HTÏT71
Wettelijke regeling
biedt middenschool
steviger basis
Open sfeer bij beraad van
pastores bisdom Rotterdam
TAFEL
Ethiopische kerk in de aandacht op
Zondag voor de Oosterse Kerken"
KORTE METTEN
Dit jaar geen uitbreiding middenschoolexperimenten
ACHTERGROND
SeicLeCotua/nt
VRIJDAG 18 MEI 1984PAGINA2I
Serie publikaties over orden en
congregaties
De boekmakerij/uitgeverij Luyten in Amstelveen is be
gonnen met een serie publikaties over religieuze orden,
congregaties en abdijen. De eerste twee delen zijn dezer
dagen verschenen, te weten „Uit de wereld van de
Karmel" en „Benedictinessen van Oosterhout". In het
najaar verschijnt een boek over de Augustinessen-Mo-
nialen en voor 1985 en 1986 zijn onder meer uitgaven in
voorbereiding over Kapucijnen en Kapucinessen. In de
boeken worden beschrijvingen gegeven van de oor
spronkelijke inspiratiebronnen, de historie tot de jaren
zestig, de ontwikkelingen in de laatste decennia, de hui
dige beleving van de spiritualiteit, de mystiek, liturgie,
getijden, dagorde, onderlinge verbondenheid en saam
horigheid met de maatschappij. Ook bevat elk boek on
der meer uitspraken van grote figuren uit het verleden
en interviews met broeders en zusters nu.
W
Op de jaarlijkse „Zondag voor de Oosterse Ker
ken", die komende zondag zal zijn, heeft het orga
niserend „Apostolaat voor de Oosterse Kerken" in
Boxtel vooral de Ethiopische kerk in de aandacht
geplaatst.
Deze kerk, een heel oude christelijke gemeen
schap al stammend uit de vierde eeuw staat
bijzonder onder druk sinds de val van de keizer in
1974. Sindsdien heeft het nieuwe marxistische re
gime een aantal wetten uitgevaardigd met de be
doeling de kerk monddood te maken. Haar bezit
tingen zijn grotendeels genationaliseerd en het
godsdienstig leven wordt streng gecontroleerd.
Geregeld worden priesters en kerkelijk actieve le
ken gevangen gezet.
De Wereldraad van Kerken werkt sinds enkele
jaren met een urgentieprogramma, waarvan de
hoofdpunten zijn de vorming van goede parochie-
en kerkeraden. bijscholing van priesters en dia
kens, het opzetten van kleine sociaal-economische
projecten en de opvang en vorming van de jeugd.
De verwarring in Ethiopië is momenteel groot. In
het noorden heerst er een burgeroorlog en in vele
streken van het land is er honger. Angst beheerst
de bevolking, maar voor velen is de kerk nog
steeds een toevluchtsoord. Of zij zich zal kunnen
handhaven in de huidige revolutionaire omstan
digheden is de grote vraag. Om mensen de gele
genheid te geven het werk te steunen heeft het
Apostolaat voor de Oosterse Kerken te Boxtel zijn
gironummer 1087628 opengesteld, evenals trou
wens voor het andere werk, dat het apostolaat al
meer dan vijftig jaar doet voor de oosterse kerken
in het Oostblok, het Nabije Oosten of in Egypte.
Het doet dat vooral door die projecten te steunen
die gemeenschapsvormend zijn en waarvoor het
oecumenisch karakter duidelijk naar voren komt.
In het congrescentrum
Leeuwenhorst is deze
week een eerste afslui
tende vergadering ge
houden van het Dioce
saan Pastores Beraad in
het bisdom Rotterdam.
Tot dit beraad heeft de
Priesterraad van het bis
dom vorig jaar het initia
tief genomen. Doel is het
bereiken van meer ge
meenschap onder elkaar,
opdat er een basis ont
staat voor een gezamen
lijke benadering van de
problematiek. Ook moet
het beraad leiden tot ad
viezen voor een creatief
beleid van het bisdombe
stuur.
Eerder hebben in de dekena
ten 313 pastores deelgenomen
aan het beraad, waarbij is ge
sproken over de situatie van
de kerk in het bisdom Rot
terdam, over de invloed
daarvan op hun ambtelijk
functioneren en over hun ge
dachten ten opzichte van het
te voeren kerkelijk beleid.
De deelneming aan de ge
sprekken in de dekenaten is
groot geweest. Een redactie
commissie heeft het bespro
kene in een verzamelverslag
verwerkt.
Zorgen en adviezen van de
pastores hadden betrekking
op de wijze van gezagsuitoe
fening, de kloof tussen gezag
en basis, de luisterhouding
(dialoog en communicatie),
het geestelijk klimaat, de
ambten en diensten, de dia-
konale kerk, de leef- en
werksituatie van pastores,
groepen die speciale aan
dacht vragen (vrouwen, ar
beiders, werklozen, jongeren)
en het samen kerkzijn.
Het verzamelverslag is voor
gelegd aan het gezelschap in
Noordwijkerhout, bestaan uit
vertegenwoordigers van de
priesters, diakens en pastora
le werkers, alsmede de bis
schop mgr. R. Ph. Bar en de
vicarissen J. Zuidgeest, C.
van Bockxmeer en J. Bergen.
Door de wijze van vragen
waren vooral de moeilijkhe
den, teleurstellingen en
machteloosheden van de pas
tores gemeld. Maar mgr. Bar
vond, dat het beter was de
gevoelens van ongenoegen
uit te spreken. Het zou niet
goed zijn geweest als dingen
ongezegd zouden zijn geble
ven wegens gebrek aan ver
trouwen. De bijeenkomst, die
in een open sfeer verliep zal
op 21 juni worden gevolgd
door een bijeenkomst, die
naar beleidsadviezen zal toe
werken.
Dr. A. G. Honig (69) heeft
vandaag afscheid genomen
als hoogleraar zendingswe
tenschappen aan de Theolo
gische Hogeschool der Ge
reformeerde Kerken te
Kampen. Behalve predi
kant in Nederland is dr.
Honig zendingspredikant
en docent in Indonesië ge
weest. Voorts is hij rector
geweest van het gerefor
meerd zendingsseminarie in
Baarn.
Per l oktober 1968
werd hij buitengewoon
hoogleraar aan de Kamper
Hogeschool. Sinds 1 mei
1972 is hij gewoon hoogle
raar.
•Ook de Raad van Kerken
in Nederland heeft gepro
testeerd tegen het doodvon
nis voor de zwarte Zuidafri
kaan Malesela Benjamin
Moloise. Voorzitter Mulder
en secretaris Fiolet schrij
ven de president van Zuid-
-Afrika dat zij na bestude
ring van de stukken slechts
tot de conclusie kunnen ko
men, dat Moloise ter dood
veroordeeld is op basis van
een verklaring die hij in
middels weer heeft inge
trokken en een verklaring
van een niet nader bekend
gemaakte getuige. Moloise
heeft zijn bekentenis inge
trokken, omdat deze onder
dwang was afgelegd. „Het
vervult ons met afgrijzen
dat op basis van zulke me
thoden de doodstraf kan
worden uitgesproken", al
dus de brief. Aangedrongen
wordt op inwilliging van
het gratieverzoek. Moloise
wordt ervan beschuldigd
een politieman te hebben
doodgeschoten. Er wordt
echter betwijfeld of hij de
moord wel gepleegd kan
hebben.
De Britse Raad van Ker
ken is tegen het sektenrap
port van het Europees Par
lement, dat dinsdag behan
deld zal worden. De raad
heeft de leden van het par
lement opgeroepen het rap
port af te wijzen. Net als de
Raad van Kerken in Neder
land waarschuwt de Britse
raad tegen de beperking
van de godsdienstvrijheid
die zich kan voordoen als
bepaalde maatregelen van
het rapport worden toege
past. Eerder heeft de Fede
ratie van Protestantse Ker
ken in Frankrijk tegen het
rapport geprotesteerd. Ook
binnen de subcommissie
„Sekten" van de Tweede
Kamer bestaan grote be
zwaren tegen het Europese
rapport.
Paus vraagt
uitvoering van
verdrag tussen
Solidarnose en
regering
Paus Johannes Paulus II
heeft gisteren aangedrongen
op uitvoering van de over
eenkomst, die de inmiddels
verboden vakbond Solidar
nose en de Poolse regering in
augustus 1980 hebben afge
sloten. De akkoorden van
Gdansk en Stettin vormen
een bewijs, dat „de Poolse
natie haar eigen leven wil
leiden en souverein wil zijn
in een land dat zijn voortbe
staan op de kaart van Europa
met een groot aantal mensen
levens heeft moeten betalen".
De paus sprak bij de veertig
ste herdenking van de slag
om de Montecassino, waar
duizenden Poolse soldaten
om het leven kwamen. In
zijn toespraak vergeleek de
paus de heroische strijd van
de Poolse soldaten bij de
Montecassino met die van de
arbeiders, die onder de ba
nier van Solidarnose in de
Poolse havensteden voor
meer sociale rechten hebben
gestreden.
Tegen de verwachting in was
de Poolse president Jablons-
ki, die vanmorgen in Rome
arriveerde, niet aanwezig op
de audiëntie bij de paus.
Waarschijnlijk zullen beiden
elkaar morgen tijdens een
prive-audiëntie ontmoeten.
De Poolse bisschoppen on
derhandelen sinds enige tijd
met de regering over vrijla
ting van politieke gevange
nen. Maandag werd bekend,
dat elf leiders van Solidar
nose niet instemmen met de
voorwaarden van hun vrijla
ting. Uit kerkelijke bron
werd evenwel tegengespro
ken, dat de onderhandelin
gen zijn mislukt.
Stamppot rauwe
raapstelen met
gebakken brood en
kaas
karnemelkvla
vegetarisch
Voor twee personen hebt u
nodig: 0,5 1 kg aardap
pelen, zout, melk, 250 g
raapstelen, 1 plak kaas
van 150 g, peper, nootmus
kaat, 1 sneetje brood, circa
30 g margarine;
25 g custard, 35 g suiker, 0,5
liter karnemelk, 1 lepel ro
zijnen.
Kook de aardappelen gaar
met zout, giet ze af en stamp
ze fijn. Meng zo veel melk
door de aardappelen dat er
een stevige puree ontstaat.
Was de raapstelen, laat ze
uitlekken en snijd ze, als de
aardappelen bijna gaar zijn,
zo fijn mogelijk. Gebruik al
les van de raapstelen, behal
ve de onderste grove stuk
ken.
Meng de "raapstelen door de
aardappelpuree en warm het
wat afgekoelde mengsel, al
roerende, op een grote pit
door tot het „puft" en dus
warm is. Voeg van het vuur
de in blokjes gesneden kaas
toe aan de stamppot en doe
er naar smaak peper, noot
muskaat en eventueel meer
zout bij.
Presenteer bij de stamppot
dobbelsteentjes brood, die in
margarine bruin gebakken
zijn. Dit gebakken brood
maakt de stamppot pittiger
en zwaarder en dat kan hij
goed hebben.
Meng in de pan custard, sui
ker en de helft van de kar
nemelk tot een klontvrij ge
heel. Breng het mengsel on
der voortdurend roeren aan
de kook; de karnemelk zal
gaan schiften, maar dat komt
goed als de vla nog even
doorkookt. Zet de pan met
hete vla in koud water en
roer regelmatig tot ze lauw is
geworden. Roer er dan de
overige karnemelk door.
Maak de rozijnen apart
klaar: was ze een keer, kook
ze tien minuten in weinig
water, laat ze afkoelen en
uitlekken. Meng de koude
vla met de meeste rozijnen.
Gebruik de overige als gar
nering.
JEANNE
De voorzitster van het Komitee Kruisraketten Nee, m|ici
vrouw Strikwerda, heeft in elk geval op één punt gelijk g(
kregen. Haar deze week uitgesproken zorg die overigen rp
ook in deze kolom al eerder is geuit dat de discussies ron or
de kruisraketten een toenemende polarisatie tot gevolg hel r
ben, waardoor mensen elkaar onder druk gaan zetten, is w;!t
de heer Luns betreft inmiddels volledig bewaarheid. De wi r
ze waarop de secretaris-generaal van de NAVO de Nede
landse minister van defensie. De Ruiter, gisteren voor U|
hele internationale pers voor aap zette, was ver beneden pei in
Al gebeurde het dan ook in het bij dit soort kwesties gebru R
kelijke, diplomatieke jargon, de regering-Lubbers heeft
goed aan gedaan direct namens het hele Kabinet mee te di 4
len, dat dit optreden van de secretaris-generaal „ten zeers
wordt betreurd".
VOOR een ambtenaar en dat is de secretaris-genera t
van de NAVO gaat het niet aan een van de ministers di
hij dient, op zo'n manier voor schut te zetten. Zijn optrede
was beschamend en kwam des te harder aan waar het gin
om beschuldigingen aan het adres van zijn land van hei
komst. Los van zijn grievende opmerkingen over minisu
De Ruiter suggereerde hij voor een internationaal forum ee*
tweespalt binnen ons Kabinet, die er althans in die zin nil
is. Terecht heeft minister De Ruiter er op gewezen, dat hl*
als minister van defensie binnen het NAVO-bondgenooi
schap namens de gehele Nederlandse regering optreedt.
In voor zijn doen stevige taal noemde De Ruiter gisteravon p]
de uitlatingen van de secretaris-generaal van de NAV(,(
„ronduit onbehoorlijk". Het zal niemand verwonderen d;^
De Ruiter daarbij zijn gebruikelijke, vriendelijke bescheidei
heid aflegde. Het is daarentegen verbazingwekkend dat Lui
het bestond nog geen uur later voor de AVRO-televisie c r
juistheid van zijn opmerkingen overeind te willen houde
Hij deed geen enkele poging tot enige nuancering te komei
Nogmaals zei hij dat minister De Ruiter, in tegenstelling t<
de andere ministers, door zijn aarzelende optreden de vredi r
sactivisten in de kaart speelt. En dat gebeurde dan nöta ben j
nadat de ministers van Defensie van Amerika en Engelam
die bij de gewraakte uitspraken van Luns aanwezig waren
geweest, al via hun ambassadeurs bij de NAVO hun excusi»
hadden aangeboden over dit toch wel zeer uitzonderlijke oj
treden van de secretaris-generaal.
HET incident kan tot geen andere conclusie leiden, dan d<
de heer Luns gaandeweg de juiste proporties uit het oog vei
liest. Het wordt kennelijk de hoogste tijd dat hij als secrets
ris-generaal opstapt en dat gaat volgende week ook gebet
ren. We mogen er van uitgaan dat zijn opvolger wél verstal
dig genoeg is in te zien, dat met opmerkingen zoals Luns d
nu heeft gemaakt, de belangen van Nederland noch van
NAVO zijn gediend. Luns ondersteunt er zelfs zijn eige
particuliere standpunt niet mee; hij heeft er eerder de vi
desbeweging mee in de kaart gespeeld. Luns heeft immers
zeer irritante wijze een onjuist beeld gegeven van de verhou
dingen binnen de NAVO. Zoals de secretaris-generaal hé
wil doen voorkomen zit de NAVO echt niet in elkaar. V
geloven De Ruiter op zijn woord dat er in de afgelopen d
gen tussen de NAVO-ministers van defensie wel degelijk
rieus met elkaar is gesproken.
DEN HAAG Minister
Deetman wil afzien van een
verdere uitbreiding van het
aantal middenschoolexperi
menten per 1 augustus. Vol-"
gens de bewindsman is er
een nieuwe situatie ontstaan
nu de onderwijsbonden, in
clusief het Nederlands Ge
nootschap van Leraren, be
reid zijn te praten over de
totstandkoming van een wet
telijke regeling voor het
voortgezet basisonderwijs.
Via een dergelijke regeling
kunnen nieuwe en al lopende
middenschoolexperimen ten
worden bekostigd en kunnen
ook de richtlijnen ervoor
worden vastgelegd.
De CDA-fractie legt zich
neer bij het uitstel van de
uitbreiding van het aantal
experimenten. VVD-woord-
voerder Franssen vindt de
nieuwe overlegrond met het
onderwijsveld „heel verstan
dig". De PvdA-fractie daar
entegen is „uiterst ongeluk
kig" met het uitstel van de
experimenten en het uitblij
ven van een voortgangsrap
portage.
Een voorlopige bevriezing
van het aantal experimentele
scholen voor voortgezet ba
sisonderwijs (middenschool)
is volgens de bewindsman
nodig om een goede voorbe
reiding van eventuele nieu
we experimenten te waarbor
gen. Daarmee gaat de CDA-
bewindsman wel voorbij aan
de wens van de CDA-fractie
die gevraagd heeft om dit
jaar een uitbreiding van
maximaal twintig experi
mentele middenscholen toe
te staan.
De bewindsman heeft de
Tweede Kamer verder laten
weten dat hij geen tussentijd
se nota zal uitbrengen over
de stand van zaken rond de
middenschoolexperimen ten.
Hij beroept zich daarbij op de
„nieuwe situatie" die is ont
staan, nu met de bonden valt
te praten. Aan het tot stand
komen van een dergelijke
overeenstemming wil Deet
man nu absolute voorrang
geven.
Zoals bekend zijn CDA
en VVD het nog altijd
volstrekt oneens over de
vraag in welke mate de
middenschool langs ex
perimentele weg moet
worden ontwikkeld. De
liberalen willen slechts
eenTgtringe uitbreiding,
terwijl het CDA de vaart
erin wil houden door een
forse uitbreiding van het
aantal experimenten. Tot
op heden zijn 24 scholen
in ons land als experi
mentele middenschool
aangewezen.
Minister Deetman hoopt, zo
mag blijken uit zijn brief aan
de Kamer, dat hij met de on
derwijsbonden over niet al te
lange tijd een akkoord kan
bereiken over een zogeheten
„bekostigingswet" die het
voortgezet basisonderwijs als
nieuwe onderwijsvorm meer
zekerheid moet bieden. Als
die wet eenmaal in werking
is, is algehele invoering van
de middenschool weer een
stapje dichterbij gekomen.
Het Nederlands Genootschap
van Leraren (NGL) was van
de vier grootste onderwijs
bonden (KOV. PCO. ABOP)
de grote dwarsligger bij de
vele discussies over de wen
selijkheid van een nieuwe
vorm van voortgezet onder
wijs. Onlangs heeft het NGL
een deel van zijn bezwaren
tegen een verdere ontwikke
ling van het voortgezet basis
onderwijs laten vallen. Men
is nu wél bereid tot overleg
over een experimentenwet,
doch een spoedige invoering
van de middenschool (ter
vervanging van het huidige
stelsel van voortgezet onder
wijs) blijft voor het NGL uit
den boze.
„Stille coup
Bovendien wil deze bond te
voren beperkende afspraken
maken over het aantal scho
len dat onder deze experi
mentenwet gaat vallen. Dat
is met zo vreemd, want de
bekostigingswet zelf zal al
leen de onderwijskundige
voorwaarden stellen voor de
bekostiging van midden
schoolexperimenten. In prin
cipe zou het dus mogelijk zijn
dat een ongebreidelde groei
van het aantal middenschool
experimenten zou uitmonden
in een verkapte „formalise
ring" van deze experimentele
onderwijsvorm. Een dergelij
ke „stille coup" wil het NGL
(geruggesteund door de VVD
in de Tweede Kamer) te
enen male voorkomen.
Al ten tijde van het kabinet
Van Agt/Den Uyl trachtte
PvdA-minister Van Kemena-
de, samen met de toenmalige
staatssecretaris Deetman, een
dergelijke bekostigingswet
van de grond te krijgen. Ook
toen bestond bij de tegenstan
ders van de middenschool de
vrees voor een verkapte in
voering van wat toen het
voortgezet basisonderwijs
ging heten. Het NGL heeft
zich nu weliswaar bereidwil
liger opgesteld, maar de eer
dergenoemde vrees is daar-
fcnee nog lang niet verdwe
nen. Niet voor niets stelt de
bond uitdrukkelijk dat' men
bij het komende overleg over
een experimentenwet ervan
uitgaat dat „niet naast, of
door middel van de wet rege
lingen worden getroffen die
het voortgezet onderwijs on
omkeerbaar in de richting
van definitieve invoering
van het voortgezet basison
derwijs sturen".
Concessie
De tijdelijke bevriezing van
het aantal middenschoolex
perimenten, die Deetman nu
heeft afgekondigd, moet ge
zien worden als een concessie
aan de VVD. Nog niet zo
lang geleden ontstond er een
forse politieke ruzie tussen
de beide coalitiepartners over
de kwestie van de midden
schoolexperimenten. Binnen
en buiten het kabinet be
schuldigden beide partijen el
kaar van het schenden van
(al dan niet bestaande) af
spraken. Volgens de VVD
zou in het kabinet afgespro
ken zijn dat er niet meer dan
vijf experimenten bij zouden
komen. Minister Deetman én
het CDA ontkenden dat glas
hard en de VVD schroomde
niet de andere partij van leu
gens te betichten.
Het lijkt erop dat Deetman
met het uitstel een herhaling
van deze politieke twist wil
voorkomen. Het feit dat hij
er nu niet voor voelt om tus
sentijds verslag uit te bren
gen over de stand van zaken
rond de middenschoolexperi
menten is ook verklaarbaar:
een tussentijdse discussie in
de Kamer over het voortgang
van deze experimenten zou
weieens kunnen leiden tot
voorbarige (negatieve) con
clusies op grond van de erva
ringen tot nu toe. Een wette
lijke regeling voor de experi
menten zou in dat geval al
leen maar verder vertraging
oplopen.
De kritiek van de PvdA op
het uitblijven van een derge
lijke notitie is dan ook enigs
zins vreemd te noemen, want
het is nog maar de vraag of
zo'n tussentijdse evaluatie
wel zo'n rooskleurig toe-
Minister Deetman
komstbeeld zou schetsen.
Minister Deetman, die de
laatste weken alles in het
werk heeft gesteld om de on
derwijsbonden aan zijn zijde
te krijgen, heeft daarmee
voor een verstandige weg ge
kozen, zo lijkt het. Als het
hem lukt met het „onderwijs
veld" snel een akkoord te be
reiken over een dergelijke
wettelijke regeling, staat hij
een stuk steviger in zijn
schoenen als het voorstel in
de Tweede Kamer moet wor
den verdedigd. De VVD zal
zich in dat geval constructie
ver moeten opstellen. Zo
doende kan wellicht worden
voorkomen dat CDA en
VVD in het parlement op
nieuw als vinnige opponen
ten tegenover elkaar komen
te staan.
De woede van de PvdA over
de nu ontstane vertraging is
wel begrijpelijk, maar niet
geheel logisch. Een wettelijke
regeling, gesteund door het
onderwijs zelf, biedt immers
een steviger basis voor be
staande en nieuwe experi
menten dan een snelle uit
breiding van het aantal expe
rimentele middenscholen
met een nog altijd onzeker
toekomstperspectief.
FRANS WEERTS
DE BILT Het
zijn wisselvallig karakter,
groot lagedrukgebied
bijna heel Europa. In dit i
bied met vrij lage baromete
standen verplaatsen zich kle
nere depressies. Een daarva
die vanmorgen nog bove
Spanje lag, wordt morgen b
ven ons land verwacht. Het
morgen half tot zwaart b
wolkt en er vallen enkele r
gen- of onweerbuien. Vai
nacht daalt de temperatuur t
omstreeks 8 graden en in
nacht en ochtend zijn er mis
banken. De middagtemper
tuur loopt zaterdag uiteen i
14 graden op de Wadden tot 1
graden in het binnenland.
staat een matige wind, die i
uiteenlopende richtinge
Weerrapporten
an vanmorgen 07.00 t»
»r Mei Min N«
temp temp slag
Malaga
Mallorc;
Malta
>nbew. 16 9 0 n
20 10 Ou
be*». 19 10 0
treg. 20 12 3 m
regenb. 19 14 10 n
onbew. 22
Casablanca
23 17 0 n
27 «9 0 ri
27 14 011
GRATIS ELKE WOENSDAG DE
BIJLAGE Bil UW KRANT MET
INFORMATIE OVER FILMS,MUZIEK
THEATER, RECREATIE. EXPOSITIES
EN EEN COMPLETE AGENDA
