Voorzichtige
tevredenheid
in Europees
Parlement
In Italië gaan aardbevingen en schandalen hand in hand
VEEL GING GOED,
TE VEEL GING FOUT
1981 half verwoest door een gewel
dige aardbeving. Heel Italië was tot
tranen toe bewogen. De politici
aarzelden geen moment om volle
dige heropbouw van het gebied te
beloven en de gelden daarvoor vrij
te maken. Zo werd enkele weken
na de ramp 160 miljoen gulden be
schikbaar gesteld voor de bouw
van 1.026 woningen. Nu, na drie en
een half jaar, is de bouw van 312
woningen in een redelijk vergevor
derd stadium. Van de rest moet de
feitelijke bouw nog beginnen, als
dat ooit gebeurt, want nieuwe aard
bevingen zijn politiek interessanter
en hebben dus een grotere priori
teit.
Steekgennmge^^^^^
De aannemers en onderaannemers
die bij de wederopbouw van Avel-
lino aan de slag wilden, konden de
besluitvorming over de bouwop
drachten vergemakkelijken door
betaling van steekpenningen aan
lokale potentaten. Diegenen die
voor de bouw werden uitverkoren,
zouden in totaal meer dan een mil
jard lire (enkele miljoenen guldens)
smeergeld hebben betaald. Het
hoeft geen betoog dat deze „opcen
ten" aan de prijs van de woningen
zijn toegevoegd, zodat veel minder
huizen gebouwd kunnen worden
dan aanvankelijk de bedoeling was.
Dit soort schandalen doet zich in
Italië wel vaker voor na natuur
rampen, wanneer er herbouwd of
gerepareerd moet worden en wan
neer de politiek daarvoor met spec
taculaire gulheid de benodigde gel
den ter beschikking stelt. Het pro
ces dat nu in Avellino wordt ge
voerd is echter pas het eerste in
zijn soort tegen de bouwmaffia van
Midden-Italië. Er zijn elf verdach
ten- onder wie enkele topfiguren
van de Napolitaanse onderwereld,
de Camorra. Ook de zoon van de
onderwereldkoning Cutulo zit in de
verdachtenkooi. Maar na zijn „ik
weet niets en ik ken niemand"
hoeft de rechtbank niet op zijn me
dewerking te rekenen. De vroegere
christen-democratische burgemees
ter van Avellino, Matarazzo, be
hoort ook tot de verdachten, even
als de eigenaar van de lokale ere
divisieclub, Sibilia. De verdedigers
hebben gezinspeeld op het bestaan
van een groot gecompliceerd com
plot achter dit schandaal, waarbij
ook enkele nationaal bekende poli
tici betrokken zouden zijn.
Geen helderheid
De openbare aanklager in dit pro
ces is Antonio Gagliardi. Hij kreeg
twee jaar geleden landelijke be
kendheid toen hij op miraculeuze
wijze wist te ontsnappen aan een
hinderlaag van de Camorra van
Avellino. Het pantser van zijn
dienstauto redde hem en zijn
chauffeur het leven. Gagliardi
wordt tijdens het proces extra be
waakt. Niemand verwacht overi
gens dat dit proces snel zal kunnen
worden afgerond of dat het duide
lijkheid zal verschaffen over de
verdwenen miljoenen. De weder
opbouw van het aardbevingsgebied
zal er in elk geval niet door wor
den versneld.
Voortvarender zal het herstel van
de aardbeving van enkele weken
geleden in zijn werk gaan, tenmin
ste dat is de intentie van de rege
ring. Voor de eerste herstelwerk
zaamheden is al 250 miljard lire ge
reserveerd. Een lijst is samenge-
steld van 148 gemeenten (in Um-
brië en in het centrale bergland)
die als slachtoffer van de recente
aardbevingen kunnen doorgaan.
Omdat zij op deze lijst staan, ko-
men zij in aanmerking voor allerlei
voordelen: van geld voor de weder-
opbouw tot een uitstel van de be-
lastingplicht voor inwoners en be-
drijven.
Maar de burgemeesters van de ge
troffen bedrijven hebben geprotes
teerd: op de lijst komen volgens
hen vele steden en dorpen voor, die
in werkelijkheid geen of weinig
schade hebben geleden en dus geen
recht hebben op overheidssteun. r
„We vrezen dat het aantal bescha- p"
digde dorpen op papier zo zal groei- i
en, dat het geld niet toereikend zal M
zijn om de dorpen die echt schade f
hebben opgelopen te helpen", aldus P
de burgemeester van Pescassaroli, JU
een dorp dat wèl half is verwoest.
CEES MANDERS
ZATERDAG 2 JUNI 1984 1
zo'n Europees Parlement kun je niet meer uitpoetsen
STRAATSBURG Er is wel
wat bereikt door dat eerste
rechtstreeks gekozen Euro
pees Parlement. Daarover zijn
de meeste parlementariërs het
eens. Niet genoeg, nee, maar
wat wil je, de kinderschreden
zijn nog erg onvast.
Er is onvoldoende gewerkt
aan het bestrijden van de
werkloosheid, waar dertien
miljoen Europeanen onder lij
den. Europa lijkt met een wij
de boog om het probleem
heen te gaan. Dat is een goede
constatering, vinden de parle
mentariërs, maar het parle
ment heeft er weinig greep
op.
Een tocht door de wandelgangen
van de zetel van het Europees Par
lement in Straatsburg leert dat een
zekere, maar voorzichtige tevre
denheid de boventoon voert.
Oud-voorzitter van de KVP, Wil
lem Vergeer (58 jaar, CDA. sinds
1978 lid van het EP), kijkt graag
over de grenzen heen als hij het
over het belang van het Europees
Parlement heeft. Niet in hef minst
natuurlijk, doordat hij zich onder
meer met ontwikkelingssamenwer
king bezighoudt.
„Dat parlement", zegt hij, „heeft
zich ontwikkeld als een politieke
machtsfactor. Tien, vijftien jaar ge
leden spraken we alleen van de
grootmachten China, de VS, de
Sovjet-Unie. Europa hoort daar nu
duidelijk bij. Waar je in de wereld
ook komt, zelfs in de Verenigde
Naties, hoor je niet meer spreken
over de Engelse of de Franse poli
tiek. Daar spreekt men over Euro
pa. Dank zij onder meer dat Euro
pees Parlement. Vanuit andere de
len in de wereld, zoals Midden-
Amerika en het Midden-Oosten,
een paar conflicthaarden, wordt er
steeds meer een beroep op Europa
gedaan, om een scheidrechtersrol te
vervullen. Dan kun je zo'n Euro
pees Parlement niet meer uitpoet
sen".
Vergeer vindt dat de overeenkom
sten tussen Europa en de ontwik
kelingslanden, de Lomée-akkoor-
den, iets zijn om trots op' te zijn.
En dichter bij huis? De zwakke re
gio's in Zuid-Italië en Ierland zijn
ondersteund, het landbouwbeleid,
dat zo vanzelfsprekend lijkt, heeft
toch de voedselvoorziening veilig
gesteld voor Europa.
Elastiek
Ien van de Heuvel (56, voor de
PvdA lid sinds 1979) vindt dat het
elastiek van de bevoegdheden van
het parlement zoveel mogelijk is
uitgerekt. „De formele bevoegdhe
den zijn beperkt, maar goed ge
bruikt. De Europese Commissie
doet veel met de voorstellen van
het parlement. Meer dan de helft
daarvan wordt door de commissie
overgenomen. En dat is niet mis".
Oud-voorzitter van het niet-geko-
zen Europese Parlement, Cees
Berkhouwer (65, VVD en sinds
1963 lid), maakt zich er zorgen over
dat „the man in the street" niet be
trokken is bij wat er in Europa ge
beurt. „Er hadden allang een Euro
pees paspoort, een postzegel en geld
moeten zijn. Dan had ie vanaf het
begin de mensen betrokken bij Eu
ropa. Maar ik wil daarmee niet zeg
gen dat het parlement onvoldoende
gewerkt zou hebben. Dit gekozen
parlement is bijvoorbeeld veel
strijdbaarder geweest dan het niet-
gekozen parlement. In de oude tijd
was het een bijbaan. Voor de Ne
derlander is dat zeker niet meer
het geval. Daarom werken, denk
Cees Berkhouwer: „Er hadden al
lang een Europees paspoort, een
postzegel en geld moeten zijn".
ik, de Nederlanders hier zo hard.
Maar in Groot-Brittannië en West-
Duitsland is nog steeds sprake van
een dubbelmandaat. Willy Brandt,
voorzitter van zijn club, lid van de
Bondsdag, Europarlementariër. Zie
je hem hier wel eens?" Desondanks
vindt Cees Berkhouwer niet dat
het Parlement gefaald heeft. „Dit
parlement wint dagelijks aan in
vloed".
Jean Penders (45, CDA, lid sinds
1979) vindt met Ien van de Heuvel
dat het parlement veel zwaarder
telt bij de Europese Commissie en
de Raad van Ministers. „Men gaat
veel omzichtigter met het parle
ment om. Door twee keer de begro
ting te verwerpen is er weliswaar
geen oplossing door het parlement
aangedragen, maar het is een in
strument geweest bij het landbouw
akkoord. En met het blokkeren
van de Britse bijdrage is de druk
opgevoerd om tot een oplossing te
komen". Penders vindt dat het par
lement zeer serieus genomen
wordt. „Je merkt dat door het lob
byen van buitenlandse ambassades
als er iets speelt. Er is zelfs wel
eens sprake van bedreigingen".
Huzarenstukjes
Ook Doeke Eisma (44 jaar, D'66, lid
van het EP sinds 1981), vindt het
verwerpen van de begrotingen en
het blokkeren van de Britse bijdra
ge huzarenstukjes. „Er worden veel
initiatieven ontwikkeld door de
signalen uit de samenleving". Hij
geeft graag een voorbeeld aan de
hand van zijn eigen ervaring. „We
willen grensoverschrijdende mi
lieubepalingen, met inspraak aan
beide zijden, maar wel zo dat de
zwaarste norm voor het gehele ge
bied geldt. Het parlement steunde
dat. Maar de Europese Commissie
zei: „Er zijn zoveel andere zaken,
we wachten daar even mee". We
hebben toen gemeend het niet te
moeten laten sloffen, we hebben de
commissie een inventarisatie van
problemen toegezegd over het Ne-
derlands-Belgisch-Duits grensge
bied. Goed, zei de éommissie, dan
doen wij de rest. Wel, daar komt
dus een wetgeving uit voort". Hij
erkent echter dat het allemaal lan-
ge-termijnwerk is. „Van wat hier
gebeurt merk je later pas het effect
in het nationale parlement".
Het lijkt allemaal prachtig mooi,
maar er zijn natuurlijk veel dingen
fout gegaan. Afgezien van de rod
del over parlementariërs die hun
zakken vullen en er met flessen
wijn vandoor gaan, heeft het parle
ment ook als geheel steken laten
vallen.
Penders: „Het parlement is të kort
geschoten in het organiseren van
zijn werk. Eindeloos geharrewar
over agenda's. De profileerzucht
van de mensen, het gebrek aan lei
derschap van fractievoorzitters, het
zijn dingen die moeten veranderen
maar daar heb je natuurlijk een
lange adem voor nodig".
Ien van de Heuvel vindt dat het
parlement er niet in geslaagd is een
grotere betekenis te krijgen in de
ogen van de burger. „Wat wij doen
werkt te traag door. Het zou beter
geweest zijn als we vanwege de re
latie met commissie en raad in
Brussel hadden vergaderd. We
hadden gewoon kunnen zeggen: we
vergaderen voortaan in Brussel, u
komt maar. We moeten het niet
van de stunts hebben en die nei
ging ontstaat als erkenning uit
blijft". i
Doeke Eisma vindt het jammer dat
het parlement niet werkt zoals de
Tweede Kamer in Nederland. „Er
is geen tweede termijn", zegt hij
met verbazing in de ogen, „inter
ruptie is niet mogelijk. Daardoor
blijven de meest fantastische debat
ten een beetje hangen. Dat moet
Ien van de Heuvel: „We hadden
gewoon moeten zeggen: we ver
gaderen voortaan in Brussel, u
komt maar".
Belachelijk
Cees Berkhouwer wil het wat bre
der zien: „Het laatste woord is altijd
aan de nationale regeringen en
daardoor hebben we geen gelijk ge
kregen met de uitwerking van het
kiessysteem van dit parlement.
Daardoor blijven bijvoorbeeld de
Britse liberalen ook al hebben
ze twaalf procent van de stemmen
in Engeland buiten het Euro
pees Parlement. Belachelijk! Onde
mocratisch!"
Hij wil nog iets verder gaan. „Het
is een onbegrijpelijke zaak dat nu
al tijden lang een Engels dametje,
de „IJzeren Lady", alles stop kan
zetten. Ze begrijpt niets van Euro
pa. Trouwens, Labour ook niet. En
geland heeft enorm geprofiteerd
van Europa, en als Labour zijn zin
krijgt kost dat nog een miljoen
werklozen meer".
Willem Vergeer: „Dit parlement
worstelt helaas met zichzelf hoe het
moet functioneren. De parlementa
riërs kunnen zich te weinig losma
ken van hun nationale belangen.
Het recht van amenderen wordt
bijvoorbeeld misbruikt. Bij het
landbouwprijzenbeleid waren er
280 of 290. Dan zijn amendementen
toch waardeloos? Uiteindelijk weet
je dan toch ook niet meer waarvoor
je wel stemt?"
Hij denkt dat er ook sprake is van
een taalprobleem. „Dat is een han
dicap, daardoor komen stukken te
laat, daardoor ontstaat misver
stand".
En dan de werkloosheid. Heeft het
parlement niet veel te veel gele
genheden voorbij laten gaan om de
regeringen ervan te doordringen
dat er iets gedaan moest worden?
Nationale toer
„Ja", zegt Berkhouwer, „maar ze
gaan steeds maar weer op de natio
nale toer. Werkgelegenheidsproble
men, die van de energie, het mi
lieu, kun je alleen oplossen op Eu
ropees niveau. Je kunt het parle
ment niet verwijten dat het er niets
aan doet. Maar de nationale parle
menten kruipen in hun schulp. Je
kunt geen kortere arbeidstijd in
stellen in je uppie. Als je dat in Ne
derland doet en Duitsland doet het
niet, nou, dan kunnen een paar be
drijven in ons land sluiten, zo ligt
dat. Ik geef je een ander voorbeeld:
het is toch te gek dat Italiaanse
douaniers in staat zijn drie weken
de grenzen te blokkeren. Dat is de
waanzin ten top. Wat zal dat aan
arbeidsplaatsen gekost hebben of
nog gaan kosten? Ik heb wel eens
gezegd: Europa is opgezet als een
douane-unie, maar vaak lijkt het
op een unie van douaniers. Als de
nationale regeringen niet inzien dat
je ten aanzien van de werkloosheid
grensoverschrijdend moet werken,
dan wordt het hier een Balkan
troep tussen de Sovjet-Unie en de
Verenigde Staten, die dan de dienst
uitmaken".
„Een schandaal dat er zo weinig
gebeurt op het gebied van de werk
loosheid", beaamt Penders. „Als
parlement heb je daar echter wei
nig greep op, de samenwerking tus
sen de lidstaten moet dat doen. We
hebben daar een groot debat over
gehad, maar dat werd een flop. Als
we nu eens de begroting met vijf
zouden kunnen vermenigvuldigen,
dan zou er ruimte zijn voor het
parlement om daadwerkelijk iets te
doen".
„Een schande", vindt ook Ien van
de Heuvel. „Tien regeringsleiders
maken zich er alleen maar druk
over of ze méér of minder geld in
de EG moeten stoppen. De malaise
van een top van regeringsleiders
Willem Vergeer: „Europa hoort nu
duidelijk bij de grootmachten".
straalt automatisch af op het parle
ment". En ze bedrijft dan partijpo
litiek door te zeggen: „Een meer
derheid van de regeringen in de
Europese Gemeenschap is rechts en
wil dus niet stimuleren. Als ze echt
iets wilden doen voor de werkgele
genheid, als ze er hard voor zouden
knokken, tja, maar zes van de tien
regeringen zijn christen-democra
tisch en willen niets van een stimu
leringsbeleid weten".
Hete adem
Doeke Eisma is het daar, enigszins,
mee eens. „Inderdaad, de christen
democraten en liberalen doen te
weinig aan arbeidstijdverkorting.
Dat kan alleen met een Europese
richtlijn, nationaal kan het niet en
ik denk dat het Europese Parle
ment wat dat betreft het er goed bij
heeft laten liggen. Ik zeg altijd: er
wordt te weinig aandacht besteed
aan het vrijwilligerswerk, er moet
via dit parlement bijvoorbeeld veel
meer maatschappelijke waardering
komen voor dat soort werk. Maar
ja, de socialisten zijn daar bang
voor, want dat zou arbeidsplaatsen
kunnen gaan kosten. En de socia
listen voelen de hete adem van de
vakbonden in de nek
Vergeer vindt dat niet weg te cijfe
ren valt dat het landbouwbeleid
zeer overheersend is geweest. „Zo
danig dat het alles ondergesneeuwd
heeft en daardoor is zelfs een be
grotingscrisis ontstaan. Hoe kom je
'dan nog toe aan een economisch
beleid?"
Hij schrikt ook van de tendens om
alles nationaal te gaan oplossen,
maar hij heeft een filosofie, die,
zegt hij, niet door allen gedeeld
wordt, en hij wijkt daarmee weer
uit naar het buiten-Europese.
„Ik denk dat je het werkloosheids
probleem zelfs niet Europees kunt
oplossen. We krijgen de economie
niet in redelijke banen als we daar
de Derde Wereld niet in betrekken.
Dat betekent ombuiging van ons
ontwikkelingsbeleid. Dat betekent
de mensen daar zo helpen met hun
landbouwbeleid, dat ze minder af
hankelijk worden. Verhoging van
de voedselproduktie en uiteindelijk
meer koopkracht, waardoor weer'i
de link gelegd kan worden met Eu
ropa. Want meer koopkracht in de
Derde Wereld betekent een betere
Europese economie en dus meer
werkgelegenheid".
AAD JONGBLOED
ROME Aardbevingen en
schandalen gaan in Italië
hand in hand. In Avellino,
zwaar getroffen door de grote
aardbeving van november
1980, staan dezer dagen politi
ci, aannemers en leden van de
onderwereld broederlijk vere
nigd voor de rechter. Vanwe
ge een omvangrijke, dubieuze
handel in bouwopdrachten.
Dat moet gebeurd zijn in 1981,
de tijd van de wederopbouw.
Maar ook de jongste aardbe
ving, die van enkele weken
geleden in Midden-Italië,
heeft inmiddels haar schanda
len verwekt: de lijst van ge
troffen gemeenten blijkt veel
langer dan deze op grond van
de werkelijk opgelopen scha
de behoort te zijn.
Door aardbevingen verwoeste dorpen zijn in Italië geen bijzonderheid
meer. Met de wederopbouw wil het echter niet erg vlotten.
De provincie Avellino ten oosten
van Napels weed op 21 november
