D-Day op grootse
wijze herdacht
Sovjet-Unie haalt langs
illegale weg micro
technologie uit VS
Iran waarschuwt
Saoedi-Arabië
tegen inmenging
in Golfoorlog
Heftig debat tussen
Mondale, Jackson en Hart
295,-
225,-
385,
490,-
595,-
650,-
695,-
giITENLAND
ftricLcGomant
DONDERDAG 7 JUNI 1984 PAGINA 11
-> willen opheldering over
lidafrikaans vredesvoorstel
T>egHINGTON De Amerikaanse staatssecretaris
°PTOUitenlandse zaken voor Afrika, Chester Crocker,
'S^ekt binnenkort naar Rome waar hij de Zuidafri-
ise regering opheldering zal vragen over haar nieu-
ïitiatief inzake de kwestie-Namibië. Dit is gisteren
izaghebbende kringen in Washington vernomen,
verluidt zal Crocker maandag of dinsdag in Rome
vestie aankaarten met premier Botha, die op het
[blik bezig is met een rondreis door Europa. Van-
bnd is Botha in Brussel aangekomen. Het voorstel
premier Botha houdt in dat Zuid-Afrika zich bin
twee maanden uit Namibië terugtrekt, als de vijf
en van de Westerse Contactgroep (VS, Groot-Brit-
jië, Frankrijk, West-Duitsland en Canada) de ver-
woordelijkheid voor het bestuur en de defensie van
jebied overnemen. In tegenstelling tot de afwijzen-
iacties in Bonn, Londen en Ottawa is van Ameri-
zijde nog niet gereageerd op het aanbod.
Argentinië wil Iran
oorlogbodems verkopen
LONDEN Argentinië onderhan
delt met Iran over de verkoop van
twee in Groot-Brittannië gebouwde
oorlogsschepen en heeft de regering
in Teheran al meer dan 100 tanks
verkocht. Dit heeft het Britse mili
taire vaktijdschrift „Jane's Defense
Weekly" in zijn jongste editie ge
meld. Het besluit van Argentinië de
twee schepen te verkopen is volgens
Jane's het gevolg van het nieuwe
aankoopbeleid van de Argentijnse
strijdkrachten. Na de strijd om de
Falkland Eilanden is men overge
schakeld van Brits materiaal op
Franse militaire, electronische en
communicatie-apparatuur.
Nicaragua voorspelt
invasie door VS
MANAGUA In Nicaragua zijn
gisteren alle militaire verloven in
getrokken, omdat de Verenigde
Staten een grootscheepse aanval op
het land van plan zouden zijn. Vol
gens minister van defensie, Hum-
berto Ortega, hebben de Amerika
nen plannen voor grootscheepse
aanvallen op Nicaraguaanse steden,
onder het dekmantel van de mili
taire manoeuvres die ze dit jaar in
het buurland Honduras houden.
Vermoed wordt dat het intrekken
van de verloven van alle Nicara
guaanse militairen te maken heeft
met de toegenomen activiteit van
door de CIA gesteunde rebellen.
Italië verbiedt
duivenschieten
ROME De Italiaanse re
gering heeft het schieten
op duiven als sport verbo
den. Zij reageerde hiermee
op de talrijke protesten die
loskwamen nadat vorige
maand in Montecatini een
wedstrijd om het wereld
kampioenschap in deze
„sport" was gehouden. De
deelnemers schoten bij die
gelegenheid ongeveer
4.000 losgelaten dieren uit
de lucht. Italië was het
enige land in de Europese
Gemeenschap waar dui
venschieten als sport nog
was
VEERZIEN OUD-STRIJDERS OP NORMANDISCHE STRAND
n fan onze correspondent Bob
in Huët)
TAH BEACH „Wij
-Ragen de verantwoorde-
jkheid voor de vrede.
d%t is or\ze taak die te
^jndhaven. Laten we
jnDoit vergeten met welke
i$op en wat voor plichts-
nbvoel de bevrijders van
'a^iropa hier aan land
wamen. Wij herdenken
^indaag hun verwachtin
gen voor een betere toe-
comst. Laten wij het ver
bouwen van al die man
den nooit beschamen",
^jet deze oproep tot vrede be-
etbot de Franse president Mit-
jrrand gisteren op het histo-
pche strand van Utah de
jechtige herdenking van de
tallieerde invasie in Nor-
landië. Het was op de plek
J|aar precies 40 jaar geleden
p troepen van het 7e Ameri-
panse Legerkorps voet aan
ral zetten en samen met hun
pndgenoten een offensief be
tonnen, die uiteindelijk zou
^iden tot de ineenstorting
fan het Derde Rijk. In zijn
:ede zei Mitterrand verder
Öat de overwinning van de
'IleaJlieerden wellicht nooit
>»u zijn" gekomen zonder de
lteun en de strijd van het
jjussische volk, dat „op heroï-
jhe wijze heeft bijgedragen
ïn de totale victorie'",
ie met uiterst strenge veilig-
°feidsmaatregelen omgeven
sïe verjaardag van D-day
^erd bijgewoond door nog ze-
jen andere staatshoofden. De
d'ranse regering, die elk risico
Vilde vermijden, had ruim
§*.000 veiligheidsagenten en
1fti\itairen op de been ge
dacht. Op een tribune op het
"ftrand zaten ondermeer ko-
Sfingin Beatrix, de Ameri-
laanse president Reagan, de
fritse koningin Elizabeth,
emier Trudeau van Canada,
■esident Mitterrand, koning
- Ridewijn, groothertog Jan
i in Luxemburg en de Noorse
ining Olaf. Zij aan zij geze-
n symboliseerden zij de
nsgezindheid waarmee de
allieerden 40 jaar geleden
iropa bestormde om af te
kenen met het nazisme. An-
re bevrijders van het eerste
ir, de Polen, Tsjechen, De
in en Grieken, waren giste-
n vertegenwoordigd door
in ministers van defensie,
•halve een driehonderdtal
lodigden van hoge militai-
en civiele rang waren op
tah-beach ook zo'n 130 am-
issadeurs uit alle landen
nwezig.
ilitaire manifestatie
an de rede van president
itterrand ging een indruk-
ïkkende militaire manifes-
;ie op Utah-beach vooraf,
laraan werd door leger,
chtmacht en marine van de
De Britse koningin Elizabeth en de Franse president Mitter
rand leggen gezamenlijk een krans bij het monument voor de
gevallenen op de begraafplaats van Bayeux.
President Reagan tijdens het spelen van het Amerikaanse
volkslied op de Amerikaanse begraafplaats bij „Omaha Be
ach".
acht gealliëeerden deelgeno
men. Voor Nederland spron
gen negen parachutisten bo
ven het strand af en werden
de honneurs op het strand
waargenomen door 47 man
van het trompetterskorps der
cavalerie en 37 soldaten van
het garderegiment Prinses
Irene. Deze is voortzetting
van de Prinses Irenebrigade,
die in augustus 1944 in Nor-
mandië landde en vervolgens
deelnam aan de bevrijding
van de rest van Frankrijk en
later België en Nederland
binnentrok. Voor de kust lag
een achttal oorlogsbodems,
waaronder het Nederlandse
fregat de HMRS Callenburg.
Onder de vele duizenden aan
wezigen was een groot aantal
Nederlanders, dat de oorlog
aan den lijve had meege
maakt. De meesten van hen
waren erg onder de indruk
van de herdenkingsceremonie
die onder goede weersomstan
digheden plaats had. ,.Ik ben
erg gelukkig dat ik dit mee
heb mogen maken", zei Her
man van Hasselt, een oud-
-verzetsstrijder uit Heerlen.
Hij behoorde tot een vier man
sterke afvaardiging van de re
gio-Limburg. „Wij hadden
wel met 100 man willen ko
men, maar er was helaas geen
plaats meer!, aldus van Has
selt, die zei blij te zijn dat de
Duitsers niet waren uitgeno
digd voor deze herdenkings
bijeenkomst. „Bij elke andere
ceremonie waren ze welkom
geweest, maar hier hebben ze
niets te zoeken. Gelukkig
hebben de Duitsers het res-
pekt gehad niet te komen",
aldus de oud- verzetsstrijder.
De voormalige pilotenhelper
Peter de Winde uit Amster
dam was zichtbaar geroerd
door de woorden van presi
dent Mitterrand. „Een gewel
dige toespraak", vond hij, „de
Franse president trok het
naar het niveau van een Eu
ropese eenwording. Natuur
lijk is dat toekomst. Alleen
een eenheid onder de Europe
se volkeren rechtvaardigt de
offers van 40 jaar geleden".
Oud-strijders
Al ging de meeste aandacht
natuurlijk uit naar de herden
king op hoog niveau, het ont
roerendst waren toch de ont
moetingen tussen de oud-strij
ders, die uit alle hoeken van
de wereld naar Normandië
waren getogen. Zo kon het
gebeuren dat Herbert Hicks,
een Amerikaanse infanterist,
die op het zuidelijker gelegen
„Omaha Beach" landde, in
eens oog in oog kwam te staan
met Heinz Severloh, een
Duitse mitrailleurschutter, die
hem destijds opwachtte. „Ik
ben blij u te zien!, zei de Duit
ser. „Dus jij was het die toen
op mij schoot", antwoordde de
Amerikaan gespeeld boos.
„Weet je dat je me toen in
mijn broek hebt laten doen
van angst". „Ik weet het",
antwoordde de Duitser, „ik
deed ook in mijn broek". Ze
omarmden elkaar, waarna
Heinz Severloh zei: "Ik ben
blij dat jullie zijn geland. Ik
weet nu dat ik in een vrij
Duitsland leef en dat dank ik
aan jullie". Breed lachend po
seerden beiden voor de foto-
De Franse radio meldde giste
ren, dat in verband met de
bijzonder scherpe veiligheids
maatregelen zo'n dertigdui
zend inwoners van Norman
dië tijdens de plechtige her
denking „huisarrest" hadden
gekregen. Ondanks alle onge
makken was de Normandi-
sche bevolking toch wel inge
nomen met de D-Day herden
king. „Maar het moet niet te
lan£ duren" verzuchtte een
caféhouder. Een postbode kon
wegens de drukte en de vei
ligheidsmaatregelen slechts
gedeeltelijk zijn ronde doen.
„Gelukkig begrijpen de men
sen dat allemaal, maar eigen
lijk hadden wij een nationale
vrije dag moeten hebben", zo
stelde hij voor.
JSKE EN WISKE DE LIEVE LILLEHAM
LOS ANGELES Na het
optrekken van de kruit
damp in Californië, waar
senator Gary Hart in de
voorverkiezingen een gro
te overwinning op Walter
Mondale behaalde, is tus
sen beide Democratische
kandidaten een heftig de
bat losgebroken over de
vraag of Mondale wel of
niet een meerderheid op
de conventie achter zich
heeft.
Volgens Hart, daarin gesteund
door Jackson, beschikt Monda
le na alle voorverkiezingen
niet over het benodigde aantal
van 1.967 kiesmannen. Monda
le zegt daarentegen dat hij de
steun heeft van ruim 2.000 af
gevaardigden. Hij heeft een
aantal kiesmannen benaderd
die zich nog niet officieel voor
één van de kandidaten hadden
uitgesproken. Uit die contac
ten heeft hij, naar eigen zeg
gen, opgemaakt dat hij op de
conventie in San Francisco
wel op de vereiste meerder
heid kan rekenen.
De leiders van de Democrati
sche partij hebben een harts
tochtelijk beroep gedaan op
Hart en Jackson de strijd te
staken en eensgezind de nomi
natie van Mondale te steunen.
Zowel Hart als Jackson heb
ben echter laten weten daar
niets voor te voelen. „Het is
niet voorbij; we gaan verder",
was kort en kernachtig de re
actie van Hart.
LONDEN Op een
strand ergens in de Vere
nigde Staten1 spoelde een
paar maanden geleden
een vreemd voorwerp
aan, dat de inscriptie
droeg „eigendom van de
Academie van Weten
schappen van de USSR".
Het bleek hier om een
soort sonar-boei te gaan,
die in staat is geheime
Trident onderzeeërs op te
sporen. Het succes van
deze Tridents berust op
het feit dat de vijand niet
weet waar de onderzeeër
zich bevindt. Bij nader on
derzoek kwam aan het
licht dat de boei gebruik
maakte van uit het Wes
ten afkomstige micropro
cessors, die zeer nauwkeu
rig waren gekopieerd.
Zelfs zó nauwkeurig, dat
in een geval ook de fouten
exact waren overgeno
men.
Het probleem van onrechtma
tige overneming van technolo
gie, of liever gezegd het pro
bleem hoe te voorkomen dat
geavanceerde Westerse (lees
Amerikaanse) technieken in
de handen van de Russen val
len, is een punt dat niet op de
agenda van de economische
conferentie die morgen in
Londen begint, te vinden zal
zijn. Dat wil nog niet zeggen
dat de VS het niet belangrijk
genoeg zou vinden.
Het tegendeel is zelfs het ge
val, want de VS zoeken al tij
den naar een oplossing voor
dit probleem. Maar het laatste
dat president Reagan wil is
een herhaling van de bittere
strijd die er ontbrandde toen
deze kwestie twee jaar geleden
tijdens de conferentie in Ver
sailles aan de orde kwam. Het
ging toen om Amerikaanse
technologie, die in verband
met de aanleg van de Trans-
ADVERTENTIE.
4 DAGEN BERLIJN
Vertrek 17 juni a s.
incl. excursies West- en
Oost-Berhjn. Rijksdagge
bouw etc.
3 DAGEN PARIJS
Vertrek 15 en 22 juni a.s.
incl. excursies o.a. Folies-
Bergère, Fontamebleau,
Louvre.
10 DAGEN MALGRAT,
SPANJE
Vertrek 11,18 juni a.s.
Pendelbus verblijf vol pen
sion.
10 DAGEN MALGRAT,
SPANJE
VertrekSl, 18junia.s.
Overnachting heen- te
rugreis, incl. excursies
Barcelona, Tossa, Blanes,
Torderaetc., verblijf volpen-
10 DAGEN LECHTAL,
OOSTENRIJK
Vertrek 18 juni a.s.
incl. excursies 3-passen-
tocht, Bodensee en Liech
tenstein.
6 DAGEN WALES
Vertrek 30 juni a.s.
incl. excursies geb.huis
Shakespeare, Caemar von
Ie, Wedgwood fabriek
etc.
8 DAGEN BRETAGNE,
FRANKRIJK
Vertrek 30 juni a.s.
ïnci excursies Bayeux, Mon,
St. Michel, Menhirs van Car
nacetc., incl. reisfeiding.
Inlichtingen en boekingen
070-190882maandag t/m
vrijdag van 9 tot 16 uur of
persoonlijk in onze stads-
vestiging Spuistraat 71/
hoek Spui, Den Haag.
«^SIJTHOFF PERS
Siberische oliepijplijn naar het
Oostblok geëxporteerd werd.
Toezicht
Het onderwerp werd toen al
leen behandeld op president
Reagans aanhoudend verzoek
en de aanwezige landen be
loofden uiteindelijk „toezicht
te zullen houden" op de export
van strategisch belangrijke
goederen. De VS beschouwden
dit als een overwinning, maar
Europa bracht geen wezenlijke
verandering in de gang van
zaken. „Toezicht houden" is
namelijk iets heel anders dan
de export verminderen. Euro
pa reageerde dan ook woedend
op de aankondiging van de VS
dat het export-embargo van
technologie ook van toepassing
was op Europese firma's die
met Amerikaanse licenties
werkten.
De VS zijn nu dan ook meer
dan ooit van plan vooruitgang
te boeken in het voorkomen
van een illegale technologie
overdracht. Waarschijnlijk zal
het probleem echter pas aan
de orde komen in de GATT,
de westerse organisatie die een
aantal spelregels heeft opge
steld voor de internationale
handel.
Volgens Richard Perle, de
Amerikaanse onderminister
van defensie, leeft het Westen
in de veronderstelling dat,
hoewel Rusland meer geld uit
geeft aan defensie, de Russi
sche technologische ontwikke
lingen op een lager pitje staan
dan die van de VS. De VS zou
den immers de nieuw ontwik
kelde technieken sneller toe
kunnen passen op militair ge
bied en zo de Russen telkens
een stap voor zijn. In werke
lijkheid ligt de zaak wel even
anders. De Sovjet-Unie is na
melijk in staat Amerikaanse
technologische ontwikkelin
gen sneller toe te passen dan
de VS zelf. Het land weet via
legale of illegale weg de
nieuwste geïntegreerde scha
kelingen te bemachtigen. De
legale methode houdt in dat er
in het Westen uiterst moderne
computers worden aange
schaft. Het illegale pad wordt
bewandeld door een keten van
nep-organisaties, die over de
hele wereld te vinden zijn en
die de Sovjet-Unie een regel
matige aanvoer van technolo
gische informatie bezorgen.
Het hele probleem is de laatste
tijd nog eens extra in de be
langstelling komen te staan
door de enorme vlucht die de
ontwikkeling en verkoop van
micro-computers, die vaak ge
bruik maken van de nieuwste
ontwikkelingen op het gebied
van de chips, heeft genomen.
In de VS wordt nog steeds ge
zocht naar een man, die in z'n
eentje een netwerk van nep-
organisaties over de hele we
reld had opgezet en op die ma
nier een illegale exportroute
naar de Sovjet-Unie had ge
creëerd. Volgens Perle is zijn
geval slechts het topje van de
ijsberg. „De Russische silico
nen-vallei bestaat voor het
grootste gedeelte uit Westerse
produkten".
Tijdrovende procedures
Vraag blijft hoe het mogelijk is
dat de Sovjet-Unie Ameri
kaanse micro-technologie snel
ler kan toepassen dan de VS
zelf. Perle geeft als reden hier
voor dat er in de VS eerst een
aantal tijdrovende procedures
doorlopen moeten worden
voordat een nieuw ontwikkeld
produkt in de roulatie komt
In de Sovjet-Unie daarentegen
is de toepassing van nieuwe
ontwikkelingen op het gebied
van defensie een zaak van de
hoogste prioriteit, die boven
alles voorrang krijgt Het re
sultaat hiervan is dat in Rus
land een raket ontwikkeld is
die als twee druppels water op
de Amerikaanse Sidewinder
raket lijkt. Volgens Perle bete
kent dit dat er in de Sovjet
unie nu de nauwkeurigste in
tercontinentale raketten van
de wereld geplaatst staan.
De hoeveelheid geld die de VS
besteedt aan defensie groeit
nog steeds. De Amerikaanse
economie kan deze groei niet
bijbenen, met als gevolg dat
defensie in toenemende mate
beslag legt op Amerika's in
komstenbronnen.
Toch is de algemeen heersen
de opvatting in de VS dat er
niet bezuinigd mag worden op
de defensiepost. Er is eerder
sprake van een gevoel dat er
eigenlijk al te veel en te snel
bezuinigd is en dat men weer
op de Sovjet-Unie moet in
gaan lopen. Allen Wallis, pre
sident Reagans adviseur tij
dens de economische confe
rentie van deze week, zegt
hierover: „Het heeft geen zin
een economisch beleid te voe
ren als je dat beleid niet be
schermen kan."
Er zal op de economische con
ferentie in Londen weinig
over deze zaken gediscussieerd
worden. De conferentie is uit
eindelijk bedoeld om te praten
over zaken als het bouwen
van bruggen en niet over het
plaatsen van tijdbommen. De
VS hebben dan ook besloten
de zaak verder uit te zoeken
met behulp van de Cocom (een
commissie die multilaterale
export moet controleren) en de
GATT. Maar het spook van de
illegale overneming van tech
nologie zal ongetwijfeld toch
als ongenode gast op de confe
rentie in Londen aanwezig
zijn.
VICTOR KEEGAN
Copyright The Guardian
TEHERAN/BAGDAD Iran heeft gedreigd „met kracht te
zullen reageren", als Saoedi-Arabië opnieuw een Iraans ge
vechtsvliegtuig neerhaalt. Dinsdag werd „boven internationale
wateren" door de Saoedische luchtmacht een Iraanse Phantom
neergehaald, terwijl Iraanse vliegtuigen uitsluitend missies uit
voerden om de stabiliteit in het gebied te verzekeren. Met deze
verklaring van het Iraanse ministerie van buitenlandse zaken
werd vanochtend Saoedi-Arabië gewaarschuwd zich niet in de
Golfoorlog te mengen. Volgens Riaad bevond het neergeschoten
Iraanse toestel zich boven Saoedische territoriale wateren.
Intussen zijn beschietingen tussen Irak en Iran op eikaars steden
weer toegenomen. In Bagdad werd bekend gemaakt, dat van
nacht de Iraanse plaatsen Dezfoel, Masjed Soleiman en Naha-
vand zijn gebombardeerd. Deze bombardementen zouden, vol
gens Bagdad, een vergelding zijn voor de Iraanse beschieting
van gisteren van de zuidelijke havenstad Basra en drie andere
Iraakse grensplaatsen.
Terwiil de Golf-oorlog weer lijkt op te laaien en Irak sterk reke
ning houdt met Iraans offensief, wordt achter de schermen
koortsachtig gezocht naar een mogelijkheid om Iran te bewegen
naar de onderhandelinsgtafel te komen. In dit verband is mis
schien de boodschap van de Iraanse minister van buitenlandse
zaken, Vellayati, hoopvol, die gisteren door een hoge Iraanse
functionaris in Moskou werd overhandigd aan de Russische mi
nister van buitenlandse zaken, Gromyko. Zowel de Sovjet-Unie
als de VS willen een escalatie van de Golfoorlog voorkomen.
SALVADORAANS VERZET:
DUARTE WEIGERT DIALOOG
SAN JOSE Woordvoerders
van het Salvadoraanse verzet
hebben verklaard, dat presi
dent Duarte weigert vredesbe
sprekingen te beginnen met
het verzet, teriwjl hij deze tij
dens de verkiezingen in het
vooruitzicht had gesteld. Daar
om zal alleen een militaire op
lossing een einde kunnen ma
ken aan de nu al vier jaar du
rende burgeroorlog in El Sal
vador, aldus de woordvoer
ders. Eén van de radiostations
van het Salvadoraanse verzet
had vorige maand gepleit voor
besprekingen met Duarte zon
der dat er voorwaarden vooraf
zouden worden gesteld. Het
was de dat de guerrillabewe
ging instemde met een dialoog
met de machthebbers in El
Salvador.
