Evomst Ronald Reagan zet
ters gehucht op stelten
De moeizame geboorte van een
CDA-variant met NAVO-stempel
SShtf
ƒ210
BRUSSEL en BRUGGE
INENLAND/BUITENLAND
CeidóaOowumt
ZATERDAG 2 JUNI 1984 PAGINA 7
jiolse tv koopt
ritse film over
llidariteit
NDEN De Poolse televisie
ft een Britse televisieserie ge
ilt over de opkomst van het ïn-
jdels verboden vakverbond Soli-
teit. Het voor de communistische
priteiten zeer kritische stuk, „De
flratuur van de cirkel", is ge
kt in opdracht van het Britse te-
(siestation ..Channel Four". Het
koopcontract bepaalt dat de Pool-
jelevisie geen veranderingen in
ierie mag aanbrengen zonder toe-
nming van de makers. Het eerste
van de serie zou nog dit week
je op de Poolse tv worden ge-
d.
Intensieve
speurtocht naar
buitenaards leven
STANFORD Onderzoe
kers van de universiteit van
Stanford in Californiëin
gaan binnenkort zeer inten
sief speuren naar mogelijke
bewijzen van het bestaan
van leven buiten onze Aar
de. Ze zijn bezig met het
bouwen van een technisch
uiterst modern toestel, dat
één miljoen kanalen aftast
en analyseert of de uit de
ruimte komende signalen op
intelligent leven duiden. Het
toestel, een „spectrum analy
zer", zal begin 1988 voor ge
bruik gereed zijn.
Geslachtsziekten
worden epidemisch
in Derde Wereld
MONTREAL Ziekten die bij geslachtsver
keer worden overgebracht, vormen over de
hele wereld het grootste gezondheidsprobleem
en in de Derde wereld hebben zij epidemische
vormen aangenomen. Dit zegt de voorzitter
van een volgende maand in Montreal te hou
den conferentie van de Wereldgezondheidsor
ganisatie WHO, professor Richard Morisset.
Het meest alarmerend noemt Morisset de ver
spreiding van Chlamydia, een door bacteriën
veroorzaakte geslachtsziekte, die onvrucht
baarheid bij vrouwen en blindheid bij zuige
lingen veroorzaakt. Volgens Morisset lijden op
de gehele wereld 500 miljoen mensen aan
Chlamydia.
Film wordt
werkelijkheid voor
Braziliaanse „held"'
SAO PAULO Voor de 16-jarige Brazili
aanse Fernando Ramos da Silva is de film
waarin hij in 1980 speelde en waarmee hij
beroemd werd, werkelijkheid geworden.
In de film speelde Fernando een Brazili
aanse jongen, die in de strijd om te overle
ven uiteindelijk een moordenaar werd.
Sinds enkele dagen zit Fernando ook echt
in de gevangenis. Hij is aangehouden we
gens het plegen van een inbraak. Zijn be
kendheid is hem noodlottig geworden.
Enkele personen die getuige waren van
de inbraak, herkenden de held uit de film
en lichtten de politie in.
Beuzen-smorgasbord
STOCKHOLM Een horecabedrijf in
Stockholm heeft deze week zijn 90e
verjaardag gevierd met een reuzen-s-
morgasbord (Zweedse maaltijdin de
openlucht, waar zo'n 40.000 inwoners
van de Zweedse hoofdstad op afkwa
men. De tafel met vlees- en visgerech
ten, besproeid met alcoholvrij bier, was
368,22 meter lang, waarmee het Britse
Guinessrecordsboek werd gehaald.
Overigens hadden de vertegenwoordi
ger van Guiness, Bowen, en prinses
Christina van Zweden de grootste
moeite een plaatsje aan de tafel te be
machtigen. „Ik heb nog nooit zoveel
mensen aan één eettafel gezien zei de
Bowen. „Daar is het nu net om begon
nen, meneer Bowen", was het ant
woord van de prinses.
Huis van Arubaans
politicus beschoten
ORANJESTAD Op Aruba is geschoten op het
huis van Staten- en Eilandsraadslid Benny Nisbet.
De leider van de kleine partij PPA heeft tegen
over de politie verklaard dat de beschieting ver
moedelijk heeft plaatsgevonden toen hij niet thuis
was. Bij het schoonmaken van zijn huis werd een
kogel in een muur en gebroken glas gevonden. De
PPA-leider beschuldigt de Arubaanse leider Beti-
co Croes ervan, dat hij de oorzaak van de beschie
ting is. Volgens Nisbet is de beschieting het gevolg
van de „ophitsing" door Croes, die vindt dat Nis-
bets politiek strijdig is met de belangen van Aru
ba. Croes, die in Nederland verblijft, verklaarde
desgevraagd het gebeurde te betreuren, maar
wees de beschuldigingen van Nisbet van de hand.
LLYPOREEN On-
:eer 50 kilometer van
.Ierse Cork, in een dal
I de ontzagwekkende
bckmealdown Moun-
ïs, ligt het slaperige
pje Ballyporeen. Toe-
en hebben het dorp
angs nog beschreven
'een achtergebleven en
I plaatsje zonder enige
jrme, dat je voorbij rijdt
'der dat je er erg in
>t. Dank zij de bemoei-
ssen van ijverige gene
gen zal dit onbedui-
Ide plaatsje morgen ge-
Jende twee uur en vijf-
l minuten echter in het
Jdelpunt van het we
bnieuws komen te
an. Dan keert Ballypo-
jns beroemdste achter-
Enzoon terug naar zijn
rouderlijke geboorte-
lats. De naam van deze
tn: Ronald Reagan. Zijn
roep: president van de
renigde Staten van
nerika.
•rgen zullen de 350 inwo-
-s die het dorpje telt
irzover ze niet voor de
ikte op de loop zijn ge
in als gastheer optreden
>r 1.200 journalisten. 1.000
ligheidsagenten en het ge-
VS emigreerde en zich over
grootvader van Amerika's hui
dige president mag noemen.
Boze tongen bsweren echter
dat de naam in het kerkregis
ter verdacht veel lijkt op Tho
mas Ryan. Maar dat zou alle
pret bederven.
Pas geverfd
De afgelopen dagen was het podium voor The Ronald Reagan het domein van spelende kinderen.
Morgen staat deze hoek van Ballyporeen, voor heel even, in het centrum van het wereldnieuws.
hele presidentiële gevolg. In
dit gevolg bevinden zich onder
meer Reagans voorproever en
mevrouw Reagans privé-kap-
per, alsmede een kolonel van
de luchtmacht met om zijn
pols een zwart koffertje zodat,
indien de machtsverhoudingen
in de wereld het vereisen, er
zelfs vanuit Ballyporeen op-
racht kan worden gegeven
voor een nucleaire aanval op
de Sovjet-Unie.
Er zijn natuurlijk wat cynische
lieden, die beweren dat er en
kele kleine problemen aan
Reagans bezoek kleven. Er
leeft bijvoorbeeld geen familie
Reagan meer in Ballyporeen
en een voorouderlijk familie
huis is helemaal niet te vin
den. Dan is er ook nog de in
schrijving in het geboortere
gister van drie september 1829,
waarin staat dat op die dag Mi
chael, zoon van Thomas Regan
en Margaret Murphy, gedoopt
werd. Deze Michael was dege
ne die zijn achternaam als
Reagan" ging spellen, naar de
In Ballyporeen zijn de afgelo
pen weken talrijke voorberei
dingen getroffen voor het
hoge bezoek. De geur van het
het frisse, groene platteland is
verdrongen door de lucht van
pas geverfd hout. Van de ene
op de andere dag zijn overal
nieuwe bomen en telefooncel
len uit de grond gerezen. Het
hele dorp is brandschoon, van
de theewinkel die herdoopt is
als Het Witte Huis tot aan de
nieuwe snackbar.
Hoewel het dorpje vier pubs
rijk is wordt de meeste aan
dacht opgeëist door de O'Far-
rel, omdat die bar is omge
doopt tot The Ronald Reagan.
Binnen maakt de bar een
troosteloze indruk; de ruimte,
die behangen is met portretten
van de president, is groot ge
noeg om Ballyporeens gehele
bevolking te herbergen. Boven
de bar is een souvernirwinkel-
tje geïnstalleerd, waar de op
merkzame toerist voor een
kleine vijf gulden modder uit
Ballyporeen kan kopen, die
dan ook nog in een vrolijk pa
piertje verpakt is. De modder
In de weinige winkels die Ballyporeen telt, staan talrijke foto's van Ronald en Nancy Reagan temid
den van aardewerk dwergen en andere Ierse souveniers.
is in ieder geval een goedko
per dan het bier dat beneden
verkocht wordt; daar moet
men maar liefst vijf en een
halve gulden voor neerleggen.
Ook de etalage van de winkel
van sinkel van Con Donovan
ligt vol met toeristische attrac
ties zoals Ierse theedoeken,
Ierse aardewerk dwergen en
zonnekleppen met als tekst
„Ballyporeen verwelkomt Ro
nald Reagan". Net zoals de an
dere winkeliers en pubeigena
ren zegt Donovan heel trots te
zijn op het feit dat de presi
dent op bezoek komt en is hij
vastbesloten hem een warm
onthaal te geven.
Op het programma van het be
zoek staan achtereenvolgens:
een feestelijke ontvangst, een
kijkje in het geboorteregister
van de kerk, een drankje in
O'Farrels, vijftien minuten
plaatselijk amusement en dan
weer op pad in de helikopter.
Het amusement zal bestaan uit
een traditionele oogstdans, die
echter voor de gelegenheid
met een kartonnen zeis uitge
voerd zal moeten worden.
Bedtijd voor Bonzo
De suggestie dat de president
zijn thuisland op de eerste
plaats zou bezoeken als een
soort verkiezings-propagan-
dastunt, gericht op de 38 mil
joen Iers-Amerikaanse kiezers
in de VS, wordt verontwaar
digd van de hand gewezen.
Uit een opinie-onderzoek on
der de inwoners van Ierland is
echter gebleken, dat 56 pro
cent van de ondervraagden
Ballyporeens beroemdste na
zaat liever niet herkozen ziet
worden tot president van de
VS.
Er zijn ook protesten tegen
Reagans bezoek aan Ierland.
Zo hebben vrouwen in Dublin
een vredeskamp opgezet, is er
een groep ontstaan die zichzelf
„Rock against Reagan" heeft
genoemd en zijn weer anderen
van plan om een speciale ver
toning te geven van één van
bekendste films van de voor-j
malige acteur: Bedtijd voor
Bonzo.
Ondertussen is gebleken dat
Ballyporeen niet het enige
dorp in de provincie is, dat een
beroemd persoon heeft voort
gebracht. Een eindje naar het
noorden toe ligt het plaatsje
Thurles, waar de oorsprong
ligt van een zekere George
O'Dowd. O'Dowd is misschien
beter bekend als Boy George,
de opmerkelijke zanger van de
popgroep Culture Club. In
Thurles zijn sommigen van
mening dat een bezoek van
deze zanger aan „zijn" dorp
pas echt wereldnieuws zou
zijn.
PAUL JOHNSON
Copyright The Guardian
vans op nieuw gesprek
ii Duitse metaal
iMBURG De partijen in handelingen,
-door stakingen ën uitslui-
gen getroffen Westduitse
faalindustrie hebben, na het
reken van de besprekingen
net begin van de week, gis-
en weer bereidheid getoond
'hervatting van de onder-
Werkgevers en werknemers
hebben elkaar opgeroepen op
de snelst mogelijke manier
verder te onderhandelen. De
metaalvakbond heeft al aange
kondigd dat voorlopig niet
wordt gedacht aan uitbreiding
van de stakingen.
Wanneer er opnieuw onder
handeld zal worden, staat nog
niet vast. Beide partijen hou
den echter rekening met lang
durig overleg, dat pas na Pink
steren tot een oplossing zou
kunnen leiden.
De leiders van veertien so
ciaal-democratische en socia-
listiche partijen uit elf landen
van Europa (de EG-landen,
met uitzondering van Grie
kenland, plus Spanje en Portu
gal) hebben in een verklaring
gepleit voor de invoering van
een 35-urige werkweek in de
gehele EG, als middel om de
werkloosheid te bestrijden.
deze trip bedraagt
per persoon
Ibaseerd op een 1-persoons kamer
pt bad, douche en toilet.
verzorging is op basis van half-
insion (diner, logies en ontbijt af-
heldsdiner).
I kosten van de stadsgidsen zijn
eneens inbegrepen.
aantal deelnemers 40
lichtingen en boekingen: telefoni-
h onder nr. 070-190882 (van maan-
Ig t/m vrijdag van 9 tot 16 uur of
Vsoonhjk in onze vestigingen Spui-
taat 71. Den Haag op hoek van het
r"
Weekend voor
alleenstaanden naar
op zaterdag 23 juni en
zondag 24 juni a.s.
Voor wie al dan niet genoodzaakt is om alleen op reis te gaan organi
seert uw krant deze keer een gezellig weekend naar Brussel en Brugge.
De bedoeling is, om in tegenstelling tot onze overige reizen dit
keer geen (echt)paren mee te nemen. Daartoe zijn in het bekende Ram-
mada-Hotel te Brussel uitsluitend 1-persoons accommodaties gereser
veerd. Vertrek zaterdagmorgen uit Den Haag/Rotterdam naar Antwer
pen voor een koffiestop en een korte rondblik. Daarna naar Brussel met
gelegenheid tot winkelen en rondkijken op eigen gelegenheid.
Zondagmorgen naar Brugge met aan het begin van de middag een inte
ressante stadswandeling onder leiding van een gids. Daarna terug via
Zeeuws Vlaanderen en na een afscheidsdiner op Hollandse bodem weer
naar Rotterdam/Den Haag, alwaar we om plm. 20/20.30 uur arriveren.
«PSIJTHOFFPERS
Postbus 16050
2500 AA 's-Gravenhage
Tel. 070-190882
JITENHEER
DEN HAAG Politiek is
voor negentig procent een
kwestie van optiek, heeft
mr. Dries van Agt eens
opgemerkt, toen hij een
paar jaar premier was. Hij
bedoelde daarmee dat in
de politiek vaak niet zo
zeer de inhoud als wel de
verpakking van belang is.
De zaak van de kruisra
ketten is daarvan een uit
stekend voorbeeld.
Het begon al meteen in de
cember 1979, toen de NAVO
het zogeheten dubbelbesluit
nam. Het eerste kabinet-Van
Agt kon toen alleen in het za
del blijven, doordat het een
compromis formuleerde, dat
zowel CDA als VVD naar zich
toe kon trekken. Nederland
onderschreef de noodzaak van
plaatsing van 572 kruis- en
Pershingraketten in West-Eu
ropa, maar maakte een voor
behoud waar het ging om het
eigen grondgebied. Daar zou
uitsluitsel over worden gege
ven eind 1981. Daarmee had
het kabinet, dat steunde op 77
kamerzetels, waarvan tien be
zet werden door CDA-loyalis-
ten, in elk geval dit probleem
achter de horizon geschoven.
Die uitsteltruc werd ook door
het tweede (en eigenlijk ook
het derde) kabinet-Van Agt
toegepast. Aan het einde van
1981 werd geconstateerd dat
de onderhandelingen tussen
Amerikanen en Russen nog
maar net begonnen waren en
dat Nederland „dus" nog zeker
een jaar niets zou kunnen zeg
gen. Het kabinet-Lubbers deed
het nog iets handiger. Na een
bezoek aan president Reagan
verklaarde de nieuwe minis
ter-president doodleuk dat hij
zich niet langer aan een be
paalde termijn gebonden acht
te. Nederland zou een besluit
nemen, wanneer de resultaten
van „Genève" bekend waren.
Verkeerde gok
Inmiddels is net een publiek
geheim dat Lubbers daarbij op
twee dingen gokte. De ge
sprekken in Genève tussen
Nitze en Kvitsinsky of hun op
volgers zouden zich eindeloos
voortslepen, ongeveer zoals de
MBFR-besprekingen in We
nen, of er zou een akkoord tot
stand komen over de vermin
dering van de wederzijdse
aantallen. In het eerste geval
zou het kabinet nauwelijks
meer last hebben van de
kruisvluchtwapens en in het
tweede geval zou het de Twee
de Kamer voorstellen het aan
Nederland toebedeelde contin
gent raketten (32 of 16) te
plaatsen Daarbij zou dan de
redenering worden gevolgd,
dat het Nederlandse voorbe
houd altijd gericht was ge
weest op het bevorderen van
onderhandelingen en dat het
dus logisch was de consequen
ties daarvan te willen nemen.
Maar het gaat in het leven niet
altijd zoals verwacht. De „Hol
landitis" verspreidde zich zo
zeer, dat eerst België en toen
ook de Bondsrepubliek een
onzekere factor werd. De re
gerende SPD ontwikkelde zich
ondanks hevig verzet van
bondskanselier Helmut
Schmidt hoe langer hoe meer
tot tegenstander van plaatsing,
waardoor een scheuring in de
NAVO tot de mogelijkheden
ging behoren. Daarbij konden
de Amerikanen niet langer
werkeloos toe blijven kijken.
Sommige waarnemers menen
dat vooral onder druk van het
Witte Huis Genscher zijn FDP
deed overlopen naar de CDU.
Nederland kreeg het dringen
de verzoek (lees: bevel) zijn
loyaliteit aan het bondgenoot
schap niet langer met woorden
maar met een daad zichtbaar
te maken.
Dat gebeurde door het aanwij
zen van Woensdrecht als
eventuele raketbasis en door
het uitspreken van de belofte
dat in juni 1984, wanneer de
aanbesteding van de bouw zou
moeten beginnen, de definitie
ve beslissing genomen zou
wordèn. Ook toen mocht Lub-
Lubbers' nachtmerrie.
bers nog hopen dat er een ak-
koord zou komen in Genève.
Het was immers denkbaar dat
de Sovjet-Unie, zoals de VS
verwachtten, om één minuut
voor twaalf door dè bocht zou
gaan. En zelfs het weglopen
van de Russen vermocht de
premier niet te ontmoedigen.
Hij meende voldoende signa
len te hebben dat Andropov
eigenlijk wél een akkoord wil
de.
Echt moeilijk werd het voor
Lubbers pas, toen Andropov
overleed en zijn opvolger
Tsjernenko niet de geringste
lust toonde het Westen tege
moet te komen. Weg dus de
mogelijkheid een plaatsingsbe-
sluit te presenteren als een bij
drage tot wapenbeheersing.
Vanaf dat moment wist Lub
bers dat een onvoorwaardelijk
„ja" tegen de raketten onmo
gelijk was geworden. CDA-
voorman Bert de Vries maakte
dat duidelijk door op de televi
sie te verklaren dat een plaat
sing zonder meer van 48 ra
ketten voor zijn fractie onaan
vaardbaar was. Dat die bood
schap heel goed overgekomen
was, erkende Lubbers in een
interview met deze krant:
„Wat heb ik aan een besluit
dat pro-NAVO lijkt, maar het
niet is?".
En zo kwam ook deze premier
terecht in de positie, die zijn
voorganger Van Agt zo goed
had leren kennen. De linker
vleugel van het CDA, ge
steund door het merendeel
van de publieke opinie, maak
te een „ja" onmogelijk en de
VVD, gesteund door de
NAVO, deed hetzelfde met
een „nee". Onder die omstan
digheden lag het voor de hand
dat er wederom een listig en
dus mistig compromis bedacht
zou worden. Zo werd de crisis-
variant geboren: de raketten
zouden alleen geplaatst wor
den in tijden van grote inter
nationale spanning.
Strateeg
Maar een handicap voor Lub
bers was dat hij. in tegenstel
ling tot Van Agt in 1979. te
maken heeft met een veel las
tiger VVD. Het met zoveel
zorg gelegde Ei van Columbus
werd door Ed Nijpels genade
loos gekraakt. Datzelfde lot
was het volgende CDA-gees-
teskind beschoren: alleen
plaatsen in het kader van een
Amerikaans-Russisch ak
koord. De „schiet-in-eigen-
voet"variant sneerde Nijpels,
omdat deze „oplossing" de
Russen juist leek aan te sporen
een akkoord te voorkomen.
Lubbers staat echter niet voor
niets bekend als een groot
strateeg. Hij besloot de zaak te
forceren. Eerst werden de
CDA-^ninisters Van den Broek
en De Ruiter, die tot dusver
als vertegenwoordigers van de
voor- en tegenstanders van de
raketten hadden gefungeerd,
op één lijn gebracht. Voor
naamste argument van de pre
mier daarbij was dat het voor
komen van een kabinetscrisis
van levensbelang was voor het
verdeelde CDA. In tegenstel
ling tot wat vaak wordt ge
dacht was het dus niet De Rui
ter maar juist Van den Broek,
die zijn koers moest wijzigen.
De VVD mocht zich niet lan
ger achter hem kunnen ver
schuilen.
In eerste instantie leverde dit
nog geen succes op. Nijpels.
woedend over deze „jezuieten-
streek", bleef voet bij stuk
houden. Niet Van den Broek
maakte uit wat de VVD vond
maar de VVD zelf. Lubbers
haalde de schouders op en
stuurde Van den Broek toch
met de jongste CDA-oplossing
(een combinatie van de crisis-
en de „schiet-in-eigen-voet-
"variant) naar de NAVO-top
in Washington. Nijpels kon al
leen nog bewerkstelligen dat
de minister ook wat VVD-
amendementen aan de bond
genoten zou voorleggen.
Van den Broek deed zijn werk
in Washington voorbeeldig.
Hij overtuigde zijn Ameri
kaanse collega Shultz van de
onmogelijkheid van een Ne
derlands ja" en verkreeg ver
volgens het NAVO-keurmerk
voor een alternatief. Shultz
stelde als enige voorwaarde
dat het Nederlandse besluit zo
veel mogelijk op een „ja" zou
lijken, zodat de andere plaat-
singslanden. met name Belgie
en West-Duitsland, niet op
verkeerde ideeën zouden kun
nen komen.
Lubbers oordeelde dat het ij
zer nu voldoende heet was om
te smeden. Wat moest Nijpels
nog inbrengen tegen een voor
stel, dat de instemming had
van de grote broer aan de an
dere kant van de oceaan? De
taxatie van de premier bleek
juist te zijn. En zo geschiedde
het dat er gistermiddag in het
kabinet een compromis werd
geboren dat geen onmiddellijk
,ja" inhoudt, maar wel een
„ja" op termijn. En ziedaar:
alle ministers waren opeens
tevreden en Nijpels zei zelfs
„dik tevreden" te zijn
RIK IN T HOUT
