Met isoleren van spouwmuren
op de verkeerde weg? Of niet?
Jeans als „haute couture"
Gordijnen uitzoeken in
een rolstoel kan óók
Zuinig zijn op uw ogen
CONSUMENTENINFORMATIE VRUDAG6APRILI984pagina^
„Als spouwmuren in huizen
geïsoleerd zijn en er daarom
geen droging meer is door af
valwarmte zoals dat vroeger
het geval was, gaat, afhanke
lijk van het materiaal, de bui
tenmuur er onherroepelijk
aan. Met het isoleren van
spouwmuren zijn we dus op
de verkeerde weg". Aldus
prof. ir. Gout, hoogleraar
bouwkunde aan de TH in
Delft, onlangs in Apeldoorn.
Hij hield daar een toespraak
op een symposium over moge
lijkheden voor energiebespa
ring in de bouw. Spouwmuur
isolatie werd zelfs vergeleken
met betonrot. Prof. Gout
noemde Rotterdam als voor
beeld, waar nieuwe huizen
door foute isolatie binnen een
paar jaar slooprijp zouden zijn
geworden.
Prof. Gout heeft het geweten.
Van alle kanten is men over
hem heen gevallen, zoals bij
voorbeeld de Stichting Voor
lichting Energiebesparing Ne
derland (SVEN). Stafcoördi
nator bouwfysica B. Vos: „Ik
snap niet hoe zo'n man als
Gout zoiets kan zeggen. Dit
soort kreten duikt jaarlijks op.
Bij de SVEN heboen we na
zo n rede van een uur een
maand nodig om allerlei on
geruste mensen te kalmeren.
Laten we wel zijn: isoleren
van spouwmuren doet de hui
zen niet wegrotten. We zijn
niet op de verkeerde weg zo
als Gout beweert".
Desgevraagd brengt de Delft-
se hoogleraar enkele nuance
ringen aan in zijn betoog. „De
vergelijking met betonrot gaat
helemaal niet op. Wat ik be
weer is dat een werkelijk ge
sloten gevel en een dakcon
structie zonder kieren alleen
maar mogelijk zijn bij de gra
tie van ventilatie".
Ventileren en
luchten
Hierbij vindt prof. Gout
SVEN-medewerker Vos wèl
aan zijn zijde: „Het grootste
probleem is dat bewoners van
goed geïsoleerde huizen (pot
dichte panden) niet weten hoe
ze in zo'n hermetisch gesloten
huis moeten leven. Grote mis
vatting is dat ventileren het
hele effect van de isolatie te
niet zou doen. Ventileren is
noodzaak in een geïsoleerd
huis. En daar hoeven hele
maal geen ingewikkelde ap
paraten aan te pas te komen.
Ventilatieschuifjes of -luikjes
kunnen een huis uitstekend
op een natuurlijke wijze ven
tileren. Het belangrijkste is
dat een huis geventileerd
wordt. Daarbij dient ventile
ren vooral niet verward te
worden met luchten. Ventile
ren moet een permanent ge
beuren zijn. Luchten is een
incidentele handeling met de
bedoeling even een frisse
wind door de (slaap)kamers te
laten waaien".
Onderste uit de kan
Ventileren kost warmte
Prof. Gout:
Uitspraken weerlegd.
(energie). De heer Vos: „Me
tingen hebben uitgewezen dat
de verhouding tussen warm
teverlies via ramen, muren,
dak, vloeren en schoorstenen
in een ongeïsoleerd huis 75
procent bedraagt en dat venti
latie 25 procent „kost". Wat er
bij woningisolatie gebeurt is
dat die 75 procent wordt te
ruggedrongen naar de helft
tot zelfs een derde van het
oorspronkelijke verlies. Maar
het verlies door ventilatie
blijft 25 procent. Behoort dat
althans te blijven. Maar veel
mensen willen het onderste
uit de kan en sluiten zichzelf
op in hun geïsoleerde huis en
doen vrijwel niets meer aan
ventilatie".
„De waterdamp die in een
huis nu eenmaal altijd ont
staat door de uitwaseming
van de mensen, door koken,
baden en wassen en eventueel
wasdrogen, kan nergens meer
heen; beslaat ook niet meer
op de dubbele ramen en zoekt
dus een uitweg. Poreuze plek
ken worden daarvan het
slachtoffer en plekken die zo
genaamde koude-bruggen
(een brug tussen het binnen
werk van een woning en de
koude buitenlucht) vormen.
Betonnen lateien zijn vaak
zulke koude-bruggen".
Voorlichting
„Soms zitten huizen zó pot
dicht en worden ze zó slecht
geventileerd dat de water
damp op de dubbele ramen
beslaat. Nou dan is het wel
heel goed mis met de vocht
huishouding en de ventilatie
in zo'n huis".
„Wat de mensen dus moeten
leren in dit geïsoleerde tijd
perk is, hoe ze hun woningen
moeten ventileren".
De SVEN verstrekt daartoe
aan bedrijfsleven, woning
bouwcorporaties, particulie
ren en bouwwereld gratis
voorlichtingsmateriaal.(Post-
bus 503, 7300 AM Apeldoorn,
tel. 055-33.07.50).
Bewoners van huizen met in
de spouw een isolatie van
kunststof, behoeven zich vol
gens de SVEN niet ongerust
te maken, al heeft de Delftse
hoogleraar niet veel met
kunststof op en is hij meer ge
porteerd voor het gebruik van
minerale wol, zoals in de
Scandinavische landen ge
beurt. De heer Vos: „Gout is
ondeskundig op het gebied
van isolatiemateriaal. We
hebben geprobeerd zijn Rot
terdamse voorbeeld te achter
halen, maar de tragische
voorbeelden die hij noemt be
staan niet. Let wel, we zeggen
niet dat alle isolatie feilloos is,
maar het aantal werkelijke
schadegevallen ligt onder de 1
pro mille. En dan gaat het om
fouten die niet veroorzaakt
zijn door de vulling, maar
door andere, technische fou
ten".
Fabeltjes
De heer Vos heeft in verschil
lende publikaties afgerekend
met een aantal fabels in isola-
tieland. Een paar grepen
daaruit: De kleur van verwar
mingsradiatoren heeft geen
invloed op het energiege
bruik; warmteverlies door
dubbel glas is globaal de helft
van dat door enkel glas;
luchtspouwen isoleren niet;
spouwen mogen bijna altijd
volledig gevuld worden, mits
door een deskundige firma en
met een voor dit doel goedge
keurd materiaal en tenslotte:
isolatie van woningen heeft
geen invloed op de vochtig
heidsgraad en kan dus niet tot
condens op muren leiden. In
tegendeel: de kans op condens
neemt af.
De kortgeleden in gebruik genomen geïntegreerde showroom, waar rolstoelers zich vrij kunnen
bewegen in om hun keus te bepalen uit een groot assortiment. De verschillende stalenboeken
stevig verankerd op de in vier delen gesplitste tafels, waarheen het makkelijk zwenken is. De
woninginrichter verstrekt zijn klant een introductiekaart.
Het werken met beeldscher
men of televisie kijken, en
vooral lezen bij onvoldoende
licht, vergt veel van de ogen.
Een goede verlichting is dan
ook heel belangrijk, en het is
raadzaam de ogen eens per
jaar te laten controleren door
een erkend opticien of oog
arts.
Als men met beeldschermen
werkt, is het aan te raden re
gelmatig naar een verwijderd
punt te kijken, daardoor ont
spannen de oogspieren zich.
Zeer verzachtend is dan het
spoelen met een steriele oog
wassing als bijvoorbeeld Op-
trex, ook heel geschikt voor
degenen die contactlenzen
draagt. Als dat zachte lezen
zijn, na het spoelen een uurtje
wachten voor men ze weer in
doet.
Wrijven over vermoeide ogen
helpt niet, de iritatie neemt
alleen maar toe en er kan
zelfs infectie worden veroor
zaakt.
Ook bij zwemmen in gechlo
reerd water raken de ogen
vaak geïrriteerd. Spoelen met
een oogwassing en de ogen
ontspannen is bij dat soort ir
ritaties vaak de beste oplos
sing.
Rozijnen:
gemakkelijk, J
smakelijk
en voedzaam
Rozijknen zijn gemakkelijk, Nfi
smakelijk en voedzaam,
maar ze moeten wel op de
juiste manier worden be
waard.
Rozijnen drogen uit als 2e
aan warmte en lucht zijn
blootgesteld en vocht laat de
suiker in de rozijnen kristal
liseren. De rozijnen moeten
dan ook, nadat de verpak
king is geopend, in een goed
gesloten doos of plastic zak
worden gedaan en in de
koelkast worden bewaard.
In de koelkast behouden ze
namelijk zo'n twee jaar hun
smaak, kleur en voedings
waarde. Ze kunnen nog lan
ger worden bewaard in het
vriesvak. Ze ontdooien weer
snel bij kamertemperatuur.
Als de rozijnen suikerkris
tallen hebben gevormd, of
zijn uitgedroogd door vet-
keerd bewaren, spoel ze dan
met heet water uit de kraan
om de kristallen op te lossen
en het vochtgehalte te her
stellen.
Rozijnen, wat doe je er mee
Enkele manieren om ze te
verwerken zijn:
Hakken: Dat wordt voor
veeel bak-recepten aanbevo
len, om de rozijnen beter
door het deeg of beslag te
verdelen. Hakken doet ook
de smaak ten volle uitko
men. Meng 1 kopje rozijnen
met 1 eetlepel olie en hak ze
vervolgens fijn. Als een re
cept gemalen rozijnen aan
geeft, gebruik dan een met
olie ingevette mixer of
vleesmolen.
Wellen: Laat de benodigde
hoeveelheid rozijnen twee
tot vijf minuten onderge
dompeld staan in gloeiend
heet water. Langer niet,
want dan treedt smaakver-
lies op en vermindert de
voedingswaarde.
De smaak van gebak, sauzen
en veel desserts wordt ver
hoogd door de rozijnen te
weken in koffie, vruchten
sap of gedistilleerd. Het bes
te resultaat krijgt men door
de rozijnen onder te dompe
len in de vloeistof en ze een
nacht te laten staan.
Toepassingen van rozijnen:
Geroerd door yoghurt of vla.
Gestrooid over cornflakes
of, gemengd met gehakte
noten over ijs.
Gemengd door salades, of
appeltaartvulling, bij bij ge-
grilld varkensvlees, of met
mintsaus en azijn bij lams
vlees.
Gekneed door brooddeeg.
Geweekt in rum of cognac, asi
en zo geflambeerd bij crêpes
of ijs.
Gestoofd, met gedroogde
abrikozen, appels en prui
men.
Geweld in vruchtensap,
rum, cognac of likeur, en ge
serveerd op cake of ijs.
Gemixed, door kwark en
abrikozenjam en op toast ge
serveerd.
Verhit, met chocoladesaus,
over ijs. Ay
Gekookt, met havermout Jom
voor het ontbijt of met een
bouillonblokje meegekookt
in de rijst.
programma's, rolgordijnen en
vloerbedekking. Men rolt met
zijn stoel naar binnen en kan
aan op hoogte ingestelde ta
fels (stoel kan eronder wor
den geschoven) bladeren in
tot bundels geniete stalen, die
met een schroef op de tafels
vastzitten. Er kan niets weg
glijden of op de grond vallen.
Maximum gemak ook in de
aangepaste toiletten en voor
lichting door de gespeciali
seerde krachten. De gehandi
capte wordt er niet als „uit
zonderlijk" gezien.
„Het zijn gewone mensen, die
toevallig in een rolstoel zit
ten", verklaart een woord
voerder. „We hebben conces
sies aan onze showroom ge
daan om hen makkelijker te
laten winkelen met een intro
ductiekaart van hun woning
inrichter. We hopen op deze
manier service te verlenen
aan cliënten die nu de ruimte
hebben gekregen".
De ruimte tussen de tafels is
dan ook groot genoeg om te
zwenken en te draaien met de
stoel.
De collectie voor de lente '84
voor vernieuwing in kamers
en huizen is onderverdeeld in
een aantal „lijnen", uitgaande
van dragende kleuren voor
tapijt, gordijnen, harde en
zachte vloerbedekkingen. Er
is „progressief" als thema,
„ouderwets", alternatief",
„disco", etc. De dessins zijn
verschillend, elegant groot-
bloemig, in velours, polyester-
katoen, golvende lijnen, bre
dere balken in groot kleuras-
sortiment, die soms als ver
schillend dessin, soms in gra
fische motieven of anderszins
terugkomen in (zo men wil)
andere manifestaties van een
der „lijnen".
In de rolgordijnensector zijn
alle breedtes te koop, zodat
zelfs het kleinste wc-raampje
van zo'n gordijn naar maat
kan worden voorzien.
De assortimenten in tapijt,
gordijnstoffen, bekleding, vi
nyl en behang worden enorm
uitgebreid. Hierop speelt de
groothandel toenemend in.
Ook particulieren zijn er wel
kom om te grasduinen. Deh-
nert en Jansen, Rotterdam,
doet nog meer voor de cliënt.
De showroom op de parterre
werd eind februari 1984 volle
dig gerestaureerd, zodat ook
gehandicapten er naar harte
lust kunnen kiezen uit de dui
zelingwekkende hoeveeldheid
gordijnen, vitrage, zonwering-
Gordijn „Maestro" (120 cm breed), leverbaar in drie kleurstel
lingen en te koop via woninginrichtingszaken voor 17,95 per
meter. Honderd procent viscose, In bruin, nougat, grijs, oudro-
se. donderbruin en beige; maar ook in marine-beige. Links op
de foto eveneens een nieuw dessin „Monde", zelfde stof, zelfde
kleur en dooreenlopende strepen. Beide stoffen zijn uitgevoerd
in gedekte tinten.
Spouwmuurisolatie: als het goed gebeurt en er wordt goed geventileerd: geen probleem.
Een mode zonder jeans is als
chili con came zonder chilipe
per, een aquarium zónder vis
sen of een café zonder bier.
Jeans is het uniform van de
supersnob, de intellectueel en
de scholier. De vrouw draagt
jeans (en wat daar in vrije-
tijdskleding voor doorgaat)
,i«près la robe", als ze geen
zin meer heeft in een jurk, en
bij het tuinieren. De hoog-
geprzen en superzakelijke
Fong Leng, die behendig
steeds de financiële onder
gang weet te vermijden en nu
rondwaart in de confectie,
heeft voor het grote concern
Levi's een fantastische collec
tie ,jeans"-broeken, -blousons
en -tailleurs ontworpen. Na
tuurlijk met eigen stempel
van couturier, die zelfs uit
jute een creatie maakt. Daar
bij inspireerde haar mode-ar-
chitecte Anne-Marie Beretta
uit Parijs voor het „zakken-
werk": grote borstzakken,
blaasbalgen en steekzakken in
driehoekvorm, alsmede de
„grande ceintuur" rond de
heupen.
Zoals Castelbajac, die motie
ven uit de film „The Kid" op
een jurk drukte (of keramieks
uit Ravenna) komt Fong Leng
met een toegeknoopt shirt
met linkszijdig geplaatste re
clametekst op een uitgelopen
vlek. Modellen met bijvoor
beeld op de rug toegeknoopte
mouwen en leerwerk zijn
Heus niet te klein dit ruime t-shirt in wit
met rode opdruk. Enorme als een drie
hoek uitstulpende steekzakken, duidelijk
opgestikt met brede naden op de gerim
pelde rok. Leren ceintuur. Fong Leng
voor Levi.
Uit deze dracht blijkt Chinese invloed:
ruime multicolour blouse met vleermuis
mouwen op jeans met diagonale sierban-
den met „spijkers". Brede leren ceintuur
op één knoop.
Étf
Fong Leng: „Kom maar op" zou dit over
sized jack met opstroopbare mouwen,
losse sierbanden door lussen en vleer
muismouwen kunnen heten. Blinde ritss
luiting, epauletten. Materiaal lichtgewicht
denim. Kleur: stone-washed. Netwerk
hes.
De nieuwe vriendin van de Engelse prins Andrew: Kathe Rabett
In een Lee „Fit for Girls" canvas „Victor Cord" model. Het is
een driedelig linnen pak: broek met ceintuursluiting, blazer met
plooien, blouse met driekwart mouw. In zonnekleuren als abri
koos, warm geel, oranje.
oversized en van een rijk ge
schakeerd stofbeeld: nieuw
lichtgewicht gabardine-can
vas en een linnen structuur-
stof. De kleuren gaan van
kalme aardetinten tot kermis-
zuurstok-rose, waarop de wil
de elementen goed uitkomen.
Voor avonturiers is er „rebel"
met ruige riemlussen en klep
pen, zelfs als een venster te
openen op het rugpand. Stad
se kleren hebben twintiger-ja
ren aspecten en werkkleding
is uitgevoerd in gestreepte en
gebleekte denim. De tweede
grote L in deze stijl staat voor
Lee, verdeeld in vier groepen:
„Western", „Casual" (voor de
mannen bij vakantiesport),
„Fit for Girls" en „Youth
Wear". Exclusief voor Lee
naast thema's als „de Ameri
kaanse postbode" met flane
lachtige geblokte shirts, pilo-
tenjacks in denim Nordic blue
en de „Canadese boswachter",
is de „Vector Cord"-serie voor
hem in zilver, navy, teak,
zwart, voor haar in helder
rood, blauw en groen, boven-
en onderzijde zijn op elkaar
afgestemd met vaak resp. ver
ticale streepdessins en Lee-
Logo gedrukt op de schouder
partij.
Voor najaar en winter heeft
het concern het gordijn al wat
weggetrokken. Door de kier
zien we inspiratie op het uit
gangspunt van alle uiteenlo
pende varianten: de eerlijke
jeans, zacht van binnen, ruig
van buiten, heerlijk bij warme
jaquard pullovers in de
streep- en blokmotieven der
truien, die James Herriot en
good old Triss dragen in de
populaire televisieserie van
drie jolige dierenartsen in
Yorkshire.
Uit het kleurengamma: tun
dra en moonstone, icy blue.
T.F.
