Nederlandse
spraakkunst
vierhonderd
jaar oud
eiling van het bezit
ran de Ballets Russes
Pete Seeger
bijna 65 jaar en
nog steeds
veelgevraagd
dagpuzzel
1984 :UNST
CcidócSouiant
WOENSDAG 25 APRIL 1984 PAGINA 17
GOED NIEUWS
Op zaterdag 5 mei a.s. (èn alle zaterdagen
daarna) is de Nutsspaarbank wel open.
Dat wil zeggen; alle 16 kantoren in de
grotere winkelcentra die normaal ook op
zaterdag open zijn?
Maar ook buiten kantooruren bestaat er
demogelijkheid kontanten op te nemen.
Tenminste, als u een pasje hebt voor de
geldautomaat.
24-uurs service.
Klanten van de Nutsspaarbank kunnen
met hun geldautomaatpasje 24 uur per dag
over hun geld beschikken. Zeven dagen van
de week. Dus ook in het weekend.
Dus ook op die uitzonderlijke zaterdag
28 april. U ziet het NUTSSPAARBANK
goede nieuws over DE DICHT BIJ HUISBANK,
treft het slechte. -
leidse spaarbank 5
*Den Haag: Vroom en Dreesmann, Breitnerlaan 2, De Stede 1, Frederik Hendriklaan 154. Scheveningen: Distriktskantoor; Badhuiskade 24. Hazerswoude Rijndijk: Potgieterlaan 76. Leiden: Oude Rijn 56. Leiderdorp: Winkelhof 17.
Leidsenhage: Vroom en Dreesmann. Oegstgeest Langevoortplein 21. Rijswijk: Kerklaan 4, Vroom en Dreesmann. Wassenaar: Stadhoudersplein 2. Wateringen: Herenstraat 39. Zoetermeer: Middelwaard 65, Vendet Zoetermeer.
Zilveren HILVERSUM De Zilveren Har-
u pen 1984 van de Stichting Cona-
lïarpen mus (Comité voor Nederlandse
1QR4. Amusementsmuziek) zijn toege-
IctOH kend aan de prank Boeyen
toegekend Groep, Roberto Jacketti The
Deze aanmoedigingsprijs
wordt sinds 1969 jaarlijks toege
kend aan jongere scheppende
en/of uitvoerende kunstenaars op
het gebied van de Nederlandse
lichte muziek. De jury bestond dit
jaar uit Ad Visser, Eric Boom, Ti
neke de Nooy, Ton Vingerhoets
en Dick van de Zeeuw. De Zilver
en Harpen worden op 10 mei in
het Hilversumse Theater Gooiland
uitgereikt.
Russische dichter
Fedorov overleden
MOSKOU Vassili Dmitrievitsj Fe
dorov, vooraanstaand dichter en se
cretaris van de vereniging van schrij
vers van de Republiek Rusland, is op
66-jarige leeftijd overleden. Het be
richt van overlijden in de Prawda. on
dertekend door het lid van het Polit
buro Vitali Vorotnikov, bewierookte
Vassili Dmitrievitsj als een man die op
geïnspireerde wijze de creatieve ar
beid en het heldendom van het Sov
jetvolk had bezongen. Fedorov waf
ook publicist en literair criticus en on
derscheiden met de Orde van de Ok
toberrevolutie en, tweemaal, met di
Orde van de Rode Vlag, aldus d<
Prawda.
NIJMEGEN Ter gele
genheid van het feit dat
het dit jaar vierhonderd
jaar geleden is dat in
Leiden de eerste gedruk
te Nederlandse gramma
tica van de lage landen
het licht zag, is in het
Nijmeegse Volkenkundig
Museum een tentoonstel
ling georganiseerd die
een beeld wil geven van
de taalstudie in de Ne
derlanden in de zestien
de eeuw.
De volkstaal begon in die da
gen door te breken, maar was
door de wetenschappers nog
nauwelijks onderkend. Zij
bleven voorlopig hun ver
handelingen in het Latijn of
Grieks publiceren, die als
voertalen dienden voor we
tenschappelijk werk in heel
Europa.
Buiten de kleine kaste van
wetenschappers om was met
de opkomst van het .eerste
schoolonderricht voor de ge
wone burgers de liefde voor
de volkstaal opgebloeid. Zij
kwam tot uiting in de-hprich-
ting van de Rederijkerska
mers, waar de conste van
rhetorike werd beoefend en
verder ontwikkeld. Deze
amateurs dichtten, schreven
toneelstukken en voerden
die ook zelf op. In deze krin
gen ontstond ook de behoefte
de studie van de volkstaal ter
hand te nemen. Er was im
mers voor het „Duyts" geen
spelling, geen grammatica en
zelfs nog geen gemeenschap
pelijke aanduiding.
Rederijkers
De Rederijkers wilden de
taal „bouwen en schuimen"
zoals de zegswijze in die da
gen luidde. Zoveel mogelijk
werd gestreefd naar verwij
dering van vreemde elemen
ten en verfraaiing van de
moedertaal. Dat komt ook tot
uiting in de titel van de eer
ste Nederlandse spraakkunst,
die geschreven werd op initi
atief van de Amsterdamse re-
deijkerskamer De Eglantier.
Zij heette „Twe-spraack van
de Nederduitsche letter
kunst". De taaie materie pro
beerde men te verlevendigen
door de stof op te dienen in
een vraag- en antwoordspel.
Dat was in die tijd in het on
derwijs heel gebruikelijk.
De samenstellers, onder wie
de dichter Hendrick Lau-
renszoon Spiegel, leunden
voor het maken ervan sterk
óp de schema's die in de La
tijnse grammatica's werden
gehanteerd. Dat gold met
name voor de indeling van
de woordsoorten en hun ver
buigingen. De ontleding van
de zinsbouw daarentegen was
slechts met mondjesmaat
aanwezig. De meeste aan
dacht ging echter uit naar de
spelling, waarvoor men een
aantal regels ingang probeer-
f$rtmajfircs Sophia,reclu/o limite, jranJo
Settere puepeerian rite, lemifae tteZo
De grammatica, de kunst van het correct spreken uit
gebeeld in een allegorische voorstelling uit het begin
van de zeventiende eeuw.
de te doen vinden. Eenvor
migheid van spelling zou
echter nog meer dan twee
honderd jaar op zich laten
wachten.
Bewustzijn
Na de „Twespraack" ver
schenen er meer uitgaven die
blijk gaven van het nieuwe
taalbewustzijn. Er versche
nen schoolboekjes, maar ook
woordenboeken, zoals het be
roemde van Kiliaen, dat on
schatbaar is gebleken voor de
kennis van de taal in zestien
de eeuw.
Op de Nijmeegse tentoonstel
ling zijn een groot aantal his
torische werken uit die tijd te
bezichtigen. Ze is, opgezet
door dr. Geert Dibbets, die
menige publicatie op het ge
bied van de historische taal
kunde van het Nederlands op
zijn naam heeft staan, en dr.
Johan Kerling, wetenschap
pelijk medewerker in de En
gelse taalkunde aan de Leid
se universiteit. Als toelich
ting op de tentoonstelling is
een een gedetailleerde catalo
gus voorhanden. De tentoon
stelling is tot 11 mei in het
Nijmeegse museum aan de
Thomas van Aquinostraat te
bezichtigen.
PAUL VAN VELTHOVEN
AUSANNE In mei wordt
I Londen bezit van de Ballets
usses van Serge Diaghilev
iveild, nu de stad Lausanne
usea in Londen, New
ork, Monaco en Parijs er
belangstelling voor heb-
en getoond. De danser Serge
tr, de huidige eigenaar,
ertelde dat hij de verzame
ld lig, waarvan de waarde
ordt geschat op ruim 4 mil-
•en gulden, aan de gemeente
ausanne had aangeboden om
1 een museum te worden on-
trgebracht, maar dat dit plan
geen doorgang had gevonden.
De Ballets Russes hadden con
necties met Zwitserland. Zij
vertoefden in 1915 zes maan
den in de buurt van Lausanne
en Igor Strawinski compo
neerde Le Sacre du Printemps
- in choreografie van Diaghi-
levs beschermeling Vaslav
Nijinski - in Montreux.
Serge Lifar is 79 jaar en hij
was aan de Ballets Russes ver
bonden van 1923 tot 1929, het
jaar waarin Diaghilev, volgens
hem in zijn armen, stierf.
Forum over de literaire biografie ter
afsluiting van Vestdijkdag 1984
HARLINGEN Op zaterdag 5 mei wordt in Harlingen de An
ton Wachterprijs uitgereikt aan Tessa de Loo voor haar debuut
„De meisjes van de suikerwerkfabriek". Aan het eind van die
dag organiseert de Stichting Literaire Activiteiten Leeuwarden
een forum over de literaire biografie. Dat forum vindt plaats in
de geboortestad Harlingen van de schrijver Simon Vestdijk.
Deelnemers aan het forum zullen zijn: prof. F.L. Bastet, hoogle
raar te Leiden, prof. G. Borgers, emeritus-hoogleraar van de
Universiteit van Amsterdam en oud-hoofd-conservator van het
Letterkundig Museum in Den Haag, Martin Hartkamp, redac
teur van de Vestdijk-kronieken en verzorger van de verzamelde
editie van Vestdijk's gedichten, de dichteres Hanny Michaelis,
die nog onlangs in Tirade uitvoerig over de biografie schreef en
Martin Ros, uitgever van twee inmiddels even prestigieuze als
unieke reeksen biografieën en auto-biografieën „Open domein
en privé-domein". Het forum vindt plaats in hotel Zeezicht, Zui
derhaven 1 te Harlingen en begint om 19.30 uur.
NEW YORK Folksinger
Pete Seeger eens genoemd
Amerika's stemvork is
over een paar maanden 65
jaar en hij is nog altijd een
gewild artiest, partijloos com
munist en onverbeterlijk op
timist. Er hebben wel een
paar belangrijke accentver
schuivingen in zijn filosofie
plaatsgehad.
De man die in folk- en pro-
testmuziek in grote mate de
toon aangaf en ijverde voor
vooruitgang en verandering,
zegt nu: „Eerlijk gezegd, als
ik er was geweest toen ze het
wiel uitvonden, had ik geroe
pen „doe 't niet".
Pete Seeger, 17 jaar ge
boycot.
En na een heel leven van
rondtrekken raadt Seeger
anderen aan een vaste plek
te zoeken en er te blijven en
de zwakheden in Amerika".
Zijn veranderde houding
vergelijkende met „een evan
gelist die bandeloos was in
zijn jeugd en die nu probeert
iedereen er toe over te halen
het rechte en smalle pad te
gaan", verklaart hij dat de
wereld „gered wordt door de
mensen die vechten voor
hun huis en haard".
Mijn huis
„Er zijn in onze steden te
weinig mensen die zeggen
„dit is mijn thuis mijn
grootouders leefden hier en
ik hoop dat mijn kleinkinde
ren er zullen wonen".
Seeger overspant drie gene
raties van Amerika's folk-er-
fenis. Hij leerde zijn kunst
van mensen als Leadbelly en
Woody Guthrie en hij inspi
reerde nieuwe generaties van
musici als Joan Baez, Bob
Dylan en Woody's zoon,
Arlo.
Fans van die generaties ko
men nog altijd naar Seegers
concerten om zijn boven alles
uitklinkende 12-snarengitaar,
banjo en „folksy" verhalen te
horen en met hem mee te
zingen.
Seeger, die zijn interview
toestaat net terug van een op
treden op een anti-nucleaire
samenkomst in Washington,
maakt zich klaar vóór een
radioprogramma in New
York.
De oude broek van tweed en
het werkmansoverhemd ver
raden weinig bezorgdheid
over uiterlijke verschijning,
maar hij houdt nauwgezet
zijn vingernagels op de juiste
lengte voor het plukken van
de snaren.
Seeger reist dezer dagen
minder zodat hij wat meer
tijd over heeft voor vrouw
Toshi en drie kinderen en te
werken aan projecten dicht
bij het huis dat hij heeft ge
bouwd buiten Beacon in New
York State, waar de rivier de
Hudson stroomt bij Beacon
Mountain.
Albums
Hij schat dat hij meer dan 80
platenalbums heeft gemaakt
en een paar van de oudste
worden nog steeds geperst.
Alleen of met anderen
schreef hij songs als „Where
have all the flowers gone" en
„The Hammer Song(...if I
had a hammer) en „Turn,
Turn, Turn".
Pete Seeger is 17 jaar lang
geboycot door de Amerikaan
se televisie vanwege de om
streden aard van zijn songs,
maar toen het verbod in 1967
werd opgeheven, was zijn
eerste song er een tegen de
oorlog in Vietnam.
Zijn thema's nu zijn vervui
ling, gifstoffen en kernwa
pens. Hij draagt een artikel
bij zich over de „Nucleaire
Winter" die volgens sommi
gen zou volgen zelfs op een
beperkte kernoorlog en hij
vertelt met trots over het
protestwerk van zijn stiefzus-
je Peggy tegen de plaatsing
van Amerikaanse kruisrak-
keten in Engeland.
Seeger heeft niet zonder ver
maak toegekeken hoe zijn
traditionele muziek dan weer
modieus was en dan weer
niet, met een piek in de jaren
zestig.
Kritiek
Hij betreurt vandaag de rage-
-achtige benadering van de
muziek en heeft evenveel
kritiek op de commerciële
kant van het muziekbedrijf.
Muziektrends gaan op en
neer „als de golven op een
strand", klaagt hij, „en in bij
na alle gevallen is er in de
populaire muziek sprake van
verarming en beroving van
subtiliteit
Pete Seeger zegt dat hij nog
steeds het communisme van
zijn jonge jaren aanhangt,
maar geen lid van de partij
meer is. Hij haast zich eraan
toe te voegen dat hij in zee
gaat met eenieder „die in de
juiste richting gaat" en hij zal
in dit verkiezingsjaar zijn
stem geven aan „wie het ook
opneemt tegen Reagan".
Mujica
Lainez
gestorven
CORDOBA De Argentijnse
schrijver Manuel Mujica Lai
nez is op 73-jarige leeftijd
overleden. Hij heeft enige ja
ren in Frankrijk gewoond. Hij
is bekend geworden als auteur
van een geromantiseerde bio
grafie van Lodewijk de 17e (de
zoon van Lodewijk de 16e en
Marie Antoinette). Mujica Lai
nez werd in 1900 geboren in
Buenos Aires en emigreerde
met zijn ouders voor korte tijd
naar Frankrijk, waar ook een
deel van zijn schoolopleiding
genoot. Hij was een fervent
bewonderaar van Marcel
Proust en Oscar Wilde. Hij
heeft gedichten van William
Shakespeare in het Spaans
vertaald.
Taxatie van
onroerend goed
in Wassenaar
WASSENAAR In Wasse-
naar is men deze week begon
nen met de taxatie van het on
roerend goed in de gemeente.
De taxatie is nodig omdat de
gemeenteraad onlangs besloot
de onroerend goedbelasting
niet langer te heffen op basis
van de oppervlakte, maar op
basis van de waarde van de
panden. Alle inwoners kregen
een brief van de gemeente in
de bus waarin een mogelijk
bezoek door medewerkers van
de Stichting Kafi, die het taxa
tie-onderzoek uitvoert, werd
aangekondigd. Het is de be
doeling dat na het onderzoek
de bewoners van de panden op
de hoogte worden gesteld van
de uitkomsten daarvan. Moch
ten er bezwaren bestaan tegen
de hoogte van de taxatie dan is
er de mogelijkheid daarover
met de deskundigen van ge
dachten te wisselen.
Horizontaal: 1 babbelkous; 8 lange.
lijk beroep; 20 schandpaal: 21 soort
hond; 23 voorzetsel; 25 voorzetsel: 26
ofschoon; 27 soort oorkonde; 29 mu
zieknoot; 30 historisch strafvaartuig;
32 rumoer.
Verticaal: 1 hoogmoedig; 2 boom; 3
kunstprodukt; 4 klank; 5 bergweide, 6
voorzetsel; 7 grootste soort hert; 10
soort schoen; 12 elk der opstaande
delen v.e. burchtwal; 14 heilig boek;
15 zuurdeeg; 17 kledingstuk; 18
boom; 20 maatstaf van lichtsterkte;
22 metaal; 24 hoofdkaas; 27 boven
bouw v.e. wagen; 28 bijbelse naam;
30 persoonlijk vnw.; 31 persoonlijk
te oe :een 93 :>ieq
LZ ftinz »Z :ieejs ZZ "sjee>( oz :>|!a gt
:>)oj 11 :wesep gi :uejo>| n :ieaiue>(
Zi :ieepues 01 :pueia :eu 9 :uj|b g
:uooi V ;s»a e :se z :sjoj» i ^eeojwaA
iZ :>ieBM 02 :tS|6ojp 61
91 :uep gi :>tei ei ie*
6 :B|OIS 9 :aiuei93M» 1
Voor een uitgebreide
agenda, ook voor de ko
mende dagen raadplege
men „UIT", de gratis we
kelijkse bijlage van deze
krant.
straat 6, tel. 01720-20800): Cls-
ko de Rat (al); 13.30, 18.30,
21.00. EUROCINEMA II: Ciske
de Rat (al); 13.30, 18.30, 21.00.
EUROCINEMA III: Thunder
LEIDEN LUXOR (Stationsweg
19. tel. 071-121239): Risky busi
ness (12): 14.30. 19.00, 21.15.
1 LIDO I (Steenstraat 39, tel.
Ciske de Rat (al);
19.00, 21.15. LIDO III: Carmen
(16): 14.30, 19.00, 21.15 LIDO
IV: Schatjeal (12); 19.00, 21.15.
14.30, 19.00, 21.15. TRIANON
Meisjes met beroepsgeheim
(16); 14.30, 19.00, 21.15.
VOORSCHOTEN GREENWAY
THEATER (Schoolstraat 69, tel.
01717-4354): Trading Places
(al); 20.00.
WASSENAAR* ASTRA (Lang
straat 32. tel. 01751-13269): Ne
ver say never again (12); 20.00.
DEN HAAG* ASTA (Spui 27, tel.
463500): Scarface (16); 14.00,
20.00. BYOU (Spui 27, tel.
46.11.77): The dresser (al);
tel. 471656): Terms ot
endearment (al); 14.00, 18.45,
21.30. BABYLON 2: Silkwood
(al); 14.00, 18.45. 21.30. BA
BYLON 3: Le bal (al); 19.00,
14.00. 18.45, 21.30. CINEAC
2: Christine (12); 14.00. 18.45,
21.30. CINEAC 3. Gorky park
(16); 18.45, 21.30. EUROCINE
MA (Leyweg 910, tel. 667066):
The raiders of the lost ark (12);
456756): Sahara (12);
18.45, 21.30. METROPOLE 2:
Yentl (al); 14.00. 18.45, 21.30.
METROPOLE 3: „E la nave
va" (16); 14.00, 18.45, 21.30.
METROPOLE 4: Fanny
Alexander (16); 20.15. ME
TROPOLE 5: Sophie's choice
Ciske de rat (al); 13.45, 16.00,
18.45, 21.30. ODEON 2: Scha-
tjesl (12); 13.15, 16.00. 18.45,
21.30. ODEON 3: Terms of
endearment (al); 13.15, 16.00,
18.45, 21.30. ODEON 4: Hotel
New Hampshire (al); 13.15,
656402): Bad girls (18); 12.00,
12.30, 14.00. 15.30.
18.30.20.00.21.30.* PASSAGE
(Passage 63. tel. 460977): De
wraak van de Ninja (16); 14 00,
459900): Rocco en zijn broers
(16); 20,00. This property is
condemned (16); wo. 20.00. The
rose tattoo (16); di. 20.00. Sum
mer and smoke (16); di. 22.00.
The glass menagerie (16); wo.
22.00.
14.00. CINEAC 2: Alice
wonderland; 14.00. EUROCI-
NEMA: Heidi; wo. 14 00 di
11 00. METROPOLE 2 De
schele koning en de kraai,
14.00.
