China maant VS tot spoed in
'dringende kwestie' Taiwan
f
Italiaanse politie achtervolgt;
journalistieke speurneuzen I
Reagan in China op verkiezingstoernee
Tsjernenkj
houdt krui
droog
Ondergrondse joodse
organisaties doorgelicht
Aan de dood ontsnapt
Elton John bij Walesa op bezoek
Gezag s
Khadaffy*
aangetast^
I
BUITENLAND
SaidócQowumt
MAANDAG 30 APRIL 1984 PAGIN
Aanzienlijke schade door
aardbeving in Midden-Italië
PERUGIA Ruim tweeduizend mensen
in Midden-Italië zijn dakloos geworden als
gevolg van een reeks sterke aardschokken.
Ongeveer vijftien personen liepen verwon
dingen op, maar niemand raakte ernstig
gewond. Het epicentrum van de aardbe
ving (kracht 5,8 op de schaal van Richter)
lag enkele kilometers ten noordoosten van
de plaats Perugia. Enkele honderden hui
zen en veel monumenten in de provincie
Umbrië werden beschadigd. Deskundigen
verwachten de komende dagen in het ge
bied nog meer schokken. Het ministerie an
binnenlandse zaken heeft voor de daklozen
honderden woonwagens en tenten naar het
getroffen gebied gestuurd.
'Zeker 600 doden bij Russisch offensief
NEW DELHI Tijdens het hevige Russische offensief tegen
het Afghaanse verzet in de strategisch gelegen Pansjir-vallei zijn
tot nu toe minstens zeshonderd personen gesneuveld, zo heeft
een diplomaat in New Delhi meegedeeld. De vallei is van le
vensbelang voor de doorvoer van wapens en voorraden van het
Afghaanse verzet. De diplomaat haalde berichten aan van de
ambassade in zijn land in de Afghaanse hoofdstad Kaboel. Vol
gens de diplomaat zijn onder de doden zowel Russische als Af
ghaanse soldaten als verzetsstrijders en burgers. De honderdzes
tig kilometer lange vallei werd door het Afghaanse verzet bezet
kort nadat in 1978 een marxistische bewind in Afghanistan aan
de macht was gekomen. Sinds de Russische invasie van eind
1979 hebben Russische troepen zes offensieven tegen de vallei
ingezet die echter allen mislukten. Een Amerikaanse expert in
Washington zei te geloven dat het offensief net zo zal doodbloe
den als de voorgaande omdat op een gegeven moment de aan
voerlijnen voor de Russen te lang worden. Als de Russen zich
dan terugtrekken, komen de Afghaanse verzetsstrijders weer in
actie, aldus de expert.
Frontlijnstaten akkoord
met verdragen Z-Afrika
ARUSHA De leiders van de zes
Afrikaanse frontlijnstaten gaan
akkoord met de overeenkomsten
die Angola en Mozambique heb
ben gesloten met Zuid-Afrika. Te
gelijkertijd spreken zij de hoop uit
dat Zuid-Afrika de verdragen zal
nakomen en zijn troepen uit An
gola zal terugtrekken. Dat was de
teneur van een communiqué dat
de zes leiders gisteren uitgaven na
spoedoverleg. Wat Zuid-Afrika
betreft blijft volgens het commu
niqué het streven van de front
lijnstaten en de bevrijdingsbewe
gingen gericht op „de afschaffing
van de apartheid met welke mid
delen ook".
Omzet van casino
Venetië geroofd
VENETIË Vijf gemaskerde
en gewapende mannen hebben
vanmorgen de omzet van de
speelzaal van het stedelijk ca
sino van Venetië geroofd. Ze
zouden er met een bedrag van
anderhalf miljoen dollar (on
geveer 4,5 miljoen gulden)
vandoor zijn gegaan. Rond
half drie in de nacht ging het
vijftal via de personeelsingang
het casino binnen. Zij dwon
gen de werknemers hun kas
sen te openen en het aanwezi
ge geld af te geven. Op dat uur
was het casino nog in vol be
drijf.
Fikse bosbranden
in Frankrijk
PARIJS In Frankrijk zijn
de afgelopen dagen honderden
hectaren bos in vlammen op
gegaan. Ook vanmorgen
woedden enkele branden ver
der, waarbij door de harde
wind groot gevaar bestaat voor
verdere uitbreiding. De groot
ste brand woedt sinds vrijdag
avond in Commana (Finistè-
re), waar het vuur door een
honderdtal brandweerlieden
en helpers wordt bestreden.
Gebieden waar de rode haan
zijn verwoestende werk heeft
gedaan zijn de Morbihan
(West-Frankrijk) en de Ardè-
che.
Conflict bij
Observer opgelost
LONDEN De eigenaar en de hoofd|
dacteur van de Britse zondagskrant
Observer hebben hun geschil over del
dactionele koers van het weekblad bij|
legd. Het conflict begon toen hoofdrei
teur Trelford naar aanleiding van
zoek aan Zimbabwe een artikel schr]
waarin hij gewag maakte t
den door het Zimbabweaanse leger i
provincie Matabeleland. Het stuk sch&
in het verkeerde keelgat bij eigen*
Rowland, die grote zakelijke belanj
heeft in Zimbabwe. Maar de raad van t
zicht, die werd benoemd om de onafhal
kelijkheid van de Observer te garanden
toen Rowland het blad
daar een stokje voor door zijn
PEKING China en de
Verenigde Staten hebben
vanmorgen een reeks
overeenkomsten onderte
kend, waaronder een ak
koord over nucleaire sa
menwerking. De onderte
keningsplechtigheid vond
plaats in de Grote Hal van
het Volk in het bijzijn van
de Chinese premier Zhao
Ziyang en de Amerikaan
se president Ronald
Reagan. Zhao Ziyang
noemde de akkoorden een
belangrijk succes voor de
Chinees-Amerikaanse sa
menwerking. Maar intus
sen lijkt het geschil over
de kwestie Taiwan de af
gelopen dagen te zijn ver
scherpt.
De overeenkomst over het
vreedzaam gebruik van kern
energie stelt Amerikaanse be
drijven in staat bouwonderde
len voor kerncentrales en
hoogontwikkelde technologie
te leveren aan de Chinese
Volksrepubliek. Het akkoord
is een van de weinige concrete
resultaten van Reagans bezoek
aan China.
Na de gesprekken met de Chi
nese leider Deng Xiaoping van
afgelopen zaterdag was het be
langrijkste deel van het be
zoek van de Reagans aan Chi
na achter de rug. Vandaag
staat Sjanghai op het program-
via Alaska, waar
woensdag nog een ontmoeting
met de paus volgt, naar Was
hington wordt teruggevlogen.
De vriendelijkheid waarmee
de Reagans de afgelopen da
gen in China zijn ontvangen,
heeft overigens niet alle poli
tieke geschillen kunnen ver
hullen. De wapeleveranties
aan Taiwan blijven China een
doom in het oog. Zo heeft de
Chinese minister van buiten
landse zaken, Wu Xueqian,
zijn Amerikaanse ambtgenoot
Shultz te verstaan gegeven dat
de wapenhulp aan Taiwan
naar de zin van China niet
snel genoeg op een laag pitje
wordt gezet. Deze „dringende"
kwestie dient met spoed opge
lost te worden als de Verenig
de Staten willen dat hun be
trekkingen met China zich
verder in gunstige richting
ontwikkelen. Diplomatieke
waarnemers leiden uit deze
bewoordingen af, dat het ge
schil over Taiwan de afgelo
pen dagen is verscherpt, in te
genstelling tot wat het Witte
Huis daarover heeft gezegd.
(Van onze correspondent
Mare de Koninck)
WASHINGTON Met
groeiende tevredenheid
hebben Republikeinse
partijgenoten van Ronald
Reagan in Washington ga
degeslagen hoe het bezoek
van de Amerikaanse pre
sident aan China tot dus
ver is verlopen. De vrien
delijke sfeer waarin zijn
gesprekken met de Chine
se leiders plaats hadden
werd met voldoende diep
gaande meningsverschil
len doorspekt, om Reagan
in dit Amerikaanse ver
kiezingsjaar te kunnen
uitbeelden als een wereld
leider die contacten met
het communisme niet
schuwt, maar daarbij zijn
eigen „waarden" trouw
blijft.
Het Witte Huis heeft eigen ca
meraploegen met de president
naar China meegestuurd. Die
zullen de perfecte beelden
schieten waarmee de komende
maanden het Amerikaanse pu
bliek via de tv-verkiezingsre-
clame moet worden overtuigd
dat Ronald Reagan ook op bui
tenlands-politiek terrein be
kwaam is en dus op 6 novem
ber moet worden herkozen tot
president.
Volgens politieke analysten
heeft Reagan altijd geluk. Het
geluk dat hem in China te
beurt viel, was dat de Chinese
autoriteiten precies deden wat
Michael Deaver de per
soonlijke reclame-adviseur
van de president had ge
hoopt: uit de tv-uitspraken
van Reagan werd alles wegge-
censureerd wat het Chinese
volk op andere gedachten zou
kunnen brengen dan zijn lei
ders toelaatbaar achten.
De Chinese regering had het
Witte Huis tevoren verzekerd,
dat Reagans twee tv-speeches
volledig zouden worden uitge
zonden. Maar daar kwam het
leiderschap ijlings van terug
„omdat we er niet van op de
hoogte waren, dat de Ameri
kaanse president over derde
landen zou spreken". Daarom
verdwenen Reagan's verwij
zingen naar de agressiviteit
vap de Sovjet-Unie (waarmee
China thans een normalisatie
van de betrekkingen nastreeft)
uit het tv-verslag en knipte de
censuur meteen ook maar alles
weg wat sloeg op God, vrijheid
van meningsuiting en particu
lier initiatief.
„Reagan mag dan de banden
met China willen aanhalen als
Na de Chinese Muur was de stad Xian de tweede toeristische
attractie de die Reagans in China bezochten. In Xian is een 2.000
jaar oud keizersgraf opgegraven, dat al die tijd bewaakt is door
een „stenen leger".
alternatief voor de Russen,
maar het was wel naïef van
hem om te denken dat de Chi
nezen zich niet ook als een
stelletje communisten zouden
gedragen", meldde de ABC-te-
levisieverslaggever vanuit Pe
king aan het Amerikaanse pu
bliek. Een lid van de Demo
cratische oppositie-partij in
Washington noemde het op
zijn beurt naïef van de tv- ver
slaggever om te denken, dat
Reagan niet blij was dat com
munisten zich ook in China
communistisch gedragen.
Imi
>m
MOSKOU Sovjet-préie
dent en partijleider, K<fU<
stantin Tsjernenko, heeft gas
teren in een demonstrative
ontmoeting tegen staalarbfoll
ders gezegd dat de Sovj»
Unie haar „buskruit drcrei€
zal houden" en waakza^ecj,
zal blijven om onmiddell^n
elke dreiging van het W^
ten tegen te gaan. Tijdq,
een toespraak tot staalarb^n
ders in Moskou zei de 72-ja^,ut
ge Sovjet-leider dat van|et
het moment dat de spanni|ess
tussen Oost en West is op|,oc
lopen, de burgers van ton
Sovjetunie er bij het Kremjjm
op hebben aangedrongen UV£
werkweek te verlengen Tn
een speciaal defensiefonds
te richten om de milita§n
kracht van de Sovjetunie
vergroten. Ofschoon hij ljaa]
loofde dat de levensst%g
daard zou blijven stijgen, £rcj
ken de uitspraken van
president bedoeld als etae
waarschuwing aan het p
bliek dat een groot deel vl
het staatsbudget bestemd kej>
voor defensie en dat opofjnd
ringen nodig zouden kunnt
zijn. Tsjernenko zei dat rrn
Sovjet-Unie altijd bereid issiln
onderhandelen met het Wiud
ten over ontwapening iroi
ontspanning, maar ondfanj
streepte de eis van Mosljplle
dat het Westen de eerste aerr
moet zetten. van
Noodtoestand afgekondigd in Soedan
KHARTOEM De Soedanese
president Jaafar Nimeiry heeft
gisteren de noodtoestand afge
kondigd in zijn land. De presi
dent maakte deze beslissing
bekend in een toespraak voor
radio en televisie. De maatre
gel is volgens Nimeiry geno
men om het de autoriteiten in
Soedan mogelijk te maken
„maximale stabiliteit en veilig
heid" te garanderen. In de af
gelopen weken was er grote
sociale onrust in het land. De
universiteit werd eerder deze
maand gesloten en artsen 1
den het werk neer voor hoge
re lonen. Bovendien wordt het
land al jaren geteisterd door
stammenoorlogen.
(Vervolg van de voorpagina)
JERUZALEM Vrijdag werden al naar schatting vijftien pro
minente bewoners van joodse nederzettingen op de westelijke
Jordaanoever en de Golanhoogte aangehouden. Gisteren werd
weer een onbekend aantal verdachten vastgezet. Een politie
woordvoerder liet zondag weten dat justitie opdracht heeft gege
ven de verdachten nog vijftien dagen vast te houden om de poli
tie in de gelegenheid te stellen het onderzoek af te ronden.
Het onderzoek wordt onder strenge geheimhouding verricht.
Aangenomen wordt dat de politie nagaat of de verdachten ook
iets te maken hebben met eerdere terreuracties. Gedacht wordt
onder meer aan de aanslagen van juli 1980, waarbij de Pale
stijnse burgemeesters van Nabloes en Ramallah zwaar werden
gewond. Tevens probeert de politie de aanslag van vorig jaar op
de islamitische universiteit in Hebron op te lossen. Daarbij kwa
men drie Arabische studenten om het leven. Volgens de Israëli
sche dagbladen bevinden zich onder de arrestanten behalve re
serve-officieren en een officier in actieve dienst ook bekende
activisten, die zich inspannen voor de nederzettingen op de Jor
daanoever en personen die een openbaar ambt bekleden. Sinds
de aanslag op de Palestijnse burgemeesters in 1980 waarschuwen
linkse politici in Israël voor het bestaan van gewapende joodse
ondergrondse organisaties. De afgelopen vier maanden ontdek
ten Israëlische veiligheidtroepen drie afzonderlijke groepen
joodse extremisten, die werden beschuldigd van het plegen a
aanslagen op Arabische burgers. Leden van deze organisaties
worden nu berecht.
De 39-jarige Julius Steskal ontsnapte op wonderbaarlijke wijze
aan de dood toen hij met zijn vliegtuigje, na een motorstoring, op
de neus in een schuur terechtkwam in het Amerikaanse plaatsje
Cudahy in de Amerikaanse staat Wisconsin. De piloot werd
zwaar gewond in een ziekenhuis opgenomen.
SUSKE EN WISKE HET DELTA-DUEL
Catalaanse
nationalisten
winnen
MADRID Bij de verkiezin
gen voor het parlement van
het zelfstandige Spaanse ge
west Catalonië zijn gisteren de
regerende conservatieve Cata
laanse nationalisten als de gro
te overwinnaars uit de stem
busstrijd gekomen. Nadat 98
procent van de stemmen wa
ren geteld, bleken de nationa
listen onder leiding van de
bankier Jordi Pujol Soley de
absolute meerderheid te heb
ben behaald. Zij kregen ruim
48 procent van de stemmen.
De socialisten eindigden op de
tweede plaats met 39 procent
van de stemmen. Grote verlie
zers waren de communisten
die driekwart van hun zete
laantal verloren. Een andere
linkse partij verloor ook aan
zienlijk.
(Van onze correspondent
Cees Manders)
ROME De Italiaanse
journalistieke wereld is in
beroering gekomen, na
nieuwe „aanslagen op de
persvrijheid". Een officier
van justitie van de Noordi-
taliaanse stad Varese heeft
beslag laten leggen op ei
gendommen van drukkers
en schrijvers van boeken
over de corruptie in Italië.
Dat de persoon die zich
door deze boeken bele
digd acht, een zekere Or-
tolani, door dezelfde justi
tie gezocht wordt wegens
corruptie, maakt geen
verschil. „Absurd", zo
heeft staatspresident Per-
tini het gedrag van de jus
titie in dit geval geoor
deeld.
De Italiaanse journalisten voe
len zich de laatste tijd steeds
meer gehinderd en bedreigd in
de vrije uitoefening van hun
beroep. De Italiaanse grond
wet garandeert weliswaar een
vrije pers, maar dat weerhoudt
politici, ondernemers en zelfs
voetballers er niet van naar de
rechter te stappen als ze zich
door artikelen in de krant be
ledigd achten. De justitie doet
daar nog een schepje bovenop
door zelf consequent alle jour
nalisten en schrijvers te ver
volgens die justitiële geheimen
onthullen. Op het ogenblik lo
pen er enkele honderden van
dit soort processen.
Het geval-Ortolani is nog het
meest „absurd", zoals presi
dent Pertini (zelf oud-journa
list) heeft opgemerkt. Ortolani
vluchtte naar het veilige Bra
zilië toen enkele jaren geleden
in Italië het vrijmetselaars-
schandaal losbarstte. Samen
met Licio Gelli speelde hij een
hoofdrol in de vrijmetselaars
loge P-2, een genootschap dat
nu officieel ontmaskerd is als
subversieve en staatsgevaarlij
ke vereniging. Ortolani had
uitstekende „contacten" in de
politiek, in het Vaticaan en in
de wereld van het Italiaanse
grootkapitaal. Al deze relaties
gebruikte hij om de ontwikke
lingen in dit land te beïnvloe
den. Een echte corruptiespeci
alist dus. De Italiaanse justitie
zorgde daarom voor een inter
nationaal opsporingsbevel te
gen Ortolani.
Maar in boeken suggereren
dat Ortolani corrumpeerde
mag niet van de Italiaanse jus
titie. Hij wordt weliswaar ge
zocht als deelnemer aan vrij
metselaarscomplotten tegen de
Italiaanse samenleving, maar
als zodanig was hij nog nooit
echt veroordeeld. En dus op de
voorhand al als omkoper of sa
menzweerder betitelen in een
boek of krante-artikel gaat
volgens de justitie te ver. De
opschudding hierover in Italië
is groot, en dozijnen advocaten
zijn in de weer om de maatre
gelen van de officier van justi
tie Dini ongedaan te maken.
Ondertussen brengen politie
functionarissen overal in het
land bezoeken aan uitgeverij
en en boekhandels om de ver
spreiding van de gewraakte
boeken tegen te houden, en
om vast beslag te leggen op ei
gendommen in afwachting
van Ortolani's eis tot schade
vergoeding.
- .S*-
De Britse rockzanger Elton John (links) bracht zaterdag een bezoek aan Lech Walesa, de leider
van de verboden Poolse vakbond Solidariteit in diens woning te Gdansk. Daarvoor had Walesa
een concert bijgewoond in een sporthal in Gdansk. Walesa en John dronken een kopje thee en
praattten een uur over politiek, muziek en voetbal.
WASHINGTON POSt™
lité
•Nle
en)
WASHINGTON Het toei
mende exentrieke gedrag vp'Y.
de Libische leider koloi)
Khadaffy ondermijnt zijn
zag en heeft binnen de Li S3'
sche leiding tot verwarring 1
leid. Het vreemde gedrag vllg;
Khadaffy is mede een gev
van het feit dat hij, vanwi
zijn slechte gezondheid, stei mi
meer medicamenten slikt. I rk
schrijft vanmorgen de Wen,
hington Post, die zich berohg
op verklaringen van anonie
Libische regeringsfunctie a
rissen en rapporten van
CIA. n 1
Volgens de Post verkeert KI 'S
daffy vaak onder invloed t?°
slaapmiddelen en is hij
nisch bezorgd over zijn veilpof
heid. Libische functionaris;
vertrouwden de krant toe an
frustreerd te zijn door de w; i z\
ordelijke werkmethoden v U
hun leider, die niet meer )or
staat lijkt belangrijke beslui 1
te nemen. „Dit is het be im
van het einde, het land is v;
beroering...er gaat iets gebfy
ren", aldus een regeringsfu
tionaris. Bij de ontvangst di
Khadaffy van de dertig d ijjj
Groot-Brittannië uitgewe; L
Libiërs, was van aantast
van zijn gezag overigens vi
nig te merken. Khadaffy v
welkomde zijn landgeno
persoonlijk in Tripoli. Hij o
helsde hen en zei dat zij op
revolutionaire weg" va
moesten gaan. De Libische
levisie toonde beelden P
Khadaffy en het gezelscb :en
die dansten en revolutiona
leuzen riepen. Bij die gelegii'y
heid heeft Khadaffy, aldus I:n.
Libische persbureau Ja 't
Groot-Brittanië beschuld Ble
van het beschermen van ter ;kc
risten en opgeroepen tot „v nd
geldingsacties" tegen de Br ui
autoriteiten. Khadaffy zei ;rn
de Libiërs in de diplomat^ h
missie het „slachtoffers wa
geworden van een gewaper n
lucht- en grondaanval". ,j
tijd is gekomen Groot-Britti
nië met gelijke munt terug
betalen". i rr
I
