Ierse politici
willen
stapsgewijze
hereniging
Nederland prominent aanwezig
op tuinfestival in Liverpool
Nimeiri voert
verborgen
oorlog in
Zuid-Soedan
Perscensuur in Suriname gedeeltelijk opgeheven
Israël eist vrijlating diplomaten
iBUITENLAND
QeidwOowMMt
DONDERDAG 3 MEI 1984 PAGINA 15
hadaffy waarschuwt
tanden die zijn
tegenstanders herbergen
f*RIPOLI De Libische leider, kolonel
Ihadaffy, heeft Groot-Brittannië en an
dere landen die „Libische terroristen her
ergen" gewaarschuwd dat hij hen zal
effen waar hij kan.
p een persconferentie in Tripoli beschul
digde Khadaffy de Britse regering van
Darbarisme zonder weerga". Hij zei dat
Britse politie de wapens die zij in de
ormalige Libische ambassade heeft ge-
snden er zelf had neerlegd. Gevraagd of
Libië de betrekkingen met Londen zou
eëindigen, antwoordde Khadaffy dat het
esluit van Groot-Brittannië de banden te
erbreken eenzijdig is.
FRANSE AANKLAGER ACHT
UITLEVERING ONTVOERDERS
VAN HEINEKEN MOGELIJK
PARIJS Het openbaar ministerie in Parijs
vindt dat Frankrijk twee verdachten in de
ontvoeringszaak-Heineken aan Nederland
kan uitleveren op grond van wederrechtelij
ke vrijheidsberoving en afpersing.
Gisteren betoogde de advocaat-generaal bij
het Hof van Appèl in Parijs dat het Hof kan
instemmen met uitlevering op deze gronden,
hoewel deze niet zijn opgenomen in het uitle
veringsverdrag tussen Nederland en Frank
rijk. De twee verdachten, de 26-jarige Cor
van H. en de 25-jarige Willem H. verzetten
zich tegen uitlevering op grond van afpersing
en vrijheidsberoving. Als zij op basis van deze
misdrijven aan Nederland worden uitgele
verd staan zij er hier ook voor terecht.
Moskou protesteert tegen
ondervraging geleerde
MOSKOU De Sovjet-Unie heeft giste
ren geprotesteerd tegen de wijze waarop
een Sovjet geleerde door Amerikaanse au
toriteiten is ondervraagd. Het Russische
ministerie van buitenlandse zaken heeft
de Amerikaanse ambassadeur in Moskou
ontboden en het incident „een grove pro
vocatie" genoemd.
Het Russisch protest volgde na een inci
dent, waarbij de geleerde Sergei Kozlov
was betrokken. Kozlov, die enkele gast
colleges in de VS had gegeven, zou door
Amerikaanse functionarissen zijn onder
vraagd om vast te stellen of hij werkelijk
weer terug wilde naar de Sovjet-Unie. De
ondervraging zou hebben plaatsgevonden
op het vliegveld en vijf uur hebben ge
duurd.
Joodse extremisten
bekennen aanslag op
Universiteit van Hebron
TEL AVIV Twee joodse verdachten, die afgelopen
weekeinde zijn gearresteerd in verband met de recente po
ging een aantal Palestijnse bussen op te blazen, hebben be
kend betrokken te zijn geweest bij de aanslag op de isla-
mitsche universiteit in Hebron, die in juli 1983 plaatsvond.
Dat heeft de Israëlische media gisteren bekend gemaakt.
Bij de aanslag kwamen drie Palestijnse studenten om het
leven en raakten enkele tientallen mensen gewond. In
goedingelichte kring is vernomen dat de verhoren van de
gearresteerde joodse extremisten mogelijk ook leiden tot de
oplossing van het onderzoek naar de aanslagen op de Pale
stijnse burgermeesters van Nabloes en Ramallah.
|L
(Van onze correspondent)
■JONDEN De vier
oornaamste partijen van
le Ierse republiek hebben
jroot-Brittannië gisteren
ingeroepen deel te nemen
lan een grondwettelijke
conferentie over de kwes-
;ie Noord-Ierland. Zij vin-
len dat de strijd tussen
katholieken en protestan-
en in Noord-Ierland kri-
ieke proporties heeft aan
genomen en stellen dat
itapsgewijze hereniging
ivan de Ierse republiek en
ye door protestanten over-
leerste Britse provincie
Joord-Ierland de enige
/eg is die tot vrede leidt.
)at staat in een gezamen-
ijk rapport van de partij-
n die zich in het zoge
naamde Nieuw Ierland
'orum hebben verenigd
op initiatief van de Ierse
premier Garret Fitzge
rald.
In Londen zei de Britse minis
ter van Noord-Ierland, James
Prior, dat hij de inhoud ervan
grondig zou doornemen. „Het
bevat belangwekkende sugges
ties", verklaarde Prior, „maar
het is een nationalistisch rap
port en we weten allemaal, dat
de meeste Noord-Ieren niet
van een verenigd Ierland wil
len weten. Ik vind het niet
juist dat het Forum alleen op
lossingen op lange termijn
voorstelt en niets suggereert
dat in korte tijd tot herstel van
de vrede in Ierland zou kun
nen leiden". Londense waar
nemers vragen zich af, of het
Forum-rapport na verloop van
tijd als een stoffig boekdeel bij
premier Thatcher in de la zal
blijven liggen, of'dat het wer
kelijk zal leiden tot de oplos
sing van het Ierse probleem,
dat al zoveel bloed en tranen
heeft gekost. De bedoeling van
de opstelling van net rapport
was onder meer suggesties te
doen waarover Groot-Brittan
nië en Ierland zouden kunnen
praten tijdens een topconfe
rentie tussen de premiers
Thatcher en Fitzgerald. That
cher maakt geen aanstalten
om een topbijeenkomst op
touw te zetten. Zij is geneigd
de protestanten van Noord-
Ierland te steunen in hun op
vatting, dat hun provincie
Brits is en dat de Brit moet
blijven. De meeste suggesties
zijn inderdaad sterk nationa
listisch getint. De eerste luidt,
dat Ierland opnieuw een on
deelbare staat moet worden.
De tweede stelt een federaal
Ierland voor, terwijl de derde
gewag maakt van een systeem
van gezamenlijk toezicht over
Noord-Ierland, waar Dublin
dan precies evenveel soeverei
ne rechten zal hebben als Lon
den. De exclusieve invloed
van het katholicisme zou in
een nieuwe grondwet moeten
worden teruggedrongen.
Bloemen voor Yvonne Fletcher
De bloemen, die hier tegen de stoeprand op St.James Square liggen, markeren de plek waar de
Britse agente Yvonne Fletcher op 17 april werd gedood door machinevuur uit de Libische ambas
sade. Gisteren mocht het publiek voor het eerst sinds de schietpartij weer langs het ambassadege
bouw lopen en rijden.
[Van onze correspondent Ro
ger Simons)
LONDEN De Britse konin
gin Elizabeth II heeft gisteren
n het Noordengelse Liver
pool een groot internationaal
uinfestival geopend, waaraan
neer dan dertig landen deel-
■n. Afgelopen jaar was
Jïelgië de eerste vreemde na-
_lie die zich bereid verklaarde
een eigen tuin tot stand te
prengen. Ook Nederland is
iterk vertegenwoordigd.
3et tuinfestival vindt plaats
>p ongeveer drie kilometer
:en zuiden van het centrum
van Liverpool. Drie jaar gele
ien deden zich daar ernstige
■assenrellen voor. Op braak-
ide grond van 150 hecta-
e die vroeger een
vuinisbelt was, werd vrucht
bare aarde aangebracht om
kunstmatige heuvels, zachte
glooiingen en ruimte voor 58
verschillende tuinen tot stand
te kunnen brengen. Het was
een project dat bijna 31 mil
joen pond kostte. Pas wan
neer het internationale tuin
festival meer dan drie miljoen
bezoekers gekregen heeft
(sommige Britten betwijfelen
dat dit zaL gebeuren), kan het
zichzelf financieren.
Het tuinfestival blijft geopend
tot 14 oktober van dit jaar; de
toegangsprijs bedraagt 3.50
pond. Voor dat bedrag mag
men naar hartelust per minia
tuur stoomtrein of electrische
trein dwars door de uitge
strekte festivalruimte rijden.
Als het sprookje uit is, wordt
de grond in losse percelen
verkocht. De deelnemende
landen hebben er 250.000 bo
men en 330.000 bloembollen
geplant. Daarnaast vonden ze
nog geschikte plaatsen voor
niet minder dan 270.000 tuin
planten, waaronder struiken,
bloemen en heesters.
Nederland hoopt uiteraard
door deelneming aan de ten
toonstelling de belangstelling
bij de Britten voor zijn tuin-
bouwprodukten te kunnen
vergroten. Er wordt uitgepakt
met een tuin waarin tulpen
en andere bolbloemen er een
feest voor het oog van maken.
Verder zijn er ornamentele
planten, heesters, bomen en
sierstruiken. Van Nederland
se zijde werd gestreefd naar
grote verscheidenheid en ac
tie. Sterk verschillende ten
toonstellingen in een fraai pa
viljoen, die veel weg heeft
van een moderne broeikas
met zwart geschilderde stalen
geraamten, hebben onder
meer tot doel de nieuwsgie
righeid van steeds opnieuw
terugkerende bezoekers te
wekken. Praktisch om de
veertien dagen zal daar iets
anders te zien zijn.
In het midden van de Neder
landse tuin is'een fraaie vijver
aangebracht, die hem een
echt Hollands karakter geeft.
De bekende Nederlandse
beeldhouwster Nenne van
Dijk, die in Engeland woont,
heeft enkele speciale beeld
houwwerken gemaakt, die de
pracht en de schoonheid van
het water demonstreren.
De aantrekkingskracht van
de Nederlandse tuin in Liver
pool wordt nog vergroot door
een twaalf meter hoge ultra
moderne windmolen, die elec
trische stroom produceert
voor verlichting en verwar
ming. Nederland volgt hier
mee in zekere mate het voor
beeld van de stad Liverpool,
die onder het terrein van het
internationale tuinfestival
grote hoeveelheden methaan
gas wegpompt dat uit de vroe
gere vuilnisbelt komt en naar
schatting nog vijftien jaar
lang gebruikt zal kunnen
worden voor verlichting en
verwarming.
Britse
helikopter
maakt
noodlanding
op Noordzee
LONDEN Alle 47 inzitten
den van een Britse Chinook-
helikopter zijn gisteren gered,
nadat het toestel tijdens een
vlucht van een olieplatform
naar Aberdeen een noodlan
ding moest maken op de
Noordzee.
Volgens een woordvoerder
van British Airways deden
zich tijdens de vlucht techni
sche problemen met de Chi
nook, waarop de piloot besloot
een landing op zee uit te voe
ren. De Chinook-helikopter is
uitgerust met drijvers. De in
zittenden werden vervolgens
ten noorden van de Shetland-
Eilanden opgepikt door heli
kopters en vaartuigen van een
booreiland van de Koninklijke
Shell.
ARAMARIBO/DEN HAAG Een aantal Surinaam-
i e kranten en radiostations, die sinds de december-
loorden in 1982 hun werk moesten staken, zullen nog
eze week hun activiteiten hervatten. Het gaat om het
agblad „De West" en de particuliere radiostations
Apintië" en Rapar (Radio-Paramaribo).
inds 8 december '82 verscheen nog slechts het gecensureerde
dagblad „De Ware Tijd" en zond alleen de staatsradio SRS uit.
De censuur is met ingang van deze maand opgeheven.
De Surinaamse verzetsorganisatie Amsterdams Volksverzet
(AVV) is van plan een delegatie naar Suriname te sturen, on
danks de uitlating van legerleider Bouterse dat hij „niets met
het verzet te bespreken heeft". „Er gaat een missie naar Surina
me", zo zei AVV-woordvoerder R. Deekman gisteren. Het AVV
heeft gistermiddag een „constructief" gesprek gehad met de Su
rinaamse ambassadeur Rerrenberg.
Het is nog niet duidelijk wanneer de delegatie vertrekt en wie
er deel van uitmaken.
Het AVV, waarvan de politieke leiding in handen is van ex-mi-
nister Haakmat, had vorige week aangekondigd een dialoog te
willen aangaan met het Surinaamse regime en maatschappelijke
groeperingen om Suriname uit de impasse te halen. Het AVV
heeft een democratiseringsplan opgesteld dat aan de orde zou
moeten komen tijdens een conferentie buiten Suriname.
BUITENHEER
TEL AVIV Israël heeft Sy
rië gisteren gewaarschuwd
geen „valse beschuldigingen"
in te brengen tegen de drie Is
raëlische functionarissen, die
dinsdag in Libanon gevangen
zijn genomen door Syrische
troepen. De mannen moeten
„zo snel mogelijk" worden
overgedragen aan de Libanese
autoriteiten, zo eiste de Israëli
sche premier Shamir.
Volgens Shamir zijn de man
nen ..bekende leden" van het
Israëlische verbindingskantoor
in het stadje Dbayeh, dat even
ten noorden van Beiroet ligt.
Zij maakten slechts een uit
stapje toen zij werden gearres
teerd, aldus de premier. Sha
mir reageerde met zijn uitla
tingen op de Syrische verkla
ring dat de drie Israëliërs le
den van een terreurcommando
zijn. De Israëlische televisie
meldde gisteravond, dat de Is
raëlische regering via de Vere
nigde Staten in contact staat
met T.ibannn en Svrië
DEN HAAG Het uitroepen afgelopen zondag van de
noodtoestand is de hardste maatregel waarmee de Soe-
danese president Nimeiri tot nu toe heeft geprobeerd
het verzet tegen de invoering van de islamitische wet
geving te onderdrukken. Het was dan ook een grote
verrassing toen Nimeiri zondagavond de noodtoestand
afkondigde, omdat er aanwijzingen waren dat hij langs
vreedzame weg wilde proberen de problemen in het
opstandige zuiden op te lossen. In Zuid-Soedan wonen
veel christenen, die zich tegen de overheersing van het
islamitische noorden verzetten.
In zijn rede van afgelopen
zondag zei Nimeiri onder meer
dat de vijanden van Soedan
zich in binnen- en buitenland
bevinden. Zij zouden zich ver
enigd hebben tegen het regime
in Khartoem. Hierbij verwees
hij naar het in Zuid-Soedan
opgerichte Soedanese Volksbe
vrijdingsfront, naar de recente
stakingen van de bijna 3.000
artsen in overheidsdienst en
naar de sluiting van de Uni
versiteit van Khartoem als ge
volg van een staking van
hoogleraren. Volgens Nimeiri
zou met name het verzet in
het zuiden worden gesteund
door buitenlandse politieke
krachten.
Sinds zondag zijn stakingen,
demonstraties en andere
maasa-bijeenkomsten verbo
den. Het Soedanese veiligheid
sapparaat was al aanzienlijk
versterkt, nadat bijna twee
maanden geleden het radiosta
tion bij Khartoem was gebom
bardeerd. In Soedanese rege
ringskringen is men ervan
overtuigd dat Libië achter dit
bombardement zat, omdat ko
lonel Khadaffy alle belang
heeft bij een destabilisatie van
Soedan.
Sinds Nimeiri in 1969 middels
een staatsgreep aan de macht
kwam, is hij al meer dan tien
maal het doelwit geweest van
een aanslag. Zijn grootste bui
tenlandse tegenstander is kolo
nel Khadaffy, die in 1969
eveneens middels een coup
aan de macht kwam.
In 1976 werd Khartoem geïn
filtreerd door rebellen die
door Libië waren bewapend.
Dit leidde tot een opstand, die
pas na enkele dagen kon wor
den onderdrukt. Na het „Libi
sche" bombardement van half
maart deed Nimeiri onmiddel
lijk een beroep op Egypte en
de Verenigde Staten om hulp
te verlenen tegen de dreiging
vanuit Libië. De Amerikaanse
luchtmacht reageerde meteen
en bracht Egyptische advi
seurs naar Soedan.
Amerikaanse hulp
De Amerikaanse militaire
hulp zal verder worden opge
voerd. Volgens afspraak zal
Nimeiri in juni nogeens twee
F-5 gevechtsvliegtuigen en
een aantal pantserwagens krij
gen. Volgens goed ingelichte
kringen in Ethiopië is de Soe
danese luchtmacht in februari
en maart zeker vijftig ingezet
om stellingen van rebellen te
bombarderen. Zuidsoedanese
opstandelingen, die bases heb
ben in Ethiopië, hebben al di
verse grensgarnizoenën en le
gerposten overvallen in het
zuiden van het land.
De activiteiten van de rebellen
dwongen de Amerikaanse
oliemaatschappij Chevron vo
rig jaar af te zien van een plan
om mét ingang van 1986 Zuid
soedanese olievelden te exploi
teren. Tegelijkertijd werden
plannen om met behulp van
een Franse bouwonderneming
een kanaal te graven op de
lange baan geschoven. Een
niet onbelangrijke beslissing,
omdat via dat kanaal meer
water naar Egypte en Soedan
zou worden gebracht, hetgeen
gezien de enorme droogte in
dat land gebied geen overbodi
ge luxe is. Het niet doorgaan
van deze twee projecten drukt
zwaar op de toch al noodlij
dende Soedanese economie.
Na zeventien burgeroorlog
werd in 1972 een verdrag ge
sloten, waardoor het zuiden
autonomie werd verleend met
een zelfstandige rechtspraak.
In dat gebied wonen wonen
ongeveer zes van de twee-en-
twintig miljoen Soedanezen.
De afgelopen jaren is de on
vrede in het zuiden, met name
onder de christenen, weer toe
genomen. Oorzaak hiervoor is
de sterk gegroeide economi
sche achterstand, die het zui
den bij het noorden heeft op
gelopen.
Nadat Nimeiri in september
vorig jaar de islamitische wet
geving voor het gehele land
afkondigde, een daad waarmee
hij de moslim fundamentalis
ten de wind uit de zeilen hoopt
te nemen, verscherpte de kri
tiek van de christenen zich.
Enkele maanden eerder had
Nimeiri zich daar al bijzonder
impopulair gemaakt door
Zuid-Soedan in drie districten
te verdelen. Hoewel Nimeiri
hiermee de beëindiging beoog
de van de overheersing door
de Dinka-stam in het zuiden,
werd hem dit door de overige
stammen niet in dank afgeno
men, omdat hij het autonomie-
verdrag geschonden zou heb
ben.
Of de afkondiging van de
noodtoestand en de woensdag
doorgevoerde ingrijpende wij
zigingen in de regering vol
doende maatregelen zullen
zijn om stand te kunnen tegen
de groeiende golf van onrust
in Soedan, zal in belangrijke
mate afhangen of buitenlandse
mogendheden, zoals Libië, nu
de kans zullen grijpen om het
regime in Khartoem ten val te
brengen. Soedan verkeert in
ernstige problemen en een
eventuele val van het regime-
Nimeiri zal grote politieke ge
volgen hebben voor de omlig
gende landen, in het bijzonder
voor Egypte.
Oostenrijk. Obernbe/g/Tyrol. Goed
familiehotel in prachtig gelegen
dorp, 10 km. van de Brennerpas.
Ha If pension. O *"1
P.p.p.n.v.a. Hs 44.- Ls Dl,"
Spanje. Salou/Costa Dorada:
17-daagse busreis m.i.v. 21/5,28/5
en 4/6.3 Kmr.appanement (max.
6 pers) O A O
p.p. v. a. 312.- tot O UZ
BOEK BU DE ANWB.
DAT VOORKOMT VERRASSINGEN.
Italië. Idro/ldromeer. Nederlands
vakantiepark aan het meer. Zeer
geschikt voor kinderen. Appane-
n tent max. 6 pers.) C A
p.n.v.a. Hs 99.-Ls JU.~
Frankrijk. Redoute-Plage/
Languedoc: 4-pers. bungalowtent.
4-sierrencamping. K indeirriendelijk
strand. OAT
P. w. Hs805- Ls DZJr
talie. Naxos/SiciHë: 15-daagse
vliegreis naar zonnige bungalows
(max. 4pers.). Vertrek 12/5.
Kinderen 50Q O C
P.p.v.a. Hs 1298.- Ls O J J r
Frankrijk. Antibes/Cótes d'Azur.
4 pers. caravans op een van de
mooiste campings. Voor jongen
oud. Per caravan
p.n.v.a. Hs 117.- Ls JZ."
Nederland. Heeze/B rabant: 6 ners.
bungalowtent. Volledig ingericht,
op compleet recreatiecentrum,
vlak bij bos en hei. A C A
P.w.v.a. Hs450-Ls Z JU."
België. Virion /Ardennen: 6-peis.
bungalows op park met voorzie
ningen voor mooi en slecht weer.
Per bungalow O A
p.n.v.a. Hs 106.-Ls J7r
Nederland. Oisterwiik/Brabant.
Gezinsvakantie in gene/lijk hotel.
Kinderen (gratis) worden bezig
gehouden. Logies 'IIA
en ontbijtp.p.p.w. ZjU."
België. Vielsalm/Ardennen: 6-pers.
bungalows in paik voor ideale
gezinsvakantie. 1 dor alle leef
tijden. Per bungalow O A
p.n.v.a. Hs 106.- Ls Jy."
ANWB-Lciden. Stationsweg 2. tel. 071-146241.
ANWB
UW GEZINSVAKANTIE IS BELANGRIJK GENOEG
OM M TE BOEKEN BIJ HET REISBUREAU VAN DE ANWB.
