RSV miste miljardenorder door
pmslaan minister Van der Stoel
Streekvervoer oneens
met werkonderbreking
om kruisraketten
iy&vB-
Kamer stemt in
met verdrag
uitlevering
terroristen
Opnieuw pleidooi
voor expositiehal
bij Congresgebouw
Fractieleiders niet
naar dodenherdenking
-INNENLAND
QeidóeQowtant
DONDERDAG 3 MEI 1984 PAGINA 13
)nderzoek naar
jevolgen van
innen op gifgrond
|EN HAAó De Tweede Kamer
jndt dat er geld ter beschikking moet
pmen om onderzoek te starten naar de
Wolgen van het wonen op gifbelten
por de gezondheid van de bewoners.
Ie Kamer vindt dat daarover nog veel
weinig bekend is en dat het onder
dek over de relatie tussen gezondheid
n milieuverontreinigende factoren
iet kracht ter hand moet worden ge-
pmen. De PvdA had daarover een
iotie ingediend. Moties van de linkse
(jpositie om de gedupeerde bewoners
Iin gifwijken en met name die van de
erwedepolder in Dordrecht tegemoet
i komen, haalden geen meerderheid.
Kinderen willen zelf omgang
regelen na echtscheiding
DEN HAAG Wie kan er nu beter een wetsvoorstel over om
gang na echtscheiding maken dan de kinderen en jongeren uit
eenoudergezinnen, die alles van dichtbij meemaken. Ze hebben
het dan ook gedaan en het document gisteren in Den Haag aan
geboden aan de commissie van justitie uit de Tweede Kamer.
Kern ervan is, dat ze een beslissende stem krijgen als er een
omgangsregeling wordt getroffen. De jongeren vragen verder in
een open brief aan minister Korthals Altes het wetsvoorstel se
rieus te nemen. Kinderen zijn volgens hen het middelpunt van
een echtscheiding, die vaak buiten hen om wordt geregeld. De
mening van het kind dient evenwel serieus te worden genomen
en ook moet worden geluisterd naar kinderen die nog geen
twaalf jaar zijn. Liever ziet de jongeren helemaal geen wettelijke
regeling. Omgang hebben met iemand is iets heel persoonlijks,
wat spontaan moet komen. De jongeren zijn dan ook vierkant
tegen de Raad voor de Kinderbescherming die vindt, dat in alle
gevallen naar een omgangsregeling moet worden gestreefd.
Politie op spoor van
omvangrijke vleesfraude
ARNHEM Op 24 verschillende plaatsen in 18 ge
meenten, waaronder Den Haag en Delft, zijn gisteren
huiszoekingen verricht in verband met een miljoenen
fraude met vlees.
Bij de fraude zouden tientallen bedrijven op het ge
bied van import, verwerking en verkoop van vlees
betrokken zijn. Bij de huiszoekingen waren meer dan
honderd politiemensen betrokken.
Overal zijn administraties van personen en bedrijven
in beslag genomen. Er werden geen aanhoudingen
verricht. Volgens een politiewoordvoerder is een spe
ciaal rechercheteam, dat onder de naam „black meat
team" vanuit Arnhem opereert al weken met het on
derzoek bezig naar aanleiding van „binnengekomen
informaties".
°P (Van onze parlementaire
redactie)
r|)EN HAAG Grote
ruk van minister-presi-
ent Den Uyl en van
BycjA-fotcttelmcler Van
(hijn heeft er in mei 1976
:hroor gezorgd dat PvdA-
•jiinister Van der Stoel
-Buitenlandse Zaken) van
iieni,ng veranderde bij de
leslüitvorming rond een
luidafrikaanse order. Het
;ing daarbij over de leve-
irig van onderdelen voor
erhcentrales. Van der
itóei trok op het laatste
nopient zijn instemming
net het verlenen van een
ixportkredietverzekering
lan RSV in. Daarmee wa-
en de voorstanders in het
cabinet niet langer in de
neerderheid. Dit feit is er
>ok de oorzaak van dat
üSV de Zuidafrikaanse
>rder van drie miljard
ulden, uiteindelijk mis-
iep.
Dit is gisteren uit het verhoor
van premier Lubbers in het
kabinet Den Uyl tussen mei
1973 en december 1977 minis
ter van economische zaken
door de RSV-Kamercommissie
gebleken. Uit het verhoor
werd verder duidelijk dat Van
der Stoel in de nacht van 16 op
17 mei is „omgegaan". Het was
hem geen kabinetscrisis
waard. Daarmee werd de ver
houding tussen voor en tegen
standers in het kabinet over
het verlenen van de export
kredietverzekering acht-acht.
In het kabinet waren de mi
nisters van KVP, ARP, D'66
en PvdA minister Duisenberg
(Financiën) voor, de overige
PvdA-ministers en de PPR-
ministers tegen.
Lubbers zei dat het omgaan
van Van der Stoel werd ver
oorzaakt door binnenlandse
politieke problemen die rond
de affaire speelden. Op 7 mei
bleek Van der Stoel in het ka
binet nog voor het verlenen
van de exportkredietverzeke
ring omdat RSV aan in augus
tus 1975 voor het kabinet ge
stelde voorwaarden voor het
verkrijgen van die verzeke
ring en een exportvergunning
voor kernreactorvaten had
voldaan.
Telex
Lubbers erkende het bestaan
van een niet verzonden telex
aan RSV van 13 mei 1976
waarin te kennen werd gege
ven dat het kabinet de export
kredietverzekering zou geven;
een teken voor RSV aan de or
der vast te houden. De telex
werd overhandigd door de
RSV-regeringswaarnemer
Molkenboer aan het RS V-be
stuur. Op 18 mei meldde Lub
bers zelf aan RSV niet meer te
kunnen instaan voor een goe
de afloop van de zaak.
De besluiteloosheid leidde na
17 mei tot een crisisachtige
sfeer binnen het kabinet. Lub
bers zei voor de Kamercom
missie zelf zijn houding nadien
te hebben verhard. Hij dreigde
zelfs met opstappen.
Op 25 mei besloot het kabinet
alsnog om staatssecretaris
Kooijmans voor overleg ovei
de voorwaarden naar Amerika
te sturen. Bovendien berichtte
men de Kamer het parlement
bij de besluitvorming te be
trekken. Het kabinet nam
daarbij volgens Lubbers be
wust het risico dat RSV de
voorkeurspositie bij de order-
verlening zou verliezen. Men
ging er echter vanuit dat RSV,
met General Electric als
hoofdaannemer, een grote
kans op de order zou houden.
Toen echter bleek dat 28 mei
de uiterste datum was voor
een besluit, deed men nog een
laatste poging. Op dat moment
was het al te laat, de Zuidafri
kanen weigerden langer te
wachten en kozen voor Frank
rijk.
Tegenwerking
RSv-topman Stikker liet bij
zijn verhoor weten dat bij zijn
aantreden in 1973 bij RSV de
fusie van Rijn-Schelde en Ver-
olme nog niet rond was en ook
niet rond kwam door tegen
werking van de werkmaat
schappijen van RSV en van
mensen binnen de raad van
bestuur.
Stikker verklaarde verder dat
er door de commissie die de
fusie voorbereidde, de com
missie Winsemius, enkele
„mythen" rond de toekomstige
ontwikkeling waren afgekon
digd die in de praktijk niet
werkten. Zo moest een her
structurering zonder verlies
aan werk plaatsvinden, de
vakbeweging meepraten over
iedere herstructurering en de
scheepsbouw tenslotte koste
wat kost behouden worden.
Stikker, die vandaag opnieuw
verhoord wordt, zei ook dat de
raad van bestuur niet sterk ge
noeg was om RSV te besturen
en dat men, toen men de zaak
enigszins in de greep had, op
geëist werd voor het oplossen
van het ene financiële pro
bleem na het andere. Hij stelde
de bestuursleden Bout en
Maignay verantwoordelijk
voor het aantrekken van du
bieuze orders voor de bouw
van mammoettankers in 1974
en besluiten om schepen voor
eigen rekening te gaan bou
wen. In die jaren was een be
sluit om de grote scheepsbouw
te staken volgens Stikker „on
denkbaar".
Oefening belemmert snelle hulp
Het ongeluk waarbij gisteravond een man om het leven kwam op een weg bij Arnhem (foto boven)
was extra wrang, omdat tegelijkertijd in de Gelderse hoofdstad een grote rampoefening werd ge
houden, waarbij een kettingbotsing met 14 doden en meer dan 130 gewonden werd nagebootst
(foto onder). Het echte ongeluk was het gevolg van een inhaalmanouvre, waarbij een personenauto
frontaal tegen een tegemoetkomende vrachtauto botste. Omdat vrijwel al het beschikbare perso
neel van politie, brandweer en GGenGD bij de oefening betrokken was, duurde het lang voordat bij
de echte ramp mensen en materieel ter plaatse waren.
JTRECHT In navol-
jing van de NS-directie
lebben ook de werkge
vers in het streekvervoer
|e Vervoersbond FNV la-
weten dat ze de voor
mei aangekondigde
werkonderbreking uit
irotest tegen de plaatsing
kruisraketten af keu
en. In het kader van de
andelijke protestacties te
len de raketten heeft de
^NV-bond de NS'ers en
le chauffeurs in het
treekvervoer opgeroepen
iet werk van 11.45 tot
,2.00 neer te leggen.
!et Komitee Kruisraketten
ee (KKN) is gisteren in Den
Haag in de openbaarheid ge
komen met het programma
van de actieweek van 5 tot en
met 12 mei. Niet minder dan
2.000 activiteiten, waarvan
sommige in plaatsen die voor
het eerst in hun bestaan met
het actiewezen in aanraking
komen, moeten regering en
parlement ervan overtuigen
dat de kruisraketten uit Ne
derland weg moeten blijven.
Woordvoerders van het comité
zeggen nog geen flauw idee te
hebben van het aantal mensen
dat bij de acties wordt betrok
ken.
Op de donderdag van de ge
plande werkonderbreking is
er in de Grote Kerk in Den
Haag een landelijke kerkwake
met onder andere prof. Mul
der, voorzitter van de Raad
van Kerken. De daaropvol
gende dag staat in het teken
van acties in de kunstwereld.
Het grootste evenement hier
belooft een nacht tegen de
kruisraketten in de Rotter
damse Doelen te worden.
De agenda voor de leden
J van het Koninklijk Huis is
als volgt:
4 mei
Koningin Beatrix en prins
Claus wonen in Amster
dam de Nationale Herden
king bij ter nagedachtenis
aan allen die sinds 10 mei
1940 waar ook ter wereld
tijdens of als gevolg van
oorlogshandelingen zijn
omgekomen.
Prins Bernhard neemt in
de Westenbergkazerne in
Schalkhaar het eerste
exemplaar in ontvangst
van het boek „Ik zou weer
zo
zijn
schiedenis van de Konink
lijke Nederlandse Brigade
Prinses Irene van de hand
van Hanny Meyler.
PTT opent offensief tegen
Amerikaanse telecommunicatie
AMSTERDAM De PTT zal in de komende twee tot drie jaar
in de agglomeratie Amsterdam een uit twee ringen bestaand
glasvezel kabelnet aanleggen en een grondstation installeren
voor satellietverkeer. Het staatsbedrijf wil ermee de Amerikaan
se maatschappij Western Union de pas afsnijden, die enkele
maanden geleden aankondigde in samenwerking met de ge
meente Amsterdam een glasvezelnet aan te leggen langs de
Ringspoorbaan. Directeur-generaal Wit, die deze plannen giste
ren in Amsterdam bekend maakte, mikt vooral op de vele be
drijven in de hoofdstad die op financieel terrein actief zijn, zoals
banken, handelsbedrijven, informatie-industrie, de RAI en
Schiphol.
Burgemeester Van Thijn heeft gisteren, ogenschijnlijk ontspannen, de eerste digitale telefooncen
trale in gebruik genomen. Deze centrale wordt gebruikt voor internationale gesprekken.
CDA en VVD sluiten
vrede over PABO's
DEN HAAG De regeringspartijen CDA en VVD zitten weer
op één lijn over de omvang van de pedagogische academies voor
het basisonderwijs (PABO's) na invoering van de wet op het ho
ger beroepsonderwijs. Dat bleek gisteren bij de stemmingen over
de hbo-wet. Volgens een wijzigingsvoorstel van de de kamerle
den Franssen (VVD) en Niessen (PvdA) moeten PABO's mini
maal 250 leerlingen tellen om zelfstandig te kunnen blijven be
staan, maar gelden er voor kleinere scholen in bepaalde geval
len uitzonderingsregels. Volgens Franssen kunnen bij de inwer
kingtreding van de hbo-wet PABO's die minder leerlingen heb
ben nog vier jaar blijven bestaan, met een uitzondering voor de
laatste PABO's in een regio of van een confessionele richting.
De CDA'er Van Baars zei dat zijn fractie er begrip voor heeft
dat de identiteit van een school niet alleenbepalend kan zijn bij
de beslissing of een school zelfstandig kan blijven voortbestaan.
Het CDA kon zich vinden in de uitleg die Franssen aan het
VVD-PvdA-voorstel gaf.
:RIEMELS
DAN KRIJG IK nu Z.CCOOUUB4 vrtfV u. IK
ÜE&EKeAU&tT li vCOft T
^eN62»J VAN 2.8 ZIEKTES..
Koning, Keizer, Admiraal;
de krant lezen ze allemaal.
DEN HAAG De direc
tie van het Nederlands
Congresgebouw in Den
Haag heeft gisteren nog
maals gepleit voor de
bouw van een tentoonstel
lingshal.
Zo'n hal zou moeten komen op
het dak van de parkeergarage.
Volgens de directie heeft een
dergelijke voorziening een
gunstige invloed op het aan
trekken van congressen. Als
de expositiehal er komt kan
het Congresgebouw een zes
daags internationaal congres
van anesthesisten krijgen, met
zesduizend deelnemers.
Het laatstgenoemde congres,
dat plaatsvindt in 1992 is het
grootste dat ooit in het Neder
lands Congresgebouw is ge
houden. Het congres gaat ech
ter alleen door als de directie
aan het einde van dit jaar de
definitieve toezegging kan
doen dat de hal wordt ge
bouwd. Dit zei de directie gis
teren tegen de raadscommissie
voor economische zaken, die
een werkbezoek bracht aan
het Congresgebouw. Voor de
hal zijn overigens nog geen
uitgewerkte bouwtekeningen.
Directeur B. van der Staaij
verwacht echter dat het Con
gresgebouw binnen enkele
maanden een concreet bouw
plan aan het gemeentebestuur
kan voorleggen. Hij benadruk
te dat een tentoonstellings
ruimte winstgevend is. Met die
winst kan het exploitatiever
lies van het Congresgebouw
jaarlijks met enkele tonnen
worden gedrukt. Het exploita
tieverlies bedraagt gemiddeld
per jaar 6,2 miljoen gulden.
Een onderzoek, in opdracht
van het ministerie van econo
mische zaken, heeft uitgewe
zen dat congressen niet alleen
van belang zijn voor de beste
dingen van de congresgangers
in de congresstad maar ook
voor de werkgelegenheid, on
der meer in de hotelsector. Zo
is berekend dat de congressen
in het Congresgebouw in 1984
goed zijn voor 21 miljoen aan
bestedingen en vierhonderd
arbeidsplaatsen.
(van onze parlementaire
redactie)
DEN HAAG Terroris
ten uit Westeuropese lan
den, die zich in Nederland
bevinden, moeten aan
hun land van herkomst of
aan het land waar ze een
misdaad hebben gepleegd
worden uitgeleverd als
daartoe een verzoek
wordt ingediend. Slechts
in zeer bijzondere geval
len mag ons land de uitle
vering weigeren. In dat
geval moet de betreffende
buitenlandse terrorist hier
berecht worden. Dit is de
kern van het Europees
verdrag tot bestrijding
van terrorisme, waarmee
de Tweede Kamer giste
ren akkoord is gegaan.
Alleen de PSP-fractie was
tegen.
In het verdrag worden onder
terroristen verstaan degenen
die zich schuldig maken aan
vliegtuigkaping, gijzeling, aan
slagen op diplomaten of straf
bare feiten, begaan met een
politiek oogmerk, waarbij gé
bruik is gemaakt van explosie
ven of automatische vuurwar
pens. Bij de ondertekening
van het verdrag heeft de Ne
derlandse regering een voor
behoud gemaakt ten aanzien
van de verplichte uitlevering.
Volgens dit voorbehoud kan
ons land weigeren een zich
hier bevindende buitenlandse
terrorist uit te leveren als de
betreffende verdachte in zijn
eigen land tijdens „algemene
interne politieke onlusten" een
verzetsdaad heeft gepleegd.
PvdA en VVD vinden deze
omschrijving te vaag en vroe
gen om een duidelijker voor
behoud. Minister Korthals Al
tes (Justitie) zei dat dit moei
lijk te realiseren is en dat van
geval tot geval zorgvuldig zal
moeten worden bezien of ie
mand al dan niet uitgeleverd
wordt.
De Kamer stemde ook in met
een tweetal verdragen inzakt
Europese samenwerking bij de
vervolging van strafbare fei
ten in het algemeen, dus ook
niet-terroristische delicten.
Volgens deze verdragen is elke
Westeuropees land bevoegd
misdadigers te berechten uit
andere landen die bij de ver
dragen zijn aangesloten.
(van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG De fractieleiders in de Tweede Kamer leggen
zich neer bij de beslissing van het Comité Nationale Herden
king, alleen de voorzitters van de Eerste - en Tweede Kamer uit
te nodigen voor de officiële dodenherdenking die morgen in
Amsterdam wordt, gehouden.
Zoals bekend had het Comité aanvankelijk alle fracties uitgeno
digd. Daartegen rees echter verzet van tal van organisaties om
dat hierdoor ook het-Kamerlid Janmaat van de Centrumpartij
aan de herdenking zou deelnemen. Geen van de fractieleiders
zal de herdenkingsdienst in de Nieuwe Kerk en de kranslegging
bij het monument op de Dam bijwonen.
PvdA-voorman Den Uyl riep gisteren de fractieleiders uit de
Kamer, met uitzondering van Janmaat, in vergadering bijeen
om over het besluit van het Comité Nationale Herdenking te
overleggen. Na afloop van het beraad zei Den Uyl dat men uit
respect voor de waardigheid van de nationale herdenking het
besluit van het Comité in de gegeven omstandigheden accep
teert.
Inmiddels heeft Janmaat laten weten, morgen niet bij de her
denkingsplechtigheden aanwezig te zullen zijn. Hij wil echter
wel naar een herdenking op de Grebbeberg op 10 mei, waarvoor
alle partijen zijn uitgenodigd.
