japanners
druk af en aan met pa
pieren, dozen, borden.
Niet gestoord door al
deze bedrijvigheid pun
nikt een oude gebitloze
man aan grillig gevorm
de miniatuurboom. In de
concertzaal is een jongen
van het jeugdorkest uit
Tokio ingedut, terwijl
zijn makkers hun parti
tuur repeteren. Op zijn
bezwete t-shirt staat: „I
am the first violin".
Het is dinsdagmiddag en
de manifestatie „Japan
van binnen" moet klaar.
Het nog wat ongeorden
de interieur van de Doe
len wordt met inzet van
Japanse vlijt en zorgvul
digheid gereed gemaakt
voor de opening de vol
gende morgen (vanmor
gen dus). Samoerai-
zwaarden worden nog
wat bijgepoetst. Een me
dewerker van de Vereni
ging voor Japanse Kunst
typt op een label: „Net-
suke, rat met een boon".
En in de gangen zoemt
over de stenen plavuizen
een onvermoeibare
poetsmachine, uiteraard:
van Japanse makelij.
„De Japan-manifestatie gaat
nu pas echt beginnen" vertelt
Kees Bodehof, één van de or
ganisatoren. „Wie de komen
de negentien dagen de Doe
len bezoekt krijgt een rede
lijk beeld van de Japanse tra
ditie èn van Japan zoals dat
er vandaag uitziet. Daarnaast
zijn er elke avond Japanse
voorstellingen en concerten".
Het eerste gedeelte van de
manifestatie, de Edomachi,
was in elk geval een succes.
Ruim 170.000 mensen hebben
inmiddels deze naast de Doe
len nagebouwde straat uit het
tijdperk van de Shogun be
zocht. De vandaag geopende
tentoontelling moet aan deze
manifestatie een nieuwe im
puls geven.
jËjktorfSÈÊL. f den in Den Haag in ^uaran*
Een 150 jaar oude bonsai, een uiterste vorm van het naar zijn hand zetten van de natuur door de
mens. Oud en nieuw gaan in dit opzicht in de Japan-manifestatie hand in hand: ook bij een
computer-horloge gaat het erom de dingen terug te brengen tot hun essentie.
In de combinatie van oud en
nieuw: bonsaiboompjes ën
microchip, Japanse vliegers
en sythesizermuziek, oude
wapens en demonstraties van
modern karate denken de or
ganisatoren van de Japan
manifestatie een formule te
hebben gevonden, die vele
zal interesseren.
Verstilde cultuur
„Het beëld dat de meeste Ne
derlanders van Japan heb
ben", veronderstelt Kees Bo
dehof „berust op een ideaal
van verstilde cultuur en per
fectie. Maar Japan is ook
commercialiteit, uitbundig
heid en micro-elektronica. Al
deze elementen willen we
aan bod laten komen. Vanuit
Japan is daar dankbaar op
ingespeeld".
Een commercieel geurtje kan
de Japan-manifestatie der
halve niet ontzegd worden.
Naast een expositie over oud
speelgoed staat een opgepoet
ste Mazda. Een Nederlandse
handelaar in natuurvoeding
verkoopt pakken gerst en
tofu naast een uitstalling van
traditionele rijstdrank-vaten.
Een prima illustratie wellicht
van de aanleiding voor de
manifestatie: 375 jaar han
delsbetrekking tussen Japan
en Nederland.
Concerten
Maar „Japan van binnen"
bestaat niet uitsluitend uit
uitstallingen. Naast de kunst
tentoonstellingen, films en
presentaties van Japanse ste
den en bedrijven zijn er in
het congres- en expositiecen
trum tegenover het Centraal
Station overdag en 's avonds
de meest uiteenlopende de-
v^orstellingen
e zien en te be-
Zo worden vanaf vanavond
tot zaterdag voorstellingen
gegeven van het Japanse
Noh-theater door de groep
„Hosho-Noh". Noh-theater,
een ingetogen combinatie
van spel, zang en dans, is de
oudste nog levende theater
vorm in de wereld en vindt
zijn oorsprong in de 14e
eeuw. In het weekeinde zijn
er verder twee uitvoeringen
van Japanse liederen door de
sopraan Hiroko Motomiya.
Het programma van vandaag
wordt geopend door het Ku-
mamoto Jeugd Symfonie Or
kest met Japanse klassieke
composities en de vijfde sym
fonie van Beethoven.
Op eigen kosten
„Veel Japanse groepen, bij
voorbeeld het jeugdorkest,
zijn hier geheel op eigen kos
ten en op eigen initiatief
heengekomen", vertelt Kees
Bodehof ingenomen. „De Ja
panners stellen er werkelijk
veel eer in hun cultuur uit te
dragen. De tentoonstelling
van Bonsai-boompjes bijvoor
beeld, is ook naar Japanse
maatstaven uniek. Sommige
miniatuur-boompjes zijn
meer dan honderd jaar oud.
Ze moesten eerst drie maan
den in Den
voordat
exposeren".
Een interessant onderdeel
.Japan van binnen"
vormt verder een verzame
ling Japanse kunst- en ge
bruiksvoorwerpen, bijeenge
bracht door de Vereniging
voor Japanse Kunst in Ne
derland en het Rijksmuseum
voor Volkenkunde in Lei
den. Op deze expositie onder
meer Japanse antieke pren
ten, porcelein en aardewerk,
zwaarden, lakvoorwerpen en
miniatuur-sculpturen (netsu-
ke's) waaruit steeds weer het
vakmanschap en traditionele
kundigheid van de Japanse
kunstenaar en handwerker
blijkt.
Meer gekruide ingrediënten
van de Doelen-manifestatie
zijn demonstraties zwaard-
vechten, boogschieten en
vechtsport door Nederlandse
en Japanse leraren en een
concert van sythesizer-mu-
ziek door het Roland-orkest
uit de Japanse havenstad
Osaka. Verder kan het pu
bliek actief deelnemen bij de
monstraties papiervouw- en
bloemschikkunst.
Zakelijk
Zo op hét oog mag de Japan
manifestatie een zomerse
speelse aangelegenheid lij
ken, de intiatiefnemers (on
der meer de ministeries van
economische zaken en wvc
en de gemeente Rotterdam)
hebben ook zakelijke doelen
voor ogen. „De Japan-mani
festatie moet uiteindelijk een
bijdrage leveren aan de goe
de verstandhouding en han
del tussen Japan en Neder
land", zo verduidelijkt Kees
Bodehof.
Cultuur en handel gaan vol
gens hem hand in hand. „Als
je ziet, dat Japanners hon
derd jaar lang een plant elke
dag tweemaal water geven
en snoeien om er een perfec
te miniatuur-boom van te
kunnen maken... Zoiets wekt
ontzag. Maar met een Japans
miniatuur computer-horloge
is het niet anders. Die manier
van denken: dingen terug
brengen tot hun essentie-
Dat is nou typisch Japans".
PAUL KOOPMAN
lemaal ééns ben ik het met
Mr. de Man als hij zegt dat de
tijd voor een goed tijdschrift
gekomen is. Wie weet
Bevrijdingstheologie
De bevrijdingstheologie is een
springplank voor vele revolu
ties geweest, waarbij totalitaire
Polarisatie(2)
Ik ben het helemaal eens met
Mr. de Man als hij schrijft dat
deze krant een goede is, die
ook op een goede manier
nieuws uit de kerken brengt.
Ook ga ik helemaal met hem
mee als hij zegt dat polarisatie
iets héél verkeerds is. Maar....
ik verbaas me er iedere keer
wéér over dat wij onmiddellijk
naar de pen grijpen als we me
nen iets fouts „in eigen gelede
ren" te moeten constateren.
Een vraag aan briefschrijver
zou kunnen zijn: „U leest
waarschijnlijk ook veel andere
bladen en tijdschriften. Daarin
leest u met regelmaat negatief
over ónze kerk of over óndere
kerken. Hebt u toen ook met
een geschreven?" Ook ik ben
lezer van het Katholiek
Nieuwsblad. Het is zeker geen
concurrent van deze krant,
want veel „nieuws" vind je in
het Nieuwsblad niet. Wél ge
richt nieuws over onze kerk.
Wél uitvoerige artikelen over
Liturgie. Daarom: het Katho
liek Nieuwsblad is een uittste-
kende aanvulling op deze
krant, al hoef je het zeker niet
altijd eens te zijn met de in
houd van het Nieuwsblad. Ik
vind het evenwel unfair om
op grond van een ingezonden
brief (in dit geval in het Ka
tholiek Nieuwsblad) een krant
of tijdschrift te beoordelen.
Ook in deze krant tref ik wel
eens brieven aan van lezers,
waarmee ik het oneens ben.
Dat doet evenwel niets af aan
de kwaliteit van de krant. He-
maakten
heid
beste
stand
regimes dankbaar gebruik
de onervaren-
kerkleiders, die het
or hadden. De toe-
i vele volken is daar
door slechter dan ooit. Einde
lijk heeft de kerk dan ook
deze theologie leren wantrou
wen, nu ook uit Nicaragua de
waarheid doordringt die door
een onjuiste berichtgeving tot
dusverre werd achter gehou
den. Radicale elementen sloe
gen op het jusite moment bloe
dig toe op het tijdstip dat men
vertrouwen in hen kreeg en
de kerk meewerkte. Daarom
zijn de goede bedoelingen ook
van priester Verbeek ver
dacht, nu hij de EG is binnen
gekomen teneinde daar de zo
genaamde maatschappelijke
gerechtigheid te bevorderen,
die uiteindelijk de totale ont
wrichting van het Westen zal
bewerkstelligen. Gebrek aan
eensgezindheid verlamt het
episcopaat om een vaste koers
aan te houden en bepaalde
geestelijken te begeleiden. Ge
zag is nog altijd de beste ga
rantie voor onze democratie.
Bedankt
Vanuit Pakistan zeer hartelij
ke dank voor uw royale gift
voor ons ziekenhuisje dat nog
een droom is. Uw mededele-
ven doet me geweldig goed en
spoort mij aan om mijn werk
met nog meer liefde voort te
zetten.
Lieve groet van uw zeer dank
bare
Enkele buien
Het weer wordt morgen enigs
zins wisselvallig. Dit is te wij
ten aan een depressie die van
de oceaan over Engeland naar
het noorden trekt. Met deze
depressie komt tijdelijk bewol
king mee, waaruit plaatselijk
enkele buien kunnen vallen.
Overigens mag ook op perio
den meizon gerekend worden,
waarbij de temperatuur in de
middag tot 22 graden kan stij
gen, een normale waarde voor
de tijd van het jaar. Ook na
morgen blijft het weer wissel
vallig met af en toe buien. De
temperatuur ondergaat maar
weinig verandering en schom
melt rond de 21 graden.
Vooruitzichten voor
de vakantielanden
Zuid-Scandinavië, Denemar
ken:
Flinke zonnige perioden. Lo
kaal een regen of onweersbui.
Middagtemp. meest tussen 20
en 25 gr.
Britse Eilanden:
Veel bewolking en enkele bui
en. Middagtemp. van 18 gr in
het noordwesten tot 24 gr in
het zuidoosten.
Duitsland, Benelux:
Af en toe zon en een enkele
bui. Middagtemp. 22 - 28 gr.
KL*
op
Frankrijk:
Morgen in het westen en
vrijdag ook in het midden
kele buien, overigens zonnig.
Middagtemp.
van 20 gr in het uiterste wes
ten tot 24 ét 30 gr elders.'
Alpengebied:
Af en toe zon en enkele lokale
regen of onweersbuien. Mid-
dagtemperaturen in de dalen
25 - 30 gr. 0-gr-grens op 3400
3800 m hoogte.
Spanje, Portugal:
Zonnig, in het noordwesten
echter bewolking met kans op
een bui. Middagtemp. van 23
Italië, Adriatische kust:
Aanhoudend zonnig en warm
tot zeer warm. In het noorden
mogelijk een lokale onweers
bui. Middagtemp. van 28 gr bij
zee tot 30 ét 35 gr landinwaarts,
Weerrapporten van vanmorgen 07.00 uur.
temp temp «lag
Stockholm onbew.
Casablanca ort)ew.
