Robots kunnen ook in de weg staan Amerika legt zich neer bij Nederlands r>r> nee Raketten maken eerste slachtoffer: Bert de Vries buitensteBinnenhofbuitensteBinnenhofbuitensteBinnenhofbuitensteBinnenhofbuitensteBinne buitensteBinnenhofbuitensteBinnenhofbuitensteBinnenhofbuitensteBinnenhofbuitensteBinnen r>r> ƒ210 BRUSSEL en BRUGGE «PSIJTHOFF PERS GEZAG IN FRACTIE ERNSTIG AANGETAST BINNENLAND QtidóêOowiant B ZATERDAG 26 MEI 1984 PAGINA 8 K STAGE Toen Bas de Gaay Fortman nog fractieleider van de PPR in de Tweede Kamer was} prijkte op een dag in bijna elke Nederlandse krant een foto van hem, waarop hij in een overall aan een lopende band in een fabriek stond. Bas had daar een week met de ar beiders meegewerkt om te zieri hoe het leven in een fa briek nu eigenlijk was. Een in teressante en verhelderende ervaring, verklaarde hij na zijn stage. Hij vond dat andere kamerleden zoiets ook maar eens moesten doen. Enkele weken geleden baarde minister Brinkman van wvc opzien met een aantal onge zouten uitspraken in het weekblad Vrij Nederland. Hij had onder meer gezegd, dat kamerleden wat hem betreft hun politieke werk gemakke lijk part-time zouden kunnen doen. De andere helft van hun tijd zouden ze dan kunnen be steden aan werkzaamheden in allerlei beroepen, zodat ze meer voeling zouden blijven houden met datgene wat er in de maatschappij leeft. Die uit spraak werd hem aan het Bin nenhof niet in dank afgeno men, want kamerleden heb ben hun handen al meer dan vol aan hun politieke taak, na melijk het controleren en bij sturen van de regering. Bo vendien leven de kamerleden echt niet in een ivoren toren, want zij hebben geregeld con tact met de maatschappij: ze gaan vaak op werkbezoek bij bedrijven en organisaties, ze spreken met mensen uit alle lagen van de bevolking, ze be antwoorden brieven met ver zoeken en klachten en ze zijn present op vele politieke dis cussie-avonden overal in het land. BEJAARDENHULP Toch is het niet zo'n gek idee als een kamerlid af en toe eens een stukje van zijn of haar vrije tijd opoffert om, zoals Bas de Gaay Fortman eertijds deed, een poosje echt in de huid van een gewone werkne mer te kruipen. Gedurende het paasreces heeft het VVD- kamerlid Erica Verkerk-Terp stra ook iets dergelijks gedaan. Zij draaide een week lang mee als personeelslid van een be jaardenoord in Utrecht. Ze hielp patiënten verzorgen, verschonen en voeden, ze poetste en boende, ze bracht koffie en thee rond, ze assis teerde bij de bejaardengym- nastiek en ze verfde met de bewoners paaseieren tijdens een recreatie-ochtend. In een artikel in het VVD-partijblad „Vrijheid en Democratie' ver telt ze erg blij te zijn met haar ervaringen. Een heel verschil met een werkbezoek, aldus Erica, „want hoe goed een werkbezoek ook georganiseerd is en hoe deskundig je ge sprekspartners de problemen ook schetsen, je blijft toch al tijd een buitenstaander die na een paar uur weer vertrokken is". Het is volgens Erica een we reld van verschil of je als ka merlid te hóren krijgt dat de werklast van personeel in de bejaardentehuizen erg zwaar is (omdat er vanwege de bezuini gingen geen nieuwe perso neelsleden bij mogen komen) of dat je het zelf aan den lijve ondervindt. „Ik weet nu, zegt ze, „hoe het is als je een bel lende bewoonster, met mis schien wel letterlijk hoge nood, moet laten wachten om dat je nog bezig bent een an der in bed te helpen die bij het uitkleden overvallen wordt door een troosteloos verdriet om een verloren tijd die nim mer terugkomt". De politieke bejaardenverzorgster besluit haar verhaal met de belofte dat dit zeker niet haar laatste werkweek is geweest. „Minis ter Brinkman kan gerust zijn", aldus Erica. KABINET Filosoferend over stages voor parlementariërs bedachten wij, dat het ook (en misschien juist) voor bewindslieden heel goed zou zijn als ze eens een paar dagen een gewoon baantje zouden uitoefenen, die ligt in de sfeer van hun politieke por tefeuille. En zo ontwierpen wij voor het gehele kabinet het volgende stageprogramma: Lubbers: een week lang met slechts 250,- op zak zorgen voor een huishouden met kin deren van een bijstandsmoe der. (De moeder mag dan een week op staatskosten met va kantie). Van Aardenne (Economische Zaken): enkele dagen aan de lopende band in een met slui ting bedreigde fabriek, enkele dagen een nachtploegendienst bij Hoogovens meedraaien en een dagje classificeren in de Rotterdamse haven. De Koning (Sociale Zaken en Werkgelegenheid): een paar dagen achter het loket van een Gemeentelijke Sociale Dienst en een paar dagen achter de balie in een Arbeidsbureau. Ruding (Financiën): een paar dagen bij een Kredietbank werken op de afdeling per soonlijke leningen" en enkele dagen met een deurwaarder mee om mensen uit hun huis te zetten die de woonlasten niet meer kunnen betalen. Van den Broek (Buitenlandse Zaken): een week werken op het landelijk bureau van het Interkerkelijk Vredesberaad. Smit-Kroes (Verkeer en Wa terstaat): een paar dagen ach ter het loket van een postkan toor, een paar dagen als con ducteur op een trein, een dagje in de wegenbouw en elke avond een half uur in de re- fen blauwbekken bij een bus- alte op het platteland. De Ruiter (Defensie): enkele dagen als soldaat op oefening naar Duitsland en een paar et malen in ploegendienst wacht lopen bij een (kern)wapenops- lagplaats. Rietkerk (Binnenlandse Za ken): een week als agent wer ken op en rond de Zeedijk in Amsterdam. Korthals Altes (Justitie): een aantal dagen als bewaarder in een gevangenis en een huis van bewaring doorbrengen en in het weekeinde als conduc teur een flinke rit meemaken in een trein vol vandalistische voetbalsupporters. Schoo (Ontwikkelingssamen werking): een week als ver pleeghulp met primitieve mid delen werken in een zieken huis, midden in een door droogte en hongersnood geteis terd gebied in Afrika. Braks (Landbouw): een week I t op een boerderij meedraaien, f zowel in de akkerbouw als de veeteelt (en elke morgen om L vier uur opstaan, hè?). Deetman (Onderwijs en We- tenschappen): een week als leerkracht werken op een la-'I gere school in een afbraak- buurt van een grote stad, waar.. 70 procent van de leerlingen r van buitenlandse afkomst is. Winsemius Volksh uis vesting. Ruimtelijke Ordening en Mi-L lieubeheer): een paar dagen in de bouw rondsjouwen, een paar dagen op een gemeente- lijke afdeling huisvesting wer- L ken en een dagje gifgrond af- graven. Brinkman (Welzijn, Volksge zondheid en Cultuur): hetzelf-r de programma als Erica Terp-1 stra en bovendien nog een} paar dagen als broeder werken in een ziekenhuis, als maat-a schappelijk werker in een op-1 vangcentrum voor drugsver-U slaafden en als toneelmeesterI in een schouwburg. DICK VAN RIETSCHOTEN ROTTERDAM Hoewel de economie aan een licht herstel begonnen is, bete kent dat niet dat onderne men anno 1984 weer een louter plezierige aangele genheid is. De economi sche recessie heeft een aantal ontwikkelingen op geroepen die de toekomst voor het bedrijfsleven nog erg onzeker maken. Wel staat vast, dat de meeste ondernemingen in staat moeten zijn sneller en slagvaardiger op te tre den. Innovatie is daarbij de toverspreuk, wat veelal leidt tot het impulsief aanschaffen van één of meer robots. Het plomp verloren invoeren van ge avanceerde robots, zonder het produktieproces en het ondernemingsbeleid aan te passen, kan echter desastreus uitwerken. Dat is de strekking van voor dracht die Onno Lint van de afdeling bedrijfseconomie Erasmus Universiteit Rotter dam deze week heeft gehou den in het Congresgebouw in Den Haag. Lint citeerde uit zijn doctoraalscriptie „Creatie ve Flexibiliteit" op het sympo sium „De onbemande fabriek: Schrikbeeld als uitdaging", dat door de Stichting Maatschappij en de Erasmus Universiteit Rotterdam was georganiseerd. Volgens Lint neemt de onze kerheid in de omgeving van de ondernemingen sterk toe. De meeste hebben zich nog niet uit de verliezen gewerkt, terwijl de verkoopprijzen steeds sterker onder druk ko Een goed geprogrammeerde, volledig in het produktieproces geïntegreerde robot, die een veelheid aan verschillende handelingen kan verrichten, dwingt respect af. Maar een eenvoudige verbetering in de aan- en afvoer van de werkstukken, kan vaak evengoed zorgen voor hogere produktivltelt en kwaliteit. men te staan door de toene mende internationale concur rentie. Daarbij krijgen ze ma ken met afnemers die steeds beter geïnformeerd zijn en die hogere eisen stellen. Ook de overheid, het bedrijfsleven en de consumenten verlangen een hogere kwaliteit van de produkten tegen een steeds la gere prijs. De onzekerheid over de toekomstige positie van de onderneming wordt bovendien versterkt door de dreiging van een nieuwe ener giecrisis, aldus Lint, door de onduidelijkheid over de gevol gen van arbeidstijdverkorting en door het toenemende pro tectionisme in diverse landen Lint stelde dat de onderne mingen niet bang moeten zijn voor dergelijke onzekerheden en voor snelle veranderingen op de markt. Ze moeten deze juist tegemoet komen, want „Onzekerheden en bedreigin gen bieden ook kansen". Kruimels Hij doelde met name op de voor Nederlandse economie belangrijke kleinere industrië le bedrijven, „die het de ko mende jaren moeten hebben van de „kruimels" die de mas saproducenten op de wereld markt laten liggen. „Winst maken op kleine, voor de massaproduktie niet renda bele marktsegmenten, zal hen echter alleen lukken, wanneer ze het vermogen ontwikkelen om zich zeer snel aan te passen aan veranderingen op de markt en om die aanpassing creatief te kunnen overleven", aldus Lint. Dergelijke bedrijven moeten kortom razendsnel kunnen produceren voor kleine afne mers en even vlug kunnen omschakelen op een ander produktieproces. Het invoeren van flexibele produktie-auto- matisering, dat wil zeggen ro botisering van de produktie- lijn, kan volgens Lint hiertoe een belangrijke aanzet zijn. Lint constateerde dat directies deze vorm van automatisering vaak als het belangrijkste red middel zien om de onderne ming in één klap af te helpen van alle problemen betreffen de de produktie en de markt strategie. Lint noemde het voorbeeld van een Nederlandse onderne ming in de metaalsector waar men beschikte over een lasro bot. Bij een demonstratie bleek deze foutloos en in sneltrein vaart een aantal werkstukken te kunnen lassen, waarna de machine tot zijn verbazing uit geschakeld werd. Op zijn vraag waarom, was het ant woord „Maar hij werkt zo ver schrikkelijk snel!". Lint: „De voor de robot be schikbare voorraad bleek ab soluut ontoereikend en om die voorraad toch enigszins over de dag te spreiden, werd de ro bot slechts af en toe ingescha keld. Hij was aangeschaft door de moedermaatschappij en vervolgens doorgeschoven naar de bewuste dochteron derneming. De concernleiding had destijds te kennen gege ven dat het hoog tijd werd om eens wat aan innovatie te doen". „In zo'n geval blijkt het mid del erger dan de kwaal, omdat innovatie meer samenhangt met vindingrijkheid dan met de lucratieve aanschaf van een robot. Robots kunnen goede diensten bewijzen, maar die zijn wel afhankelijk van de ei gen situatie van de onderne ming". Nippon Denso De aanschaf van een robot kan een oplossing bieden wan- worden tegen een concurre rende kostprijs en kwaliteit. Lint benadrukt echter dat de noodzakelijke aanpassing van de produktielijn vaak even goed kan geschieden met een voudigere middelen zoals een „pick-arid-place unit", een handbediende manipulator, of een enkel advies om de be staande produktiegang te wij zigen. Als voorbeeld noemde hij, hoe kan het bijna anders, een Ja pans bedrijf, genaamd Nippon Denso. Deze onderneming ver vaardigt onder meer verschil lende soorten benzinemeters voor de Japanse auto-indus trie. „Het bedrijf onderzocht eerst de opbouw van verschillende typen benzinemeters en kwam tot de conclusie, dat met slechts een twintigtal onderde len maar liefst 288 verschillen de uitvoeringen van de stan daard benzinemeter waren te vervaardigen die aan de eisen van de afnemers zouden vol doen. Vervolgens werd de pro duktielijn zodanig ingericht, dat maar twee modellen grondplaten en vier soorten schroeven nodig zouden zijn. Aan het begin van de monta gelijn werden de grondplaten toegevoegd en op elk monta gestation kwam er een onder deel bij. De cyclustijd bedroeg één seconde, evenals het om schakelen op het programma voor een andere serie. De pro duktielijn werd zonder proble men zo'n tweehonderd maal per dag omgesteld". Lint: „Uiteindelijk is niet het aantal geïnstalleerde robots in een industrie bepalend voor de gezondheid van die industrie, maar de flexibiliteit waarmee de ondernemingen zich kun nen aanpassen aan de veran deringen in hun omgeving". HENK ENGELENBURG (Van onze correspondent Mare de Koninck) WASHINGTON Aan de vooravond van de NAVCk -top van ministers van buitenlandse zaken, volgende week in Washington, lijkt de Amerikaanse regering, zich te hebben neergelegd bij de eventuele weigering van de Nederlandse regering om 48 kruisraketten in; ons land te plaatsen. i Het standpunt van de VS is nu dat Nederland het formele recht heeft om nee tegen de Euroraketten te zeggen en dat een derge-, lijke houding nauwelijks schade kan berokkenen aan de NAVO-' -solidariteit. Washington benadrukt thans dat het hele kruis- en} Pershing-project in West-Europa een groot succes is geworden; dat het Russische verzet ertegen heeft gefaald en dat een en an-J der de NAVO-bondgenoten eerder nader tot elkaar heeft ge bracht dan uiteengedreven. Een hoge beleidsfunctionaris van het Amerikaanse ministeri<^ van buitenlandse zaken verklaarde gisteren tijdens een vooruit-1 blik op de komende NAVO-ministerraad. dat een Nederland? besluit om geen kruisraketten te plaatsen „een vrij onbelangrijk'1 effect" zou hebben op de NAVO als geheel. „Onthoudt, dat d^ Nederlanders nooit hebben ingestemd met de plaatsing van 4( raketten. Zij hebben in 1979 een voorbehoud gemaakt. De kwesf tie is niet of zij op een besluit terugkomen, de vraag is of zij zich aansluit bij de consensus van de anderen", aldus de regerings-. zegsman in Washington. Gevraagd of het niet doorgaan van de kruisraketten in Nederv land geen ernstige strategische gevolgen voor de NAVO zou hebben, antwoordde hij: „Het is belachelijk te denken dat 48 ra ketten meer of minder de toekomst van de wereld zouden ver-' anderen. Het gaat niet om een militaire maar om een politieke beslissing". Aangaande de politieke gevolgen van een negatieve beslissing in Den Haag liet de VS-regeringsfunctionaris een vage dreiging horen: „Zo'n besluit zal meer gevolgen hebben voor de Neder" landers zelf en hun rol binnen de NAVO, dan voor de NAVO als zodanig". Hij wilde die uitspraak niet verduidelijken. ADVERTENTIE De prijs van deze trip bedraagt per persoon l gebaseerd op een 1-persoons kamer met bad. douche en toilet. De verzorging is op basis van half- j pension (diner, logies en ontbijt af- scheidsdiner). I De kosten van de stadsgidsen zijn eveneens inbegrepen. Gecombineerde reisverzekering (incl. aantal deelnemers 40 Inlichtingen en boekingen telelo- j nisch onder nr 070-190882 (van v maandag l/m vrijdag van 9 lol 16 uur J ol persoonlijk in onze vestigingen l Spuistraat 71. Den Haag op o' van het Spui) 9 hoek Weekend voor alleenstaanden naar op zaterdag 23 juni en zondag 24 juni a.s. De bedoeling is. om in tegenstelling tot onze overige reizen dit keer geen (echt)paren mee te nemen. Daartoe zijn in het bekende Ram- mada-Hotel te Brussel uitsluitend 1-persoons accommodaties gereser veerd. Vertrek zaterdagmorgen uit Den Haag/Rotterdam naar Antwer pen voor een koffiestop en een korte rondblik. Daarna naar Brussel met gelegenheid tot winkelen en rondkijken op eigen gelegenheid. Zaterdagavond onder leiding van een deskundige gids een algemene sight-seeing door Brussel. Zondagmorgen naar Brugge met aan het begin van de middag een inte ressante stadswandeling onder leiding van een gids. Daarna terug via Zeeuws Vlaanderen en na een afscheidsdiner op Hollandse bodem weer naar Rotterdam/Den Haag. alwaar we om plm. 20/20.30 uur arriveren. Postbus 16050 2500 AA 's-Gravenhage Tel. 070-190882 RUITENHEER DEN HAAG De ver deeldheid in het CDA over de plaatsing van kruisraketten is zo groot, dat de top vrijwel geen kant uit kan. Een enquête van het weekblad De Tijd toonde dit onlangs op zeer overtuigende wijze aan. Als het kabinet besluit tot plaatsing, kost dat het CDA zeven zetels en als het besluit niet te plaat sen, kost dat het CDA ne gen zetels. Die verhouding in de partij wordt weer spiegeld in de Tweede- Kamerfractie. Eén derde van de leden is tegen plaatsing en één derde is vóór: de rest weet het ei genlijk niet. Fractieleider Bert de Vries heeft de taak de mening van zowel voor- als tegenstanders te verwoorden. Omdat dit na tuurlijk niet echt mogelijk is, heeft de fractie afgesproken dat „het kabinet nu aan zet is". Met andere woorden: de frac tie houdt zijn mond, totdat de betrokken partijgenoten in het kabinet, Lubbers, Van den Broek en De Ruiter, die res pectievelijk de neutralen, de voorstanders en tegenstanders worden geacht te represente ren, het met elkaar hebben uitgevochten. Het idee is dat vervolgens de gehele fractie (op een klein aantal hele en halve atoompacifisten na) dit compromis aanvaardt. Op papier moge dat een aardi ge strategie zijn, in de praktijk werkt het anders. Want voort durend is daar Ed Nijpels, die luid schreeuwend het kabinet de kant van de VVD tracht op te duwen. Zoiets kan niet on beantwoord blijven, al was het alleen maar omdat anders het kabinet de indruk zou kunnen krijgen dat de CDA-fractie het hoofd in de schoot heeft ge legd. Bovendien, als De Vries niets zou zeggen, zouden de mensen op de linkervleugel het zelf wel doen en waar schijnlijk nog een graadje har der. Dus levert de CDA-voor- man heel af en toe wat weer werk. Een maand of twee ge leden stelde hij dat het CDA niet akkoord zou gaan met plaatsing zonder meer van 48 raketten. Vorige week ver klaarde hij in een interview dat de crisisvariant (wel bou wen in Woensdrecht, maar al leen in crisistijd plaatsen) van premier Lubbers voor zijn fractie het maximaal aan vaardbare was. Wantrouwen Beide uitspraken waren geens zins wereldschokkend. Zij wa ren niets anders dan een ver taling van de krachtsverhou dingen in het CDA. Toch heb ben zij hem deze week bijna de kop gekost. De rechtervleu gel meende dat De Vries zijn boekje ver te buiten was ge gaan. Kees van Dijk trad op als voornaamste woordvoerder en volgens mensen, die erbij waren, beende hij De Vries precies zo uit als hij dat doet met getuigen tijdens de verho ren van de RSV-enquêtecom- missie. Waar haalde De Vries het vandaan dat de CDA-frac tie zus niet wilde en zo wel? informeerde Van Dijk. Hij wil de de garantie dat zoiets niet nog eens zou gebeuren. Toen De Vries die niet wilde geven, verklaarde zijn onderdvrager ijskoud dat hem dan niets an ders overbleef dan een voor stel in te dienen, waarbij de voorzitter werd verboden zon der voorafgaande fractiedis cussie over dit onderwerp in de publiciteit te treden. Een motie van wantrouwen dus, volgens de ooggetuigen. Want op de gestelde voor waarden zou De Vries niet meer als fractievoorzitter kun nen fungeren. Toch was Van Dijk, die veel medestanders had, pas bereid zijn voorstel in te trekken, toen hij erop werd gewezen dat een fractiediscus sie over de kruisraketten op dit moment geen zin heeft. Immers, de „weifelaars" onder de tegenstanders van plaatsing zullen toch pas geneigd zijn de rijen te sluiten, als zij het pistool (dreiging met kabinets crisis) op de borst gezet krij gen. Maar ook al krabbelde Van Dijk dan uiteindelijk te rug, de schade was reeds aan gericht. Dat bleek de volgende dag toen de CDA'er Ad Lansink verscheen in een tv-program- ma. De Vries had hem, even als fractiegenoot René van der Linden, dringend aangeraden voorlopig niet meer in het openbaar over kernenergie te praten. Volgens de voorzitter had het CDA het al moeilijk genoeg met alleen de discussie over kernwapens. Kon De Vries eind vorige week nog verhinderen dat Lansink zijn ideeën in VARA's Rooie Haan uiteen zou zetten, woensdag gelukte het hem niet Lansink uit „Den Haag Vandaag" te houden. „Ik maak zelf uit wat ik zeg en wat ik niet zeg," had het Nijmeegse kamerlid zijn voorzitter toegesnauwd vlak voordat hij de deur van diens kamer achter zich dicht sloeg. Nulpunt Nog voordat ze geplaatst zijn, hebben de kruisraketten hun eerste slachtoffer gemaakt. Volgens ve}e fractieleden is het gezag van De Vries zo on geveer tot het nulpunt ge daald. Temeêr omdat hij geen verstand heeft van „die kren gen (raketten)" en zich vrijwel volledig laat leiden door de ad viezen van anderen. Deze ont wikkeling is triest voor de man zelf, vooral omdat hij zijn huidige functie bepaald niet heeft geambieerd. Nadat Lub bers als formateur de fractie had „geplunderd" ten behoeve van zijn kabinet en nadat Ger rit Gerritse had geweigerd zijl commissariaten op te gever zag de fractie in De Vries noj de enige, die voorzitter zoi kunnen worden. Het moest ei zou immers een expert op soci aal- en financieel economise] gebied worden. Maar het gebeuren van jongst leden dinsdag in de fractieké mer van het CDA kan no veel meer gevolgen hebbei Wanneer het kabinet binner kort een besluit neemt over d kruisraketten, zal daarove zonder enige twijfel een vei bitterd gevecht gevoerd woi den in de CDA-gelederei Want welke „variant" ook d voorkeur krijgt, er zullen altij mensen fel tegen zijn. De CDA-fractie wordt op h< Binnenhof zelfs in eigen krin weieens getypeerd als ee kruiwagen vol kikkers, di voortdurend alle kanten u springen. In een situatie a deze, waarin de springlu overmatig groot is, zou er di een man achter de kruiwage moeten lopen, de fractieleidt dus, voor wie de kikvorse diep ontzag hebben. Zo nie dan zouden de sprongen wi eens zo hoog kunnen wordei dat een flink aantal kikkei niet meer op tijd in de kruiw; gen terug is. Daarmee wil gezegd zijn d; niet meer alleen Ed Nijpels t kans op een kabinetscrisis aai wezig acht. RIK IN 'T HOU

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1984 | | pagina 8