Bonn ontgoocheld over houding
Amerikanen inzake wapenbeheersing
Radicalen onder
mijnwerkers
winnen het pleit
Westduitse ex-minister
speelde met miljoenen
n 'remier hhamir
vaarschuwt „alle
erroristen
Boer Maas verliest
proces tegen Kalkar
Congresleden
willen onderzoek
wetschendingen
Strenger optreden tegen
propaganda van neo-nazf s
NAISUITENLAND
QaidócQowuvnt
VRIJDAG 13 APRIL 1984 PAGINA 15
1g
eel Duitsers
andaag zonder krant
,d )NN -
orziDe'
(Van onze correspondent)
"*N Veel Duitsers zullen
vandaag zonder krant
ten doen. Bij 50 uitgeverij
zijn geen kranten versche-
1 als gevolg van een staking
i de grafische bond, die een
-urige werkweek eist met
i( houd van het volledige loon.
grafici bijten in de Bonds-
jubliek het spits af in de
ijd om de 35-urige werk-
ek. Volgende week dinsdag
eft de IG Metall, de bond
metaalarbeiders, een laat-
topgesprek met de werkge-
s. Levert dat niets op, dan
ook in de metaal grote sta
ngen te verwachten.
gev( n
grorn
Premier Yitzhak Shamir
Shamir lijsttrekker
van Heroet-partij
JERUZALEM De Israëlische
premier Shamir is gekozen tot lijst
trekker van de Heroet-partij voor
de algemene verkiezingen van 23
juli. Het verschil tussen Shamir en
zijn grootste rivaal, de vroegere mi
nister van defensie Sharon, was
kleiner dan werd verwacht. De He
roet-partij is de grootste groepering
binnen het regerende Likoedblok.
Waarnemers in Jeruzalem menen
dat het grote aantal stemmen dat
op Sharon is uitgebracht diens posi
tie heeft versterkt en dat Sharon,
mocht de Likoed de verkiezingen
winnen, moeilijk een sleutelpost in
een nieuw kabinet kan worden ge
weigerd.
Omstreden startbaan
vliegveld Frankfort in
gebruik genomen
FRANKFORT Een Airbus van de Luft
hansa is gisteren als eerste vliegtuig opge
stegen van de omstreden startbaan 18 west
van het vliegveld van Frankfort. Ondanks
een jarenlange procesgang en felle protest
acties van omwonenden en milieu-activis
ten is de vier kilometer lange en zestig me
ter brede startbaan daarmee in gebruik ge
nomen. Het verzet tegen de aanleg van de
baan, waarvoor 200 hectare bos moest wij
ken, leidde meerdere keren tot hevige ge
vechten met de politie. De luchthaven
Rhein-Main is met rond 220.000 starts en
landingen de grootste op het Europese con
tinent. In Europa is het alleen op het vlieg
veld Heathrow bij Londen drukker.
Chileense kranten onder censuur
SANTIAGO De militaire regering in Chili heeft op
nieuw vier oppositiebladen onder censuur gesteld. De
bladen Hoy, Analisis, La Bicicleta en Apsi moeten hun
kopij voor publicatie aan de autoriteiten voorleggen, zo
is van journalisten van de bladen vernomen. Een van
de hoofdredacteuren van Analisis, Juan Pablo Carde
nas, die onlangs was gearresteerd, is in staat van be
schuldiging gesteld.
China: Opnieuw gevechten met Vietnam
PEKING China heeft opnieuw melding gemaakt
van hevige gevechten aan weerszijden van de grens
met Vietnam. Daarbij zijn over en weer militaire in
stallaties vernietigd en talrijke soldaten gedood. Sinds
vorige week maken Peking en Hanoi melding van he
vige beschietingen over de onderlinge grens. De ge
melde gevechten vallen samen met een Vietnamees of
fensief tegen door China gesteunde guerrillastrijders in
Cambodja.
Londen verbiedt uitvoer van
chemicaliën naar Iran en Irak
LONDEN Groot-Brittannië heeft de uit
voer van acht chemicaliën, die kunnen wor
den gebruikt voor de produktie van chemi
sche wapens, naar Iran en Irak verboden.
Alleen onder speciale voorwaarden kan
voor de export van deze stoffen naar de oor
logvoerende landen een vergunning worden
verkregen. Het verbod is onmiddellijk inge
gaan. De acht verboden chemicaliën zijn
stoffen, die voor normale industriële doel
einden te gebruiken zijn en in andere lan
den gewoon kunnen worden gekocht. On
langs werd bekend dat Britse bedrijven de
afgelopen maanden zowel aan Iran als aan
Irak chemicaliën hebben geleverd, die ge
bruikt kunnen worden voor de aanmaak
van strijdgassen.
na
zullen
i G-parlement:
l evolkingsgroei
n Europa
i loet worden
evorderd
\u
de o h
eft
tol
t bel
it eiij,,
an e
reent
jaar
v<
Kam
'oor
'RAATSBURG Het
[Jropees Parlement heeft
0 h in Straatsburg uitge-
2 roken voor maatregelen
de EG om de bevol-
igsgroei te bevorderen,
nneer de huidige ont-
ckelingen doorgaan,
ÏJrmt de bevolking van
EG in het jaar 2000 nog
,|iar 4,5 procent van de
ireldbevolking en in
15 nog maar 2,3 procent.
1950 was dit nog 8,8
ocent.
Europese Commissie, het
'gelijks bestuur van de EG,
?lt niet veel voor de aanbe-
ingen van het parlement,
bevolkingsgroei moet vol-
ïs de commissie aan de af-
iderlijke lidstaten worden
irgelaten.
tr.
(Van onze correspondent in
Bonn, Gerard Kessels)
BONN De Westduitse
regering is teleurgesteld
in Washington. De chris
ten-democratische kanse
lier Helmut Kohl, die zich
graag ziet als de stut en
toeverlaat van de Ameri
kanen in Europa, is be
zorgd over de onvermin
derd harde koers van
Washington tegenover
Moskou. De braafste leer
ling van de klas voelt zich
in de hoek gezet.
Kohl vindt dat Reagan bij hem
in het krijt staat nu hij on
danks luide protesten en mas
sale demonstraties toch begon
nen is met de uitvoering van
het NAVO-dubbelbesluit. De
eerste twee batterijen van elk
negen Pershing 2-raketten zijn
in stelling gebracht op de basis
Mutlangen in Zuid-Duitsland
en de afwikkeling van het sta-
tioneringsprogramma loopt
volgens plan.
Kohl en zijn minister van Bui
tenlandse Zaken, Hans-Die-
trich Genscher, hebben de
Amerikanen steeds bezworen
alles te doen om de betrekkin
gen met Moskou te verbeteren
na het begin van de statione
ring. Bonn hoopte op initiatie
ven van de Amerikanen op
een breed front. De Duitsers
dachten daarbij onder anderen
aan de onderhandelingen in
Stockholm over de veiligheid
in Europa, en die in Wenen
over de troepenvermindering
in Europa, nadat de Russen in
Genève de besprekingen over
de beperking van de middel
lange afstandsraketten hadden
afgebroken.
Maar nergens wordt vooruit
gang van betekenis geboekt.
Integendeel, Duitse pogingen
om in Wenen een nieuw voor
stel op tafel te brengen, wor
den in de Verenigde Staten
geblokkeerd. Wat Genève be
treft stellen de Amerikanen
zich op het standpunt dat de
Russen zijn weggelopen en dat
zij dus terug moeten komen.
Nieuwe voorstellen om de
Russen zover te krijgen zijn
vanuit Washington echter niet
te verwachten.
Ook met zijn oude stokpaardje
komt Kohl geen stap vooruit.
Sinds hij aan de macht is in
Bonn wordt Kohl niet moe de
noodzaak van een ontmoeting
tussen de Amerikaanse presi
dent en de Russische partijchef
te onderstrepen. Zowel in
Moskou als in Washington is
Kohl vriendelijk aanhoord,
maar daar is het bij gebleven.
SCHULD
Bonn beseft dat Moskou voor
een belangrijk deel schuld is
aan het trieste beeld dat de on
derhandelingen voor wapen
beheersing momenteel bieden.
De Russen, die Reagan onlangs
met Hitier vergeleken, willen
alles vermijden wat de herver
kiezing van de Amerikaanse
president zou kunnen bevor
deren. Maar toch wordt hier
de indruk versterkt dat de
halsstarrige houding van de
Russen Washington niet onge
legen komt. Sterke krachten
in de Amerikaanse regering
zijn in het geheel niet geïnte
resseerd in akkoorden over
wapenbeheersing met de Sov
jets.
Dat die momenteel de over
hand hebben moet blijken uit
de plannen van Reagan voor
een militarisering van de
ruimte. Het honderden miljar
den dollars verslindende pro
gramma voor de ontwikkeling
van killer-satellieten en laser-
-wapens in de ruimte luidt een
nieuwe ronde in de wapen
wedloop in. Toen de Ameri
kaanse minister van Defensie,
Weinberger, zijn Europese Na-
vo-collega's onlangs in Turkije
enthousiast probeerde te ma
ken voor dit technologische
toekomstperspectief, stuitte hij
op grote twijfels en scepsis.
Liever hadden de mininisters
nieuwe initiatieven gezien om
de bestaande overkill in Oost
en West te verminderen, in
plaats van de Amerikaanse
plannen de wapenwedloop uit
te breiden tot de ruimte.
De Duitse regering heeft de
Amerikanen nu opgeroepen
besprekingen met de Sovjets te
beginnen over een verbod
voor militaire activiteiten in
de ruimte. Veel zal dat niet
uithalen, want de Amerikanen
zijn vast van plan op deze weg
verder te gaan. De oproep
vanuit Bonn maakt echter het
groeiende ongenoegen duide
lijk dat in West-Duitsland ten
aanzien van Washington ont
staan is. Kohl had gehoopt dat
een doorbraak in het overleg
over wapenbeheersing de bin
nenlandse oppositie de mond
zou snoeren. Nu staat Kohl
echter met lege handen, ter
wijl de vredesbeweging zich
opmaakt voor grote manifesta
ties met de Paasdagen en in
het najaar. Tegen de achter
grond van Reagans 'Star Wars'
mag het verzet tegen de kruis
raketten en Pershings in Euro
pa weliswaar een achterhoede
gevecht lijken, de Duitse vre
desbeweging is in elk geval
niet van plan zich gewonnen
te geven.
or
40 n
aarvp* 01
(Vervolg van de voorpagina)
EL AVIV De Israëlische premier Shamir heeft de
viping van de lijnbus een aanwijzing genoemd, dat het
ilastêlestijnse terrorisme weer aan het toenemen is. Hij
comekrschuwde „alle extremisten, dat Israël hen zal li-
jnfreideren".
i op f
ilgens een van de bevrijde gijzelaars spraken de kapers, die als
alende passsagiers de bus waren binnengekomen, perfect He-
uws. Vermoed wordt dat de kapers, tussen de 17 en 20 jaar
afkomstig zijn uit de strook van Gaza. „Het waren jonge
innen. Zij behandelden ons goed, ma-ar ik ben heel blij dat ik
ilig uit die bus ben gekomen en dat zij dood zijn", aldus een
t de bevrijde gijzelaars.
Israëlische minister van defensie, Moshe Arens, verklaarde
er urenlang „voor de schijn" met de kapers is onderhandeld,
die tijd werd het ingrijpen voorbereid. Het is nooit de bedoe-
l geweest op de eisen van de kapers in te gaan.
bevolking van Israël werd onkundig gehouden van het ge-
irde. Noch de radio, noch de televisie hebben tot na bevrij-
1 igsactie berichten over de gijzeling verspreid. Ook de berich-
i van de buitenlandse persbureaus werden aan censuur onder-
rpen,
ijkbi
',dNN
(Van onze corrrespondent
Gerard Kessels)
Boer Jozef Maas heeft zijn proces tegen de snelle
eekreactor in Kalkar verloren. Maas, die naast de kerncen-
e woont, had stillegging van de bouw geëist omdat de snelle
eekreactor onvoldoende beveiligd zou zijn tegen storingen,
n!rstortende vliegtuigen en aardbevingen. De rechtbank in
sseldorf stelde Maas gisteren in het ongelijk. Maas en zijn ad-
aat Siegfried de Witt moesten in het proces optornen tegen
experts, die de bouwer van Kalkar had opgeroepen. Maas
zoor 00^ veroordeeld tot het betalen van de proceskosten, die
leveer 200.000 Mark bedragen. Volgens de boer is in Neder-
jd, dat ook deelneemt aan het Kalkarprojekt, inmiddels 40.000
,Vk voor hem ingezameld. Maas heeft aangekondigd in hoger
.^oep te gaan.
«gel np-pliilt irippr pplrl "ieuwingsbudget moeten uit-
itke gcltl geven aan oude bouwplan-
'idevprnipiinnnir nen' een zodanige financiële
Mlbvernieuwing aanvulling te geven dat zij in
;f' 1 ÏTERDAM/DEN HAAG elk 8eval twintig procent
ïtaatssecretaris Brokx van van dat budget overhouden
kshuisvesting denkt er- v00r n'™we plannen.
r om gemeenten die vol- De staatssecretaris heeft dit
ci d jaar meer dan tachtig gisteren gezegd tijdens een
„Jac cent van hun stadsver- bijeenkomst in Rotterdam.
r&S» :*»-
Gekooid
Het Vrijheidsbeeld bij New York is tijdelijk gekooid, nu er vanwege de vervallen toestand van het
monument reparatiewerk aan wordt verricht. In 1986, wanneer het beeld honderd jaar bestaat,
moet het herstel klaar zijn. Links boven nuttigen werkmensen hun lunch.
BONN De vroegere
Westduitse minister voor
de betrekkingen tussen
beide Duitslanden, Egon
Franke, moet terecht
staan wegens oplichting.
Tussen 1979 en 1982 zijn
uit Franke's ministerie 5,6
miljoen mark spoorloos
verdwenen. De socialist
Franke was minister in de
regering van bondskanse
lier Helmut Schmidt.
Franke heeft steeds volgehou
den dat het geld gebruikt is
voor het vrijkopen van vluch
telingen uit de DDR. Voor een
speciale onderzoekscommissie
uit het parlement kon de ex-
ministèr echter op geen enkele
manier aantonen dat het geld
daar inderdaad aan besteed is.
Daarop schakelde de onder
zoekscommissie de officier van
justitie in. Ook de justitie heeft
geen aanwijzingen gevonden
dat het geld gebruikt is voor
het vrijkopen van gevange
nen.
Centraal in de affaire staat de
voormalige hoge ambtenaar
Edgar Hirt. Deze heeft tegen
over de onderzoekscommissie
uiteenlopende verklaringen
gegeven over de uitgave van
de 5,6 miljoen. Aanvankelijk
beweerde hij ook dat het geld
gebruikt was om DDR-vluch-
telingen naar het Westen te
halen. Toen zei hij dat er een
spionnenruil mee betaald was.
De Rekenkamer kwam echter
met afrekeningen voor de dag
waaruit bleek dat niet het mi
nisterie van Franke, maar de
inlichtingendiensten de spio-
nageruil betaald hadden.
De justitie heeft intussen ont
dekt dat Hirt in 27 gevallen
bedragen tussen de 10.000 en
700.000 mark liet overboeken
naar de Karitas-vereniging in
Berlijn. Later eiste hij de be
dragen terug. Het geld werd
door een Berlijnse advocaat in
contanten naar Hirt in het mi
nisterie gebracht. Zodoende
kreeg de ambtenaar de be
schikking over middelen die
hij ongecontroleerd uit kon ge
ven. Alle papieren en docu
menten over het verdere ge
bruik van de miljoenen ver
nietigde hij. Franke, die der
tien jaar minister voor Inter-
duitse Betrekkingen is ge
weest, was van deze praktij
ken op de hoogte.
De justitie heeft niet vast kun
nen stellen waar het geld is
gebleven. Bij zijn verhoren is
Hirt met steeds driestere ver
halen op de proppen gekomen.
Zo heeft hij onlangs verklaard
dat het geld gebruikt is voor
het omkopen van ambassade-
functionarissen van Oostblok-
staten om zodoende vluchte
lingen te kunnen helpen. Om
dat dergelijke zware onbewe
zen beschuldigingen de Duitse
betrekkingen met Oost-Europa
en vooral de DDR ernstig
kunnen schaden, weigert de
officier van justitie in Bonn
nadere informatie over de
zaak te geven.
Belgische
meisjes in
wapenrok
BRUSSEL Belgische
vrouwen kunnen binnen
kort vrijwillig de militaire
dienstplicht vervullen. En
kele honderden vrouwen
dienen al in het Belgische
leger, zij het dan als be
roeps. In de praktijk bete
kent dit, dat per jaar 1.400
vrouwen de dienstplicht
kunnen vervullen. De
vrouwelijke vrijwilligers
worden voor zover moge
lijk over één kam gescho
ren met hun mannelijke
dienstplichtige collega's,
ook wat het soldij betreft.
Dat betekent dat zij de
eerste zes maanden van
hun diensttijd 75 francs
per dag krijgen (ruim 4
gulden).
"k JSKE EN WISKE HET DELTA-DUEL
Ze heeft het onheil zien aankomen
en... en ze is gevlucht 5nik... zonder
on5 LZE HEEFT OtIS Itl DE 5TEEH CELUI
SHEFFIELD De lei
ders van de Britse mijn-
werkersbond hebben gis
teren een voorstel ver
worpen om een stemming
te houden over de voort
zetting van de zich nu al
vier weken aanslepende
stakingen. De beslissing
wordt beschouwd als een
overwinning ,voor de radi
cale vakbondsleden die
willen dat de staking zich
uitbreidt naar alle Britse
mijnen.
Terwijl de uitvoerende raad
van de bond in Sheffield bij
een kwam, ontstonden er bot
singen tussen demonstrerende
mijnwerkers en de politie.
Minstens tien politiemensen
raakten gewond en 25 werden
gearresteerd.
De radicale voorzitter van de
mijnwerkersbond, Arthur
Scargill, wil de stakingen
doorzetten net zolang tot „Ian
Mcgregor en Thatcher hun be
dreigingen tegen onze mijnen
en onze banen intrekken." Ian
Mcgregor is de man die het sa
neringsplan voor de Britse
mijnen heeft opgezet, hetgeen
de sluiting op termijn van een
groot aantal betekent.
(Vervolg van de voorpagina)
WASHINGTON, DEN HAAG Dertien leden van het
Amerikaanse Huis van Afgevaardigden willen dat een
onderzoek wordt ingesteld naar mogelijke wetsschen-
dingen door de regering-Reagan naar aanleiding van
het leggen van mijnen door de CIA.
De brief is gestuurd aan minister Smith van justitie. De Con
gresleden vragen Smith een speciale aanklager te benoemen die
moet uitzoeken of de regering, inclusief de president, de neutra-
liteitswet heeft geschonden door Nicaraguaanse contra's te steu
nen. De neutraliteitswet verbiedt het geven van steun aan groe
pen die regeringen ten val willen brengen van landen waarmee
de Verenigde Staten in vrede leven. De dertien parlementariërs
willen dat de aanklager niet alleen de bevoegdheid krijgt de
zaak te onderzoeken. Hij dient zonodig ook tot vervolging over
te gaan.
De Tweede Kamer heeft unaniem scherpe kritiek geleverd op
de Verenigde Staten, omdat dit land heeft aangekondigd zich
niet te zullen onderwerpen aan uitspraken van het Internationa
le Hof van Justitie in Den Haag over de conflicten in Midden-A-
merika. Op verzoek van de gehele kamer zal minister Van den
Broek bekijken of Nederland op een of andere manier kan mee
werken om de mijnen voor de Nicaraguaanse kust te verwijde
ren. Verzoeken hebben hem daartoe nog niet bereikt.
Nicaragua heeft gisteren het tot nu toe „grootste offensief" in
twee jaar te verwerken gekregen van de tegenstanders van het
Sandinistische bewind in Nicaragua. Achtduizend „oproerkraai
ers", aldus Managua, namen er aan deel.
BONN In West-Duitsland zal strenger worden opgetreden te
gen het publiceren van en propaganda maken voor boeken en
blaadjes die de door de nazi's gepleegde misdaden bagatelliseren
of ronduit loochenen. De Duitse regering wil onder meer gevan
genisstraf van ten hoogste één jaar opleggen aan die mensen, die
in het openbaar verklaren dat het concentratiekamp Auschwitz
nooit heeft bestaan. Maar minister van justitie Hans Engelhard
wil geen stappen ondernemen tegen mensen die niet verder
gaan dan het afleggen van mondelinge verklaringen over dit
onderwerp, bij voorbeeld aan de bar van een dranklokaal.
