BMW en Mercedes dicht, veel kranten niet verschenen Westduitse bonden staan alleen in strijd voor 35-urige werkweek Max v.d. Berg verhinderd ook nu „De Opvolging" Ceidoe Sou/tont Protest tegen kandidatuur Aant jes DUITSE STAKINGEN BEDREIGEN ECONOMIE DEN UYL TEN ONRECHTE IN OPSPRAAK 4 DAGEN LONDEN- WINDSOR extra excursies BINNENLAND/BUITENLAND VRIJDAG 18 MEI 1984 PAGINAI TOPAMBTENAAR DEFENSIE: Uitspraken Van der Scheur afschuwelijk DEN HAAG Secretaris- -generaal drs. G. Peijnen- burg van het ministerie van Defensie heeft giste ren in Den Haag zijn scherpe afkeuring uitge sproken over uitspraken van AbvaKabo-voorzitter Van der Scheur tijdens de FN V-manifestatie in Utrecht op 10 mei tegen de kruisraketten. Van der Scheur deed toen on der meer de uitlating: „Ik weet dat je in wezen alleen maar van mensen mag hou den. maar bij God, wat haat ik al die griezels die kruisraket ten willen plaatsen, niet alleen die in Washington of Moskou maar ook in Den Haag". Peijenburg zei in een rede na de uitreiking van de Prins Maurits-medaille door prins Bernhard „het een afschuwe lijke zaak te vinden dat de lei der van de AbvaKabo, waarbij duizenden mensen zijn aange sloten die werkzaam zijn bij Defensie, dergelijke haatge voelens koestert en uit spreekt". Peynenburg zei er van uit te gaan dat verreweg de meeste mensen slechts één ding willen: vrede. Peijnenburg, die binnenkort afscheid neemt van het minis terie, kreeg de medaille van de Koninklijke Nederlandse Ver eniging Ons Leger als eerbe wijs voor zijn vele verdiensten voor defensie in het algemeen en de landmacht in het bijzon der. Rechter gelast opnieuw ontruiming van bezette Citroënfabriek PARIJS Een rechtbank in de vlakbij Parijs gelegen stad Bobigny heeft giste ren de ontruiming gelast van de Citroën- -fabriek in Aulnay-sous-Bois. Sinds vori ge week vrijdag is deze fabriek bezet door arbeiders uit protest dreigende ont slagen. Woensdag was al de ontruiming geëist van twee andere Citroën fabrie-k ken. In totaal zijn vijf fabrieken bezet op initiatief van de communistische vak bond CGT. De Citroëndirectie wil 43.00(h man tellende personeel in Frankrijk met' 6000 man inkrimpen. DEN HAAG Een aantal partijleden van het CDA is een actie gestart om de kandidatuur van W. Aantjes voor het landelijk partijbestuur terug te draaien. Hier toe hebben enkele CDA-leden een „Anti-Aantjes-Groep" opgericht, zo deelde een van de initiatiefnemers gisteren mee. De verkiezing vindt morgen plaats tijdens het CD A-partijcongres in Hoogeveen. Volgens initiatiefne mer B. Mensink uit Den Haag zijn er uit het hele land verontruste reacties binnengekomen over de kandida tuur van Aantjes wegens zijn oorlogsverleden. Hoeveel leden de groep heeft Icon hij echter niet zeggen. Het par tijbestuur zal bij de nieuwe verkiezingen gehalveerd worden. Tot nu toe bestond het bestuur uit 80 stemge rechtigde leden. Dit aantal wordt teruggebracht tot 43. Aantjes maakt overigens deel uit van het huidige partij bestuur, waarin hij in 1980 plaatsnam. Pax Christi valt uit naar defensienota DEN HAAG De defensienota van minis De Ruiter draagt niet bij tot een Europese vi despolitiek en is een herbevestiging van u verstarring in de internationale betrekking ch tussen Oost en West. Dit schrijft de katholieke vredesbeweging P Christi Nederland in een notitie over de fensienota. De notitie is gisteren aangebo aan ondermeer de leden van de vaste Twee Kamercommissie voor defensie. Een Europt veiligheidsstelsel moet gekenmerkt zijn d( de afwezigheid van kernwapens in Europa door een militaire macht die niet offens bruikbaar is, aldus Pax Christi. Uittreden v Nederland uit de Navo acht de organisatie, thans voorlopig, onnodig en ongewenst. HAMBURG BMW en Mer cedes vielen gisteren als eerste Westduitse autofabrikanten stil als gevolg van de staking in tie metaal om de 35-urige weVkweek. Andere bedrijven zouden snel moeten volgen. De grafici breidden hun sta king over het hele land van 10.000 arbeiders bij 90 bedrij ven op woensdag uit tot 18.000 bij 150. Daardoor verschenen talloze kranten niet. Er zijn vandaag nauwelijks landelijke dagbladen verschij nen. Ook ziet het er naar uit dat de grote weekbladen Der Spiegel en Stern volgende week niet kunnen uitkomen. Bonden in andere sectoren voerden acties om sympathie te betuigen. Spoorwegperso neel verklaarde zich solidair met de grafici. De metaalbond IG Metall besloot zijn stakin gen van het gebied om Stutt gart uit te breiden tot Frank furt. De voornaamste van de negen bedrijven die daar het doelwit vormen zijn weer een grote autofabriek, Opel, en verder Honeywell en Brown Boveri als fabrikanten van elektri sche en elektronische appara tuur. Zo'n 11.000 arbeiders van de Mercedes-fabriek in Sindelfin- gen sloten zich gisteren aan bij de 13.000 stakers van toeleve- ringsbedrijven, die maandag het werk hadden neergelegd. Mercedes had al aangekondigd de produktie vandaag stop te zetten, omdat er geen onderde len meer geleverd worden. BMW en Audi zullen vandaag al bijna niets meer kunnen produceren. Volkswagen moet woensdag stoppen. Intussen heeft de bond van metaalarbeiders, de IG Metall, 33.000 werknemers in negen bedrijven in Hessen opgeroe pen het werk maandag neer te leggen. De verwachte economische groei van drie procent in Duitsland kan door de stakin gen volledig teniet worden ge daan en zelfs een bedreiging vormen voor de Europese eco nomie, omdat de economische vooruitgang in Europa voor een deel afhankelijk is van de Duitse „motor". Een Duitse staker, werknemer van BMW, heeft de cijfers 35 op zijn borst laten schilderen, om duidelijk te maken dat die 35-uri- ge werkweek, zonder het inleveren van loon, best kan. (Van onze correspondent Gerard Kessels) BONN Hans Mayr is nog een van die vak bondsleiders die eruit zien of ze zo van de werkvloer zijn weggelopen. Somber blikt hij deze meimiddag na een gesprek met de werkgevers in een Düssel- dorfer hotel in een batte rij televisiecamera's. „Dit zou wel eens", zo zegt hij, „het zwaarste sociale con flict van na de oorlog kunnen worden." Dat zou inderdaad best kun nen, want in de strijd om de 35-urige werkweek staan werkgevers en werknemers in de Bondsrepubliek onverzoen lijk tegenover elkaar. Bij ande re stakingen ging het meestal orti een procentje meer of min der, maar dit keer liggen de kaarten anders. Mayr's bond van metaalarbeiders, de IG- Metall, ziet in een drastische verkorting van de werkweek het enige recept voor het te rugdringen van de werkloos- Dé werkgevers vinden de 35-urige werkweek een on ding. Zij weigeren principieel een stap in die richting te doen. Bij menige demonstratie van de bonden stuurden zij re clamevliegtuigjes de lucht in met de tekst: „De 35-urige werkweek schept nieuwe ar beidsplaatsen. In het Verre Oosten". Vergeleken met hun collega's in veel andere landen zijn de Westduitse bonden altijd een toonbeeld van redelijkheid ge weest. Ze zijn er zonder veel sociale conflicten in geslaagd de arbeiders aan hogere lonen en behoorlijke arbeidsomstan digheden te helpen. „Wat de bonden in de na-oorlogse pe riode bereikt hebben, kan niet hoog genoeg worden gewaar deerd. Onze vrijetijds-maat- schappij zou zonder de bonden ondenkbaar zijn", zegt de Ber- lijnse politicoloog professor dr. Fritz Vilmar. Wirtschaftswunder De bonden hebben samen met de werkgevers en de achter eenvolgende regeringen het „Wirtschaftswunder" mogelijk gemaakt, dat West-Duitsland op de puinhopen van het Der de Rijk weer snel tot een zeer welvarende natie maakte. In nauw samenspel zetten werk gevers, werknemers en rege ring de lijnen uit van de socia le en economische ontwikke ling, waarbij de regering er zich voor hoedde in te grijpen bij de directe cao-onderhande lingen. „Soziale Marktwirt- schaft", is de term die daar voor in West-Duitsland gehan teerd wordt. Een kapitalisme waar ten behoeve van de werknemers de scherpste kan tjes zijn afgevijld. Maar de tijd dat in West- Duitsland in eendrachtige sa menwerking de schouders on der de economische ontwikke ling werd gezet, lijkt voorbij. De economische crisis heeft de vakbeweging in een moeilijk parket gebracht. In de staal- en in de scheepvaartindustrie heeft zich een gigantische af braak van werkgelegenheid voorgedaan, die nog altijd voortduurt. Mede daardoor verloor de IG-Metall alleen al vorig jaar 50.000 leden. Met zijn ledental van ruim 2,5 mil joen blijft IG Metall echter de grootste bond ter wereld. Het verdwijnen van een groot deel van de staal- en scheep vaartindustrie in de Bondsre publiek en elders in Europa, maakt duidelijk dat zich in de economie geweldige structuur veranderingen voordoen. Oude bedrijfstakken verdwij nen en nieuwe, zoals de mi- cro-elektronica en informatica zijn in opkomst. Traditionele vakbonden als IG-Metall staan daarbij voor een moeilijk aan passingsproces. Ze vallen zo wel aan onzekerheid als aan radicalisering ten prooi. Het is niet toevallig dat de bonden, die het meest met de structuurveranderingen in de economie geconfronteerd wor den, nu de kar trekken in de strijd om de 35-urige werk week. Naast de IG-Metall is dat de bond van de grafici, de IG Druck und Papier, die al wekenlang nu eens hier dan eens daar kranten en tijd schriften stillegt. Ook in het grafisch bedrijf doet zich een geweldige technische ontwik keling voor, die veel personeel overbodig maakt. Juist deze bonden vinden dat daar alleen met een radicale verkorting van de werkweek iets aan de werkloosheid gedaan kan wor den. Het is voor de Westduitse vak beweging al de tweede aanloop naar de 35-urige werkweek. Op de bitter koude morgen van donderdag 11 januari 1979 keerden meer dan 76.000 staal- arbeiders na een staking van 44 dagen naar de ovens terug. De eerste poging om de 40-uri- ge werkweek in de Bondsre publiek te kraken was mis lukt. In die tijd werd IG Me tall nog geleid door de legen darische Eugen Loderer. Zijn opvolger, de 62-jarige Hans Mayr, mag proberen het kar wei af te maken. Mayr, die vorig jaar werd ge kozen tot voorzitter, is slechts een tussenpaus. Hij wordt in 1986 opgevolgd door de mili tante Franz Steinkuhler, die als vakbondsleider in Stuttgart regelmatig met het bijltje van de staking heeft gehakt. Mayr weigert echter zich te schik ken in de rol van een simpele overgangsfuguur. Hij heeft de ambitie de geschiedenis in te gaan als de man die de 40-uri- ge werkweek ten grave heeft gedragen. De bonden staan bij hun strijd vrijwel alleen. Uit onderzoe ken blijkt dat de 35-urige werkweek bij de leden niet erg populair is. Menig lid van de IGMetall zou best te vreden zijn met het pakket dat de werkgevers hebben aangebo den. Dat bestaat uit een verla ging van de pensioengerech tigde leeftijd van 59 naar 58, het invoeren van flexibeler werktijden en een loonsverho ging van 3,3 procent. Aangenomen mag worden dat een groot deel van de stakers eerder meedoet uit solidariteit met de eigen bond dan uit de overtuiging dat de 35-urige werkweek er moet komen. Bo vendien is de 35-urige werk week ook binnen de vakbond omstreden. Een aantal bonden, zoals de bouw- en voedings bond, kiezen voor vervroegde uittreding. Tenslotte moeten de voorstanders van de 35-uri- ge werkweek ook opboksen te gen de regering van christen- -democraten en liberalen in Bonn, die ondubbelzinnig de kant van de werkgevers heeft gekozen. Bondskanselier Kohl deed het streven naar de 35-urige werkweek af als „dom en dwaas". Minister Lambsdorff van Economische Zaken, die het ontluikende economisch herstel in gevaar ziet komen, spreekt van „stakingen tegen de werklozen". Gesloten front Kortom, geen gemakkelijke uitgangspositie voor de bond van metaalarbeiders. De IG- Metall wordt geconfronteerd met scepsis in de eigen gelede ren en met een gesloten front van werkgevers en regering. De werkgevers zijn vast van plan geen duimbreed bij te ge ven. „Ook na een staking is een ding zeker: de 40-urige werkweek blijft", zegt direc teur Dieter Kirchner van de werkgeversorganisatie vastbe raden. Het conflict escaleert nu snel. De IG-Metall heeft een aantal toeleveranciers van de auto mobielindustrie lamgelegd en daarmee in de hele bedrijfstak de banden tot stilstand ge bracht. De werkgevers gaan volgende week over tot uit sluitingen. De IG-Metall moet de uitgesloten leden uit de weerstandskas betalen. De sta kingskas van de IG Metall is zeer goed gevuld, maar als 100.000 arbeiders staken en verdere 100.000 worden uitge sloten, kost dat de bond onge veer 66 miljoen mark per week. „Toch kunt u rustig aannemen dat als wij ons doel niet bereiken dat nie^ komt omdat wij verder staken niet meer zouden kunnen betalen", zo zegt een woordvoerder van de bond zelfbewust. Al met al lijkt het er toch op dat de bonden de slechtere kaarten in handen hebben. Maar om daar nu al uit af te leiden dat ze de strijd ook gaan verliezen is voorbarig. Tijdens stakingen ontwikkelt zich vaak een eigen dynamiek, waarbij niet zelden de zwak kere partij uiteindelijk toch de overhand gaat krijgen. RUITENHEER Demonstranten bij de start van de actie tegen huurverhogingen. Les in weigeren huurverhoging DEN HAAG Met het openbaar invullen van een weigerings formulier voor de huurverhoging van manshoog formaat is gis teren op het Binnenhof in Den Haag een actie-tiendaagse tegen de naderende huurverhogingen begonnen. Enkele honderden mensen, voornamelijk uit Rotterdam en Den Haag, woonden de manifestatie bij. De komende tien dagen komen bewoners in het hele land in actie tegen de stijging van de woonlasten, niet al leen in de grote steden, maar ook in plaatsen als Vlissingen, Roermond, Arnhem en Eindhoven. Ook op 22 mei, bij het con gres over gemeenten en woonlasten van de VNG (Vereniging Nederlandse Gemeenten) zullen de woonlastencomité's zich ma nifesteren. Van Kemena de DEN HAAG In de wandel gangen heet het „De Opvol ging". Alleen al uit die hoofd letters kan worden afgeleid dat het gaat om een bijzonder mens. Dat wordt dan ook door niemand in twijfel getrokken. Van de rechtse CDA'er Wim Mateman tot de communiste Ina Brouwer is de Tweede Ka mer het er unaniem over eens dat Joop den Uyl een unieke figuur is, die met kop en schouders boven de andere 149 leden uitsteekt. Des te verwonderlijker is het dat diezelfde Den Uyl het slachtoffer is van allerlei ver dachtmakingen. Velen bewe ren dat hij met die aardige, „a- politieke" kroonprins Jos van Kemenade een niet zo fris po litiek spelletje heeft gespeeld. Juist omdat hij wist dat Van Kemenade niet beschikbaar was, zou hij hem gevraagd hebben als Opvolger. Tegen de buitenwacht had hij dan kun nen zeggen: zie je nou wel, er is helemaal niemand, die in mijn plaats kan treden. Dege nen, die dit soort verhalen in omloop brengen, verwijzen dan ook steeds naar de even eens als aardig en sympathiek omschreven André van der Louw en Ed van Thijn, die al eerder door Sluwe Joop zou den zijn „kaltgestellt". Geweld Maar er is slechts een klein beetje graaf- en spitwerk voor nodig om te weten dat de waarheid hier geweld wordt aangedaan en niet zo'n beetje ook. De kwestie van De Op volging is gaan spelen ten tijde van het tweede kabinet-Van Agt. Den Uyl zat toen op Soci ale Zaken en bereidde onder meer een ingreep voor in d€ Ziektewet. Niet verdedigc door premier Dries van Agt en hevig aangevallen door de vakbeweging, maakte de PvdA een vrije val in de opi niepeilingen. Op een zeker moment was de partij zelfs kleiner dan de VVD. Geen wonder dus dat vele socialis ten zich afvroegen of dit niet het moment was om een ande re leider op het schild te hef fen. Degenen, die dat meegemaakt hebben, vertellen dat zij Joop destijds gewezen hebben op het feit dat André van der Louw op dat moment zowel geschikt (populair) als beschik baar (weg uit Rotterdam) was. Den Uyl heeft toen, zoals be kend, een aantal weken nage dacht. Maar in weerwil van de geruchten was hij het niet, die Van der Louw de voet dwars zette, maar het partijbestuur, de zogeheten Amsterdamse sectie van de PvdA. Voor „ay atollah" Max van den Berg was Van der Louw, die nota bene de werkverschaffing had willen herinvoeren (voor jon geren, op straffe van verlies van uitkering), volstrekt on aanvaardbaar. Alternatief Omdat Van den Berg ook wel weet dat een „neen" sterker is met een alternatief achter de hand, had hij Wim Kok bena derd. De FNV-voorzitter ver klaarde zich bereid de over stap te maken, in de veronder stelling dat Den Uyl er echt van de ene dag op de andere mee zou ophouden. Maar toen hij gewaar werd dat Den Uyl helemaal niet zo'n haast maak te met weggaan, veranderde Kok haastig van mening. Wel liet hij weten er later desge wenst nog eens over te zullen nadenken. Zo bleef er dus in 1982 nie mand anders over dan Den Uyl zelf om de partij te leiden. Maar de gang van zaken had hem toch wel in zoverre be wust gemaakt van zijn eigen sterfelijkheid, dat hij -a la Van Agt- een voorbehoud 'maakte. Hij wilde geen garantie geven dat hij de nieuwe termijn zou volmaken. Voor het overige toonde hij wederom welk een bijzonder mens hij is. Vanuit een wanhopig lijkende achter stand voerde hij de PvdA in september '82 naar een stem busoverwinning. En als er nu Kamerverkiezingen gehouden zouden worden, zouden de so cialisten maar liefst 58 ze tels veroveren, tegen het CDA 38 en de VVD 34. Volgens ingewijden geniet Den Uyl met volle teugen van dit suc ces en put hij er de inspiratie uit om er nog dagelijks kei hard tegenaan te gaan. Wat bezielde Den Uyl dan om tegelijkertijd Van Kemenade te verzoeken zich klaar te ma ken voor de plaatsbekledii Zijn omgeving verklaart i uit het feit dat „Jos" hem li gezegd nu echt binnen afzit bare tijd de Kamer te zuil verlaten. Voor Den Uyl dat een onaangename verr sing, omdat hij Van Kemenckr zag als dé man voor de Pv in de jaren tachtig: een gej gen bestuurder (twee keer i£€ nister geweest), voldoen i: links (zie bijvoorbeeld 2 strijd voor de middenschol- sympathiek en bovendien J tholiek (goed in het Zuide j Den Uyl verzocht Van Ken nade dringend nog eens hei goed na te denken. Als hij gl zou zeggen, zou hij de seep j nog dit najaar kunnen oven j( men. De overredingskr; van Den Uyl was zo groot,w1 Van Kemenade zich uiteinB' lijk beschikbaar stelde. Toen kwam wederom „Al sterdam" in actie. Max v; den Berg zei ronduit dat 1 Van Kemenade, vanwege economische ideeën („veef* rechts") niet de geschikte volger vond. En haastig wl Wim Kok weer het toneel! geduwd. Mocht de fractie Kemenade tot voorzitter zen, dan zou de partij over anderhalf jaar, wannin vermoedelijk de nieuwe lij trekker gekozen moet liever Kok kandidaat stel Van den Berg bleek goed gokt hebben: Van Kernen, die eigenlijk toch al weii trek had in „die klerebaa zag er definitief vanaf. „I dergelijke koppeling op stand (aan Wim Kok) zou zenlijk afbreuk doen aan geloofwaardigheid van fractievoorzitter", schreef aan fractiebestuur en partijt Maar het is waarschijnlijk de laatste keer dat Max v1 den Berg de Wim-Kok-ti* kan uithalen. De FNV-voore ter heeft officieel verklai dat hij helemaal niet benadi is, maar dat hij, ook als m dat wel zo, zich niet besch baar gesteld zou hebben. eerste lijn in de politiek, ambieer ik absoluut niet", dus Kok. Voor Marcel Dam, in wie volgens het NI e verrassend veel mensen goede minister-president zii mag dat een geruststellen r gedachte zijn. RIK IN T HO (ADVERTENTIE) Pinksterreis met uw krant: Vertrek MAANDAG 11 JUNI A.S. Londen, de bruisende wereldstad, heeft een overvloed aan bezienswaardigheden. Oude tradities handhaven zich naast moderne attracties en maken deze wereldstad tot een aantrekkelijk reisdoel. Aangezien er In Engeland heel veel te zien is hebben we aan onze bekende 3-daagse mlnitrlp dit keer een extra dag toegevoegd. MAANDAG 11 JUNI A.S. vertrekken we per luxe touringcar uit Den Haag/Rotterdam naar Londen. Aldaar wordt gelogeerd In het bekende Queens Hotel. Dinsdagmorgen rijden we naar Londens city en kunt u gezellig winkelen of de tijd naar eigen Inzicht anders besteden, 's Middags staat de touringcar klaar voor een slghtseeringtour door Londen en kunnen de West minster Abbey, de St. Pauls Cathedral en de Tower worden bezocht. Dinsdagavond wordt In het Prince Edward Theater' de bekende musical Evita bijgewoond. (Entree bij de reissom begrepen). Woensdag verlaten we de stad en rijden naar het sfeervolle WINDSOR. Hier is gelegenheid om het bekende Windsor Castle, verblijf van de Engelse koninklijke familie olnder leiding van een Nederlands sprekende gids te bezichtigen. Bovendien is in Windsor de schitterende Royalty Railways exhibition te bezoeken, een natuurgetrouwe weergave van bezoek door Koningin Victoria In 1897 aan Windsor. Donderdagmorgen wordt de terugreis aanvaard via en met een bezoek aan CANTERBURY met z'n Imposante kathedraal. Deze 4-daagse trip vormt een aantrekkelijke kennismakingsmogelijkheid met de rijke otc Engelse historie en kost slechts J OIO.- perpersoon| op basis van een 2-persoonskamer en halfpension. Toeslag 1-persoonskamer 75.-, reisverzekering 8.- per persoon 5.- pollskosten. In de prijs zijn begrepen: tourlngcarreis heen en terug overtocht Zeebrugge-Dover/Dover-Calals kamer met douche en toilet op basis van halfpension 3 x logies Engels ontbijt en 3 x diner) - stadsgids sightseelngtour Londen en Windsor Castle - entree Prince Edward Theater Niet inbegrepen de overige entrees en andere persoonlijke uitgaven. Inlichtingen en boekingen: telefonisch onder nummer 070-190882 (van maan dag t/m vrijdag van 9 tot 16 uur), of persoonli/k in onze vestiging Spuistraat 71, Den Haag op de hoek van het Spui. iS"SIJTHOFF PERS POSTBUS 16060 2S00 AA 'a-QRAVENHAQE TEl 070- 190M2

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1984 | | pagina 14