droom van
Kasparov
inaie
Ruzies en compromissen
begeleiden Vriesekoop
Ider&SKOU Gary Kasparov
i, hopt kans dat hij wereld-
pipioen wordt op vijftig
cale?cent Kasparov acht de
jitine van wereldkampioen
iatoli Karpov weliswaar
jter, maar vindt het een
fchologisch voordeel, dat hij
finale, waarvan de eerste
[tij op 10 september wordt
[ewerkt, ingaat als uitdager
en niet als titelverdediger.
.Karpov heeft duidelijk meer
ervaring, maar als het op ver
beeldingskracht aankomt dan
ben ik zeker niet de minde
re", vertelde de 21-jarige scha
ker uit Azerbeidzjan in een in
terview met het blad Sovjet-
sky Sport. De jeugdige scha
ker bereikte een duel met
Karpov, na in het kandidaten
toernooi deze week resoluut te
hebben afgerekend met zijn
laatste tegenstander, Vassili
Smislov. Kasparov won de
tweekamp met zijn 63-jarige
landgenoot overtuigend
(81/i-41/4). Waar de confrontatie
met Karpov plaats heeft,
wordt binnen twee maanden
beslist. Dat het Rusland wordt
is waarschijnlijk.
DEN HAAG Heel lang ge
leden was in Nederland de
gaarkeuken met uitgeschoven
eettafel de meest gebruikelij
ke accommodatie voor de ta
feltennissers in Nederland.
Het eigen knutselwerk werd
een Jumbo-spel en vanaf de
sportieve gloriejaren van Cor
du Buy maakte de markt ken
nis met gespecialiseerde wed-
strijdprodukten. Pas met de
komst van de twee-eenheid
Bettine Vriesekoop-Gerard
Bakker kreeg de laaglandse
pingpóng-dynastie zijn in
vloedrijkste leden. De speel
ster uit Hazerswoude en haar
privé-trainer/coach uit Leiden
lieten tronen van kampioe
nen, maar ook van bestuursle
den, competitieleiders en
bondscoaches wankelen of
omvallen. Het tweetal voer
zijn eigen koers, met elk jaar
meer tegenstroom van bonds-
zijde (NTTB).
Uit angst voor zelfs de meest be
grijpelijke vorm van klasse-justitie
neemt de sportcommissie van de
Nederlandse tafeltennisbond af en
toe beslissingen die zelfs volkomen
onheus zijn. Bettine Vriesekoop en
Bakkers dochter Ellen nemen van
af dit weekeinde gelukkig wel deel
aan de Europese kampioenschap
pen in Moskou, maar daaraan is
een groot aantal ruzies en compro
missen voorafgegaan. Staatssecreta
ris Van der Reijden moest zelfs zijn
ministerie van WVC een bemidde
lende rol laten spelen, omdat de
NTTB in eerste instantie geen ge
noegen nam met serieuze medische
verklaringen over beide dames,
waarin een extra verblijf in Polen
ten stelligste werd afgeraden. In
plaats van een week meetrainen of
thuis blijven, werd overeengeko
men dat Bettine Vriesekoop en El
len Baker nu slechts twee dagen
hoefden door te brengen in het tus
senstation naar Rusland.
Tussenbalans
Rellen hebben steeds als een rode
draad door de loopbanen van Vrie
sekoop en haar coach Bakker gelo
pen, reden genoeg voor een histori
sche tussenbalans.
Bettine Vriesekoop is pas 22 jaar
oud en regerend Europees tafelten-
niskampioene. Enkele weken gele
den behaalde zij met 3-0 haar acht
ste nationale enkelspeltitel. De eer
ste lauwerkrans uit die categorie
gleed de door Bakker als een prof
behandelde speelster al in 1977 om
de ranke schouders. Bij de tafelten
nisbond likte men zich direct de
vingers af bij zo'n veelbelovend ta
lent, eindelijk zou de NTTB volop
in de publiciteit kunnen komen.
Nou, dat hebben de bestuurderen
geweten.
Elke triomf Top-12, open lan-
denstrijd en EK van de in het
begin als hun troetelkind omschre
ven Vriesekoop zorgde weliswaar
voor veel positieve berichtgeving
in de maandagkranten, maar ook
vaak al in die edities én in de door
deweekse uitgaven slurpte het
randgebeuren de meeste inkt uit de
potten.
Voer voor de onwennige critici was
aanvankelijk de bijna Spartaanse
trainingsmethode van Gerard Bak
ker, waarmee zijn pupil overigens
zelf helemaal geen problemen had.
Na twee keer aankloppen bij de
NTTB mocht de voor de dames
competitie te sterk geworden Betti
ne Vriesekoop eindelijk meespelen
in de hoogste herenafdeling, waar
op competitieleider Karei Stappers
boos opstapte. Vriesekoops eerste
mannelijke tegenstander, van wie
zij ook prompt won, zei: .Gefelici
teerd met je dispensatie".
Ook na haar unieke stage ia China
was Vriesekoop heet nieuws. Tij
dens haar afwezigheid brandde de
ouderlijke woning af, met inbegrip
van al haar trofeeën. Uitgeput door
de gewelddadige Chinese aanpak
en eenzijdige voeding (men eet er
enkel Chinees) kon zij die gebeur
tenis geestelijk eventjes slecht ver
werken.
„Stoppen"
In 1981 riep Gerard Bakker: „Als
we een grote titel binnen hebben,
stoppen we meteen". Dergelijke
kreten zouden nog vaak volgen,
maar dan meestal uit onvrede. In
september '81 versloeg Vriesekoop
de regerend, drievoudig herenkam
pioen Nico van Slobbe in een com
petitieduel. Nederland smulde van
deze doorbraak. Ook in deze partij
viel echter een incident(je) te note
ren: de bal viel een keer dood van
Vriesekoops batje, waarop zij Van
Slobbe toeriep: „Jij hebt het balletje
nat gemaakt".
Het eerste kwartaal van 1982 lever
de twee hoogtepunten op: Bettine
Vriesekoop won in Nantes het Top
12-toernooi, maar verzuimde uit
blijdschap haar laatste tegenstand
ster Jill Hammersley een hand te
geven, en in Boedapest werd zij
Europees kampioene in het enkel
spel en gemengd-dubbelspel. Vijf
maanden later ging bondscoach
Gerard Bakker even in de fout met
een kopstoot tegen Ron van Spanje.
De bond schorste Bakker voor twee
jaar en Bettine Vriesekoop riep ten
einde raad: „Ik stop". Maar in okto
ber schoven zij en Gerard Bakker,
die tot een boete van 500 gulden
was veroordeeld, Nora Bakker als
damescoach naar voren.
Tijdens het Top 12-toernooi in
Thornaby (Engeland) viel Gerard
Bakker uit zijn rol als toeschouwer.
Hij wilde Vriesekoop uit haar partij
tegen Olga Nemes halen en bracht
zowel Vriesekoop als coach Nora
Bakker tot tranen, toen hij hen in
het openbaar hun falen verweet.
Vriesekoop zelf kreeg later van de
bond nog een 'waarschuwing omdat
zij in Thornaby niet met shirtrecla
me van de bondssponsor had gelo
pen. Nora Bakker haakte ontmoe
digd af en Theo Bakker, Gerards
broer, werd tijdelijk bondscoach om
Vriesekoop naar de wereldkampi
oenschappen in Tokio (laatste zes
tien) te begeleiden.
Vijf maanden later liet de Europees
kampioene weer eens een bomme-:
tje los onder de sportcommissie van
de tafeltennisbond: ze verklaarde
dat zij professional was geworden.
Zo'n status zou haar bepaalde voor
delen in behandeling geven.
Nauwelijks een maand prof kon
Vriesekoop tafeltennis geruime tijd
op haar buik schrijven. De ziekte
van Pfeiffer bleek de tol, die zij
moest betalen voor de voortduren
de belasting van haar frêle li
chaam. Jan Vlieg was toen net een
week damescoach en veel kans tot
een controverse tussen beide perso
nen was er dus nog niet geweest.
Die kwam wel in het begin van dit
jaar, toen Vlieg in een noordelijk
dagblad zijn halve damesploeg be
ledigde. Hij noemde Bettine „de
Lady" en Gerard Bakker „Jezus".
Bakker zei daarvan: „Als ik ooit
zo'n interview had gegeven, was ik
zes jaar geleden al ontslagen".
De gepikeerde kernploegdames
wilden toen niet meer met Jan
Vlieg naar toernooien toe.De
scherpe kantjes zijn ook van dit
conflict weer iets gesleten, maar in
Moskou zal Vlieg Vriesekoop niet
mogen coachen tijdens de indivi
duele strijd, die volgt op de landen-
wedstrijden. Dat is een deel van
het compromis: ex-bondscoach Du-
san Tigerman zal Vriesekoop bij
staan in haar poging haar titel te
prolongeren. En Gerard Bakker
dan? Hij zal er waarschijnlijk in
Moskou niet bij zijn, ook niet als
„toeschouwer". De Leidenaar lag
deze week met griep in bed.
HERMAN JANSEN
een hardere strijd dan anders, een
lange strijd ook".
Ervaring
Sosonko is erg voorzichtig, wil zich
niet over de kansen van beide par
tijen uitlaten: „Kasparov heeft kan
sen, Karpov heeft kansen". Dus fif-
ty-fifty? „Dat hebt u mij niet horen
zeggen". Jan Timman en John van
der Wiel geven Karpov nu nog de
beste kansen. Zestig procent kans
voor Karpov, veertig voor Kaspa
rov zeggen ze. Timman: „Karpov is
meer allround en heeft meer erva
ring. Bovendien is zijn openingsre
pertoire meer solide".
Van der Wiel meent dat ook de
kwaliteit van de helpers (secondan
ten), die afgebroken partijen moe
ten analyseren, belangrijk kan zijn.
Het valt te verwachten dat Karpov
de beste secondanten zal hebben,
en Kasparov de meest gemotiveer
de. Sosonko betwijfelt overigens of
Karpov's helpers beter zijn en Tim
man denkt dat dit nauwelijks een
rol zal spelen.
Kasparov, die overal wordt bijge
staan door zijn moeder Klara,
„bulldozert" zijn tegenstanders
weg. Die indruk krijg je als je zijn
partijen ziet. Hij blaast ze van 't
bord en verlost ze meestal snel uit
hun lijden. Gary kreeg in 1983 de
Oscar voor de beste scaker en hij is
de wereldkampioen op de ELO-lijst
(zeg maar de officieuze wereld
ranglijst) voorbijgestreefd (2710 te
gen 2700 punten), al zal hij het „on-
gemogeliike" getal dat Fischer had,
2780, wel nooit kunnen halen.
Zeldzaam
Anatoli Karpov is een goeie we
reldkampioen, die bijna alle toer
nooien waar hij aan deelneemt
wint. En die bovendien aan vrij
veel toernooien deelneemt, iets wat
zeldzaam is onder wereldkampioe
nen. Immers, na het behalen van
Het Hoogste hebben veel wereld
kampioenen zich nauwelijks ver
waardigd in „ordinaire" toernooien
te verschijnen.
Karpov speelt dus wél veel. Maar
de resultaten van de man die zowel
in als buiten het schaken enigszins
saai lijkt, komen de laatste tijd wat
moeizaam tot stand. Wordt het een
lange match dan kan Karpovs niet
al te rooskleurige lichamelijke ge
steldheid mee gaan spelen. „Tolja",
vertoont vermoeidheidsverschijnse
len, roestplekjes. Maar misschien is
hij, nu er niet nóg meer te bereiken
valt, minder gemotiveerd.
De gretige Kasparov echter heeft
in zijn matches tegen Beljavski,
Kortjsnoj en Smislov indruk ge
maakt. Hij heeft de oude maestro
Smislov (63) dan wel niet wegge
vaagd, maar het was overduidelijk
dat hij zich heeft ingehouden. Gary
vond het niet nodig Smislov te ver
nederen. Misschien als eerbetoon
aan de man die op bijna bejaarde
leeftijd nog zó goed speelt.
Het regime zou Karpov liever zien
winnen, zo luiden de geruchten.
Karpov is, met een riant landhuis
en een trits privileges als beloning
voor zijn niet geringe prestaties,
geen dwarsligger. Hij is bovendien
zeer evenwichtig, zal zich niet be
zondigen aan „ondoordachte" of
voor het regime onwelgevallige uit
spraken. En hij heeft een hechte
basis in het partij-apparaat opge
bouwd. Overigens is ook Kasparov
van plan partijlid te worden, aldus
Timman.
Agressief
In de Sovjet-Unie staat het schaken
torenhoog in aanzien. En het Russi
sche sc'haakpubliek, dat uit ruim
vijf miljoen mensen bestaat, zou
best wel eens op Kasparovs hand
kunnen zijn. Gary's agressieve stijl
en zijn partijen spreken veel meer
aan dan die van Karpov. Schakers
verkiezen de scherpe aanpak van
Kasparov boven het ijzersterke,
maar ogenschijnlijk onaantrekkelij
ke positionele schaak van de we
reldkampioen.
Denken de mensen dat Kasparov
gaat winnen of hopen ze het? Het is
niet bepaald onmogelijk dat hier de
wens de vader van de gedachte is.
De stijl van Kasparov spreekt na
tuurlijk meer aan. Bovendien zien
de meeste mensen liever de jeugd
op de troon. En: verandering van
spijs doet eten, een nieuwe wereld
kampioen op z'n tijd, prima, waar
om niet?
Karpov heeft, nadat hij eenmaal
wereldkampioen was, sterk ge
leund op goede helpers. Toen de
Russische ex-wereldkampioen Mi-
chaël Tal eens van een toernooi in
het buitenland terugkwam, moest
hij meteen mee. „Het is niet goed
gesteld met Karpovs Franse ope
ning", zo werd hem meegedeeld.
Tal hielp, wat kon hij anders? Vol
gens Timman krijgt Karpov die
steun van sterke Russen dit keer
weer.
Maar veel belangrijker acht Tim
man de schaakervaring, die bij
Kasparov nu eenmaal een stuk
kleiner is dan bij Karpov. Ook
vindt Jan Timman dat Karpovs
goede openingsrepertoire bij uitstek
geschikt is' om de tegenstander niet
al te veel spel te gunnen. Een ope
ningsrepertoire dat dus prima
bruikbaar is tegen Kasparov. Tim
man geeft echter toe dat de meeste
andere experts Kasparov zien win
nen.
Gary dus wereldkampioen? Wat
kan de jongen die de middelbare
school afsloot met maximale cijfers,
eigenlijk nog stoppen. Zenuwen?
Misschien. Tegenslagen, kan ook,
mentaal is hij nog niet helemaal
rijp. Zijn schaakmentor Botwinnik
meent dat Gary zich nog niet altijd
in de hand heeft, zijn temperament
speelt hem parten: „Hij barst van
de energie en moet dat kwijt".
„Maar", zo stelt Botwinnik, „Kas
parov heeft zo'n grote reserve aan
schaakkracht, dat dit voldoende
compensatie biedt". Hij is zo sterk
en hij groeit zo snel, werkt spijker
hard aan z'n fouten, dat de kans
dat hij zich straks tot wereldkam
pioen mag kronen, niet gering lijkt.
En dat betekent dan weer een in
jectie voor de schaaksport, die toch
een beetje aan bloedarmoede lijdt.
De schaakwereld is sinds Fischer
in 1972 de Rus Boris Spasski in een
tumultueuze match versloeg im
mers in rustig vaarwater terechtge
komen. Fischer, die voor een
enorm aantal spectaculaire inciden
ten zorgde en de daarbij behorende
publiciteit, heeft na die tijd geen se
rieuze partij meer gespeeld. Het
hoogste was. bereikt, het hoefde
voor hem niet meer. Hij had de
Russen op hun nummer gezet.
Zelfs een aanbod van de Filippijnse
dictator Marcos, die schaken als
vreedzame hobby heeft, om vopr
tien miljoen gulden te komen spe
len, sloeg hij af. Het is jammer,
maar de tijd van enfant terrible Fi
scher zal nooit meer terugkeren.
Oök niet met Kasparov. Zelfs niet
met wereldkampioen Kasparov, al
speelt hij de sterren van de hemel.
MARTIN VOORN
5KOU Hij schaakt soms nog
;en jong veulen in de wei zei de
irige ex-wereldkampioen Mi
jl Botwinnik over zijn ex-leer-
de gisteren 21 jaar geworden
ry Kasparov. Maar veel mensen
ken dat hij wereldkampioen
ptoli Karpov straks opvolgt,
jt wordt in elk geval de boei-
ste match in de schaakgeschie-
Jis", aldus Genna Sosonko, ex-,
[en na Jan Timman de sterkste
erlandse schaker. De (zoveel-
90 match van de eeuw? Mis-
en, ook Botwinnik gelooft dat
een hoogtepunt in de geschie-
is van de schaaksport wordt.
Bi, i frontale botsing tussen twee
jl verschillende stijlen.
)man en de Leidse grootmeester
Icjin van der Wiel denken dat
rpov, vooral door zijn grotere
aring, toch nog aan het langste
[l zal trekken. Van der Wiel:
^ar over drie jaar wordt Kaspa-
I.' zeker kampioen". Als Gary nu
I Karpov wint is hij de jongste
feldkampioen aller tijden. Sinds
I prille jeugd heeft Kasparov
jir één droom, zo meldt Botwin-
in een interview: een match
jen om de wereldtitel en die
|ch winnen. Obstakels op weg
r verwezenlijking van die
om móeten uit de weg worden
Botwinnik zei in
van „wonderkind" Kaspa-
„dat de toekomst van het scha-
in de handen van deze jongen
Gary, die vroeger Harry
heette, maar die moe-
aannam sinds in 1975
r stierf, is vol zelfvertrou-
heeft er immers net een
winst tegen zijn land-
Vassili Smislov opzitten,
de Zwitser (ex-Rus) Vik-
en de Rus Alexander
ook vrij simpel op-
wereldkampioen
Karpov, die in -1975 de titel
van de nu al legendari-
imerikaan Bobby Fischer, is
ook niet gerust op. De derti-
regeert al bijna tien
een in fluwelen hand
ijzeren hand, maar
laat hij geen echt
achter. Soson-
nu staat de sterkste tegen
in die tien jaar klaar. Kar-
is onzeker, het wordt beslist
ZATERDAG 14 APRIL 1934
Opportunisme
Hoe komt het toch dat ik zo'n he-y
kei heb aan Rinus Michels? Ligt
dat aan dat norse, vrijwel nimmer J
tot een spontane glimlach te bewe-J
gen gezicht? Komt het door daf
staccato stemgeluid, dat geen tegen
spraak duldt, terwijl soms de meest
baarlijke nonsens wordt uitge
kraamd? Of wordt het veroorzaakt
door de doordringende geur van
gebruikte bankbiljetten die om
hem heen hangt? Ik ben er nóg_
niet uit, maar dat het een combina
tie van die drie elementen is lijkt
mij zeer wel tot de mogelijkheden
te behoren.
Rinus Michels. Bij het horen van de
naam alleen al krijg ik te maken
met allerlei lichte vormen van li
chamelijk ongemak. Zoals samen
knijpende tenen, opspelende maag-
spieren, rillingen op de rug, klam-
me handen en een bezweet voor
hoofd. Sinds kort vertoeft MichelsJ*
in de Geusselt, het stadion van
MVV, waar naar verluidt onder de
hoofdtribune een hoekje is afge-
schot en voorzien van een stevige
deur. Daar zetelt de adviseur van
Melchiors laatste hobby, een voet
balclubje in één van de meest zui
delijke plekken van ons landop
een steenworp afstand van de grau
we industriestad Luik, waar laat
stelijk zoals bekend ook het nodige J
spectaculaire voetbalnieuws van-
daan is gekomen.
Hielden die berichten uit Luik een ~-
nogal onfris verband met geld, bo-
ven de Geusselt begint zich ook een
dergelijke atmosfeer af te tekenen, p
Veroorzaakt door het duo Mei- yj
chior-Michels. Ooit koesterde de
eerste prachtige plannetjes omtrent L
de opbloei van ons vaderlandse
volbloed bestel. Dat had dan óver
de grens, in België, niet ver van 3a
Luik moeten gebeuren. Hij hield
daar een kater aan over. Ooit koes-
terde de tweede een verzameling löj
raspaardjes in de Watergraafsmeer,
die werd omgetoverd tot één van.T*
de meest bewonderde voetbalbol-
werken ter wereld. Hij hield er een p
reputatie aan over.
En nu zijn die kater en die reputa-
tie dus samengevoegd en zit Mi-
chels voor twee maanden in Maas-
tricht. Voor wie die stad niet kent
lijkt die stap misschien een beetje -
moeilijk te begrijpen. Wie echter de -
Bourgondische sfeer van het Vrijt-
hof en directe omgeving eens
heeft geproefd erkent dat het leef- -
klimaat daar langs de Maas heel
wel te genieten is. Zeker nu het.-;
voorjaar eindelijk de gedaante
heeft aangenomen van wat een le-
venskunstenaar zich daarbij voor-
stelt. Ik kan dus heel best begrijpen
waarom Michels daar in het verre
Zuiden is neergestreken. Het bier is -
daar best en de terrasjes eveneens, y
Bovendien ligt Maastricht een stuk
dichter bij Zeist dan Barcelona,
waar Michels sinds zijn congé bij
FC Köln geruime tijd heeft ver-
toefd. Weliswaar bleef Michels ook
in die Spaanse afzondering zijn vi
sitekaartje in ons land afgeven via
een column in een landelijk och-
tendblad, maar het is in sommige
gevallen toch raadzamer wat dich
ter bij het vuur te zitten. En MVV'
mag dan een bescheiden clubje zijn,- -
het is een uitstekende springplank
om de vaderlandse velden weer
eens af te stropen. En er is altijd
wel een bereidwillige fotograaf, die
van zo'n bezoekje een, plaatje wil
schieten en een krant om dat dan
af te drukken. Op zo 'n manier blijf
je in beeld en dat is in de voetballe
rij belangrijk. Zelfs voor een man
met zo'n reputatie als Michels.
MVV kon de oud-gymnastiekon-
derwiizer, die dank zij Cruijffs ta
lent het imago van wereldtrainer
kon opbouwen, met behulp van
Melchior bovendien een niet on-
aanzienlijke onkostenvergoeding
aanbieden. Dus het op zich toch al
niet onplezierige verblijf in Maas
tricht werd op die wijze nóg wat
aangenamer gemaakt. Bovendien
kan Michels straks als MVV pro
moveert. en daar behoeft nauwe
lijks aan te worden getwijfeld, een
graantje van de publicitaire roem Z*
meepikken.
Weliswaar is hij aangetrokken om -*
aan het eind van dit seizoen een
rapport te presenteren waarin een
toekomstplan voor de club staat,
het zal een kleine moeite zijn om
ook een deeltje van de promotie-
glans op te eisen. Een verwijzinkje
in zijn column naar een wat min-
der goede eigenschap van MVV's
trainer Westerhof en de vermei-
ding van een tactisch gesprekje dat -
tussen beiden zou hebben plaatsge- --
vonden doet wonderen. Toen hij
met Melchior over een overeen-
komst praatte was er overigens ook g
sprake van enige deining rond die y~
Westerhof. Waardoor het toen niet f
uitgesloten moest worden geacht,
dat deze nog voortijdig het veld zou
ruimen. Michels had dan kunnen
inspringen, promoveren en êlle ft
roem opeisen. Zie daar de van een
prachtige reputatie voorziene trai- k
ner, die echter veeleer opnieuw
heeft blijk gegeven van opportunis- y
me van het zuiverste water. Hoe >1
komt het toch dat ik zo'n hekel heb
aan die man?
BUW'
