olfstaten veroordelen Iraanse aanvallen
orlog in Golf veroorzaakt
panningen op oliemarkt
f S laken Israëlische
aval in Palestijns kamp
ereldvrede in toenemende mate bedreigd
BERLIJN
VS voelen niets voor
wijziging in sehuldenbeleid
'SIJTHOFF PERS
JITENLAND
EeidoeSommii
VRIJDAG 18 MEI 1984PAGINA 15
nerikaanse punks
gewenst op kerkhof
vil FRANCISCO Mevrouw
icine Ross heeft van het hoog-
chtshof van Californië het
t gekregen een schadevergoe-
p te eisen van de directie van de
aafplaats Forest Lawn voor het
chijnen van punks op de begra-
j van haar 17-jarige dochter
p tie, die een "punk rocker" was.
punks waren op het kerkhof
5 rukkelijk en lawaaierig aanwe-
Mevrouw Ross achtte dit in
v j met de traditie van een be
ams en met de belofte van Fo-
Lawn dat men een oogje in het
zou houden en ongewenste
-fes weren.
Nieuwe aanklacht
inzake Agent Orange
NEW YORL Een groep Vietnamvetera-
nen heeft gisteren tegen drie Amerikaanse
overheidsinstellingen een aanklacht inge
diend, omdat deze tijdens de oorlog in Viet
nam niet hebben gewaarschuwd voor de ge
varen van het ontbladeringsmiddel „Agent
Orange". De aanklacht is gericht tegen de
Veterans Administration, Food and Drug
Administration en de Public Health Service.
De aanklacht komt slechts twaalf dagen, na
dat zeven chemische bedrijven die het ont
bladeringsmiddel fabriceerden in een schik
king 180 miljoen dollar schadevergoeding
beschikbaar hadden gesteld voor Vietnam-
veteranen. Die schikking leidde tot kritiek
van veel Vietnam veteranen die de vergoe
ding onvoldoende vonden.
Sovjet-Unie: Bouw
MX-raket lokt
tegenmaatregelen uit
MOSKOU De Sovjet-Unie heeft
gisteren verklaard, dat het op de
Amerikaanse plannen voor de bouw
van de MX-raket eerder met tegen
maatregelen zal reageren, dan met
terugkeer naar de onderhandelings
tafel in Genève.
Het Russische persbureau Novosti
meldde dat „de beperking van het
programma door het Amerikaanse
Huis van Afgevaardigden geen af
remming betekent van de verster
king van de bewapening door
Reagan". Woensdag had het Huis
gedeeltelijk ingestemd met de door
Reagan voorgestelde MX-plannen.
PARIJS De Verenigde Staten voelen er niets
voor hun beleid ten aanzien van de landen met
grote schulden wezenlijk te veranderen. De
Amerikaanse minister van financiën, Donald
Regan, zei dit gisteren in Parijs tijdens de twee
daagse ministersconferentie van de Organisatie
voor Economische Samenwerking en Ontwik
keling (OESO), het samenwerkingsverband van
de 24 belangrijkste industrielanden.
Regan lichtte het Amerikaanse standpunt toe
met de opmerking, dat het feit dat het interna
tionale antwoord op het schuldenprobleem van
geval tot geval verschillend is juist wijst op de
kracht van het VS-beleid. Volgens hem bestaat
er geen pasklaar recept voor alle schuldenpro
blemen.
Hij zei wel zorgen te hebben over de recente
stijging van de Amerikaanse rente, die er voor
heeft gezorgd dat de schuldên van ontwikke
lingslanden weer met miljarden zijn toegeno
men. Een nieuwe benadering van het schulden
probleem, zoals het idee om leningen van han
delsbanken te binden aan een maximum rente,
wees hij af. Er bestaat geen financiële oplossing
voor het schuldenprobleem, aldus Regan.
De OESO-landen zullen concrete stappen on
dernemen om protectionistische maatregelen
tegen te gaan. Die verwachting sprak minister
Van Aardenne (Economische Zaken) gisteren
in Parijs.
Huis van Afgevaardigden
akkoord met nieuwe raket
WASHINGTON Het Amerikaanse
Huis van Afgevaardigden heeft giste
ren met grote meerderheid ingestemd
met het uittrekken van ruim twee
miljard dollar voor de ontwikkeling
van de Trident-2. Dit is een nieuwe
intercontinentale kernraket, die vanaf
onderzeeërs kan worden afgevuurd.
De stemmenverhouding in het Huis,
dat zich momenteel bezighoudt met de
behandeling van de defensiebegro
ting, was 319 voor en slechts 19 tegen.
Tegenstanders van de Trident zeiden
dat instemming met de plannen voor
de Trident een gevaarlijke opvoering
van de wapenwedloop betekent.
(D/TEHERAN De
Arabische Golfstaten
ten Iran veroordeeld
ins aanvallen op Koe-
ie en Saoedische olie
iers in de Golf. Zij zul-
de kwestie voorleggen
de Veiligheidsraad,
zes Arabische staten,
die verenigd zijn in de
Raad van Samenwerking
voor Golfstaten (GCC),
kwamen gisteren in de
Saoedische hoofdstad Riad
bijeen naar aanleiding van
de aanval van woensdag
op de Saoedische olietan
ker Yanbu Pride.
Iran heeft indirect toegege
ven de recente aanvallen op
olietankers te hebben uitge
voerd. In een verklaring
heeft Teheran niet nadruk
kelijk de beschuldigingen
van Koeweit en de Verenig
de Staten tegengesproken. In
Teheran werd nogmaals ge
waarschuwd dat buitenland
se hulp aan Irak kan leiden
tot een escalatie van de Golf
oorlog.
In de Iraanse verklaring
werd in het bijzonder de VS
en de Sovjet-Unie gewaar
schuwd niet met het conflict
in de GOlf te bemoeien. De
woordvoerder van het Witte
Huis, Larry Speakes, zei gis
teren dat de VS op het ogen
blik „geen direct militair in
grijpen overwegen". Volgens
Speakes voeren de VS wel
„intensief overleg met hun
bondgenoten".
Oliedeskundigen in New
York hebben erop gewezen,
dat Iran met de recente aan
vallen op olietankers het
scheepvaartverkeer in de
Golf onmogelijk wil maken.
Deze uitbreiding van de oor
log tussen Irak en Iran zou
in de plaats komen van een
Iraanse blokkade van de
Straat van Hormoes, aldus de
oliedeskundigen.
Als gevolg van de beschie
ting op de Koeweitse en
saoedische olietankers is het
charteren van schepen voor
de vaart op de Golf sterk ge
daald. De Koeweitse staatsre-
derij van tankschepen heeft
voorlopig al haar activiteiten
gestaakt. De Noorse reders
vereniging adviseerde haar
leden het Golf-gebied Golf
voorlopig te mijden. Japanse
olietankers mijden al sinds
begin februari het Iraanse
eiland Kharq. De meeste
Iraanse olie wordt vanaf dit
eiland uitgevoerd. Irak be
schouwt Kharq tot oorlogsge
bied en heeft al diverse olie
tankers in de buurt van dit
eiland beschoten.
JJlDEN De aanval
afgelopen woensdag
i «n Saoedische olietan-
in de Golf heeft er toe
2edragen dat de angst
°!r een nieuwe oliecrisis
le ieuw is toegenomen.
de oliemarkt wordt er
hening mee dat Was-
,1 gton met de verkiezin-
in het vooruitzicht en
len die grote olie-af-
ers zijn, zoals Japan,
eens in paniek zouden
ïen raken. Ook be
er de mogelijkheid
v' er een machtsver-
jliiving in het Midden-
jsten ten gunste van
<n zal plaatsvinden.
l| voor kort werd er door
«•deskundigen nogal lauw
liageerd op de aanvallen
la tankers in de Golf. Sinds
wisdag is echter ook bij hen
de bezorgdheid toegenomen,
omdat de kans op een escalatie
van de oorlog tussen Iran en
Irak nu een stuk groter is ge
worden.
Maar zelfs deze ontwikkeling
is waarschijnlijk toch minder
ernstig dan aanvankelijk werd
gedacht door die oliehandela
ren, die na de aanval op de
Saoedische tanker op de vrije
oliemarkt in Rotterdam haas
tig olie kochten.
De Amerikaanse regering
heeft Iran van de aanval van
woensdag beschuldigd, ook al
is de identiteit van de aanval
lende vliegtuigen nog niet met
zekerheid vastgesteld. De
Iraanse actie volgde op aan
vallen die Irak de afgelopen
dagen zou hebben gepleegd op
tankers, die zich in de buurt
bevonden van de Iraanse olie-
terminal op het eiland Kharg.
De regering in Bagdad kan te
vreden zijn met het resultaat
van deze aanvallen, want
sindsdien zijn geen Japanse
tankers de haven van Kharg
meer binnengelopen. Uit To
kio kwam het bericht dat Ja
pan deze maand geen olie
meer uit Iran zal importeren,
omdat de verzekeringspremies
voor tankers, die vanuit
Khargh vertrekken, enorm
gestegen zijn.
Verborgen boodschap
De Iraanse aanval wordt ge
zien als een antwoord op de
Iraakse acties, maar ook als
een verborgen boodschap aan
Saoedi-Arabië, dat de Iraakse
oorlogshandelingen financieel
steunt.
Hoewel Iran met deze recente
aanval de Arabische Golfsta
ten onder druk lijkt te willen
zetten, blijft de mogelijkheid
klein dat Iran de Straat van
Hormoes zal blokkeren. In Te
heran wordt al te zeer beseft
dat zo'n blokkade Amerikaan
se militaire acties zal uitlok
ken.
Ondanks alles blijft het ver
trouwen in de olie-industrie
gehandhaafd. Het Internatio
nale Energie Agentschap
(IEA) in Parijs liet gisteren
weten, dat de situatie in de
Golf weliswaar ernstig is,
maar dat er geen reden is voor
een overhaaste reactie. De be
staande olievoorraden zijn
voorlopig nog groot genoeg en
de productie van de olie-lan
den buiten de Golf-staten is
meer dan voldoende. Daar
komt bij dat de OESO-landen
meer dan drie miljoen vaten
olie in voorraad hebben, het
geen voldoende is voor 95 da
gen.
Een belangrijke factor in het
geheel is dat de vraag-en-aan-
bod verhouding op de olie-
markten al sinds de oliecrisis
van 1973 en '79 danig is ver
stoord. Volgens sommige criti
ci was deze laatste crisis trou
wens een gevolg van paniek.
De OPEC (Organisatie van
Olie-Exporterende Landen)
heeft de ontwikkelingen in
het Golfgebied tot nu toe met
een gevoel van opluchting be
groet. Gezien de al jaren
voortdurende problemen bin
nen de OPEC hebben de olie-
exporterende landen op dit
moment weinig behoefte aan
nieuwe spanningen. De totale
OPEC-export zakte in 1979 tot
ver beneden de helft van de
hoogste productiepiek in 1970
van ruim 30 miljoen vaten per
dag. Tijdens de OPEC-verga-
dering, die vorig jaar in Lon
den plaatsvond, moest de de
OPEC voor het eerst het be
sluit nemen de olieprijs te ver
lagen.
De OPEC-landen nemen te
genwoordig niet veel meer
dan ongeveer 40 procent van
de olievraag van de niet-com-
munistische landen voor hun
rekening. Daarvan komt 20
procent uit de Golf. Zelfs een
spoedige maar onwaar
schijnlijk geachte beëindi
ging van de Golf-oorlog zou de
problemen binnen de OPEC
De ministers van buitenlandse zaken van de zes Arabische Golfstaten kwamen gisteren in speod-
zitting bijeen naar aanleiding van de Iraanse beschieting op een Saoedische olietanker. In het mid
den zit de Saoedische minister, prins Saoed el-Faisal.
echter niet oplossen. Irak en
Iran zouden in dat geval hun
olieproduktie verhogen. Dit
zou dan misschien weer leiden
tot een verdere daling van de
olieprijs.
Verhoging olieprijs
Alleen een definitieve Iraanse
overwinning zou een wending
ten gunste van OPEC kunnen
betekenen. Als Iran een mili
taire overwinning behaalt, dan
zou dat betekenen dat Teheran
meer invloed zou krijgen bin
nen de OPEC. Iran heeft de
laatste tijd nogal wat druk uit
geoefend op de OPEC om de
olieproductie verder te verla
gen. Maar tegelijkertijd pleitte
Iran voor een verhoging van
de olieprijs van de huidige 29
dollar per vat tot 34 dollar, de
prijs van vorig jaar maart.
De mogelijkheid van een der
gelijke Iraanse overwinning
en het vooruitzicht dat er dan
nog meer regimes a la Kho-
meiny komen, zijn zaken waar
meer politiek ingestelde olie
deskundigen zich grote zorgen
over maken. Want hoewel de
olie-industrie in de Noordzee
op dit moment nog steeds in
belang toeneemt, zouden de
olie-reserves in de Golf-staten
tegen het einde van deze eeuw
weer een beslissende rol kun
nen gaan spelen.
ROD CHAPMAN
The Guardian
lSHINGTON/TEL
HV/BEIROET De
J enigde Staten hebben
vtiek geleverd op de
ue invallen, die Israeli
te e troepen de afgelopen
en hebben gedaan in
Palestijnse Ain el-Hil-
h bij de Zuidlibanese
iÉ enplaats Sidon.
een verklaring van het
nerikaanse ministerie van
enlandse zaken staat, dat
.vernieling van eigendom-
i i een schending is van het
dmationale recht". In krin-
van het Israëlische mili-
opperbevel in Zuid-Liba-
non is gisteren bevestigd, dat
er Israëlische acties in het
kamp hebben plaatsgevonden.
Volgens Israël zijn daarbij
twee Palestijnse gedood. Ook
zijn diverse woningen van Pa-
lestijnen opgeblazen.
Volgens Libanese veiligheids
kringen wordt er de laatste
tijd in het Palestijnse kamp ge
regeld gestreden tussen voor-
en tegenstanders van Israël.
Diverse pro-Israëlische „colla
borateurs" zouden daarbij zijn
gedood. In de nacht van dins
dag op woensdag voerden Is
raëlische troepen de eerste ac
tie in het kamp uit. Gisteren
volgde een tweede inval. Het
kamp Ain el-Hilweh, waarin
ongeveer 30.000 Palestijnse
vluchtelingen wonen, werd tij
dens de Israëlische invasie in
juni 1982 grotendeels vernie
tigd.
De Arabische landen hebben
gisteren gevraagd om een
spoedzitting van de Veilig
heidsraad in verband met Is
raëlische acties in Ain el-Hil
weh. De 15 leden van de Vei
ligheidsraad beraden zich van
daag op het verzoek van een
spoedzitting. In een brief aan
de Veiligheidsraad protesteert
de PLO tegen de „barbaarse
en inhumane daden tegen on
gewapende Palestijnse burgers
in het kamp". Volgens de PLO
„zijn als gevolg van daarvan
60 Palestijnen gedood of ge
wond".
vrijwielen in eigen land
Een stukje, wat dagen of een weekje op de fiets.
Daarover gaat „Vrijwielen in eigen land". Een
informatief fietsersboekje voor vrije tijd en va
kantie. Gratis bij de fietsenvakman, de ANWB,
de VW-i's, de reis- en inlichtingenbureaus van
de NS en stichting: fiets! (tel. 020-42 55 50).
Aanwezigheid Sovjet-Unie
Spelen Seoel ook onzeker
SINGAPORE Op de dag
dat Polen zich als tiende land
afmeldde voor de Olympische
Spelen in Los Angeles, heeft
een Russische diplomaat,
Aleksei Fedotov, in Singapore
verklaard, dat de aanwezig
heid van de Soviet-Unie op de
Spelen van Seoel 1988 zeer on
zeker is.
Hij zei dat de grootste bezwa
ren tegen Los Angeles de be
dreigingen tegen de Russische
atleten waren geweest. Derge
lijke incidenten zijn volgens
Fedotov ook in Zuid-Korea na
het luchtincident op 1 septem
ber van het vorig jaar, waarbij
een Zuidkoreaans passagiers
vliegtuig met 269 mensen aan
boord door een raket werd
neergeschoten, te verwachten.
Hij steunde de gedachte de
Olympische Spelen voortaan
in Griekenland te organiseren.
In een redactioneel commen
taar van het onlangs versche
nen CDA-partijblad wordt het
terugbrengen van de Spelen
naar Griekenland ook gezien
als een belangrijke stap sport
en politiek van elkaar te schei
den. De boycot werd in het
blad als „weinig bemoedigend"
beschouwd in het streven naar
minder wantrouwen tussen
Oost en West.
De voorzitter van het organi
satiecomité, Peter Ueberroth,
verklaarde gisteren dat de
deur voor de Sovjet-Unie en
de andere landen open blijft
staan. „Maar", voegde hij er
aan toe, „ik denk niet dat er
nog een wending komt".
Mitterrand wil actie
voor echtpaar
Sacharov
STOCKHOLM De Franse
president Mitterrand heeft gis
teren in Stockholm bekendge
maakt, dat de ministeries van
buitenlandse zaken van de
EG-landen bijeen zullen ko
men om actie te ondernemen
ten gunste van het echtpaar
Sacharov.
Volgens Mitterrand „mag geen
stap achterwege worden gela
ten om de vrijheid van deze
twee mensen te verzekeren".
De gezondheidstoestand van
Sacharov en zijn vrouw is bij
zonder slecht. De Sacharovs
zijn sinds 2 mei in hongersta
king om een uitreisvisum van
de Russische regering te ver
krijgen voor medische behan
deling in het Westen van de
zieke mevrouw Sacharov.
"VNDENS STRATEGISCH INSTITUUT:
JSKE EN WISKE DE LIEVE LILLEHAM
LONDEN De crisis in
de Oost-West betrekkin
gen en de bewapenings
wedloop zullen de komen
de jaren voortduren en
het risico van een gewa
pend regionaal conflict
doen toenemen. Met name
het Midden-Oosten en
Midden-Amerika zijn ex
plosieve brandhaarden.
Dit schrijft het Internatio
nale Instituut voor Strate
gische Studiën (IISS) in
zijn vandaag verschenen
jaarboek „De strategische
balans 1983-1984".
Het IISS zegt in zijn studie dat
de verhouding tussen Oost en
West op het laagste peil is aan
geland sinds de Cuba-crisis
van 1962. Het in Londen ge
vestigde particuliere instituut
is van mening dat de huidige
crisis een zodanige vorm
dreigt aan te nemen dat politi
ci de komende jaren de groot
ste moeite zullen hebben de
moeilijkheden op te lossen.
De specialisten van het IISS
noemen twee hoofdoorzaken
voor hun pessimisme: op de
eerste plaats de machtswisse
ling in de Sovjet-Unie en op
de tweede plaats het verkie
zingsjaar in de Verenigde Sta
ten. „Zelfs wanneer Konstan-
tin Tsjernenko belangrijke be
leidsveranderingen zou willen
uitvoeren, dan nog heeft hij
eerst enige tijd nodig om zijn
macht te consolideren", zo zegt
het IISS. „Bovendien is een
verkiezingsjaar in de Verenig
de Staten nauwelijks een ge
schikt periode om nieuwe
Amerikaanse initiatieven te
verwachten", zo menen de
specialisten. De ontwapenings
onderhandelingen zijn bij uit
stek slachtoffer van de slechte
atmosfeer in de Oost-Westbe
trekkingen en het instituut
verwacht dat de toekomst
„een aanzienlijke vermeerde
ring van de bewapening en
een vermindering van de wa
penbeheersing" te zien zal ge
ven.
In het gebied van de Perzische
Golf zijn de spanningen ern
stig gestegen en rekening hou
dend met het feit dat de Vere
nigde Staten en de Sovjet-Unie
beide vitale belangen in het
gebied hebben, neemt de drei
ging toe van een escalatie van
de Golfoorlog, zo menen de
onderzoekers van het IISS.
(ADVERTENTIE)
Met Uw krant naar
uitgebreide
5-daagse luxe
touringcarreis
Er Is erg veel te zien en te beleven In Berlijn. Op verzoek hebben we ditmaal onze succesvolle trip tot 5 dagen uitgebreid.
MAANDAG 11 JUNI (2e Pinksterdag) vertrekken we (om 7 uur v.m. uit Den Haag en 7.30 uur v.m. uit Rot
terdam) voor een 5-daagse reis naar de fascinerende stad Berlijn.
We bezoeken daarbij zowel West- als Oost-Berlijn. Voor wie deze nog stad nog niet eerder bezocht is deze
trip beslist een bijzondere belevenis. In West-Berlijn verblijven we in het fraai gelegen hotel Igel. Alle ka
mers hebben douche en toilet.
Het uitgebreide programma biedt dinsdagmorgen een rondrit door Berlijn o.a. naar het Monument
Plötsensee, de Potzdammerplatz. Brandenburger Tor enz. Na deze algemene oriëntatie kunt u in de mid
dag naar eigen believen verder op verkenning gaan dan wel gezellig winkelen, 's Avonds kan In overleg een
theater of nachtclub worden bezocht.
Woensdag gaan we via ..Checkpoint Charlie" door de Muur en bezoeken o.a. Alexanderplatz. het Treptow
monument en eventueel het beroemde Pergamonmuseum. U krijgt in Oost-Berlijn ook gelegenheid om wat
te winkelen. De avond en de nacht worden weer in West-Berlijn doorgebracht. Donderdag brengen we een
bezoek aan het Rijksdaggebouw, waar een uitgebreide interessante expositie gewijd is aan de gehele ge
schiedenis van het Duitse keizerrijk t/m het derde rijk.
Daarna wordt het zeer mooie Kasteel van Charlottenburg bezocht en is de rest van de dag ter vrije be
schikking. Na een vroeg ontbijt wordt vrijdag de terugreis aanvaard via Drewitz. Marienborn, Osnabruck
en zijn we om plm. 20.00/20.30 uur weer terug in Den Haag/Rotterdam.
Deze Interessante en leerzame reis kost J tlUWi" per persoon op basis van een 2-persoonskamer
met douche en toilet en halfpension 4jrdiner. logies en ontbijt). Toeslag eenpersoonskamer 70.-. Com
binatiereisverzekering 10 - p.p. 5.-. Annuleringsverzekering 3 1/2 van de reissom 6.- kosten.
Een geldig paspoort is vereist.
Inlichtingen en boekingentelefonisch
onder r. 070-190882 (van maandag t/m
vrijdag van 9 tot 16 uur; of persoonlijk
in onze vestigingen Spuitraat 71. Den
Haag op de hoek van het Spui).
«f 365.-
4rdlner, logies en
gsverze
POSTBUS 18050
2500 AA "«-GRAVENHAGE
TEl 070-190882
