Pien Lemstra ziet een
zonnig en lucratief
perspectief voor een
kneedbare toekomst
Koor kleine
klusjei.
ia
Leidse jongerencentra buigen zich over trends
Leiden steunt
BKR-kunstenaars
door extra aankopen
Zilveren medaille
voor Leidse
Sociale Werkplaats
BURGERLIJKE
18* CcicLc Somcvnt
Oeverstaten moeten schade watervervuiling vergoeden'"
CcidacSoiruwt
VRIJDAG 18 MEI 1984 PAGINA S
BUHET VERSCHUNEN VAN HET VUFDEDEEGBOEK
Op mijn omwegen door stad en kind
kom ik graag mensen legen. U kunt
mij telefonisch ol' schriftelijk vertellen
wie u graag in deze rubriek zou willen
tegenkomen. Ik ben bereikbaar via 071
- 12 22 44 op toestel 10.
Flauw kan ik me nog
herinneren, dat Pien een
jaar of drie en een half
1 geleden tijdens een ge
sprek enkele malen als
in een reflexbeweging
met de rechterhand over
haar spijkerstoffen werk
broek streek. Dat kreeg
je, als je de halve dag
met deeg bezig was ge
weest. Pien was toen aan
haar eerste boek toe, in
september '80: „Beeldig
deeg" heette dat. Ze kon
destijds nog niet weten
wat het allemaal uit zou
halen, wat ze deed als
beeldend deegkunstena
res. Vandaag weet ze het,
Pien Lemstra uit Koude
kerk aan den Rijn, en ze
is er niet eens beduusd
van, want daar heeft ze
geen tijd voor. Deze huis
vrouw, die tot twee jaar
geleden nog „gymjuf" op
het Leidse „Rembrandt"
was, heeft zowat haar
hele leven moeten om
gooien: „Ik heb een hele
ontwikkeling doorge
maakt, maar ik zou niet
anders meer willen".
Pien Lemstra verliet het on
derwijs (na 19 jaar lesgeven)
omdat ze voor het schrijven
gekozen had, voor het geven
van cursussen en lezingen
door het hele land. Haar eer
ste boekje over dat beeldige
deeg beleeft nu een 11e her
druk; ze schreef nadien er
nog drie bij en volgende
week ligt haar nummer vijf:
„Deeg boetseren; nieuwe
I ideeën en technieken" bij de
boekhandel. „In het alge
meen zijn er 190.000 van mijn
deegboekjes verkocht; het
werd een rage in het hele
land".
Jawel, Pien Lemstra, eens
leerlinge van het Haagse
„Dalton", van waaruit door
knede en bijgevormde scho
lieren als Koot en Bie en nog
veel anderen gingen glorië
ren, is blond gebleven in
een prima contrast met haar
fel gekleurde en begeerde
produkten. Ze is, uit de aard
der zaak, zelfs een nationale
figuur geworden, opererend
vanuit haar stralende Koude-
kerkse basis. Daar is ze niet
zelden omringd door een lief
hebbende echtgenoot, drie
Pien Lemstra, niet versagend: gelukkig met haar deeg-succes.
kinderen, twee vertederende
beelden van honden en een
in grijze nuanceringen uitge
voerde poes die eens een rob
bedoes van een kater is ge
weest, die met alle buurtge
noten in permanente onmin
leefde.
Ze, Pien dus, heeft speciale
typelessen genomen (denkt
er hard over een elektroni
sche machine aan te schaf
fen, terwille van het opge
voerde tempo), omdat het-
schrijven van manuscripten
niet meer met de losse hand
kan; trouwens, de uitgevers
zouden dat niet accepteren.
Een hobby is uitgegroeid tot
een professionele routine die
nog steeds door inspiratie ge
voed wordt.
Inmiddels geslaagd
Mevrouw Pien ik zie haar
nu terug als een „geslaagde"
vrouw, ladylike gevat in een
smaakvolle creatie is „be
kend van radio en teevee"
geworden: regelmatig te gast
bij KRO's Studio Vrij
weer op 26 mei om boekje 5
op te luisteren bij Veroni
ca en in Klassewerk, ook
KRO. De radio heeft haar ge
vonden voor het programma
„Op de vrije toer". Zelfs de
Vlaamse BRT heeft madame
voor de camera gehaald. Da
mesbladen wierpen zich op
haar „deeglijke" erupties.
Drie van haar boeken zijn in
het Duits vertaald. Weg
school, weg lesuren; vort met
het paard, de rekstokken en
het klimrek. Zie hier wat
keihard werken met deeg en
koppie, wat artisticiteit, am
bitie en vindingrijkheid ver
mogen. Pien Lemstra als
durfal, kunstenares en profe
tes, zo goed als door de publi-
citeitswol geverfd en steeds
meer deeg op haar vork ne
mend; voortgaande op de
weg die al begon in het Oude
Testament en gevolgd werd
door Egyptenaren, Grieken,
Romeinen en leergierige
Germanen en domestieken:
deeg was veel meer dan
brood alleen.
Bij haar thuis hangt een ont
roerend mooi, klassiek be
schadigd „corpus" aan de
wand in de „living", tegen
een fletsgroene achtergrond.
Ik meende daarin de kne
dende, kleurende en bakken
de handen van Pien te her
kennen. Mijn appreciatie
werd afgestraft. Het zou ge
kund hebben, zo gaf Pien
ruiterlijk toe: dit, evenwel, is
geen Jezus in deeg, maar de
trots van Huize Lemstra: een
waardevol gehavend corpus
van eeuwen her en van re
naissance snit. Pien Lemstra
is geen vrouwelijke Han van
Meegeren. Hoe groots die ook
was. Ik bedoel maar: het is
allemaal „echt" bij Pien
Lemstra in de buurt. En het
blijft steeds echter worden.
Bij'
ma een museum
Ofschoon: ze is niet meer zo'
vaak te vinden in haar com
mandopost, een voormalige,
voor een betere functie afge
dankte, garage. Daar staat
nog steeds haar instrumenta
rium. Het is nu al een kabi
net vol rariteiten, draaischij
ven, vitrines en een bakoven.
Als een laboratorium voor
het te verwerken deeg in
verschillende concepties. Bij
na een museum, dat over eni
ge tijd historische waarde zal
krijgen. Steeds meer houdt
vrouwe Lemstra zich, op na
tionale schaal, met de ver
kondiging bezig. Niet dat ze
daar onder lijdt. Geenszins.
Bij haar kruipt het deeg waar
het niet elke dag gaan kan.
Ze vertoonde al eerder een
Italiaans vruchtbaarheids-
symbool met drie borsten, en
Niels Holgersson bakte ze tij
dens diens vlucht met een
gans. Ze zal steeds hoger en
verder gaan. Tot en met de
gesteven zweettrui, alias swe
ater, aan een hangertje, voor
haar zoon die (ook in deeg
dus) bij studentencorps „Mi
nerva" als rechtenstudent het
34ste lustrum meemaakt. „En
ik zie nog veel meer moge
lijkheden; ik ben nooit klaar
met deeg", zegt Pien kalm,
met een vleugje opgewon
denheid. Af en toe krijgt ze
wel het heen en weer.
Ondanks haar landelijk suc
ces grossiert ze niet voor haar
vragende braderieën en win
keltjes. Ze verkoopt haar
deegfiguren niet bij de vleet.
„Maar ik heb geen hekel aan,
zeg maar, speciale opdrach
ten. Ik vind dit werk enig. In
dit vijfde deel van mijn boek
jes ben ik eigenlijk helemaal
overgegaan op het beeldhou
wende aspect. Maar schrijven
vind ik ook mieters. Ik
schreef al, over de grenzen
van het deeg heen, belletrie,
korte verhalen, geschreven
portretten. Ik ga nu „echt"
schrijven; in september komt
een boek van me uit: Over
Amber, onze hond: „Beleve
nissen met een jonge Labra
dor". Verlucht met 24 prach
tige aquarellen". Het gaat
over wat een gezin met een
uit Schotland afkomstig scha-
tje beleeft; en wat de hond
zelf beleeft. „Schrijven", zegt
Pien, „vind ik ook mieters.
Ik schrijf ook de belevenis
sen op mijn school, schets
mijn leerlingen. Die impres
sies hoop ik eens te kunnen
bundelen".
Zo gaat Pien Lemstra over de
grenzen van het deeg heen;
van creatief naar belevenis
sen die een heel gezinsver
band treffen. Voor „Mar
griet" schreef ze al verhalen,
en over een week of twee
komt er weer zo'n verhaal;
over een zoon die voor 't
eerst alleen op vakantie gaat.
Relatie tussen moeder en
zoon. Dat doet ze samen met
(voormalig Leidse) Heieen
Crul-van Brussel, die het zal
hebben over haar dochter
die, voor de eerste keer op
vakantie, haar ouders in het
ongewisse liet. Enfin, Pien
Lemstra is pas begonnen.
Met het deeg nog tussen haar
vingernagels: "Ik vind het
spannend, ik vind het enig
en te gek". En Amber, die
dolle witte Labrador met
roze trekken in d'r vacht,
bleef maar zwoegen met een
lek balletje tussen haar gebit.
Inmiddels bleef Pien Lem
stra van mening, dat het
schrijven van korte verhalen
„een beetje een trend gewor
den was". We zullen haar
nog vaak genoeg tegenko
men. Als voortschrijdende
beeldhouwster in veelbelo
vend deeg.
LEIDEN In navolging van Dordrecht en Arnhem
wil nu ook de gemeente Leiden, door extra aankoop
van werk van Leidse kunstenaars, proberen deze in de
Beeldende Kunstenaars Regeling (BKR) te houden. Dit
bleek gisteravond tijdens de commissie voor Maat
schappelijke Aangelegenheden, Volksgezondheid en
Cultuur.
Door het nieuwe beleid van staatssecretaris van sociale zaken en
werkgelegenheid L. de Graaf, dat per 1 januari van start is ge
gaan, zouden veel kunstenaars niet meer in aanmerking kunnen
komen voor deze regeling. Vastgesteld is namelijk dat kunste
naars die een beroep willen doen op de BKR, in het afgelopen
jaar voor tenminste 3000 gulden moeten hebben verkocht. In de
jaren '85 en '86 zullen zij in het voorafgaande kalenderjaar ten
minste 6000 gulden aan werken moeten hebben verkocht. Kuns
tenaars zullen zich door deze nieuwe regel meer moeten inzetten
om hun werk te verkopen. Om de kunstenaars wat meer gele
genheid te geven om zich aan de nieuwe regeling aan te passen,
wil de gemeente op korte termijn een hoeveelheid werk van
Leidse kunstenaars aanschaffen. Door deze extra aankopen zul
len er naar verhouding meer kunstenaars in de BKR blijven
dan de staatssecretaris van sociale zaken, verantwoordelijk voor
dit beleid, verwacht. Door extra werk aan te kopen frusteren de
gemeenten die dit doen dus het beleid van de staatssecretaris.
Wethouder P.H. Schoute was gisteravond echter van mening dat
geen sprake is van een structurele ondermijning van het beleid
van de staatssecretaris, omdat het om een éénmalige aankoop
gaat. Het op deze wijze ondermijnen van het overheidsbeleid
sprak verschillende commissieleden echter duidelijk juist wel
aan. Mevrouw Boot (PVDA), de heer Hoekema (D'66) en me
vrouw Middendorp (PSP) vonden het juist jammer dat het voor
lopig om een éénmalige aktie gaat en hadden graag gezien dat
de gemeente meer dingen onderneemt om het overheidsbeleid
op bepaalde punten te ondermijnen. Voor de extra aanschaf van
kunstwerken zal niet alleen naar het werk van kunstenaars in
de BKR gekeken worden. De gemeente wil bij haar aankopen,
kunstenaars die nog geen gebruik van de BKR, niet uitsluiten.
Geld voor de kunstaankopen zal afkomstig zijn van de randge
meenten die gebruik maken van de diensten van de Leidse
BKR regeling. De gemeente Leiden declareert sinds vorig jaar
deze kosten bij deze gemeenten en verwacht uit deze pot 8880
gulden. Tevens vindt jaarlijks een storting plaats van ruim 8000
gulden in het fonds culturele doeleinden. De helft van dit be
drag wordt besteed aan de catalogus Leidse Ateliers en de ande
re helft wil de gemeente nu ook benutten voor de aankoop van
werk in het kader van van de BKR.
UNIEK DRUKKEN VAN BRAILLESCHRIFT
VOLGENS ZEEFDRUKPROCES
LEIDEN De Sociale Werkplaats heeft op de Internationale
Zeefdrukvakbeurs „Fespa'84" in Amsterdam een zilveren me
daille gewonnen voor het drukken van brailleschrift volgens
een zeefdrukproces. Het gaat om een prijs in de categorie „No
velties; Single/Multi-colour". De Sociale Werkplaats hoopt nog
dit jaar dit unieke brailleschrift op grotere schaal in produktie te
nemen. Deze manier van brailleschrift maken heet Raised-type
en berust op de zeefdrukmethode, waarbij dikke inktlagen, des
gewenst in allerlei kleuren, op papier of elkaar worden gedrukt.
Dit is het verschil met de oude techniek, waarbij bolletjes wor
den geprikt in de onderkant van dik papier, zodat ze bovenop
goed „afleesbaar" zijn met de vingertoppen.
Bij Raised-type wordt heel dun papier gebruikt waarop door
zeefdrukken bobbeltjes worden aangebracht. Een groot voordeel
is, dat de bladzijden aan twee kanten bruikbaar zijn en het wa
terbestendig en sluitvast is. Het systeem is ook te gebruiken voor
het maken van plattegronden, etiketten, aanduidingen op textiel
en stickers. Deze revolutionaire uitvinding werd in 1982 gedaan
door Daan van Roekei uit Nieuw Vennep. De heer R. Vermeu
len van de Leidse Gemeentelijke Dienst Sociale Werkvoorzie
ning (GDSW) zag kans de licentie voor deze zeefdruktechniek te
bemachtigen. De Sociale Dienst is volgens Vermeulen nu pro-
duktierijp. Men heeft de machines en het personeel en is mo
menteel bezig met marktverkenning. Verschillende instellingen
in West-Europa zijn benaderd en enkelen hebben hun interesse
getoond. De Sociale Werkplaats is het enige bedrijf in de wereld
dat zeefdruk-brailleschrift kan leveren.
LEIDEN Overleden: M. Vinkes-
veen, geb. 20-10-1907, vrl.; J. Slot
boom. geb. 20-11-1922 vrl. echtg. van
J. M. Schefferr K. van Duivenvoor
de, geb. 20-5-1898 vrl. geh. gew. met
Duijn; J. H. L. Groen, geb. 9-
11-1923 man; F. W. van Rijkom, geb.
18-6-1903 vrl. echtg. van K T. de
Haan; J. Brouwer, geb. 30-11-1912
vrl. echtg. van J. van Opijnen; A. de
Koning, geb. 6-4-1912 man; A A.
Tiemstra, geb. 24-12-1914 vrl. echtg.
van J. C. Remmerswaal; G. van
Mook, geb. 12-5-1904 man; B. J. de
Hoop. geb 16-7-1982
jfffl vrl. ecntg.
16-
I-1911 manf C. G. van Wissen, geb.
II-7-1921 man; J. M. Lolkes de Beer,
geb. 28-10-1905 vrl.; P. G. J. Verde-
gaal, geb. 2-12-1923 man; J. C. W. van
den Berg, geb. 3-12-1921 man.
Dit handige miniatuur
bankschroefje krijgt u
toegestuurd als dank voor
het opgeven van een
nieuwe abonnee
van de Leidse Courant
Naam.
I Adres
Postcode/Plaats
Betaald wordt per maand (met automatische afschrijving)
per kwartaal
Bank/gironummer:
Stuur een miniatuur bankschroefje naar:
Naam,
Adres
Plaats/Postcode
J Telefoon
Stuur deze bon in open envelop - geen postzegel plakken -1 naar:
Leidse Courant, Antwoordnummer 998,
2500 VD Den Haag.
LEIDEN Voor de derde
keer hebben de Leidse
jongerencentra, het Leids
Vrijetijds Centrum (LVC),
Stats, het Breehuys en
Augustinus een gezamelij-
ke themaweek georgani
seerd. Van maandag 21 tot
en met zaterdag 26 mei
staat in deze jongerencen
tra het thema „Trends,
ben jij wel bij" centraal.
Vorig jaar luidde het the
ma „Geen werk, geen
punt" en het jaar daarvoor
ging het over „Leiden
muziekdorp". Tijdens deze
week zullen in de ver
schillende jongerencentra
groepen optreden, films
gedraaid worden en ande
re aktiviteiten worden ge
houden.
De „trendy" week start maan
dag in het Breehuys waar om
19.00 uur een meidenavond
over aerobic dancing gehou
den wordt. Toegang is gratis.
Een andere trend is die van de
computerspelletjes en alle
„verslaafden" wordt dinsdag
vanaf 15.00 uur in het Bree
huys de gelegenheid gegeven
mee te spelen. Ook hier gratis
toegang. Dinsdagavond kan er
om 20.00 en 22.15 uur in het
LVC naar een film gekeken
worden over wervelende mo
deshows, glamour, champagne,
dure auto's en eeuwige pret.
Een film van Reidemeister.
Entree 5,50 gulden. In het
Breehuys wordt op deze avond
ingegaan op de trend om van
oude films weer een nieuwe
versie te maken. Vanaf 20.00
uur draait er zowel de film
„Blow up" van Antonioni (on
geveer 15 jaar geleden ge
maakt) alswel de film van Bri
an de Palma „Blow out" (on
geveer twee jaar oud). Wie
beide films wil zien betaalt 5
gulden. Eén film zien, kost 3
gulden.
Woensdag is „sex een trend"
in het Breehuys. Op deze
avond, die om 20.00 uur begint
wordt een documentaire over
de sexindustrie „Not a lovesto-
ry" vertoond. In het LVC
wordt die avond een film met
Marilyn Monroe gedraaid.
Deze film „Niagara' is om
20.00 en 22.15 uur te zien en
kost 5,50 gulden entree. Don
derdagavond laten enkele stu
denten in jongerencentrum
Augustinus om 20.30 uur hun
zelf ontworpen kleding zien in
een wervelende modeshow.
Daarna is er een trendy disco.
Entree 3 gulden. In het LVC is
De groep „Tony Delmonte and the Soulsisters" treedt vrijdaga
vond op in het LVC.
dan weer een film te zien met
Marilyn Monroe. Dit keer
„Gentlemen prefer blondes"
van Howard Hawks. Aanvang
20.00 en 22.15 uur en de entree
bedraagt 5,50 gulden. Deze
film wordt ook nog vrijdaga
vond gedraaid in het LVC en
begint dan om 21.15 uur. Wie
geen zin heeft in een film kan
donderdagavond in de grote
benedenzaal van het LVC
naar een bokswedstrijd kijken.
Er zal een echte ring worden
neergezet en de Leidse Boks
school geeft dan een demon
stratie. Voor mensen die zelf
wat willen doen, worden fit
ness toestellen neergezet. Dit
begint om 20.00 uur en de toe
gang is gratis.
Ook vrijdag kan er nog naar
boksen gekeken worden in het
Breehuys. Om 15.00 wordt
daar een boksfilm gedraaid
(waarschijnlijk met Rocky). Bij
Stats wordt aan de trend tege
moet gekomen door een optre
den van Electric Boogie dan
sers op de muziek van de Ma
rokkaanse groep El Moustaka-
bel. Aanvang 21.00 uur en en
tree is 3,50 gulden. In het LVC
is er vrijdagavond aandacht
voor de opleving van de soul
en de rhytm blues. Tijdens
deze avond met het motto „It's
soul time" treedt de groep
Tony Delmonte and the Soul
sisters (zie foto) op en wordt
de film „James Brown in con
cert" gedraaid.
Zaterdagmiddag staat het LVC
in het teken van de rockabilly.
De slotavond vindt 's avonds
plaats in het LVC. Deze avond
met het zeer trendy motto
„Back to the fifties" wordt he
lemaal in jaren '50 stijl gehou
den. Het is ook de bedoeling
dat de bezoekers zich zo kle
den. Om een beetje in de sfeer
te komen hebben de organisa
toren allerlei Amerikaanse
films over vetkuiven en petti
coat's uit die tijd bekeken. De
grote za^l zal helemaal in stijl
worden ingericht en tevens
wordt er een snackbar a la de
vijftiger jaren gemaakt. Voor
muziek zorgt de groep Billy
Wiggle and the Wigglers. Dia's
met vijftiger jaren plaatjes
worden vertoond en een dans
groep uit Enschede, de „Stich
ting Bopstreet" laat dansen uit
die tijd zien. Er wordt een prijs
uitgereikt aan de bezoeker of
bezoekster die er het mooist
uit ziet. De toegang tot deze
bijzondere slotavond bedraagt
5 gulden.
Voor deze gezamelijke thema-
week hebben de deelnemende
jongerencentra subsidie gekre
gen van het Provinciaals Ser
vicebureau Jeugd- en Jonge
renwerk.
11
LEIDEN Oeverstaten van een internationale water
loop zijn in beginsel verplicht grensoverschrijdende
verontreiniging van internationale waterlopen te voor
komen of te bestrijden indien daardoor wezenlijke
schade wordt veroorzaakt in andere oeverstaten". Dit
concludeert mr. J. Lammers in zijn proefschrift 'Pollu
tion of international watercourses' waarop hij deze
week aan de Leidse universiteit promoveerde tot doc
tor in de rechtsgeleerdheid.
Het onderzoek van Lammers heeft uitgewezen dat het praktijk
is dat, wanneer de kosten ter voorkoming onevenredig hoog
zijn, een schadevergoeding moet worden betaald. Lammers stelt
dit een goed uitgangspunt te vinden. Hij doet de suggestie om in
het internationale rechtsverkeer de verplichting om schadetoe-
brenging te bestrijden of te voorkomen, vervangen wordt door
een plicht de schade te vergoeden. Lammers verwacht dat de
staat binnen welks grondgebied uitzonderlijk gevaarlijke aktivi
teiten plaatsvinden, op niet al te lange termijn financieel aan
sprakelijk gesteld kan worden voor de in een ander gebied aan
gerichte schade.
Lammers adviseert de mensen die schade hebben geleden van
waterverontreiniging afkomstig van een ander land, naar de
rechter te stappen en een volkenrechtelijke procedure aanhan
gig te maken. „Het kan een goede zaak zijn het publiek alert te
maken door een incidentele overwinning te behalen met mis
schien een algemeen preventief karakter'Een werkelijk oplos
sing moet volgens Lammers gevonden worden in onderling
overleg tussen de verschillende oeverstaten.
